Рыбаченко Олег Павлович : другие произведения.

Сусвет супрацiѓ Сусвету1

Самиздат: [Регистрация] [Найти] [Рейтинги] [Обсуждения] [Новинки] [Обзоры] [Помощь|Техвопросы]
Ссылки:
 Ваша оценка:
  • Аннотация:
    Уявiце сабе далёкую будучыню чалавецтва. Усе краiны i народы: павiнны стаць адзiныя, каб выжыць i пакараць космас. Толькi такая краiна як Расея: здольная ѓзяць на сябе падобную адказнасць. Але вось чалавецтва адзiнае: наперадзе касмiчная экспансiя i новыя зорныя войны - якiя вядуцца з дапамогай суперзброi i магii. У рэшце рэшт, увесь сусвет упакораны Вялiкай Расiяй. Але iснуюць паралельныя светабудовы. У сумежнай iмперыi Свяшчэнная Расiя: таксама падпарадкавала матэрыю i прастору. Здавалася дзве амаль абсалютна аднолькавыя ѓтварэннi паралельных светабудов, павiнны сябраваць i мiрна суiснаваць. Але з-за недарэчнай выпадковасцi, дакладней старанна прачытанай правакацыi трэцiх сiл, памiж брацкiмi народамi ѓспыхнула мiжусяленская вайна. Кожны лiчыць, што ён мае рацыю i супернiк пачаѓ першым. Святаросы забiваюць Вялiкаросаѓ, б'юцца людзi i разнастайныя саюзнiкi чалавецтва - неймаверныя расы: апiсаць якiя не пад сiлу, самай буянай фантазii. Не дарма, найболей страшнымi i жорсткiмi, з'яѓляюцца братазабойчыя войны. Вар'яцтва нарастае, эскалацыя гвалту, квiнтыльёны ахвяр як людзей, так i жыхароѓ заваяваных мiроѓ. У ход iдзе i магiя, i да гэтага нябачаныя тэхналогii i гэтак некалькi крывавых стагоддзяѓ. Навукоѓцы ствараюць усё больш дасканалыя спосабы знiшчэння, жыццё ѓ сусвеце пад татальнай пагрозай. Хто спынiць утрапёнасць i выратуе чалавецтва? Не цар, не Бог, i не герой. Не напампаваны спецназавец, як зорка комiксаѓ якi укладвае ворагаѓ сотнямi (такое бывае толькi ѓ казках), i не супервучоны, невядома як не якi распароѓ носам улонне Зямлi. А простыя людзi, з нашага часу, ну, можа, не зусiм простыя!
  Сусвет супрацiѓ Сусвету1
  КНIГА ПЕРШАЯ:
  БЯЗУМНАЕ БЯЗУМ'Е!
  ПРАЛОГ
  Уявiце сабе далёкую будучыню чалавецтва. Усе краiны i народы: павiнны стаць адзiныя, каб выжыць i пакараць космас. Толькi такая краiна як Расея: здольная ѓзяць на сябе падобную адказнасць. Але вось чалавецтва адзiнае: наперадзе касмiчная экспансiя i новыя зорныя войны - якiя вядуцца з дапамогай суперзброi i магii. У рэшце рэшт, увесь сусвет упакораны Вялiкай Расiяй. Але iснуюць паралельныя светабудовы. У сумежнай iмперыi Свяшчэнная Расiя: таксама падпарадкавала матэрыю i прастору. Здавалася дзве амаль абсалютна аднолькавыя ѓтварэннi паралельных светабудов, павiнны сябраваць i мiрна суiснаваць. Але з-за недарэчнай выпадковасцi, дакладней старанна прачытанай правакацыi трэцiх сiл, памiж брацкiмi народамi ѓспыхнула мiжусяленская вайна. Кожны лiчыць, што ён мае рацыю i супернiк пачаѓ першым. Святаросы забiваюць Вялiкаросаѓ, б'юцца людзi i разнастайныя саюзнiкi чалавецтва - неймаверныя расы: апiсаць якiя не пад сiлу, самай буянай фантазii. Не дарма, найболей страшнымi i жорсткiмi, з'яѓляюцца братазабойчыя войны. Вар'яцтва нарастае, эскалацыя гвалту, квiнтыльёны ахвяр як людзей, так i жыхароѓ заваяваных мiроѓ. У ход iдзе i магiя, i да гэтага нябачаныя тэхналогii i гэтак некалькi крывавых стагоддзяѓ. Навукоѓцы ствараюць усё больш дасканалыя спосабы знiшчэння, жыццё ѓ сусвеце пад татальнай пагрозай. Хто спынiць утрапёнасць i выратуе чалавецтва? Не цар, не Бог, i не герой. Не напампаваны спецназавец, як зорка комiксаѓ якi укладвае ворагаѓ сотнямi (такое бывае толькi ѓ казках), i не супервучоны, невядома як не якi распароѓ носам улонне Зямлi. А простыя людзi, з нашага часу, ну, можа, не зусiм простыя!
  У мяне ёсць асабiста просьба да выдавецтваѓ: ацанiць iдэю i напiсаць цi падыходзiць вам твор у цэлым. Што да якасцi тэксту, калi вы раман у аснове сваёй ухвалiце, то я заплачу грошы i прафесiйны рэдактар яго адшлiфуе! А калi не, то навошта час i грошы марнаваць, толькi прашу абавязкова напiшыце.
  Сусвет у бiтвах затрэслася,
  I зоркi-слёзы аксамiт абрасiлi!
  Вайна палае - пекла злы запал,
  I хоча Д'ябал - загубiць Расiю!
  
  Няхай нямала Радзiма - волат,
  Галактыкi - незлiчоная колькасць!
  Гасподзь покрыва над Руссю рассцiлаѓ,
  У краiне бязмежнай - жыць нам пашанцавала!
  
  Вось бой жудасны - космас закiпеѓ,
  Мы славу пацвердзiм святым мячом!
  Абломкi зоркалётаѓ - груды цел,
  Працiѓнiкаѓ Расii разаб'ем!
  
  I вакуум афарбаваны ѓ крывi,
  Бо супастат моцны - напор жорсткi!
  Але абаронiм спакой роднай Зямлi,
  Бо з намi Iсус - Усявышнi Бог!
  
  Айчына пакутуе - скончылася,
  Цярпенне Хрыста - народа моц!
  Разбiта сэрца - далiкатнае шкло,
  Толькi воля да жыцця можа нам дапамагчы!
  
  Аб Радзiма мая - цябе кахаю,
  I ѓ светабудове няма цябе выдатней!
  Расею не расцягнуць па рублi,
  Усiм пакаленням будзе: мiр i шчасце!
  . РАЗДЗЕЛ Љ 1.
  Уладзiмiр Кашалотаѓ знемагаючы, ад бязлiтасна iрвучага цела напругi, ляцеѓ пад доѓгаму чорнаму, якi аддае халоднай сiнню тунэлю. Яго пераследвалi баявыя тэрмiнатары - класа ПI - 1000000. Зараджаныя баявой магiяй i гiперплазмай класа мульты, яны iмкнуцца знайсцi чалавека нырнуѓ у тоѓшчу блiжэйшага астэроiда. Тэтралет або аднамесны знiшчальнiк Уладзiмiра быѓ збiты. Перад гэтым яны крылатыя вiцязi ( нажаль i з таго боку браты-русiчы: найвялiкшая трагедыя чалавецтва, двух бязлiтасна якiя знiшчаюць адзiн аднаго светабудоваѓ) ледзь не сутыкнулiся, на галаграме мiльганула прыгожы твар дзяѓчыны-пiлота. Яшчэ не загартаваны вайной, юны воiн не асмелiѓся стрэлiць у тэтралет зорнай прыгажунi. А яна не пашкадавала, усадзiла кварка-лазерам, у вынiку чаго машына рассыпалася, на малюсенькiя зiготкiя ѓ вакууме жамчужыны, якiя праз пару iмгненняѓ счарнелi, выпусцiѓшы вясёлкавыя хвалi, патушыѓшы антыгравiтацыйнае поле: матрыцу цалкам нейтралiзуючую iнерцыю тэтралета.
  Дзякуй сiстэме катапультавання, паспела спрацаваць. Пасля чаго ён выкарыстоѓваючы кiнепрасторавы рухавiк у боекасцюме, нырнуѓ у якi скача звышхуткаснай астэроiд-шатун якiя складаюцца з разнавiднасцяѓ гiперплазмы. Якi д'ябальскi складаны скачок, па целе прабеглi разрады гiпертоку - нiбы ѓ кожную клетку ѓсадзiлi распаленую iголку. Уладзiмiр у думках даѓ загад i выпраменьванне мiнi-генератара пагасiла амаль невыносны боль. Квазарна (выдатна)! Ён унутры! Паверхня астэроiда настолькi трывалая, што яе цяжка падарваць нават тэрмакрэонавай бомбай. Што да робатаѓ то яны атрымалi загад узяць юнака жывым - верагодна для допыту. А гэта ... Бiць i катаваць як у сярэднявеччы вядома не будуць, але з дапамогай нанатэхналогiй душу да такой ступенi вывернуць навыварат, што мала не здасца нiкому. Мабыць лепш вiсець на прэнгу, чым мiнуць кiбер-катаваннi - уздзеянне на прытомнасць. Уладзiмiр быѓшы малодшым бакалаѓрам магiчных навук, гэта значыць пакуль толькi другi з дванаццацi прыступак( першая прыступка - мiнi-падаван), стварыѓ сабе бiяплазменнага двайнiка. Ад цела, якое ляцiла, аддзялiлася цень i пайшла ѓ якi тырчыць справа калiдора бакавы тунэль. Каменьчыкi на паверхнi звiлiстых калiдораѓ, здавалiся драпежнымi шматколернымi вочкамi чорцiкаѓ-звяркоѓ. Яны раз-пораз згасалi i загаралiся, здавалася нячысцiкi апраметнай падморгваюць (кажучы - вакуумныя(дрэнныя) твае справы хлопец!) Уладзiмiр выкарыстоѓваючы эфект паѓадлюстраванай прасторы, выпусцiѓ яшчэ пару галаграфiчных камуфляжаѓ. Гэта павiнна збiць са следу робатаѓ, адцягнуць iх i выйграць час. А тамака як шляхта можа ваеннае шчасце ѓсмiхнецца Вялiкарасii.
  Армада ворагаѓ - зоркалётаѓ Святаросii: сотнi тысяч, многiя мiльёны караблёѓ розных класаѓ наступала з трох бакоѓ iмкнучыся зацiснуць хватку памiж сiстэмамi Жоѓтай лiсы i Чырвонага кракадзiла. Гэта была зона памежная памiж двума сусветамi, у ёй зоркалёты гублялi хуткасць, а жахлiвая гiперзброя сваю разбуральнасць. Свайго роду субпрастора, дзе i праходзiла ѓ апошнi час пераважная большасць касмiчных бiтваѓ i гора таму хто дапусцiць прарыѓ супернiка ѓ звычайную частку сусвету, разбурэннi будуць невымерныя!
  Камандаваѓ армiяй Святароссii Канстанцiн Ракасоѓскi: адзiн з самых выдатных палкаводцаѓ другой сусветнай вайны. Адмысловую славу ён здабыѓ сабе на палях бiтвы: пад Сталiнградам i ѓ Беларусi. Пад яго камандаваннем знаходзiлася каля двухсот пяцiдзесяцi мiльёнаѓ зоркалётаѓ, тры з паловай трыльёны жывых салдат розных рас i каля васьмiдзесяцi сямi трыльёнаѓ баявых робатаѓ. Вялiкiя сiлы, прычым некаторыя караблi былi памерамi з прыстойны астэроiд: узброеныя тысячамi гармат i выпраменьвальнiкаѓ усiх тыпаѓ. Узнiкае пытанне якое дачыненне да касмiчнай бiтвы, якiя загадваюць сусветнымi iмперыямi, мае ѓслаѓлены герой Вялiкай Айчыннай вайны? Самае прамое, пасля таго як навука ѓстанавiла, што iснуе Гiпернаасфера, на якую запiсваюць усе думкi, эмоцыi, учынкi разумных iстот, яе сталi даследаваць. На неспасцiжным суперузроѓнi былi выяѓлены якiя захоѓваюцца як файлы ѓ кампутары ѓсе асобы памерлых. Яны былi нiбы замарожаныя памiж вымярэннямi i прасторай, спачываючы ѓ своеасаблiвым кошыку iнфармацыйнага звышабсалюту. Але ж любы файл можна аднавiць выняць з кошыка i тады ён актывуецца. Для гэтага была вынайдзена спецыяльная варонка-пыласос. Самая вузкая частка складалася з нуля цэлай i адной дзясятай вымярэння. Потым падвышалася да нуля двух дзясятых, нуля трох! Так паступова даходзячы да дванаццацiмернай прасторы, зараджаючыся спакваля мульты-гiперплазменнай энергiяй. Душу-файл высмоктвала з субпрасторы з нулявым вымярэннем i часам. Потым яе перакiдвалi на носьбiт, спецыяльна змадэляваныя цела i адбываѓся цуд! Даѓняя мара чалавецтва аб уваскрашэннi мёртвых стала рэчаiснасцю. З фактычнага небыцця вярталiся рэальныя асобы, знаходзячы абноѓленую плоць, палепшаную бiяiнжынерыяй, падобную анёльскай. Здаецца Ёѓ амаль чатыры тысячы гадоѓ таму першы сказаѓ: але жывы мой адкупнiк, веру Iегова, ты адновiш распалуюся плоць маю i на свае вочы я ѓбачу Бога. Потым у розных рэлiгiях - гэта паѓтаралася тысячы разоѓ. Цяпер навука ѓвасобiла яшчэ адну векавую мару. Але пакуль гэта працэс уваскрашэння вельмi працаёмкi i дарагi, ды знайсцi ѓ нулявым вымярэннi субпрасторы гiпернаасферы, куды прасцей душу-файл выбiтнага чалавека, ён утрымоѓвае вельмi вялiкiя эмацыйныя i разумовыя зарады. Таму пакуль уваскрэсiлi i ѓваскрашаюць толькi лепшых з лепшых, вялiкiх i значных людзей мiнулага. Ну, а Канстанцiн Ракасоѓскi да iх несумненна ставiцца. Трохi падвучылi, загрузiѓшы ѓ мозг iнфармацыю аб сучасных войнах i ѓжо можна камандаваць адной са шматлiкiх войскаѓ Свяшчэннай Расii.
  Супраць Ракасоѓскага змагае таксама вельмi харызматычная асоба: Аляксандр Македонскi. Генiй супраць генiя! Сталь супраць полымя! Сапраѓды непаѓторны пасаж зорнай бiтвы!
  Звышмаршал Ракасоѓскi звярнуѓся да галаграмы генерала-эльфа:
  - Фенiкс ты выканаѓ манеѓр касая падсечка?
  - Няма таварыш звышмаршал. Працiѓнiк падобна ѓвёѓ у дзеянне стратэгiчны рэзерв. Акрамя адчуваю ѓздзеянне з боку моцных чараѓнiкоѓ.
  I сапраѓды, грандыёзная зорная баталiя разрасталася. Па ѓсiм космасе расколвалi аксамiтнае чарноцце вакууму: феерверкi асляпляльных, рознакаляровых выблiскаѓ. Зрэшты хiба нават самая дасканалая пiратэхнiка здольная адбiць, хоць бы мiльённую частку падобнай пышнасцi. Незлiчоныя зоркi рассыпалiся алмазнымi, рубiнавымi, тапазнымi, смарагдавымi, сапфiравымi, агатавымi i iншымi яркiмi гiрляндамi дзiвячы ѓяѓленнi. Але нават яны цьмянелi на фоне выбухаѓ i выпраменьванняѓ вывяргаюцца караблямi. Кожны выгляд лазера, выпраменьваннi, гатовай падарвацца ракеты, схопвальнiка прасторы мае свой уласны колер i непаѓторнае адценне. Чалавечая мова занадта бедная, каб ва ѓсёй красе апiсаць касмiчную бiтву, тое што грандыёзна, смяротна i разам з тым цудоѓна! З чым параѓнаць мiльёны зоркалётаѓ i мiльярды ѓспышак, хiба з акiянам, дзе як дыямент асляпляльна зiхацiць кожная кропелька. Пры гэтым знаходзiцца ѓ пастаянным вонкава хаатычным, а ѓ рэчаiснасцi кiраванай непахiснай воляй руху.
  Ракасоѓскi камандуе:
  - Уводзь у дзеянне цяжкiя ультра-лiнкоры, пастарайся правесцi прыём "кувалда"!
  Велiзарныя караблi ад двухсот да пяцiсот кiламетраѓ у дыяметры: як правiла падобныя пляскатых кiтоѓ, утыканых стваламi, вiдэльцамi, антэнамi вычварнай формы, рухалiся па перыметры. Вось адзiн з волатаѓ выпусцiѓ гiперплазменную кляксу. Прыняѓшы форму васьмёркi, якая дзiвiць субстанцыя накрыла крэйсер. Той спрабаваѓ сысцi, але гiперплазма апынулася спрытней, прашыѓшы матрычную абарону i полупространственное поле таранiла борт крэйсера. Браня з суперсплаву ѓ 21 мiльён разоѓ больш трывалага чым тытан паддалася. Некалькi вежаѓ былi расплаѓлены, артылерысты выпарылiся разам з робатамi-прыслугай. Адносна бязбольная смерць, бо гiперплазма восьмага ѓзроѓню распаѓсюджваецца з хуткасцю ѓ сто мiльярдаѓ разоѓ вышэйшая за светлавую, а значыць болевы iмпульс не паспявае дайсцi да мозгу. А несмяротная файл-душа накiроѓваецца ѓ абдымкi гiпернаасферы, што моцна заснуць: чакаючы абуджэння. Крэйсер гарыць яркiмi кветкамi, полымя падсiлкоѓвае не толькi кiсларод, якi знаходзiцца ѓнутры зоркалёта, але мiкра-матэрыя распыленая ѓ вакууме. Свайго роду парушынкi якiя знаходзяцца ѓ адмоѓным цi нулявым вымярэннi, тэмпература ѓ секстыльёны градусаѓ залучае iх працэс гарэння. Пагасiць такi гiперагонь цяжка, многiя вялiкiя i малыя зоркалёты ахоплены пажарамi, працягваючы ѓпарта бiцца.
  Побач палае велiзарны квазар, войска Ракасоѓскага iмкнецца блiжэй да яго прыцiснуць супернiка. Аляксандр Македонскi на хуткасным фрэгаце ваюе ѓ самай гушчы. Ён асабiста кiруе як зоркалётам накiроѓваючы яго ѓ самае пекла, так i ѓсёй невымернай прасторай бiтвы. Пасылаючы каманды ѓ розныя кропкi. Вось зараз супернiк захапiѓся абхопамi, iмкненне задаволiць зорны Сталiнград i агалiѓ правы фланг. Iнтуiцыя падказвае зараз самы час нанесцi ѓдар. Колькi разоѓ маючы куды менш войскаѓ, Вялiкi герой Аляксандр атрымлiваѓ рашучыя перамогi. Сучасны свет яму падабаѓся, няѓяѓныя маштабы, хуткасцi, тэхнiка, сусветны Гiперiнтэрнэт, суперзброя невядомых формаѓ. Вось ён пасылае ѓ супернiка суперракету, зарада тэрмафарацаѓ, часцiц з якiх складаюцца крэоны, а з iх у сваю чаргу преоны, i далей кваркi. Ракета невялiкая, яе маскiруюць множныя гравiё-галаграмы: каб супернiк не паспеѓ перахапiць кварка-лазерам, цi гiпервыпраменьвальнiкам! Адначасова мiнi-прамянi прапальваюць паѓпрасторавую субстанцыю. Грос-эсмiнец супернiка як дасведчаны баксёр таксама выкiдвае свой размашысты хук. Мноства тарпед прайшло ѓздоѓж борта фрэгата, частка з iх дэтанавала, рассыпаѓшыся цэлай лужком палаючых кветак. Жудасна прыгожа, а вось удалечынi ѓзарваѓся ультра-дрэдноѓт няѓяѓная маса, дыяметрам паѓтары тысячы кiламетраѓ.
  Звышновая зорка выпусцiла пякучыя шчупальцы, якiя спалiлi пару дзясяткаѓ зоркалётаѓ мяльчэй, а яшчэ некалькi тысяч раскiдаѓшы ѓ розныя бакi. Дзве брыганцiны сутыкнулiся, яшчэ адна ѓспышка, меншая, але ад гэтага не менш маляѓнiчая. Наогул выгляд самы выдатны - суперкрута, Аляксандр у захапленнi; калi скрушаны гiперплазменным "кулаком" грос-эсмiнец, рассыпаѓся на шалёна кружачыя аскепкi:
  - Вось так б'юць славяне! Слава не звяне!
  Сланок - (сумесь слана i ката) заѓважыѓ:
  - Святаросы ѓвялi моцны рэзерв на правым флангу, адначасова пагражае прарыѓ у тыл.
  Македонскi нядобра ѓсмiхнуѓся:
  - Яны лiтаральна слiзгаюць па краi квазара. Што ж выконваем прыём удар сярпа! Ракасоѓскi былы камунiст i здаецца любiць гэты сiмвал.
  Тыграчэп - гiбрыд чарапахi i тыгра адказаѓ:
  - Да яго яшчэ i кавадла, потым хрась па галаве.
  У такт яго словах зблiзку iрванула цяжкая тэрмафарацэйная ракета, зоркалёт перавярнуѓся, а святло на некалькi секунд патух, толькi сцены давалi люмiнесцэнцыю, ружовага i блакiтнага колеру. Слонак мяѓкнуѓ:
  - Вось гэта прыкiд!
  Аляксандр паправiѓ:
  - Хутчэй за закiдон - Армагедон! - Працягнуѓ руку, у ёй маментальна ѓзнiк келiх са смарагдавым вiном. Келiх праспяваѓ:
  - Як заѓсёды цi...
  - Дадай перцу! З крывёю мега-дракона!
  - Слухаюся аб вялiкай!
  Аляксандр Македонскi стараѓся ѓгледзецца ѓ мноства галаграм, вызначыць куды ѓрэзаць баявой масай зоркалётаѓ. Працiѓнiк стараѓся стварыць чарговы кацёл. Ракасоѓскi памятаѓ свой першы буйны поспех пад Сталiнградам, якiм разгромам для супернiка абярнулася масавае асяроддзе нямецкiх войскаѓ. Але тут не Каны, Аляксандр Македонскi сам будучы майстрам iмклiвага манеѓру, iмкнецца стварыць падвойную пастку. Тут шмат залежыць ад таго, у каго ѓ запасе будзе апошнi рэзерв.
  Супердрэднаѓт Святаросii, натыкнуѓ на гравiя-нейтрынныя сеткi, частка яго ракет адбiлася i заблыталася ѓ паѓпрасторавым полi. Некалькi ракетных крэйсераѓ патрапiла ѓ лiжучую прастору i стала павольна раставаць, нiбы лядзяш на мове. Гэта была своеасаблiвая форма, якая растварала матэрыю, з зоркалётам адбывалася тое самае, што цукрам у вадзе. Праѓда трымалася такое поле руйнуецца, iншымi контр-выпраменьваннямi нядоѓга, нават па мерках касмiчнага бою, дзе лiк iдзе нанасекунды. У такой бiтве размен ударамi, што ѓ мiльярд разоѓ паскораны паядынак баксёраѓ-прафесiяналаѓ, разнастайнасць сродкаѓ неспасцiжна! Ёй i такое, чаму не знайсцi нават аналагаѓ у беднай, сучаснай мове! Усе Гiпер-Супер! Але лiжучае прастору якое прайграваецца адмысловымi тыпамi ракет i разнавiднасцямi гiперплазмы i анты-прасторавымi iмпульсамi раз'ядала як iржа строй; абедзве счапiлiся ѓ смяротнай сутычцы армады!
  Армiя Ракасоѓскага мела пэѓную колькасную перавагу i таму наступала. Дробныя аднамесныя знiшчальнiкi кiраваныя людзьмi, iх некалькi дзясяткаѓ мiльярдаѓ найболей уразлiвыя для лiжучай прасторы. Гiнуць хлопцы i дзяѓчаты многiмi мiльёнамi.
  Генерал Клара Мядовая, камандуе сёмым корпусам зорных караблёѓ. Вельмi прыгожая iмпазантная дзяѓчына, з выгляду не старэйшыя за дваццаць - юная i свежая, ужо трыста гадоѓ адчувае ѓ баях. Яна бачыць што супернiк апынуѓся нашмат мацней, чым яны разлiчвалi. Значыць неабходна выйграць час, каб паспела падысцi падмацаванне. У абодвух Расiях сярод людзей няма цывiльнага насельнiцтва. Усе служаць у войску, нават самыя маленькiя дзецi, а кашмар нямоглай старасцi застаѓся ѓ цёмных павеках. Яшчэ ѓ кiбернетычных iнкубатарах у зародкаѓ вызначаюць у каго найбольш выбiтныя здольнасцi, карэктуючы гены з дапамогай кiберпраграм. Клала ѓвайшла ѓ баявое войска, ёсць таксама эканамiчнае войска, дзе служаць усе астатнiя людзi. Iснуе таксама рэлiгiйны цi магiчны фронт.
  Дзецi гэта кiд-салдаты, да чатырнаццацi цыклаѓ (умоѓны часавы перыяд не мае нiчога агульнага з зямным годам) яны праходзяць навучанне i спецпадрыхтоѓку, пасля чаго найбольш генетычна прыдатныя да вайны, трапляюць у баявую армiю, дакладней спачатку ѓ косма-вучэбку. Перш чым кiнуць у бой, хлопчыкаѓ i дзяѓчынак, а затым юнакоѓ i дзяѓчат узмоцнена нацягвалi ѓсякiм ваенным прамудрасцям. Навыкi вайны (прычым дасканалыя) былi ва ѓсяго насельнiцтва, якое налiчвае шматлiкiя квiнтыльёны асобiн. Колькi патэнцыйных вайскоѓцаѓ, нiхто не ведаѓ, акрамя iмператара i двух-трох давераных асоб. (дакладная колькасць насельнiцтва: надзвычай важная ваенная таямнiца). Абедзве iмперыi былi прыкладна роѓныя па сiле, вайна iшла са зменным поспехам, падобным ваганням хвалi прыбоя, ледзь падцiснулi, затым адыгралi. Не засталося нiводнага кварка ѓ выючых сусветах, не аднаго iмпульсу ѓ прасторы, якi не паспеѓ прахарчавацца нянавiсцю або пакутай, тысяча цыклаѓ болю i слёз, бязмежны гвалт. Гучныя перамогi i найжорсткiя адказы, тытанiчныя намаганнi зрушыць чару шаляѓ ужо здавалася бясконцай вайны! Выкладвалiся ѓсё, але ѓ цэлым захоѓвалася дынамiчная раѓнавага.
  Клара Мядовая - генерал галактыкi, аддавала распараджэннi, яе баявы корпус выкарыстаѓ пабудову дыска: з хвалiстымi бакамi. Ён павольна ссоѓваѓся да навалы зорак, каб пазбегнуць асяроддзi. На невялiкiх астэроiдах усаджвалi зарады спецыяльна раскручаныя па гiпербале батарэi. Яны iмклiвымi скокамi перамяшчалiся, выскокваючы ѓ самых нечаканых месцах, прабiваючыся поѓсцю ѓ механiчных шчотак. Вось адной з iх камандуе бравы капiтан Артур Мельнiкаѓ. Ён з лiку маладых камандзiраѓ, яму толькi шаснаццаць цыклаѓ. Даволi высокi з круглым тварам хлапчукi, светлавалосы капiтан пачуѓ характэрны пiск прыбораѓ, па ѓнутраным боку шлема прабеглi iскрынкi i дробныя лiчбы.
  Юнак прашаптаѓ:
  - Падобна нас накрыла антывыпраменьванне. У гэтых умовах нам застаецца толькi адно!
  Гучыць гучная каманда:
  - Усё зняць кiбер-шлемы! Цэлiцца ѓручную!
  Яго першы памочнiк Святлана Бранявая, з сумненнем вымавiла:
  - Тады пры навядзеннi нам не будзе дапамагаць гiперплазменны кампутар!
  - А ён i так нам толькi перашкаджае! Не бачыш усе праграмы заглючыла!
  Дзяѓчына некалькi разоѓ мiргнула, вартаѓнiчая праграма выдала: вiрусная небяспека другой ступенi.
  - Гэта сур'ёзна! Што ж будзем бiцца як даѓней!
  Артур падумаѓ (Святлана хоць i старэйшы за яго, але такая наiѓная, як маленькая дзяѓчынка). У каханнi тэмпераментная. Зрэшты ѓ хлапчукi яшчэ з баявой школы засталася сяброѓка: першае найдужэйшае каханне. Але захоѓваць вернасць партнёру не модна i нават шкодна. Пажадана часцей мяняць сэксуальных партнёраѓ, каб адбывалася ѓзаемаѓзбагачэнне бiяплазмы, i субноосферы навакольнага кожнага iндывiда. Акрамя таго пасля абмену энергiяй i суперчасцiцамi юнакi i дзяѓчаты, якiя маюць агульных сэксуальных партнёраѓ, значна лепш узаемадзейнiчаюць на полi бою. Вiдаць пасля сэксу, у iх станавiцца нешта агульнае памiж сабой, не дарма ѓ пiсаннi сказанае будуць муж i жонка адна плоць. Зрэшты ѓ будучынi рэлiгiя натуральна стала зусiм iншай! Усё чалавецтва i самцы, i самкi: як адзiн арганiзм!
  Цяпер з'явiлася надзея на навуковае неѓмiручасць, калi навукоѓцы ѓваскрашаюць памерлых. У гэтых умовах Бiблiя i паданнi спiсаны ѓ архiѓ i аднесены да эпасу старажытных. Зрэшты, хоць панiчнага страху смерцi няма, усё роѓна пажадана захаваць сваё жыццё, каб змагацца за будучыню сваёй Радзiмы. Вядома маральна цяжка, забiваць такiх жа людзей як ты сам, ды яшчэ расейцаѓ. Да вызначанага моманту: абодва раѓналежныя сусветы развiвалiся амаль аднолькава, гэта было нават празвана люстраным эфектам. Пры чым кожная iмперыя лiчыла сябе першаснай, а супернiка збунтаваным адлюстраваннем.
  Арцём i Святлана сцiснулi адзiн аднаму рукi, iншыя хлопцы i дзяѓчыны (жанчын у iнкубатарах нараджалася, крыху больш чым мужчын, тая ж самая прапорцыя была i ѓ войску.) перамiргнулiся. Навялi батарэi i адкрылi ѓраганны агонь па катэрах, аднамесных тэтралетах, знiшчальнiкам, брыганцiнам, эсмiнцам, мiнаносцам i iншым судам невялiкай велiчынi.
  Агульны ѓзровень падрыхтоѓкi байцоѓ якiх нацягвалi на вайну, нават калi яны плавалi зародкамi ѓ своеасаблiвым пажыѓным асяроддзi, быѓ вельмi высокi. Але яны са мноства расколiн i вакуумных калапсаѓ не заѓсёды пападалi. У адказ i супернiк вёѓ свой бязлiтасны агонь. Струмень гiперплазмы прапальваючы аслабленую матрычную абарону i полупространственное поле ѓтыкалiся ѓ браню. Вось яна вытрымаѓшы трэснуѓ, рознакаляровы паток ультраагню, абрынуѓся на якая страляе пару. Юнак згарэѓ адразу, у дзяѓчыны выпарылася рука па плячо, нага па калена, тулава да рэбраѓ. Прыгажуня ѓскрыкнула i адхiснулася. Святлана скамандавала.
  - Уключыць кiбер-рэгенерацыю.
  Цела дзяѓчынкi (як i iншых людзей) ужо даѓно не было бялковым. Гэта асаблiвая плоць з гiперплазменнымi ѓключэннямi, самi людзi пры гэтым сiлкуюцца суперэнергiяй. Так што плоць пасля ранення, стала павольна нарастаць. Адносна павольна, сам працэс бачны няѓзброеным поглядам, хуткасць нарастання тканiн па 0, 8 сантыметра ѓ секунду. Але найжорсткi бой вельмi хуткаплынны, браню прапалiла яшчэ ѓ некалькiх месцах. Выпарылася дзве гарматы, загiнула шэсць салдат, аднаго юнака спалiла да паловы, дзяѓчына часова пазбавiлася скальпа i пальцаѓ. Цудам удалося пазбегнуць дэтанацыi снарадаѓ. Зрэшты хлопцы адказваюць. Сам Артур стрэл на ѓскiдку, падбiѓшы трохмясцовы штурмавiк. Святлана, яе язычок падаѓжэѓ, лiзнула хлопца ѓ вусны.
  - Мегаквазарна!
  - Давай гiперанiгiляцыйнае (суперзнiшчальнае) плазмавывяржэнне!
  Два тэтралета было збiта iншымi прыладамi, тры страляючыя вежы былi падстрэлены ѓ эсмiнца. Але менавiта ѓ гэты момант на iх навёѓ гарматы ракетны крэйсер. Юнак адчуѓ дыханне смерцi ѓ твар, злая старая з касой прыгразiла, i капiтан Артур аддаѓ загад.
  - Гнуткая рэтырада!
  Батарэя рванула назад, але крыху запазнiлася. Здавалася што вакуум ные ад болю, пранёсся гiперплазменная вiхура. Страшны ѓдар гравiяхвалi зачапiѓ батарэю. Адразу пяць гармат i дванаццаць чалавек каманды, аказалася цалкам выпарана. Артура i iншых адкiнула гравiтацыйнай хваляй. Капiтан пераляцеѓ, стукнуѓшыся галавой у прэс Святланы. А гэта жорстка:
  - Ух ты чорная дзiрка! - прамармытаѓ юнак.
  Па бранi прайшлiся буйныя расколiны. Яны прарэзалi як яры бэзавую паверхню металу, больш за мiльён разоѓ трывалага чым тытан. Якая каласальная моц схавана ѓ гiперплазме здольнай зрушваць з месца зоркi, i гасiць квазары. А бо ѓсяго толькi шосты, сёмы i гэтак далей стан матэрыi. Цэлы акiян гiперплазмы можна атрымаць з любой малекулы. Тэарэтычна (пакуль гэта людзям недаступна) адна элементарная часцiца, прайграе ѓвесь сусвет. Або знiшчыць! Такiя квазiбоскiя магчымасцi гiперплазмы.
  Батарэя праслiзгвае па гнуткiм калапсу, салдат прыцiскае аслабленай сiлай iнэрцыi. Потым адбываецца выкiд спружыны i батарэя зноѓ адчыняе агонь толькi ѓ iншы пункт прасторы.
  Артур камандуе:
  - Лупiць вузкiм промнем, перавесцi прылады ѓ рэжым iголкi.
  Бо кампутары адключаныя - гэта даводзiцца рабiць уручную. Рэгуляваць падачу гiперплазмы з дапамогай барабана. Але зрабiць падобнае вельмi нават не проста, ратуе тое, што ѓ праграме навучання прадугледжаны i гэты форс-мажор. Юнакi i дзяѓчаты спраѓляюцца з гэтай праблемай у рэжыме аѓто. Артур ловiць на прыцэл ракетны катэр, стрэл з невялiкiм апярэджаннем. Чуецца найтонкi пiск разбуранага вакууму, катэр раздзiрае на кавалкi. Мяркуючы па моцы выбуху адбываецца дэтанацыя боекамплекта. Светлавая пляма разносiць машыну. Тэтралет таксама знiшчаны, дакладны стрэл прайграла дзяѓчына.
  Крылы адлятаюць асобна, заадно круцiцца ѓ вакууме палаючых хвост.
  Варожая брыганцiна атрымлiвае дадатковыя пашкоджаннi, але адказвае масiраванымi залпамi. Скрозь расколiну пранiкае струмень, адкiдаючы дзяѓчыну, агаляючы грудзi залацiстага колеру з пунсовымi саскамi.
  Арцём вiскоча:
  - Вось бачыце як клёва! Чарнадырна!
  Святлана пляснула хлопца па каленцы:
  - Так трымаць! Падымi вышэй вiцязь булаву!
  Капляпадобная брыганцiна натапырылася залпамi. Калючыя расiнкi гiперплазмы, распырсквалiся па ѓсёй баявой прасторы.
  Артур свiснуѓ:
  - Даеш выпад!
  З боку вынырнуѓ фрэгат, адначасова iрванула суседняя батарэя. Падобнае хлопцам не пашанцавала, яны натыкнулiся на цяжкую ракету або Вiбра-поле сцiраюць у парашок самы трывалы метал.
  Юнак паспрабаваѓ закруцiць платформу, каб выжыць пры такiм нацiску. Але бо i супернiкi прафесiяналы высокага класа, якiя скончылi практычна адну i тую ж школу.
  Разбурылася темропреонновая гармата. Яе раскалола на груду iскрыстых запчастак. Дзяѓчыну i юнака абслугоѓваюць прыладу адкiнула нiбы ѓдарам бiтай. Яны ѓрэзалiся браню, злёгку спляскаць, калоцячыся сваiмi пругкiмi целамi.
  Артур адчуѓ холад унiзе жывата. Шчыльнасць плазмовывержения супернiка ѓзмацнялася, падобна ѓ бiтву ѓцягнулiся свежыя сiлы. Напрыклад ультра-лiнкор сам памерам з прыстойны астэроiд, а формай масiѓны кiнжал утыканы выпраменьвальнiкамi, выпусцiѓ цэлы найбагацейшы арнамент гiперплазменных бруй. Выгнутая, скрыѓленая па форме гiбрыд матрошкi i гармонiкi субстанцыя, абрынулася на крэйсер вялiкай Расii. Iншыя патокi анiгiляцыi змялi чатыры кропляпадобныя, артылерысцкiя платформы.
  Арцём зноѓ паспрабаваѓ выканаць контрманеѓр, але з-за сур'ёзных пашкоджанняѓ хуткасць батарэi замарудзiлася.
  Святлана сама атрымала сур'ёзнае раненне, страцiѓшы руку.
  - Балiць аднак! - Сказала яна. - Шкада што такi макiяж сапсавала!
  Яе сяброѓка яхiдна з'едлiва сказала:
  - Страта iншага месца нават у выпадку рэгенерацыi, стварае праблемы з аргазмам.
  Дзяѓчынка жартам пагразiла:
  - Гэтую пошлятину, я пашлю вас пад трыбунал.
  Арцём пафасна заявiѓ:
  - Памром годна! Баявымi таварышамi!
  Юнаку прыйшлося вельмi прутка. Цяпер батарэя апынулася лiтаральна, на вастрыi кiнжала. Платформу раскалола, юныя дзяѓчаты завiшчалi.
  - Дакучлiвая пагроза першай ступенi.
  Узровень энергетычнай накачкi iмклiва падаѓ. Прылады амаль цалкам страцiлi здольнасць весцi агонь. Артур тузануѓ за барабан, са ствала вылецела суперплазменная бурбалка, пералiваючыся ѓсiмi колерамi вясёлкi, ён лопнуѓ не ѓдалечынi ад гарматы.
  - Пшык! Зарад выдохся! - прамармытаѓ Артур. - Застаецца толькi адно!
  Расiйскi воiн адважна памiрае,
  Загiнуць за айчыну - гэта гонар!
  Над iм як праменьчык-меч лёсу зiхацiць,
  Засталося бiць у таран - малiтву ѓ iмгненне прачытаць!
  Улучыѓшы ѓручную фарсiраваны разгон, аварыйны суперматрычны, ён кiдаѓ з дапамогай гiперфатонавай бруi толькi наперад. Тут ужо як павязе з мэтай, амаль немагчыма прыцэлiцца. Хiба калi выкарыстоѓваць навыкi чараѓнiка ( тут ужо экзатэрычныя здольнасцi ёсць ва ѓсiх, але ѓзровень розны, з дапамогай кампутараѓ рэгуляваць генетыку для нарошчвання здольнасцяѓ навучылiся ѓ вельмi абмежаваных маштабах). Напрыканцы юнак сцiснуѓ руку да сяброѓкi, i падцягнуѓ яе да сябе. Вусны не паспелi злiцца ѓ пацалунку, у вынiку тарана грос-браняносец юнак, дзяѓчына i яшчэ дзясятак маладых асобiн знiклi ѓ гiперплазменным выблiску. Сам браняносец страцiѓ дзве вежы i замарудзiѓ свой няѓмольны рух.
  Капiтан першага рангу Андрэй Лiсоѓскi вылаяѓся:
  - Добрыя хлопцы-анiгiлятары. Не вакуум маiх!
  Яго намеснiк Клара Новiк запярэчыла:
  - Чаму хлопцы, можа там дзяѓчаты. Бо жанчын у войску, больш чым мужчын. Вялiкiя грудзi - добра страляе!
  - Але не сярод верхняга каманднага звяна.
  - Я б так не сказала, хiба калi браць уваскрэшаных з мёртвых кiраѓнiкоѓ i ваеначальнiкаѓ мiнулага! - Вымавiла дзевяцiзорны афiцэр.
  (Дзяѓчына пры гэтым падумала, што будзе калi ѓваскрэсяць Малюту Скуратава), бо ѓ гэтым выпадку яе раман з генералам-iнтэндантам багаты пакараннем. Чаму? Падкрадае хлопец, хоча сабе планету з рабамi купiць i перавесцiся ѓ эканамiчныя войскi. Мала таго нават фiкi-крэк сплаѓляѓ для маларазвiтых дзяржаѓ-сатэлiтаѓ. Наогул сусвет вельмi вялiкi з секстыльёнамi зорак i планет, на шматлiкiх з якiх i людзей не бачылi. Праѓда амаль усе хоць трохi развiтыя цывiлiзацыi заваяваны Расiяй, але iснуе розная непадкантрольная драбяза, свайго роду касмамафiя. Некаторыя генералы не супраць на гэтым нажыцца. Праѓда пры цяперашнiм найвысокiм узроѓнi тэхналогiй, можна кантраляваць кожны крок i думкi чалавечага iндывiда, але... Карупцыянеры таксама патрэбныя, для рашэння тых цi iншых задач. Бо не грэбавалi ангельскiя каралi, ды i рускiя цары, той жа Iван Грозны звяртацца да паслуг капераѓ - натуральных пiратаѓ.
  Так што ѓ нейкай меры мафii дазваляюць ва ѓсечаным выглядзе функцыянаваць: да сiтавiны, да часу! Вайне гэта нi колькi не замiнае.
  Вось i зараз калi штосекундна выбухаюць тысячы пагрозлiвых зоркалётаѓ i гiнуць мiльёны людзей, нехта падлiчвае барышы.
  Кастусь Ракасоѓскi бачыць, як яго войска паступова здушвае цiскамi варожую пазiцыю, не гледзячы на ѓсе майстэрскiя манеѓры супернiка. Тым не менш, пакуль страты абодва бакi нясуць прыкладна роѓныя i не ѓдалося ѓтварыць, нiводнага катла. Зрэшты гэта i цяжка пры такой рухомасцi зоркалётаѓ. Узнiкаюць думкi, а што марудзяць чараѓнiкi? На iншым узроѓнi павiнна разгарнуцца грандыёзная магiчная бiтва. У ёй сiлы паранармальнага плана павiнны сашчапiцца ѓ жахлiвых абдымках анiгiляцыi.
  Маршал Вер-Вар гiбрыд кабана i жабы, прапанаваѓ Ракасоѓскаму.
  - Мяркую пара ѓвесцi ѓ справу галоѓны рэзерв, паслаѓшы яго ѓ глыбокi абыход асноѓных лiнiй. Тады ён апынецца сапраѓды ѓ тыле няѓрымслiвага Аляксандра. Рушыць услед наймагутны ѓдар у тыл, якi давершыць разгром супернiка.
  Гiпермаршал зорнага флота Ракасоѓскi: быѓ настроены скептычна:
  - Уводзiць у бой галоѓны рэзерв, калi невядома што задумаѓ супернiк, чым ён размяшчае, сама меней авантура!
  Дзяѓчына-эльф таксама маршал сказала:
  - Калi ѓ плацiне ворага трэшчына, трэба яе як мага хутчэй разбурыць. У адваротным выпадку яе заладзяць. Мы не павiнны нi ѓ якiм разе ѓпускаць свой шанец. Трэба аддаць загад аб вылучэннi рэзерву неадкладна, пакуль да супернiка не падышло падмацаванне.
  Ракасоѓскi нахмурыѓ бровы, аднак сапраѓды ѓ яго ѓ дадзены момант вялiкая перавага i цалкам рэальна ѓпусцiць шанцы на перамогу. Гiпермаршал абвясцiѓ:
  - Вылучыць ударную групоѓку i накiраваць яе па маршруце 98-79-32. Гэта мой загад такiм чынам здзейснiць апярэджанне.
  Вер-Вар нават прапанаваѓ:
  -Давайце частку згрупуем з правага флангу, тады ѓ нас атрымацца вялiкi кацёл перш чым вораг разгорнецца.
  Ракасоѓскi крыкнуѓ:
  - Кiнуць у бой дапаможныя падраздзяленнi! Завяршыць абыходны манеѓр.
  Эльф заѓважыла:
  - Можна паслаць загад у думках! Тэлепатычнай хваляй! Не варта крычаць!
  Ракасоѓскi збянтэжыѓся:
  - Выбачыце з часоѓ вайны такая звычка.
  Камандаваѓ рэзервам звышмаршал Маша Падземная. Прыгожая, адносна юная для такой высокай пасады дзяѓчына з агнiстымi валасамi i палаючым позiркам перакiдвала магутны ѓ пяцьдзесят мiльёнаѓ зоркалётаѓ i паѓтара мiльярда знiшчальнiкаѓ-тэтралетаѓ рэзерв. У Машы ѓ гэты дзень быѓ юбiлей роѓна пяцьдзесят гадоѓ - па мерках сучаснай цывiлiзацыi, якая не ведае старасцi: практычна дзяцiнства. У свой час гэтая дзяѓчына ѓваходзiла ѓ абраны мiльён. Гiперэлектронiка адбiрала кожны год пяцьсот тысяч, самых генетычна адораных хлопчыкаѓ i пяцьсот тысяч найлепшых дзяѓчынак. Пачынаючы з маленства iх па асаблiваму навучалi, трэнiравалi, зараджалi энергiяй. Пачынаючы з двух гадоѓ яны тройчы ѓ годзе здавалi шматузроѓневыя экзамены, пачынаючы з дзесяцi гадоѓ экзамены здавалi ѓжо чатыры разы на год, з дваццацi - шэсць разоѓ. У 33 гады, толькi адзiн з мiльёна станавiѓся iмператарам Святой Расii. У Вялiкай Расii аналагiчная сiстэма абодва паралельныя сусветы амаль абсалютна падобныя! Iмператар фармаваѓ стаѓку Вярхоѓнага галоѓнакамандавання, у склад якой уваходзiлi шэсць самых адораных прадстаѓнiкоѓ з абранага мiльёна i шэсць вольных чальца, якiх уводзiѓ ва ѓладу сам iмператар. Гэта маглi быць як тыя хто вызначыѓся ѓ баях так i ѓваскрэшаныя палкаводцы мiнулага.
  Маша зрэшты аддавала перавагу проста камандаваць i атакаваць, пры гэтым рызыкуючы сваiм жыццём. Дзяѓчына як вельмi адораны палкаводзец, не выключала, што яе наперадзе чакае засада. Малюсенькiя разведчыкi, некаторыя памерам з мiкрон распылiлiся па тунэлях i гравiтацыйных ярах. Яны вышуквалi найменшую шчылiнку ѓ прасторы, прамацвалi палi вакууму, каб не даць супернiку схавацца за маскiровачным палёѓ або сысцi мiжчас. У прыватнасцi з дапамогай тэхнамагii, можна зрушыць зоркалёт, а то i цэлую эскадру на тысячную дзель секунды ѓ мiнулае i ѓжо самы дасканалы шпiён яе не выявiць, а потым раз армада выскачыла. Праѓда, у гэтым выпадку эскадру можа выдаць прысутнасць магii ѓ прасторы. Ёсць яшчэ варыянт уваходжання ѓ аднамерную, цi нават мiнусавую прастору, але нават гэта можна выявiць. Тут супернiка не выратуюць i дробавыя вымярэннi.
  Зоркалёты рухаюцца ромбам, на вастрыi самыя магутныя i абароненыя, па краях лягчэйшыя. Ледзь наперадзе воблака тэтралетаѓ, яны таксама выконваюць разведвальную функцыю. Частка зоркалётаѓ адрознiваецца ад расiйскiх кропляпадобных формаѓ. Гэта пасудзiны саюзнiкаѓ, розных рос, як правiла больш адсталых чым зямляне. Тут формы караблёѓ могуць быць вельмi мудрагелiстыя, у выглядзе розных ватрушак, завiтушак, вавёрачак, зайчыкаѓ, рыбак. Некаторыя выкарыстоѓваюць зоркалёты ѓ выглядзе кiнжалаѓ, жахлiва скажоных катавальных гармат, або наадварот прымiтыѓных дзiцячых цацак. Праѓда ѓзбраенне не слабое, з асноѓным расiйскае. У кожнага зоркалёта свая эмблема, некаторыя иногалакты аддаюць перавагу чэрапа i косткi, гiбрыдных стварэнняѓ. Вось хваля караблёѓ расплываецца i станавiцца амаль нябачнай. Гэта ѓключылi маскiроѓку, пасудзiны iнагалактак, iмкнуцца схавацца пад покрыва расiйскiх зоркалётаѓ. Вонкава гэта выглядае як украпленне камянёѓ у кiслату, раствараюцца павольна пакiдаючы каламуць.
  Маша падземная ведала, што ѓдар з тылу не будзе нечаканасцю для яе дасведчанага супернiка, тым не менш разумела Аляксандр Македонскi азартэн i гэтым трэба скарыстацца. Вось яе войскi натыкнулiся на першы апорны пункт. Яго трэба накрыць адным залпам. Надзвычайная шчыльнасць агню абрынулася на супернiка.
  Орк камандуючы батарэяй здолеѓ даць у адказ, толькi адны залп i загiнуѓ смерцю адважных.
  - У славу Вялiкай Расii! - крыкнуѓ орк. Дзяѓчына - Каблiс( сумесь кабана i лiсiцы) паспела выскачыць выкарыстоѓваючы выратавальным модуль, але яе нагналi i распляскалi мовы гравiявалы.
  Пасля чаго армада рэзерву крыху выцягнулася змейкай. Узрасло супрацiѓленне навакольнага асяроддзя, у вакууме мiжусяленскай прасторы, мiльгалi аскепкi дробавых вымярэнняѓ. Маша разумела, што гэта стварае праблемы ѓ выпадку засады, i загадала крыху знiзiць хуткасць, каб разведка паспявала апрацаваць усе дадзеныя, прааналiзаваць стан вакууму. Бо самыя падступныя пасткi гэта магiчныя! Iх цяжэй за ѓсё выявiць, бо чым мацней вядзьмак, тым лепш ён маскiруецца.
  Гном Ды-джэй шапялячы, прапанаваѓ:
  - Не варта асцярожнiчаць. Мы выпусцiм момант, супернiк адыдзе або атрымае падмацаваннi. Павольны ѓдар - раѓнасiльны промаху!
  Маша рашуча запярэчыла:
  - Асцярожнасць у палкаводца як палец у кулаку, неад'емны элемент, але астатнiя не заменiць! Так што паглядзi цi не лiшняя яна.
  Сапраѓды, адна з магiчных пастак спрацавала. Дзесятак зоркалётаѓ у тым лiку адзiн браняносец, змянiлi параметры застыѓшы як шкло. Пасля чаго рассыпалiся пад уплывам трэння.
  - Магiк-мiны! - З трывогай усклiкнула Маша. - А ты казаѓ, каб мы пёрлi напралом!
  Гном з сумам, адказаѓ:
  - У вайне непазбежныя страты! З-за дзясятка зоркалётаѓ скiдваць час неабходны для кiдка - бессэнсоѓна!
  - Вядома што такое гiбель некалькiх мiльёнаѓ салдат! - абурылася ваяѓнiца.
  - Але ж загiнуць мiльярды! Непазбежна загiнуць i ѓжо загiнулi падчас бiтвы. Так што зблiжаемся!
  Маша супаставiла довады i маментальна прыняла рашэнне (у яе быѓ гнуткi розум дзевы прагрэсу).
  - Аддаю загад - рэзка паскорыцца!
  Армада згрупавалася, былi ѓключаны дадатковыя рухавiкi, рэактары выкiдвалi тэратонны энергii, але актыѓны супрацiѓ асяроддзя тармазiѓ рух.
  Маша бачыла, што контуры караблёѓ уздрыгваюць ад небывалай напругi, гiперсплаѓ вiбруе, вось-вось спляскаць. Дзяѓчына загадала:
  - Выпусцiць выпраменьваннi ѓ сямiдзесяцi сямi дыяпазонах, трэба размякчыць вакуум i раскалоць аскепкi выгнутых вымярэнняѓ.
  Велiзарныя зоркалёты нiбы ахуталiся смугой, стралялi шматлiкiя выпраменьвальнiкi, iмкнучыся раздрабнiць усе выгiбы i нацяжэння прасторы.
  У цэнтры баталii штосекундна рвалiся тысячы караблёѓ, мноства абломкаѓ захламiлi ѓсе падыходы да зорак. Вось два вялiзныя ультрадрэднаѓты сутыкнулiся i пачалi падаць на смарагдавую зорку. Велiзарныя тысячакiламятровыя кропляпадобныя глыбы ѓпалi на паверхню, пратуберанцы зараз узвiлiся, зачапiѓшы сваiмi пякучымi пялёсткамi паѓсотнi тэтралетаѓ.
  Ракасоѓскi з задавальненнем, заѓважыѓ:
  - Супрацiѓ супернiка падае! Хутчэй за ѓсё ён ужо думае аб тым, каб пазбегнуць поѓнага знiшчэння. У гэтым выпадку слухайце мой загад!
  Гiпермаршал абвясцiѓ:
  - Маша! Максiмальна паскорайся i зайдзi ѓ тыл! Трэба ѓрэзаць баксёру па патылiцы.
  Дзяѓчына адказала:
  - Я раблю ѓсё што магу!
  У пацвярджэнне яе слоѓ яшчэ два дзесяткi зоркалётаѓ наткнулiся на магiк-пастку. Крыху больш за палову мiльёна салдат, разам звярнулася ѓ лiпкi крэм, i кандытарскiя вырабы, якiя застываюць у вакууме.
  - Вось бачыце супернiк вельмi майстэрска замiнiраваѓ, усе падыходы!
  - Мы i не такiя страты неслi! Давай паскарайся! Выцiснiце ѓсе рэзервы, даю яшчэ трыццаць мульты -секунд для выйсця ѓ зыходную кропку.
  Трыццаць мульты-секунд - гэта крыху больш за шэсцьдзесят трох звычайных. Маша паклялася, што не дапусцiць спазнення.
  Аляксандр Македонскi круцiѓся са сваiм войскам як удаѓ. Ён толькi што атрымаѓ апавяшчэнне: падмацаванне блiзка. Акрамя таго адчуваѓ што яму заходзяць у тыл. Заставалася толькi дзве магчымасцi. Або iмклiвы адыход, каб выратаваць войска, альбо падзялiць войскi, што падобна больш на самагубства. Дасведчаны палкаводзец супаставiѓшы магчымасцi: абраѓ першае: у мiжусяленскай прасторы, не было населеных сiстэм i прамысловых аб'ектаѓ значыць можна адысцi нiчым не ахвяруючы. Што ж як гэта прыгожа называецца: рэтырада.
  Аляксандр Македонскi дакладна скамандаваѓ, паслаѓшы тэлепатычны iмпульс:
  - Аб'яѓляю перабазаванне!
  Велiзарныя масы зоркалётаѓ i рухомых станцый выгiнаючыся складанымi спiралямi, сталi адыходзiць значна хутчэй. Бясконцы акiян выблiскаѓ i агнёѓ, стаѓ змяшацца ѓ бок Лiсiнай брамы. Сам Аляксандр насуперак парад экспертаѓ ваяваѓ у самай гушчы, рызыкуючы сваiм жыццём. Ён асабiста пасылаѓ з цэнтральнай гарматы гiперiмпульс, якi працуе па прынцыпе свердзела прасторы. Гiперымпульс угрызаецца ѓ полупространственное поле, прабiвае матрычную абарону розных выпраменьванняѓ i прабiвае браню. Дробны карабель разлятаецца, буйны атрымае вялiкую прабоiну. Недахоп зброi недастатковая хуткастрэльнасць, а таксама тое, што сам iмпульс лёгка збiць, у выпадку, калi ён з'яѓляецца саманаводным.
  Таму прасцей пасылаць яго па прамой, але гэта патрабуе майстэрскага навядзення. Тут Аляксандр узяѓся за стралянiну сам. Магчыма гэта было памылкай, бо ѓ яго адсутнiчала генетычная памяць стральбы з розных гармат. Але чамусьцi звярыны iнстынкт воiна яго не падводзiѓ. Трапленнi былi частымi, толькi гармата хуткаснага фрэгата не дастаткова магутная. Затое патрапiць у зоркалёт Македонскага нiкому не ѓдаецца. Ён нiбы загавораны - зрэшты чаму нiбы, так яно i ёсць! Некалькi сотняѓ ведзьмакоѓ, у тым лiку эльфы i фiрыбiды(iстоты якiя жывуць усярэдзiне зорак), загаварылi фрэгат, так змянiѓшы тэорыю верагоднасцi, што нiводная нават самая разумная ракета, не магла патрапiць.
  Але ѓсё роѓна даводзiцца i яму адступаць, павольна адступаючы да Лiсiнай брамы.
  Уладзiмiр Кашалотаѓ некалькi атрымлiваѓ цяжкiя раненнi, прайшоѓшы праз незлiчоныя небяспекi ѓ лабiрынтах астэроiда. Нарэшце ён вылецеѓ на паверхню. Бедны юнак убачыѓ што яго войска ѓжо далёка, Святаросiя значна прасунулася i прыцiснула злучэннi Аляксандра Македонскага. Цяпер заставалася толькi адно, адыходзiць да сваiх, разлiчваючы, што такую малую баявую адзiнку, не заѓважаць у мiтуснi бою.
  Воiн быѓ яшчэ вельмi малады: усяго чатырнаццаць цыклаѓ, але натуральна ведаѓ усе прыёмы маскiроѓкi i прынцыпы выжывання ва ѓмовах варожага тылу. Першым чынам можна паспрабаваць прыбудаваць да салдат супернiка. Яны амаль аднолькавыя, тая ж руская мова, тыя ж пераважна славянскiя твары, са светлымi валасамi. Але мiкрачыпы змешчаныя ѓ целе адразу выдадуць яго. У кожным байцы сядзiць некалькi мiльёнаѓ маленечкiх - менш за тысячную мiкрон, якiя складаюцца з асобных малекул кампутараѓ. Няма ѓкаранiцца не атрымаецца, шпiёнаѓ ва ѓмовах татальнай электронiзацыi, спецыяльна рыхтуюць выкарыстоѓваючы найскладаныя праграмы.
  Хлапчук вырашыѓ можа лепш проста стаiцца? Што ж i гэта ход! Але ёсць iдэя лепей. Ён выпрабуе яе, можа атрымацца?
  . РАЗДЗЕЛ Љ 2.
  Мiрабела Белая была надзвычай таленавiтай дзяѓчынай. Не дарма яе амаль адразу, з кiбер-улоння кампутары-аналiтыкi адабралi ѓ абраны мiльён. Зразумела, хоць i не вельмi вялiкi шанец стаць вялiкiм правадыром - iмператарам Святаросii. Па сакрэтным правiле: адзiн тэрмiн кiраваѓ юнак, а затым абавязкова дзяѓчына. Пасля дзяѓчыны зноѓ юнак. Так трэба ѓ вечнасцi. Жанчына i мужчына, розныя па прыродзе, не даюць Расiйскай iмперыi пагрузiцца ѓ балота бюракратычнай руцiны, чалавецтву страцiць дынамiзм: iмкненне да магутнасцi i прагрэсу. Асаблiвы мiльён выдзяляѓся кожны год, нават калi няма патрэбы замянiць iмператара, бо ёсць вялiкая колькасць чыноѓнiкаѓ рангам нiжэй, напрыклад сатрапы метагалактык або галактык. Зрэшты галактык у сусвеце мiльярды i як правiла абраныя "мiльянеры" атрымлiваюць больш высокiя пасады. Нядрэнна праяѓляюць сябе i ѓ дзейным войску. Мiрабела па ѓзросце не зусiм падыходзiла для iмператрыцы: (звычайна гэта бывае раз у трыццаць тры гады), але магла ѓ перспектыве разлiчваць на самыя высокiя пасады ѓ сусветнай, амаль бясконцай iмперыi. Як атрымалася, што яе выключылi з абранага мiльёна? I iмклiвы ѓзлёт кар'еры сышоѓ у лейцар? У кiбернетычнай iмперыi, вялiзную ѓладу маюць кiраѓнiкi кантралюючыя звышмагутную электронiку. У прыватнасцi тыя, хто сочыць за абраным мiльёнам, iх у сваю чаргу кантралююць розныя спецслужбы. Можна ѓявiць сабе, якую вялiзную ѓладу маюць дэпартаменты Любовi i Жыцця, Гонару i Правы, Абароны прастола, электроннага кантролю i iншыя.
  Усяго спецслужбаѓ дванаццаць кожная з iх кантралюе iншую. У дадзенай сiтуацыi здаровая канкурэнцыя ведамстваѓ на карысць справе! Дужанне як святло для вачэй, можа стамiць, але гора чалавеку, калi яна цалкам знiкне! Адначасова iдзе актыѓнае дужанне з хакерамi. Наогул Гiперiнтэрнэт з-за розных вiртуальных войнаѓ стаѓ занадта небяспечным. Працуюць i хакеры-дыверсанты i звязаныя з мясцовай мафiяй i иногалакты якiя мараць пакончыць з гегемонiяй чалавецтва. З хакерамi iдзе бязлiтасная барацьба, за якой сочаць спецыяльныя людзi i наймагутныя ахоѓныя праграмы. Сам Гiперiнтэрнэт (ён функцыянуюць у мультыкiнепрасторы, дзе ѓсе вымярэннi як пяцелькi ѓ тканiны, энергiя i матэрыя знiкае i маментальна выкiдваецца за мiльярды парсекаѓ уваходу. Хуткасць перадачы iнфармацыi наблiжаецца да бясконцай, але вось матэрыя становiцца полiфiзiчнай. Нават час у адной частцы аб'екта, запавольваецца, у другой паскараецца, у трэцяй iмчыцца назад!Але яшчэ горш з вымярэннямi.Калi галава чатырохмерная, грудзi дзесяцiмерная, рукi дваццаць вымярэнняѓ, а ногi ѓсё сто, ды яшчэ з шротам, чалавечая структура распадаецца ѓ дзелi секунды пасля выгада з мульцiкiнепрасторы, як зрэшты i зоркалёты.Але можа са часоѓ у iм змогуць перамяшчацца не толькi iнфармацыйныя цi магiчныя струменi ) раз-пораз зачышчаюць, але супернiк як правiла закiдвае дыверсiйныя праграмы, вiрусы, удавы, чарвякi, драконы, кляксы i iншыя тыпы максiмальна якiя абцяжарваюць працу ѓсiх камунiкацый i сувязi. Натуральна сiстэмы не замкнёныя, увесь час у руху перабiраючы кантралюючы. Але калi службовец яшчэ i чараѓнiк, тое можа варта рызыкнуць. Абрам Хiнштэйн адзiн з кантралюючых iспыты абранага мiльёна i ѓ дадатак моцны вядзьмак захацеѓ, каб бялявая Мiрабела, тады яшчэ вонкава далiкатнае дзiця выканала яго просьбу.
  Справа ѓ тым што дзяѓчынка валодала фенаменальнай здольнасцю кiраваць кампутарам, гэта было нешта накшталт электроннага гiпнозу i тэлепатыi. Яна нiбы зраднiлася з касмiчным надразумам. Дык чаму б гэтым i не скарыстацца? У прыватнасцi для таго каб паставiць максiмальны баль пэѓным прэтэндэнтам-хлапчукам, завошта можна атрымаць самавiты куш ад карпарацый. Або спампаваць частку грошай з электроннага файла. Або паспрабаваць прадаць некалькi дзясяткаѓ планет падстаѓной канторы. Толькi за ѓсiм гэтым сочыць электронiка, якую не ѓгаворыш, затое пры выпадку можна падмануць. Цяжэй за ѓсё абысцi праграмныя блокi спецслужбаѓ, там мiльёны розных узроѓняѓ абароны. Але дзяѓчынка магла так пераканаць электронiку, што самыя магутныя вартаѓнiчыя праграмы нiк прапускалi. Своеасаблiвы i пакуль малазразумелы феномен. Акрамя таго, дзяѓчынка пакуль не магла ѓ поѓнай меры кiраваць сваiмi здольнасцямi, яны выяѓлялiся ѓ яе пры пэѓным нахiле свяцiлаѓ, калi галактыкi размяшчалiся ѓ неспасцiжна складаную кампазiцыю. Абрам Хiнштэйн хiтры, падступны i ѓмелы здолеѓ з дапамогай змоѓшчыкаѓ-iнагалактаѓ змадэляваць кiбер-дубляжы, якiя павiнны былi падмануць гiперплазменныя звышмагутныя кампутара. Зараз для правядзення афёры i замены блока дадзеных засталося толькi часова ѓсыпiць праграмы-генералы разлiчаныя на супрацьдзеянне хакерам-шпiёнам. Акрамя таго трэба было падмануць дзяѓчынку, бо зразумела што свядома яна на падобную афёру не пайдзе. Толькi як гэта зрабiць, бо Мiрабела Белая нягледзячы на далiкатны ѓзрост з абранага мiльёна.
  Але люты розум, хiтры на подласць! Мiрабела занадта добрая, трэба цiснуць на гэта! Тут нават уласнай дачкi не шкада. Тое, што яго дзяѓчынка можа загiнуць не ѓ рахунак. Яшчэ ѓ iнкубатарах наробяць.
  Мiрабела толькi што заканчвала праходжанне паласы перашкод. Яе хупавыя босыя ноженькi, пляскалi па вадкiм гелiю. Ружовыя пятачкi запар змучаны болевымi iмпульсамi, прамянямi анiгiляцыi. Дзяѓчынка на выгляд гадоѓ сямi-васьмi, з залацiстымi павойнымi валасамi, чымсьцi паходзiла на маленькую Герду, прайшоѓшы праз мноства ультра-галаграфiчных монстраѓ i псеѓда-робатаѓ, яна была па-зверску паранена. Праѓда далiкатная скура аднаѓлялася прама на вачах, а пасiнелыя ад жудаснага холаду ногi, набывалi ружовае адценне. Убачыѓшы лятаючага Абрама дзяѓчынка ѓсмiхнулася:
  - Што ты скажаш мне! Я на колькi баляѓ прайшла выпрабаваннi!
  Абрам адказаѓ:
  - Судзячы па колькасцi трапленняѓ у цябе, яшчэ далёка да сотнi.
  Дзяѓчына ѓздыхнула:
  - Нажаль я як воiн недасканалая, так што дзякуй за сумленнасць. Толькi вось чаму ѓ вас такi сумны выгляд?
  Абрам вымавiѓ з паказной горыччу:
  - Памятаеш маю дачку Сiму.
  - Ды вельмi цiкавая дзяѓчынка!
  - I да таго ж не паслухмяная.
  Мiрабела ласкава адказала:
  - Нажаль дзiця не можа паводзiць сябе iдэальна. Можа, паспрабавала чагосьцi забароненага?
  Абрагам выпусцiѓ слязу:
  - Калi б гэта! Ведаеш ёй уздумалася прабiраючыся па Гiперiнтэрнэце, пракрасцiся ѓ дадзеныя па падрыхтоѓцы абранага мiльёна, што строга забаронена.
  - Ды нашы дадзеныя сакрэтныя! - Пацвердзiла абраная дзяѓчынка.
  - I вось мая дзяѓчынка апынулася ѓ палоне вартаѓнiчых праграм. У любы момант яе могуць дастаць i судзiць як шпiёнку.
  - Такую маленькую?
  - Ты ж ведаеш шпiянаж не мае ѓзросту. Яе пазбавяць асобаснай матрыцы i адправяць у каменяломнi, дзе яна нiбы рабыня будзе працаваць на працягу стагоддзяѓ.
  - Ого!
  - Мяне як нядбайнага бацькi недаглядзеѓ за сынам таксама пакараюць. Зрэшты мне ѓсё роѓна, я не змагу жыць, ведаючы што мая каханая дачка, кiд-салдат будзе служыць у турэмным войску.
  Мiрабела паглядзела на Абрама, той як майстэрскi акцёр, гэтак натуральна адлюстраваѓ скруху, што дзяѓчынцы стала не па сабе:
  - Я памагу вам! - Сказала спачувальным тонам Мiрабела.
  Абрам адказаѓ:
  - Не! Нiхто мне не можа памагчы!
  Мiрабела з дрэнна схаваным хваляваннем, адказала:
  - Я адчуваю вось-вось галактыкi ѓвойдуць у своеасаблiвую крышталiчную рашотку. Гэта значыць, я змагу ѓсыпiць вартавыя праграмы i вывесцi тваю дачку.
  Абрам адлюстраваѓ ваганне:
  - Але ж гэта вам найстрога забаронена, калi цябе зловяць, то вывядуць з абранага мiльёна, а то i адправяць у каменяломнi.
  Дзяѓчынка сурова вымавiла:
  - Мне ѓсё роѓна! Я дапамагу Сiме. Пайшлi за мной, ты ѓбачыш як я гэта зраблю.
  Абрам сказаѓ з прыдыханьнем:
  - Твая высакароднасць годна iмператрыцы.
  - Годна чалавека! - Паправiла Мiрабела.
  Дзяѓчынка ѓзляцела разам з Абрамам. Хiтры адмысловец загадзя папрацаваѓ са ѓсiмi сачыльнымi прыладамi i лiчыѓ сябе ѓ бяспецы. Дзяѓчынка i падступны дарослы надзелi шлемы, i пагрузiлiся ѓ найскладаны электронны, напоѓнены iнфармацыяй мiр.
  Мiрабела адчувала сябе багiняй сярод мноства вымярэнняѓ i сфер. Ёй здавалася, што яна ляцiць уздоѓж шырокай шашы, а вакол носяцца розныя вiртуальныя праграмы. Некаторыя бяскрыѓдныя якiя нагадваюць каровак, вавёрачак, цюлiфанаѓ - сумесь сланоѓ i цюльпанаѓ, i iншыя прыгажуны.
  А былi наадварот жахлiвыя: грозныя i небяспечныя ваѓкi, тыгры, драконы, i такiя пачвары, што самы заѓзяты рэжысёр жахлiва звар'яцее ад страху. Ёсць i гiбрыдныя тыпы: сумесь кактуса i тыгра, бульбачкi i вярблюда, банана i пахiлу, васьмiнога i мухамора. Зрэшты дзяѓчынка не баiцца, ёй даводзiлася ѓ баявых спарынгах адчуваць i не такое. Лiтаральна з дня з'яѓлення iх iнкубатара немаѓлят вучаць ваяваць (дакладней забiваць), а таксама iншым навукам. Кожны дзень дзецi б'юцца адзiн з адным цi з рознай зброяй цi галышом, прычым часта хлопчыкi ѓ пары з дзяѓчынкамi. Жаль яны не ведаюць i тым не менш дзяѓчынка, захавала падабенства пяшчоты ѓ душы. Мiрабела пралятае мiма бачанняѓ, i перад ёй устаюць грозныя вартаѓнiчыя праграмы мега-сеткi. Яны нагадваюць вялiзных дзiкападобных iльвоѓ i вартаѓнiчых акулавых сабак. Страшэнную знешнасць iм надае вiртуалка. Абрам спыняецца:
  - Бачыш iх?
  Мiрабела спакойна адказвае:
  - Яны зусiм бяскрыѓдныя!
  - Я б так не сказаѓ!
  Дзяѓчынка падлятае да велiчэзных калючых iльвоѓ. Маша iм ручанькай:
  - Любыя мае як вам стаяць пад вартай?
  У адказ раздаецца прывiтальны рык:
  - Мы слухаем цябе дзяѓчынка!
  Мiрабела працягнула ласкавым тонам:
  - Вы такiя мiлыя звяркi. Нясеце цяжкую варту, увесь час знаходзiцеся ѓ ажуры. Вам мусiць неймаверна цяжка?
  Вартавы львы i сабакi адказваюць:
  - Цяжкасцi нас не палохаюць!
  Мiрабела пагадзiлася:
  - Гэта праѓда, але не няѓжо вам не паляванне, пагрузiцца ѓ светлы, чысты свет сну. Ведаць што такое дзiцячыя мроi, якога гэта прабегчыся па светлым лузе калi на душы лёгка-лёгка!
  Вартавыя праграмы даволi завуркаталi:
  - Можа ты i дакладна кажаш дзяѓчынка.
  Мiрабела зрабiла некалькi пасов рукамi. Грозныя драпежнiкi сталi паступова абсыпаць. Яны ѓкладвалi на каленi свае буйныя галовы, чуѓся нiзкi па тэмбры храп драпежнiкаѓ-праграм.
  Масiѓныя монстры зацiхлi: дзяѓчынка вымавiла:
  - Цяпер шлях вольны! Можаш вызвалiць сваю дачку!
  Абрам хаваючы гнюсную радасьць, адказаѓ:
  - А гэта зараз i зраблю. А ты паслабся i не падглядвай.
  Дзяѓчынка дэманстратыѓна адвярнулася, а Абрам прыступiѓ да сваёй разбуральнай працы. Ён хутка скiдаѓ патрэбную iнфармацыю i ажыццяѓляѓ перавод сродкаѓ. У яго кiшэнi пацяклi трыльёны рублёѓ. Здавалася, усё iдзе блiскуча, адкрываюцца залатыя патокi.
  Тут раптам Гiперiнтэрнэт накрыла непраглядная цемра. Абрама стала трэсцi, ён у сэрцах вылаяѓся:
  - Гэта што за вакуумная чартаѓшчына!
  Калыхнулася прастора i Абрам з Мiрабелай апынулiся ѓ шэрым памяшканнi набiтым робатамi са мноствам шчупальцаѓ.
  - Вы арыштаваныя дзяржаѓныя хакеры! - Аб'явiѓ грамавы голас.
  Абрам завыѓ:
  - Гэта памылка! Мяне падставiлi!
  - Нi якой памылкi тут няма! Ты галоѓны злачынец!
  Подлы махiнатар залямантаваѓ:
  - Гэта ѓсё Мiрабела вiнаватая! Яна заахвоцiла мяне здзейснiць злачынства!
  - Мы ѓсе ведаем хто каго заахвоцiѓ! I ты адкажаш, перад законам! Ды i дзяѓчынка паказала, што мае небяспечныя здольнасцi.
  Мiрабэлу схапiлi за запясцi i ѓмела вывернулi рукi. Дзяѓчынка задрыгала босымi ножкамi, па якiх вельмi ѓразалi гравiё-нейтрынным дубцом. Было так балюча, што ѓ Мiрабэлы перахапiла дыханне. Дзяѓчынцы яшчэ раз урэзалi мацней, так што яна заскрыгатала зубамi. Ружовыя пяткi злёгку набраклi i пасiнелi, праступiла некалькi кропелек крывi. Трэцi ѓдар вырваѓ з вуснаѓ дзяѓчынкi стогн, светлыя валасы заiскрылi i ѓсталi дыбам. Рушылi ѓслед новыя ѓдары, дзявочыя пяткi дымiлiся. Мiрабела закрычала:
  - Гэта я ва ѓсiм вiнаватая. Не мучыце Абрама.
  Удары перасталi наносiцца, пачуѓся вясёлы жаночы голас:
  - Абрама мы яшчэ дапытаем. А ты высакародная дзяѓчынка, бачыш як абараняеш гэтага нягоднiка. Цябе мы адправiм у камеру, а затым вырашым долю. Гэтага ж тыпу чакае сапраѓднае катаванне.
  Абрам загаласiѓ, агiдным галаском:
  - Не не трэба! Гэтая каметная чартоѓка мяне падманула!
  Аглушальны голас перапынiѓ:
  - Не ганi гiперплазму, у нас усё запiсана! А што мы не ведаем, ты раскажаш, калi за цябе возьмуцца спецыялiсты. Што да дзяѓчынкi, то яе хутчэй за ѓсё чакае публiчная лупцоѓка i выключэнне з абранага мiльёна. А затое што яна праяѓляе наiѓнасць, абараняючы небяспечнага злачынцу, будзе пакараная больш жорстка.
  З вачэй дзяѓчынкi вылятала слязiнка. Яна ѓсвядомiла што зараз усё, яе будучыня пушчана кату пад хвост. Значыць, бывай кар'ера i яна пераводзiцца: няѓжо ѓ каменяломнi. Спецыяльныя мiнi-робаты ѓ целе ствараюць пастаянны боль у целах зняволеных турэмнай армii. Калi ты хутка працуеш, боль слабей, ледзь замарудзiшся, ён неймаверна ѓзмацняецца. I нiякiх забаѓ, нi магчымасцi злавiць кайф у кароткiм сне, бесперапынная праца i мукi. Iншая перспектыва гэта лупцоѓка. Дзяѓчынка не баiцца болi, яна звыклы спадарожнiк усiх яе спарынгаѓ i трэнiровак, але яе страшыць прынiжэньне. Хлопчыкi i дзяѓчынкi будуць глядзець як яе мучаць, i нават напэѓна смяяцца. А гэта так сорамна i страшна!
  Мiрабела прыкусiла губу каб не заплакаць. Яна вырашыла што павiнна абавязкова перанесцi катаванне моѓчкi.
  Дзяѓчынку завялi ѓ мясцовую турму. Кiнулi ѓ цесную камеру, дзе не было, нi ложка, нi крэслаѓ, толькi голыя сцены. Сама Мiрабела адчула што з падлогi зыходзiць моцны запал, якi абпальвае яе босыя дакладныя ногi, а з верху наадварот, ледзянiць, прымушаючы дрыжаць не па ѓзросце мускулiстыя голыя плечыкi. Само знаходжанне ѓ камеры было не малой пакутай. Праѓда дзяѓчынцы як нi дзiѓна - гэта было суцяшэннем, чым мацней яе пакараюць зараз, тым больш ласкi праявяць потым!
  Дзяѓчынка падзякавала навукi, што створана не з ранейшай, недасканалай бялковай тканiны. Тады б яе ножкi рассыпалiся ѓ попел, а тулава заледзянела. А так адчуванне толькi моцных, жар i абпальванне дзiцячых ступняѓ чалавек-бiяробата. Мiрабела каб знiзiць вастрыню болю вымушана скакаць. Паскоквала, удараючыся галавой у столь камеры, станавiлася на шкарпэткi, круцiлася. Жар i холад узмацнялiся, было вельмi балюча адоранаму дзiцяцi. Дзяѓчынка тым не менш разумела, што суровае дзяцiнства апраѓдана: iдзе вайна i кожны кiд-салдат павiнен быць гатовы да суровых выпрабаванняѓ. Бо нават тыя хто вызначаны ѓ эканамiчныя войскi, цi працоѓныя войскi, не маюць дзяцiнства, праходзяць баявую падрыхтоѓку. Жыццё кожнага дзiцяцi ѓ абедзвюх iмперыях пачынаецца з таго, што яго накрываюць, гравiявалнай, i прасвечваюць ультрагукам, потым пранiзвае iмпульс гiпертоку. Знаёмства з гэтым светам пачынаецца з наймацнейшага болю! Гэта павiнна загартаваць малютку, i падрыхтаваць яго ѓ выпадку палону (ёсць шмат розных паралiзуе выпраменьванняѓ, а самагубства апраѓдана, толькi ѓ тым выпадку, калi ты можаш з сабой забраць варожых салдат або на худы канец баявых робатаѓ). У палоне мозг маглi адключыць, ператварыѓшы ѓ раба-марыянетку. Аднак здаралiся i здрады, былi i перабежчыкi. За iмi потым спецслужбы ладзiлi паляванне, iмкнучыся пакараць здраднiкаѓ.
  Боль з маленства трывалi ѓсё, нават iмператар! Усёмагутны ѓладар з абсалютнай уладай, час ад часу праходзiѓ палосы перашкод, зведваючы тыя ж пакуты як i любы падданы. Нават вынаходзiлiся спецыяльныя вiды гiперплазмы i ультра-гiпер-супер-току, якiя павiнны ѓзмацнiць боль. (Гiпертак - гэта эвалюцыя звычайнай электрычнасцi, у iм невымерна больш энергii чым у звычайным току, хуткасць у мiльярды разоѓ пераѓзыходзiць светлавую, напруга ствараецца адразу ѓ шматлiкiх вымярэннях, як суцэльных, так i дробавых! Ну, а магчымасцi выкарыстання абмежаваныя толькi чалавечай i не толькi чалавечай фантазiяй.) Папакутаваць лiчылася вялiкай доблесцю, а хто баiцца болi, лiчылiся непаѓнавартаснымi. Iх не забiвалi, а проста перапраграмавалi асобасныя матрыцы. Наогул звышцывiлiзацыя была дзiѓнай: смяротнае пакаранне лiчыцца не гуманным, а катаваннi нават для маленькiх дзяцей звычайнымi i нават абавязковымi. Лiчылася: што кожны чалавек абавязкова павiнен зведаць невыносныя пакуты, якiя гартуюць душу i цела!
  Мiрабела выкарыстоѓвала спецыяльныя прыёмы, каб адцягнуцца ад болю i яе неяк лакалiзаваць. Гэта дапамагала, але вельмi абмежавана. Акрамя таго тыя мiнi-кампутары, што былi ѓнутры дзяѓчынкi, раздзiралi яе ѓсё мацней i мацней. Пругкiя косткi выкручвала, дзяѓчынку лiтаральна абурала.
  Мiрабела так адчайна выгiналася, скрыгатала зубкамi, што нават перад вочкамi праслiзгвалi каляровыя плямы. Яна адчувала сябе нiбы ѓ агнiста-ледзяной геене. Гэта было проста жахлiва, кавалкi мяса адвальвалiся i нарасталi зноѓ.
  Дзяѓчынка нават праспявала, запалёнымi вуснамi:
  Радзiма мая - мацней няма кахання,
  Бiцца за цябе - доблесць i пашана!
  Трэба за мару - мора лiць крывi,
  Перамажы ворага - сродкаѓ набор не ѓ рахунак!
  
  Русь мая святая - у полымi сэрцаѓ,
  Не магу зразумець прыгажосцi краiны!
  За яе бiлiся - наблiжай канец,
  Пякельнай злой арды - гiдкай мiтуснi!
  
  За Айчыну я - жыццё гатовы аддаць,
  Увесь сусвет шлях пакажы нам Русь!
  Калi трэба ёй - будзем мы пакутаваць,
  Атакуй ва ѓвесь рост i ѓ баi не трусь!
  
  Бога я спытаѓ - дзе знайсцi лёс,
  Зоркi ѓ нябёсах - успышках асляпiлi!
  I сказаѓ Гасподзь - вас не разумею,
  Мой адказ просты - стагоддзе служы Расii!
  Нават стала крыху лягчэй! Яна нiколi, не гледзячы нi на якiя мукi не здрадзiць Святаросiю. I бо боль заслужаны, яго нават варта мацней пакараць, каб iншым не панадна было.
  Хоць здавалася што час iдзе пакутлiва павольна, насамрэч прайшла толькi гадзiна i трыццаць зямных хвiлiн. Зрэшты калi цябе катуюць - гэта здаецца вечнасцю.
  Дзяѓчынку падхапiлi сiлавым полем i выцягнулi вонкi. Яе адправiлi на публiчнае бiчаванне. Мiрабелi было вельмi сорамна i не таму што яна голая, у развiтой iмперыi ѓ цялеснай галiзне не было нiчога ганебнага, падчас спарынгаѓ з хлапчукамi яны бiлiся зусiм голыя, без усякiх пахабных думак. Ды i сэкс у тэхнатронным свеце зусiм не такi, якi быѓ у старажытныя часы. Няѓжо можна параѓнаць дубiну i вадародную бомбу. Бянтэжыла Мiрабэлу толькi пачуццё вiны, што яна арыштаваная. Акрамя таго ёй давядзецца расстацца з гэтымi хлопцамi i падобна назаѓжды. Дзецi з абранага мiльёна, як правiла вельмi прыгожыя, на пакаранне прыйшлi напаѓголыя ѓ адных шорцiках. З-за развiтой мускулатуры, не адразу адрознiш дзе хлопчык, а дзе дзяѓчынка. Праѓда дзяѓчынкi ѓ чырвоных шортах, а хлопчыкi ѓ сiнiх. Кароткiя стрыжкi, абыякавыя асобы. Яны настолькi добра вышколены, што калi з'явiлася Мiрабела са скаванымi ззаду рукамi, не пачулася нават гулу. Прыгожыя твары застылi, як у балванаѓ, i толькi пара хлопчыкаѓ дазволiла сабе злёгку ѓсмiхнуцца. Злёгку - гэта значыць ледзь прыпадняѓшы краёчкi пунсовага рота.
  Мiрабела ѓсмiхнулася iм у адказ. Хоць было вiдаць ужо гатовая плаха i баявыя робаты-каты прынялi пагрозлiвыя паставы.
  Шлях да эшафота здаваѓся дзяѓчынцы пакутлiва доѓгiм, якiя зведалi мноства пакут ногi, павольна ступалi, па металiчнай падлозе. Мiрабела з цяжкасцю стрымлiвала сябе, каб не расплакацца. Адна з дзяѓчынак, высунула мову i тут жа схавала. Як нi дзiѓна Мiрабелi пасля гэтага стала лягчэй, яна выпусцiла смяшок.
  У адказ яе падхапiлi i кiнулi да эшафота. Дзяѓчынку падняло ѓ паветра i зацiснула сiлавым полем. Прагучаѓ камандзiрскi голас:
  - Паколькi наша выхаванка, Мiрабела Белая, дазволiла выкарыстаць свае здольнасцi ѓ злачынных мэтах, выявiла залiшнюю мяккасць i не дальнабачнасць, яна прыгаворваецца да публiчнага пакарання i выгнання з абранага мiльёна. Што хочаш сказаць у адказ?
  Дзяѓчынка вымавiла з цяжкасцю стрымлiваючы слёзы:
  - Я здзейснiла памылку! Што ж адкажу за яе з усёй строгасцю перад законам!
  - Пачынайце! - Вымавiла невiдзiмка.
  На дзяѓчынку абрынулася болевое выпраменьванне. Такое iнтэнсiѓнае, што зараз прасвяцiла цела, да самых рэбраѓ i ѓнутраных органаѓ. Усе ѓбачылi шкiлецiк Мiрабелы, i якiя распадаюцца ѓнутраныя органы. Дзяѓчынка адчула такi моцны боль, якi раней ёй здаваѓся неспасцiжнай. Нiколi яшчэ не было такiх жахаѓ не абвальвалася на кожную часцiцу цела. Мiрабела выплюнула крывёй i рэзка завыла:
  - О-о-о-о!
  Сярод хлапчукоѓ пачуѓся свiст. Хтосьцi крыкнуѓ:
  - Нежанка!
  У гэты момант па падлозе прайшла хваля, якая балюча стукнула па босых нагах дзяцей.
  Ультратак вельмi ѓрэзаѓ па голых пятках. Наогул падчас такiх пакаранняѓ прынята, каб выхаванцы таксама адчувалi боль. Гэта робiць публiчную лупцоѓку куды больш павучальнай.
  Хлопцы зморшчылiся, але прамаѓчалi. Катавання Мiрабелы працягнулiся. Яе маленькае цела, раз-пораз мяняла колеры, а прытомнасць паказвала розныя жахлiвыя сцэны. Дзяѓчынка раз-пораз уздрыгвала, Мiрабелi найвялiкшым намаганнем волi ѓдалося пагасiць бесперапынку вырваны крык. Яе працягвалi лупiць, прасвечваючы кожную элементарную часцiцу цела. Дзяѓчынка жудасна пакутавала, у нейкi момант боль перавысiѓ усе межы i яна зноѓ закрычала.
  Наймагутны ѓдар гiпертоку пабiѓ i назiралых выхаванцаѓ. Некаторыя з iх пры гэтым крыкнулi, вельмi балюча.
  Тым часам Мiрабелы сталi катаваць па асобым. Яе цела раз-пораз разрывалася на асобныя малекулы, а потым збiралася зноѓ. Здавалася яно разляцелася на фатоны, а потым раз аднаѓлялася. Абрушвалася зала са шматствольнай гарматы, пад уздзеяннем снарадаѓ анiгiляцыi, станавiлася ѓсё больш балюча. Кожная клетка арганiзма, хай не бялковага, але жывога, распадалася на складовыя элементы - драбней кваркаѓ, а затым сiлай суперматрыцы як бы другое нараджэнне. Тут ужо пакуты такiя: што немагчыма iх спасцiгнуць i ѓявiць. Жахлiвыя кiбер-катаваннi, жорсткая жорсткасць.
  Прытомнасць пры гэтым апынуѓшыся ѓ акiяне болi, нiяк не хацела згасаць. Наадварот час замарудзiѓся, ад чаго ѓсё было яшчэ балючай. Так яно працягвалася даволi доѓга, кожная секунда насычаная пакутамi як Сонца фатонамi! Выхаванцаѓ з абранага мiльёна таксама хвасталi рознымi прамянямi i выпраменьваннямi, каб лепш адчулi чужую вiну. Рабяты ѓскрыквалi, уздрыгвалi, але стаялi на месцы: боль - гэта балазе, загартоѓка волi, падмурак перамогi! Наступным этапам катавання, стала згортванне цела ѓ трубачку i прагонка праз вогненнае кольца. Гэта таксама дадатковы акорд у катавальнай сiмфонii. Мiрабелi раз-пораз ламалi косцi, а затым хваравiтым шляхам зрошчвалi. Таму хлопчыку што адважыѓся смяяцца, адразалi рукi i ногi, а затым зноѓ iх павялiчылi. Пасля чаго з'явiѓся галаграфiчны тыгра пажыраючы плоць, гэта неверагодная жудасць, скрыгат зубоѓ. На шчасце для Мiрабелы, сама iмператрыца (кiраѓнiк здольны сваiм гiперплазменным мозгам, успрымаць мiльённы праекцый i краявiдных галаграм адначасова! А значыць не губляючы кантролю за сусветам малой часткай прытомнасцi аддаць тэлепатычную каманду!) злiтавалася над дзяѓчынкай i загадала:
  - Даволi! Iнакш ад пакуты дзяѓчынка пазбавiцца сваёй унiкальнай душэѓнай цеплынi. Мы павiнны дзякаваць Усявышняму, што хоць нехта адчувае спачуванне!
  Гэта фраза ѓклалася ѓ iмпульс якi заняѓ дзве нанасекунды. Пасля заканчэння кiбер-лупцоѓкi, якая ѓпала ѓ ступарозны стан i страцiла чалавечае аблiчча Мiрабэлу адправiлi ѓ рэабiлiтацыйны цэнтр, праверыць псiхiку. Так яе ѓнiкальныя здольнасцi былi надзейна заблакаваныя, а сама дзяѓчынка была залiчана кiд-салдатам, у звычайныя войскi. Цяпер ёй трэба было рабiць цяжкую кар'еру ваеннага i выкупаць сваю вiну крывёй!
  Але перад гэтым прайсцi ѓсебаковую падрыхтоѓку. Зрэшты рознiцы асаблiвай не было, хiба што галаву не так шпiгавалi ведамi як у абранага мiльёна. Хоць з дзяѓчынкай i праводзiлi дадатковыя заняткi, мабыць улiчваючы яе надзвычайную генетычную адоранасць. Дзяѓчынка развiвалася, праходзячы складаную навуку, хоць i не вельмi любiла сам баявы працэс, трэнiравалася з халодным энтузiязмам.
  Iшлi гады i вось яна юная дзяѓчына, у свае чатырнаццаць цыклаѓ, выглядае як па-атлетычнаму складзеная багiня. Чатырнаццаць цыклаѓ узрост паѓналецця, поѓнай сталасцi. Наогул па iдэi можна паскорыць рост да такой ступенi, што ѓсе байцы будуць па форме дарослымi i праз год, але пакуль няма падобнай патрэбы. Больш часу - лепш падрыхтоѓка!
  Мiрабела ѓдзельнiчае ѓ званнi радавога ѓ сваёй першай бiтве. Бiлася на тэтралеце, але прыкрывала тылавыя камунiкацыi. Толi яе iмкнулiся паберагчы разлiчваючы неяк больш эфектыѓна выкарыстоѓваць унiкальныя здольнасцi, цi не асаблiва давяралi, але пакуль дзяѓчына не паспела забiць, нiводнага варожага салдата.
  Вайна выклiкала ѓ яе змешаныя пачуццi, з аднаго боку, ёй як былому кiд-салдату якi прайшоѓ мноства вiртуальных бiтваѓ, натуральна хацелася бiцца па-сапраѓднаму. Але з iншага боку, забiваць такiх жа як яна дзецюкоѓ i дзяѓчынак. Цалкам заканамернае пытанне - навошта!
  Яшчэ Лермантаѓ пiсаѓ аб каѓказкай вайне з чачэнцамi:
  Велiзарныя рускiя прасторы,
  Пад сiнiм небам месца хопiць усiм!
  Навошта крапiць сваёй крывёю горы,
  Аб чалавек - ваюеш ты навошта?
  Сапраѓды тут гаворка iшла, пра вайну памiж мусульманамi-чачэнцамi i рускiмi-праваслаѓнымi. У дадзеным выпадку рускiя - стрыжневая нацыя, i iншыя народы зямлi аб'яднаныя ѓ адзiную сям'ю, вiдавочна страцiлi розум проста нiшчаць адзiн аднаго ѓ татальнай мiжусяленскай вайне! Што да рэлiгii, то Бiблiя, Каран, Талмуд i iншыя кнiгi аднесены да старажытнага фальклору. У новай рэлiгii цэнтральнае месца заняѓ чалавек. Лiчыцца што ён павiнен па волi Усявышняга - стаць сапраѓдным Богам. I зразумела асаблiвая богаабранасць славян. Па традыцыi за рэлiгiяй засталася ранейшая назва Праваслаѓе, але сутнасць стала iншай. Узнагароду на нябёсах людзi зарабляюць сваiм розумам i асабiстымi заслугамi перад Расеяй. Вызначае ѓзнагароду сам чалавек i ѓ першую чаргу iмператар. Але iмператар не Бог, а старэйшы брат цi сястра кожнага iндывiда, прычым яго могуць на законных падставах зрушыць (чаго пакуль праѓда не было).
  Чалавек як аднастайны сын Бога: стаiць вышэй за iншыя расы i народы. Зрэшты самымi блiзкiмi росамi лiчацца эльфы i хобiты. Апошняя раса атрымала сваю назву з-за падабенства з вядомымi iстотамi са старажытнага чалавечага эпасу. Праѓда некаторыя iх завуць анiёнамi, лiчачы што памiж тварэннем вялiкага рускага фантаста Рыбачэнкi куды больш, падобнага чым з хобiтамi ангельца Толкiна. Гэты вiд расце ѓ зваротным напрамку, ад дзядкоѓ да дзяцей. Праѓда ѓ апошнi анхабiты( кампрамiсная назва), дасягнулi неѓмiручасцi, застываючы на ѓзроѓнi дзесяцiгадовых дзяцей. Вонкава яны сiмпатычныя, вельмi падобныя на людзей, але не такiя жахлiва мускулiстыя як сучасныя ваяры. Хутчэй яны падобныя да тых дзяцей, што былi ѓ старажытнасцi. Дарослых i старых анхабiтаѓ вельмi мала, яны ѓ старажытнасцi былi пераважнай большасцi дзецьмi. Жывучы ѓ цэнтры галактыкi пры цёплым клiмаце, гэтыя вечныя дзецi як правiла бегалi басаногiя, з-за чаго магчыма iх i сталi асацыяваць з хобiтамi. У тэхнатронным стаѓленнi не вельмi развiтыя, вялiкай касмiчнай iмперыi стварыць не атрымалася, затое ѓ магii... надзвычай моцныя. Эльфы ѓ сваю чаргу таксама саступаючы людзям у тэхнiцы мелi мноства магiчных школ. Мала таго памiж iмi i людзьмi была цэлая серыя войн. I невядома чым яна скончылася, калi б эльфы былi б адзiныя. Але страцiѓшы многiя трыльёны асобiн, эльфы змiрылiся з роляй малодшага партнёра чалавека. Мала таго часам нават эльфам дазвалялася камандаваць людзьмi i займаць пасады ѓ Расiйскiм войску.
  Мiрабела якраз дагадзiла пад камандаванне эльфа-афiцэра.
  Не такi жахлiва мускулiсты, як зямныя хлопчыкi, гламурны i вельмi хупавы эльф ёй адразу спадабаѓся. Улiчваючы вольныя норавы звышцывiлiзацыi, нiчога дзiѓнага няма ѓ тым што яны занялiся каханнем. А эльфы ѓ гэтай справе вельмi вынаходлiвыя, у iх цэлая культура Эраса налiчваюць многiя мiльёны гадоѓ (цывiлiзацыя эльфаѓ, не параѓнальна старажытней зямной). Гэта для яе было цудоѓна, але вось эльфа (чыя плоць не такая трывалая як у людзей) моцна пакамячыла, далiкатную скуру апякло бiяплазменнай энергiяй. I ён стаѓ пазбягаць кантактаѓ з магутнай красуняй. Таму ѓ iх былi дваiстыя адносiны: хочацца i колецца. Наогул займацца каханнем можна ѓ людзей-ваяроѓ толькi ѓ вызначаныя гадзiны, падчас асаблiвых вучэнняѓ Эраса. У астатнi час спецыяльныя кампутары, рэгулявалi ѓ гiперплазменным целе, падачу гармонаѓ каб скiнуць ѓзбуджэнне. Хлапчукi вядома прыгожыя, з iмi добра i ѓсе розныя (на вучэннях як правiла мяняюць партнёраѓ- гэта нават абавязкова па ваенным статуце трэба рабiць, каб узбагацiць, зрабiць мацней бионоосферу хлопцаѓ i дзяѓчат!), але ѓсё ж з эльфам, да таго ж моцным чараѓнiком не параѓнаць. Наогул у чараѓнiцтве як такiм шмат iрацыянальнага, не вытлумачальнага логiкай. У прыватнасцi нават звышразвiтая бiяiнжынерыя не можа (спадзяюся пакуль), зрабiць усiх генетычна магiчна адоранымi.
  Напярэдаднi бою дзяѓчына i юнакi прайшлi на працягу чатырох гадзiн вучэнне кахання. Задавальнення было дастаѓлена вельмi шмат, а стомы нiякай. Праходзiѓ абмен гiперплазмай i высокiмi энергiямi, здольнымi ѓ старажытныя часы асвятлiць горад-мiльянер. Пасля чаго, задаволеных i вясёлых байцоѓ, размеркавалi па тэтралетах.
  Эльф-афiцэр па iмi Цырус (яе першае сапраѓднае i неѓзаемнае каханне), перш чым дзяѓчына села на свайго крылатага "каня" падышоѓ да яе.
  - Я ведаю Мiрабела: гэта твой першы бой i табе вельмi хочацца панюхаць гiперплазмы!
  Дзяѓчына з натхненнем адказала:
  - Вядома! Хоць не дзеля самой бойкi, колькi з-за служэння Айчыне.
  Душу, сэрца аддамо,
  Мы сваёй святой айчыне!
  Выстаiм i пераможам,
  I не пашкадуем жыцця!
  Праспявала цудоѓным голасам Мiрабела.
  - Гэта добра! - Заявiѓ, чароѓна ѓсмiхаючыся Эльф. - Але я пачытаѓ сакрэтную iнструкцыю дэпартамента Каханнi i Пяшчоты, трэба берагчы тваё жыццё. Чаму таемна, але органам лепш вiдаць.
  Мiрабела здрыганулася: не гледзячы на назву Каханне i Пяшчота - гэты дэпартамент лiчыѓся самым страшным з дванаццацi спецслужбаѓ, якi кантралюе жыццё ѓ вялiкай iмперыi. А раптам яе зноѓ захочуць падвергнуць самым выдасканаленым катаванням? Каму паляванне зведваць пакуты. Цi захочуць абязлiчыць? Сцерцi iндывiдуальнасць з душы?
  Дзяѓчына з дрыготкай у голасе вымавiла:
  - Мною незадаволены?
  Цырус звонкiм голасам, паѓтарыѓ:
  - Я нiчога не ведаю! Хутчэй на цябе нiчога дрэнна няма! Татальна чыстая дзяѓчынка, квазарная патрыётка!
  Лучамет Мiрабелы пералiвiстым, як трэль салаѓя галаском, вымавiѓ:
  - Цудоѓная панна Перамогi! Я думаю, наш поспех непазбежны. Ты анiгiлюеш секстыльён ворагаѓ! - Успыхнула галаграма ѓ выглядзе махае рукой хлапчукi, а руках Дваццацiствольны выпраменьвальнiк.
  Мiрабела пагразiла пальцам зброi:
  - Я мачу! Але я магу iнакш! Паказаѓшы агонь ва ѓсёй красе! Кажуць: выццё па прасторы скача! Перамагаючы, iначай чым усе!
  Эльф ужо халаднейшым тонам заѓважыѓ:
  - У любым выпадку ты будзеш ахоѓваць тыл! Пакуль табе далi такую iнструкцыю. Што будзе далей, мы паглядзiм!
  Армiя Святаросii пад камандаваннем Ракасоѓскага, выкарыстоѓваючы колькасную перавагу перайшла ѓ наступ. Ужо не адзiн мiльён зоркалётаѓ i многiя мiльярды салдат былi анiгiляваны ѓ плазмарубцы. Нават зiготкiя аблiччы зорак, здавалiся драпежнымi аскаламi, калi глядзець на iх праз прастору i вакуум знявечаны апантанымi выблiскамi, разбуральнай энергii. Ды вакуум гэта не пустата, ён мае складаную структуру i нават можа адчуваць эмоцыi i пачуццi, у тым лiку боль. У сусвеце няма пустаты, ёсць толькi розныя формы матэрыi, у большасцi пакуль недаступныя разумею чалавека! Войскi пад камандаваннем Аляксандра Македонскага спрабавалi выканаць штучныя манеѓры, але не маглi пазбегнуць адступлення. Iм заставалася толькi адыходзiць, каб пазбегнуць "катла". Ракасоѓскi ѓжо абдумваѓ далейшыя планы, калi iм удасца прарвацца ѓ суседнюю населеную вялiкаросамi галактыку. Што потым рабiць? Разбурыць i знiшчыць максiмум планет цi паспрабаваць стварыць плацдарм. У сорак першым годзе, Савецкi Саюз пераѓзыходзiѓ вермахт як колькасцi, так i ѓ якасцi танкаѓ. Перавага ѓ танках i авiяцыi было чатырохразовым у артылерыi ѓ два з паловай разы. Праѓда ѓ немцаѓ прыкладна на трыццаць працэнтаѓ больш пяхоты, але гэта часова, да таго як парады аб'явiлi мабiлiзацыю. У ходзе пачатковай фазы вайны, у большасцi бiтваѓ савецкiя войскi мелi лiкавую перавагу. Але нажаль так атрымалася, што адыходзiлi да Масквы, i невядома ѓтрымалi б яе, калi б не "генерал Мароз". Досвед баёѓ паказаѓ што ѓ выпадку ѓпартага супрацiву, трэба не ѓцягвацца ѓ зацяжныя баi з трывалай абаронай, а здзяйсняць абыходныя манеѓры. Падобна Аляксандр Македонскi суцэль здольны думаць, як ашчадны палкаводзец. Бачачы што супернiк напагатове, выканаць, як гэта хораша завецца - перадыслакацыю. Ракасоѓскi i сам разумее. што адыходзiць працiѓнiк да бясконцасцi не можа. У адваротным выпадку, войска Святаросii вырвецца на аператыѓную прастору i задаволiць татальнае збiццё ѓ падкантрольных ворагу галактыках. Значыць на нейкай мяжы супернiк спынiцца, i паспрабуе выбудаваць вожыка . У цэлым Ракасоѓскi задаволены, ён здолеѓ правiльна скарыстацца колькаснай перавагай, iмкнучыся ахапiць Македонскага з флангаѓ.
  Маша Падземная нягледзячы на ѓсю сваю паспешнасць злёгку запазнiлася, яе войскi натыкнулiся на чарговую, спешна выбудаваную мяжу дынамiчнай абароны.
  У гэтым баi маршал Вялiкарасii Дыяна Джонсан, як годная вучанiца Аляксандра Македонскага зрабiла адчайны контратакуючы манеѓр. У вынiку апантанай атакi, некалькi ракетных крэйсераѓ, таранiла ѓльтра-дрэдноѓт, у вынiку чаго машына са трыста васьмiдзесяцi пяцi мiльённым экiпажам, была знiшчана. Дэтанацыя была жахлiвай, нiбы падарваѓся невялiкi квазар, успышка трыльёна вадародных бомбаѓ, гiперплазменныя шчупальцы смелi яшчэ некалькi тысяч касмiчных судоѓ. У вынiку чаго загiнуѓ маршал-гном, камандуючы iншагалактамi рэзерву.
  Бiтва разгарнулася з новай апантанай сiлай. Здавалася па космасе носяцца страшныя дэманы, i жахлiвыя i выдатныя адначасова, у сваёй дзiвоснай гульнi фарбаѓ. Кожную секунду зараз рвалiся дзясяткi тысяч грандыёзных хлапушак, якiя губляюць блiскучыя аскепкi неймавернага канфецi. Каштоѓная раса, зорных аскепкаѓ, нараджала на фоне баталii сюррэалiстычную карцiну, апiсаць падобную не дадзена. нават генiю авангардызму.
  Нажаль Мiрабела не магла назiраць гэтай любаты. Ёй выпала толькi сумнае патруляванне. Але вось дзяѓчына заѓважыла цень, яе высвецiѓ нейтрына-радар. Падобна што пяхотнiк у маскхалаце iмкнецца пракрасцiся блiжэй да робатаѓ.
  Маскiроѓка ѓ суб'екта нядрэнная, але ѓ дзяѓчыны ѓльтрасучасны боекасцюм, яна бачыць перамяшчэнне хлопца. Чаму хлопца? Ня ведае дакладна, можа ёй гэта падказвае iнтуiцыя. Дзяѓчына ѓключыѓшы матрычную маскiроѓку, рушыла ѓслед за юнаком. Балазе вакуум не стварае турбулентнасцi, а значыць яе рухi не вiдаць. Праѓда можна яе выявiць, у выпадку бiяпалявой турбулентнасцi. Мiрабела падумала аб тым, што найменшыя перасоѓваннi ѓ вакууме, выклiкаюць абурэннi мноства палёѓ, якi насычае прастору.
  Хлапчук устаѓ у засаду, плануючы вiдаць "захамутаць" робата. Вось з яго прылады вылецеѓ праменьчык, не баявы, а проста iмпульс якi пасылае кiбер-вiрус. Гэта цiкава Мiрабелi, бо ѓ кожнага робата стаiць праграмная абарона ад вiрусаѓ. Так проста кiбарга не заарканiць. Тут трэба абраць правiльную сiстэму: пытанне толькi якую? Лепш за ѓсё касiць пад камандзiра, войскi супернiка. Але гэта вельмi тонкая праца, тут любая памылка можа быць фатальнай. Бо трэба змадэляваць iндывiдуальную матрыцу i пазыѓны сiгнал, а гэта так цяжка, як з дапамогай долата, вывастрыць у гiпсе адбiтак пальцаѓ. Але хлапчук, Мiрабела адчувае што дзяцюк зусiм юны, не губляецца. Вось адзiн з робатаѓ паслаѓ сiгнал i вылецеѓ з агульнага раду.
  - Якi хiтрун! Ну што ж я вазьму яго ѓ палон! - Сказала сама сабе дзяѓчына.
  Яна нячутна падляцела ззаду i ѓжо хацела ѓсекчы амаль няѓлоѓны, паралiзуючы прамень, здольны адключыць прытомнасць. Аднак надта гэта проста, так i пагаворыш з палонным. Мiрабела змянiла дыяпазон, зрабiѓшы разлiк на адключэнне цела i электронiкi боекасцюма. Хлапчук раптам застыѓ, i выпрастаѓся. Сiлавы захоп павярнуѓ яго тварам да Мiрабелi.
  Дзяѓчына ѓсмiхнулася. Ды якi прыгожы, юны, амаль хлопчык, толькi рослы як i ѓсе акселераты, але з круглым дзiцячым тварам. Вядома, прывабным i мiлым, крыху наiѓным. Вочы блакiтныя, у iх чытаецца разгубленасць. Юная ваяѓнiца ласкава вымавiла:
  - Ну што пульпарны фатончык, трапiѓся?
  Уладзiмiр Кашалотаѓ (Гэта быѓ ён), хрыпла(танальнасць голасу сказiлася ад хвалявання) вымавiѓ:
  - Нажаль, вы апынулiся мацней!
  Мiрабела драпежна выскалiлiся:
  - Ты забiваѓ нашых салдат, а цяпер сам стаѓ ахвярай. Цяпер цябе чакаюць катаваннi i пакаранне.
  Па твары Кашалотава прайшла лёгкая рабiзна. Ён ведаѓ што такое боль, але разумеѓ яго могуць зрабiць татальным i бесперапынным:
  - Адзiнае пра што я шкадую, што не забраѓ з сабой, нiводнага вашага баевiка! Гэта сапраѓды буйны чарнадырны вакуум!
  Мiрабела спакойна адказала:
  - Дык пачатковец баец?
  - Ды гэта мая першая бiтва!
  Дзяѓчына раптам памякчэла i цяжка ѓздыхнула:
  - Не вяла доблесць злавiць у сетцы птушаняцi - адзiн фатон не варта ста iмпульсаѓ! Вось калi б ты быѓ, з абранага мiльёна.
  Уладзiмiр вымавiѓ, напусцiѓшы на сябе глыбокую скруху:
  - Я быѓ у лiку абранага мiльёна, меѓ шанец стаць вершыцелем лёсаѓ!
  Мiрабела адразу насцярожылася:
  - I што здарылася з табой!
  Хлапчук адказаѓ з прыдыханнем:
  - Хто губiць мужчыну? Жанчына! Хто губiць хлапчука - дзяѓчынка! Вось я захацеѓ дапамагчы адной маленькай дзяѓчынцы i дзеля гэтага парушыѓ закон. Выбiраючы памiж законам i сумленнем - сумленны чалавек аддасць перавагу, не тое што бяспечней!
  Мiрабела ѓздыхнула яшчэ цяжэй, шчочкi засвяцiлiся мiкра-выпраменьваннем:
  - У гэтых адносiнах ты маеш рацыю!
  Хлапчук працягнуѓ з натхненнем:
  - Я абраѓ сумленне, пасля чаго мяне падвергнулi жорсткiм i выдасканаленым катаванням, публiчнаму катаванню i выгналi з абранага мiльёна. Замест блiскучай кар'еры, я змушаны весцi вартае жалю iснаванне ѓ штрафных войсках. Слава ђсявышняму што не патрапiѓ у турэмнае войска.
  У Мiрабелы шалёна забiлiся тры маленечкiя сэрцы, дзяѓчына адчула нешта блiзкае i роднае ѓ гэтым хлопчыку.
  Яна злучыла шлем i моцна пацалавала юнака ѓ сакавiтыя, здаровыя вусны, выпрабоѓваючы пры гэтым моцнае асалоду. З цяжкасцю адарвалася. Кашалотаѓ вымавiѓ з прыдыханнем:
  - Здаецца гэта мой апошнi пацалунак у жыццi!
  Мiрабела матнула галавой:
  - Не! Мой мiлы "квазарык", ты не трапiш у палон. Я не дазволю, каб ты павольна памiраѓ ва ѓльтрарадыёактыѓных каменяломнях. Ты будзеш жыць!
  Дзяѓчына ѓключыла контр-выпраменьванне, iмкнучыся ажывiць цела i даспехi хлопчыка. Той умела хаваючы радасць спытаѓ:
  - Мiлая мая зорачка! Бо цябе пакараюць за гэта!
  Дзяѓчына ѓжо спакойна адказала:
  - Не хвалюйся! Тут у мiжсусветнай прасторы фiзiчныя законы такiя, што маментальнай перадачы сiгналу не адбываецца, а кiберзапiс - дробязь, я як бы выпадкова яе заражу дракончыкам.
  Уладзiмiр паводле кiѓнуѓ:
  - Гэта генiяльна! Проста квазарна!
  - Няма для мяне не цяжка! Але вось як ты маеш намер прабрацца да сваiх?
  Хлапчук у вокамгненным тэмпе, адказаѓ:
  - Як i раней, ва ѓлоннi робата. Хутка, праз хвiлiну гэтую брыгаду кiнуць на лiнiю фронту, гэтыя звесткi я здолеѓ скруцiць. Вось тады Уладзiмiр i прытулiцца да сваiх.
  - Уладзiмiр! Гэта значыць якi валодае светам! Мяне клiчуць Мiрабела! Я таксама як i ты ѓваходзiла ѓ абраны мiльён.
  Уладзiмiр ажывiѓся:
  - Выдатна! Знайшлiся дзве роднасныя душы, а пакуль я зраблю наступныя! Увайду ѓ робата, ты пастарайся даць мне фору.
  - Не хвалюйся! Ляцi да Лiсiнай брамы, думаю вы здолее пратрымацца патрэбны час.
  - Я кахаю цябе! - Тут юны воiн амаль не хiтраваѓ; прыгажосць i наiѓнасць так чароѓныя!
  - Я таксама!
  Апынуѓшыся ва ѓлоннi робата (каб вызвалiць месца, прыйшлося выкiнуць боекамплект) Уладзiмiр спрытна кiруючы, кiнуѓся наѓздагон да сваiх. Яго распiрала ад радасцi, яшчэ б ён здолеѓ выратавацца ад жахлiвага палону, якi горшы за смерць. Праѓда яго крыху бянтэжыла, што ён гэтак бессаромна падмануѓ дзяѓчыну. У абраны мiльён Кашалотаѓ нiколi не ѓваходзiѓ, быѓшы проста ваяром i радавым салдатам. Яму нават хацелася падлавiць момант i прыстрэлiць наiѓную дзяѓчынку. Толькi гэта было б занадта подла. Ён сапраѓды, да гэтага часу не забiѓ нiводнага чалавека, калi вядома не лiчыць робатаѓ. Зрэшты чаму пад шумок, не абраць сабе першую ахвяру. Ды яго супернiкi такiя ж расейцы як i ён сам, але пры гэтым што зробiш? Вайна ёсць вайна. Тым больш за тысячу з лiшнiм гадоѓ, варожасць упiлася разам з гiперплазмай кампутара-ѓлоннi. Яны толькi люстраное адлюстраванне, тваёй рэальнай сусвету, Каiн якi занёс сякеру над Авелем! Армiя Аляксандра Македонскага прыпынiла адступленне, бiтва разгарнулася з новай сiлай. Уладзiмiр узяѓ на прыцэл варожы тэтралет, якi нiчога не падазрае (у тыле ж свой робат). Стрэл у самы ѓразлiвы i мiнiмальна прычынены ахоѓным полем хвост. Выбух i рахунак першага знiшчанага хлапчуком чалавека адкрыты!
  . РАЗДЗЕЛ Љ 3.
  Янка Святлоѓ i Марынка Чарнушка нарадзiлiся ѓ адзiн дзень. Гэта было добра, бо дазваляла iм адсвяткаваць дзень нараджэння разам. Хлопчыку i дзяѓчынцы споѓнiлася па дванаццаць гадоѓ, яшчэ год i яны стануць тынэйджарамi, гэта значыць амаль дарослымi. А зараз наступiѓ апошнi год iх дзяцiнства.
  Марынка Чарнушка не гледзячы на прозвiшча: вогненна-рудая, рослая, на галаву з лiшнiм вышэй за Янку: дзяѓчынка-акселератка. Як i Янка яна вучыцца ѓ цыркавым вучылiшчы; моцная, мускулiстая, падобная на спелую дзяѓчыну. Ужо мае досвед выступаѓ на арэне, гуляла Тутцi ѓ пародыi на Трох Таѓстуноѓ. Праѓда Святлоѓ у ролi спадчыннiка глядзеѓся камiчна, але роля адыграѓ у плане тэхнiкi цудоѓна! Цяпер юная цыркачка заганарылася. Нафарбавалася як дарослая з завушнiцамi i моднымi гадзiнамi. Янка больш сцiплы, паеѓ з хлопцамi пiрожных, выпiѓ кока-колы, фанты, а цяпер выйшаѓ з сяброѓкай пабалбатаць па сваiм даѓнiм сяброѓстве. Марынка як сапраѓдная акселератка ѓ руцэ трымае бутэльку пiва, а ѓ кiшэнi пачак цыгарэт. "Кемел".
  - Не хочаш закiмарыць? Стаць "крутопольным" (наварочаным)! - Спытала з яхiднай усмешкай дзяѓчынка, трасянула галавой. Яе пышныя валасы не мелi патрэбу ѓ падфарбоѓцы, дык вось нiбы полымя.
  Янка жвава закруцiѓ галавой.
  - Да ты што! Гэта ж бескарысны працэс атручвання арганiзма. Наогул ад алкаголю пакутуюць практычна ѓсе органы, асаблiва печань i страѓнiк.
  Марынка смеючыся, адказала:
  - Гэта ѓсё хлусня! Калi палiтыкi хлусяць i лягчэй знайсцi сухi камень на марскiм дне, чым сумленнага палiтыка, то хто дасць гарантыю, што праѓду гавораць урачы!
  Янка цалкам лагiчна заѓважыѓ:
  - Палiтыкi вядома хлусяць! Урачы таксама, асаблiва калi iм выгадна падманваюць, але праѓду гавораць вочы. Хiба мала ты сама, бачыла якiя спiлiся алкаголiкаѓ, якiя страцiлi ѓсякае чалавечае аблiчча. П'янства вялiкая трагедыя рускага народа. I не толькi рускага, успомнi як вымiралi з-за агнiстай вады цэлыя плямёны ганарлiвых iндзейцаѓ - бясстрашных ваяроѓ. Калiсьцi iм належаѓ цэлы кантынент, а зараз засталiся нiкчэмныя анклавы.
  Марынка працягваючы шчэрыцца, рыкнула амаль папоѓскiм басам:
  - Кажуць, што крыху пiва карысна! А наогул не строй з сябе настаѓнiка, лепш прайдзiся на руках i падурэць!
  - Мы ѓжо амаль дарослыя, i заѓтра ѓ нас кантрольная! Можам яшчэ крыху пабадзяцца па Iнтэрнеце, а потым спаць.
  - Не хачу я спаць! Давай лепш сходзiм у казiно. Ты ведаеш на Арбаце, такую шыкоѓную ѓстанову акрылi - цудоѓна!
  Янка цяжка ѓздыхнуѓ:
  - Туды дзяцей не пускаюць!
  Марынка нядбайна махнула моцнай рукой:
  - Чаму калi з бацькамi пусцяць! Я бачыш, якая з выгляду буйная i дарослая, ды яшчэ ѓ крутой касметыцы, сыду за тваю мамусю!
  - А калi запатрабуюць пашпарт? - Хлопчык усё яшчэ быѓ напагатове.
  - У мяне ёсць ксiва! - Марынка разгарнула дакумент. - Бачыш як па-майстэрску намалявалi мае сяброѓкi.
  Янка ѓзрадаваѓся:
  - А я асабiста не супраць сарваць банк у казiно i купiць сабе новы крута наварочаны компiк! Нейкiя грошы, мне ѓдалося зарабiць мыццём машын.
  Марынка скрывiлiся:
  - Мыццём машын! Фi! Я асабiста аддаю перавагу спекуляваць валютай i маркамi, гэта куды больш выгадна.
  - Ну хто, на што вучыцца!
  - Ну дык пайшлi! Адграбем кучу баксаѓ!
  Янка з разумным выглядам заѓважыѓ:
  - Я прыдумаѓ сiстэму пры якой нiколi не прайграеш!
  Марынка яшчэ больш ажывiлася:
  - Гэта як?
  - Бярэш даляр i ставiш яго ѓ рулетцы: дзе ёсць выбар з двух колераѓ на чырвонае.
  - I прайграеш!
  - Тады дастаеш яшчэ два долары i зноѓ ставiш на чырвонае!
  - I зноѓ прайграеш!
  - Затым дастаеш яшчэ чатыры даляры i зноѓ ставiш на чырвонае!
  Дзяѓчынка скрывiлася:
  - Усё на чырвонае i на чырвонае! Ты што, камунiст?
  - Не гэта такая сiстэма!
  - Ну добра прайграеш у трэцi раз!
  - Тады зноѓ ставiш на чырвонае восем даляраѓ.
  - I...
  - Што i! Занадта малая верагоднасць, што ѓ чацвёрты раз запар выпадзе белае. А значыць, ты выйграеш нарэшце восем даляраѓ, i вяртаеш сабе адзiн.
  Марынка фыркнула:
  - А потым пачынаеш спачатку! Толькi памяняѓшы колер i знiзiѓшы стаѓку зноѓ да даляра! Ды я чытала пра гэтую сiстэму ѓ Iнтэрнеце. Гэта не тая гульня: што мiлая гарачаму сэрцу, няма рызыкi i вялiкага выйгрышу, ды i часу патрачанага дарма шкада. Не, не тое, я вось прыдумала самую сапраѓдную, надзейную сiстэму, яна дазволiць выйграць цэлае стан!
  Хлапчук махнуѓ светленькай галавой:
  - Свiсцiш! На понт хочаш узяць!
  - Ды мне стрэмна з корэшам свiстаць! Без усялякай фальшы! Пайшлi я табе пакажу!
  Янка панiзiѓшы тон, спытаѓ:
  - А можа прама зараз пакажаш?
  Дзяѓчынка хутка, адказала:
  - Не-а! Будзе занадта проста! Давай чапай разам са мной!
  Хлапчук накiнуѓ палiто, была восень i на вулiцы ѓжо холадна. Янку як i пакладзена дзецюку яго ѓзросту, вабiла ѓсё таямнiчае. Тым больш што казiно, ён бачыѓ толькi па тэлiку.
  Ужо сцямнела, але ѓ Маскве было звяло, як днём. У вачах рабiла ад мноства рэкламных плакатаѓ i рознай пiратэхнiкi.
  Дзяѓчынка весела прапанавала:
  - Я выклiку па сотавым таксi i мы пракоцiмся з шыкам!
  - А цi варта? Начная Масква такая прыгожая!
  Марынка з прыкрасцю заявiла:
  - Не вялiкая радасць, восень блукаць па начах. Акрамя таго ведаеш часам у цемры, страшныя бандыты водзяцца. Яны як рыбы-пiраннi агладжваюць, з такiх дурных дзяцей як ты костачкi!
  - А палiцыя на што?
  - Каб браць паборы! I наогул да кожнага хлопчыка палiцыянта не прыставiш!
  Янка не на жарт пакрыѓдзiѓся:
  - А ты я бачу дзяѓчынка! Няма сеньёра, шаноѓная матрона!
  Марынка пагразiла пальцам:
  - Будзе блезгаць галавой у асфальт! Вядома, я бяру таксi! Не бойся башлi скiну сама! Наогул я нядрэнна зарабляю на спампоѓцы рэфератаѓ.
  - Я гэта таксама спрабаваѓ рабiць, але канкурэнцыя занадта вялiкая!
  - Трэба ѓмець кадрыць клiентаѓ, у першую чаргу сярод старшакласнiкаѓ.
  Сотавы тэлефон у Марынкi крута наварочаны, з высоѓнай шырокафарматнай вiдэакамерай, па якой такое часам паказваюць што i падумаць сорамна. Дзяѓчынка ѓзяла ѓ блiскучыя ад спецлакiроѓкi зубы цыгару i зацягнулася:
  - Ведаеш "Кемел" кахаѓ палiць шэф СД Шеленберг.
  - Якога на жаль не расстралялi! Цiкава ён у сваiх мемуарах пiша, быццам Мюлер, савецкi шпiён.
  - А! Дзядуля Мюлер? Вельмi можа быць. - Дзяѓчынка стукнула доѓгiм абцасам ботаѓ па бардзюры. Янка адчуѓ сябе зусiм маленькiм, не дастаючы сяброѓцы нават да грудзей. - Але ён хутчэй за ѓсё працаваѓ адразу на дзве разведкi.
  - Мудры стары! Удвая больш грошай i няма рознiцы салдаты якога фронту захопяць цябе ѓ палон!
  Янка пацёр ружовую шчаку:
  - Салдаты i прыкончыць могуць! Чым ён давядзе, ашалеламу ад кананады радавому з акрываѓленым багнетам, што свой таварыш.
  Марынка засмяялася:
  - Для гэтага трэба зрабiць абразанне! Як здыме штаны, рускi салдат адразу зразумее што гэта люты i ахвяра нацызму!
  Янка заѓважыѓ:
  - А калi ён антысемiт! Як спяваѓ дзядуля Высоцкi! Дзед паралiчам пабiты, былы лекар-шкоднiк, у мяне: антысемiт на антысемiце!
  - Фу! I ты такая старызна слухаеш! Высоцкi добры для продкаѓ, а не для пацанят!
  Ну хопiць фантызiраваць давай тачку!
  Раскошны "Мер-с" прыватнага таксi пад'ехаѓ да iх! Марынка важна села ѓ кабiну.
  - Ну птушаня сядай!
  Шафёр-бамбiла спытаѓ:
  - Гэта ваш клiент!?
  - У якiм сэнсе?
  - Ты ж блытаная!
  Марынка жудасна выскалiлiся:
  - Ды як ты смееш абражаць, шляхетную даму! Я графiня Табольская, а гэта мой сын Вiконт Дэ Бражэлон.
  - Шаную ваша пачуццё гумару. У куды?
  - Да казiно, "Каралеѓскае шчасце"!
  Шафёр кiѓнуѓ.
  - Мiгам дамчу!
  Машына плаѓна сарвалася з месца, зайгралi цiхая музыка. Марына папрасiла:
  - Можа ѓключым Бiлана.
  Шафёр заѓважыѓ:
  - А цябе не бянтэжыць, што некаторыя ѓплывовыя людзi распускаюць слых, што ён блакiтны!
  - Хутчэй за зялёны, як стодоларавая купюра! - Марынка выпусцiла кольца дыму кiроѓцу ѓ патылiцу.
  - А ты ѓ соку жанчына! Клёвы прыкiд! А як рахунак Бары Майсеева! - Гуллiва вымавiѓ таксiст.
  - Майсеева! Ад слова Майсей! Люты на дзевяноста працэнтаѓ блакiтныя. Не дарма выраз: садомскi грэх узялося са Старога Запавету напiсанага iудзеямi. - Строга вымавiла Марынка.
  - Ты ведаеш я напалову лютым!
  - Значыць паѓблакiтны! Хлопчык-гей! Хлопчык-гей! Шмат дзiѓных сяброѓ! Ты глядзi не боязь! Хлопчык-гей! - Праспявала голасам прымадонны, але вельмi сярэднiм слыхам, Марынка.
  Шафёр прапусцiѓ такi здзек мiма вушэй, толькi заѓважыѓ:
  - А дзяѓчынкi-геi бываюць?
  - Толькi Лесба! Але такiх шмат! - Адказала Марынка.
  Гэтае казiно было найлепшым у Маскве. Велiзарнае, падобнае да Зiмовы палац з багатымi ѓпрыгожваннямi. Сам будынак быѓ пабудаваны ѓ стылi Барока! Каля ѓвахода стаяла ваенiзаваная ахова: з нямецкiмi аѓчаркамi i англiйскiмi бульдогамi.
  Уладзiмiр нават адчуѓ некаторую няёмкасць, гледзячы на апранутых у белае i чорнае рослых ахоѓнiкаѓ. Марынка зрэшты нi колькi не сумелася, нядбайна паказаѓшы ксiву.
  - Гэты хлопчык мой сын, чапае са мной!
  - Добра! Толькi дзецi не могуць, ставiць за раз больш за дзесяць умоѓных адзiнак i спажываць спiртное за кошт установы!
  Марынка злосна трасянула прычоскай:
  - Ды ён хутчэй павесiцца, чым вып'е.
  - Ну i дзiѓна! А пакуль можаце набыць цэлы набор фiшак.
  Ва Уладзiмiра ѓ кiшэнi была даволi сцiплая сума ѓ трыста долараѓ, а вось у Марынкi аказалася тысяч пяць, што нядрэнна для дзяѓчынкi, чые бацькi далёка не мiльянеры.
  Арцём адразу ж ёй пазайздросцiѓ:
  - Ты багатенькая "Бурацiна"!
  Дзяѓчынка надзьмула, густа пакрытыя пудрай i румянымi шчокi:
  - А што ты думаѓ! Наiѓнае дзiця! Усё жыццё пражыць, трымаючыся за мамiну спаднiцу!
  Хлопчык энергiчна замахаѓ галавой:
  - Канечне не! Зарабляць трэба самiм!
  - Вось менавiта! Свой грош - даражэй за чужы пятак! Ну ды добра, ты сабе якiя фiшкi возьмеш?
  - Самыя танныя кардонныя!
  Марынка хiхiкнула:
  - Якiя па адным даляры?
  - Так! Я паспрабую апрабаваць сваю сiстэму!
  - Толькi глядзi больш за дзесяць табе як малалетцы ставiць не пакладзена!
  Унутры казiно было раскошным, шмат люстэркаѓ, пазалоты, копiяѓ карцiн вядомых майстроѓ. Нешта падобнае на Эрмiтаж толькi больш пышнае.
  Былi тут i "аднарукiя бандыты", i розныя хiтрыя багата аздобленыя рулеткi. У прыватнасцi адзiн з размаляваных пеѓняѓ з хвастом абсыпаным яркiмi шкельцамi, круцiѓся паказваючы дзюбай на клеткi з лiчбамi. Можна было таксама выбiраць з пёраѓ на хвасце паѓлiна, яны круцiлiся i мянялi колеры. Былi тут i электронныя ѓ выглядзе экранаѓ рулеткi, дзе ѓжо ѓсё змешваѓ i перамяшчаѓ камп'ютар. Шмат чаго iншага! Але больш за ѓсё прыцягвала ѓвагi традыцыйная з якi верцiцца турком, з залатой ручкай у форме чэрапа рулетка.
  Да яе i пайшла грымот срэбнымi фiшкамi Марынка:
  - Ну як малыш! Бачыш я гатова пагуляць! А ты можа таксама паспрабуеш!
  - Я па маленькай i сваёй сiстэме! - Адказаѓ Уладзiмiр.
  Хлопчык пачаѓ рабiць стаѓкi. Пачаѓшы з адной фiшкi, на чырвонае!
  Яму пашанцавала ён адразу выйграѓ! Пасля чаго памяняѓ колеры зрабiѓшы стаѓку на чорнае, тым жа адным доларам. Яму прынеслi фанты, Уладзiмiр зрабiѓ пару глыткоѓ. Агледзеѓся. У казiно было ѓсё - акрамя гадзiн! Свае ж хлопчык вымушаны быѓ здаць ля ѓвахода, такiя правiлы. Акрамя таго прыйшлося аддаць ахове i сотавыя тэлефоны. Рабiлася гэта бачна для таго, каб клiенты не ведалi часу i прасаджвалi ѓвесь свой стан. Хлапчук змушаны быѓ арыентавацца вельмi прыблiзна.
  Спачатку яму шанцавала, потым раптам ён пасадзiѓ адзiн долар, два долары, чатыры, восем. Цяпер трэба было паставiць шаснаццаць, што ѓжо было забаронена правiламi. Памочнiк круп'е рудаваты дзяцюк падмiргнуѓ i адвярнуѓся, нiбы кажучы: рабi як ведаеш!
  Уладзiмiр зноѓ паставiѓ на чырвонае шаснаццаць i адыграѓ адзiн долар. Выцер пот з iлба i папрасiѓ Кока-Колы з лёдам.
  Паступова хлапчука ахоплiваѓ рызыку! Сапраѓды сумна адыгрываць па адным даляры, калi вакол цябе ѓсё ставяць тысячы, дзясяткi тысяч.
  Адзiн прышпiльны хлапчук у фраку, напрыклад не гледзячы на ѓсе забароны фарсiѓ залатымi тысяча даляраѓ кожная фiшкамi, робячы стромкiя стаѓкi, чаргуючы выйгрышы з пройгрышамi. Зрэшты яму мяркуючы па ѓсiм шанцавала, так хутчэй за залатых фiшак стаѓ цэлы мех i з'явiлiся плацiнавыя - дзесяцi тысячныя.
  Уладзiмiр гледзячы на яго, пачаѓ ставiць больш i на асобныя лiчбы. У прыватнасцi з трыццацi шасцi ён трыццаць тры - узрост Iсуса Хрыста, паставiѓшы сотку. Шарык ляцеѓ, запавольваючыся, спачатку прызямлiѓся на дваццаць дзевяць, потым раз скакнуѓ на трыццаць тры! - Ого ѓ хлапчука аказалася тры з паловай тысячы долараѓ. Для дзiцяцi гадоѓ дванаццацi: цэлае стан, можна купiць наварочаны наѓтбук. Але чорцiк шэпча на вушка: У твайго бацькi занадта старая машына, выйграй грошы i купi новы "Мэрсэдэс-Бэнс" самай апошняй мадэлi. Ведаеш як табе пасля гэтага, будуць зайздросцiць аднакласнiкi.
  - А на што ставiць? - Спытаѓ сам сябе хлапчук.
  - Бог любiць Сёмуху! Стаѓ на тры!
  Уладзiмiр так i зрабiѓ у азарце паставiѓшы ѓсе фiшкi. Яго блакiтныя вочы гарэлi.
  Шарык закруцiѓся, з кожным скачком сэрца хлапчука бiлася ѓсё мацней. Але вось ён замарудзiѓся i апусцiѓся... на тры!
  - Я выйграѓ! Выкрыкнуѓ хлопчык. I ѓ гэты момант шарык сарваѓшыся перамясцiѓся на пяць.
  Яхiдны голас прагудзеѓ у галаве:
  - Бог не дурань! Любiць пятак!
  Толькi якi прасадзiѓ усе свае грошы хлапчук з цяжкасцю стрымаѓ слёзы, але яго рызыка яшчэ не сцiх. Што калi папрасiць фiшкi ѓ пазыку ѓ сяброѓкi i потым усё з лiшкам адыграць. Бо гэта казiно, тут сустракаюцца цуды.
  У Марынкi зрэшты справы, гэтак жа складалiся не лепшай выявай. Калi Уладзiмiр падбег да яе, дзяѓчына толькi што прасадзiла апошнюю тысячу. Яна была ѓ дасканалым роспачы.
  - Ды што гэта такое! - Дзяѓчынка малацiла кулачкамi па паветры. Круп'ё рабiлi выгляд, што нiчога не адбываецца.
  - Вiдаць лёс! - адказаѓ з найграным спакоем Янка. - Галiма! Гоп-стоп!
  - А мая каханая сiстэма? - Дзяѓчынка пляснуѓ рукамi.
  - Любая сiстэма ѓ першую чаргу заснавана на поспеху! - Фiласофскi заѓважыѓ Арцём. - Сляпая фартуна - нельга ѓвесь час выйграваць. Заробак у казiно адрознiваецца ад нашэння вады ѓ рэшаце, што вада з рэшата лье пад ногi, а ѓ казiно прамываюць мазгi!
  - Я б прадала душу Д'яблу, калi б магла ѓвесь час выйграваць! - У сэрцах крыкнула Марынка.
  У гэты момант перад вачыма дзяцей усё паплыло i яны апынулiся недзе высока, пад iмi рассцiлалiся горныя вяршынi, лiловыя снягi.
  Прама перад дзецьмi з'явiѓся мужчына гадоѓ трыццацi пяцi ѓ чорным фраку i белым гальштуку. У яго быѓ надзвычай пранiзлiвы позiрк, бледны худы твар. Гледзячы на двух дванаццацiгадовых падлеткаѓ, ён ласкава ѓсмiхнуѓся, але вочы заставалiся халодныя, яны нiбы адлiвалi сталлю.
  - Хто з вас хацеѓ прадаць душу Д'яблу?!
  Марынка адказала:
  -Я! А вы што i ёсць Сатана!
  Чалавек усмiхнуѓся яшчэ шырэй.
  - Не! Я Арфаон, адзiн з намеснiкаѓ Люцыпара. Спецыялiзуюся па азартных гульнях.
  - Вау! - Вымавiла Марынка. - А я думала, што дэманаѓ не iснуе.
  - А Бога?! - Белы гальштук "джэнтльмена" з вобразам Дракулы, стаѓ адлiваць крывавым колерам.
  - А гэта папы выдумалi; каб грошы збiваць! - Хутка, i ѓпэѓнена адказала Марынка.
  - Лагiчна! Але калi ёсць цень, значыць ёсць i святло! Няхай нават не такi, як кажа Бiблiя.
  Янка рызыкнуѓ, парушыць маѓчанне:
  - I чаго вы, ад нас хочаце?
  Дэман здавалася, пакрыѓдзiѓся:
  - Ня я! А здаецца вы, нечага ад нас хацелi. У прыватнасцi гэтая чароѓная дзяѓчынка, што так майстэрска косiць пад дарослую.
  Марынка сумелася, у шчоках праступiѓ чырвань:
  - Вам значыць патрэбна мая душа?
  Арфаон пагардлiва ѓсмiхнуѓся:
  - Ваша?
  - Мая!
  Дэман з перабольшанай мяккасцю адказаѓ:
  - Канечне не! Душ добраахвотна або пад прымусам тых, хто трапiѓ, ну скажам пад наш кантроль, незлiчонае мноства, мiльярды мiльярдаѓ ва ѓсiх мiрах! Сярод iх ёсць кананiзаваныя святыя, рымскiя папы i праваслаѓныя патрыярхi. Што для нас душа: нейкай тамака распушчанай дзяѓчынкi, якая i так праз некалькi дзесяцiгоддзяѓ патрапiць да нас. Ды яшчэ даваць ёй у замен каштоѓны дар.
  Марынка пакрыѓдзiлася, такi ѓдар па самалюбстве:
  - Значыць мая душа, нiчога не варта!
  - Калi толькi выставiць на мiжусяленскi аѓкцыён, i то тамака такога дабра з лiшкам хапае. - Арфаон блiснуѓ тоненькiмi iкламi.
  Дзяѓчынка з прыкрасцю фыркнула:
  - I навошта нас тады выклiкалi?
  Арфаон узляцеѓ угору, у яго за спiной з'явiлiся крылы:
  - Скажы мне, ты любiш гуляць?
  - Вядома! - Узрадавалася Марынка.
  - I заключаць заклад?!
  - Само сабою! Хто гэтага не кахае!
  - Дык вось, мы дэманы таксама любiм забаѓляцца. Так што табе прапануем наступнае заклад. Выйграеш, атрымаеш каштоѓны дарунак: выйграваць усякую азартную гульню, прайграеш трапiш у пекла. Але гэта няма страшна, як ты думаеш, агнём там нiкога не смажаць, але i прыемнага асаблiва для кволых умiшкам, мала.
  Марынка яшчэ больш ажывiлася:
  - Што за заклад?
  Дэман павярнуѓся вакол сваёй восi i вымавiѓ:
  - Мы перакiнем вас у iншы сусвет, у свет прыкладна на ѓзроѓнi вашага ранняга сярэднявечча. Калi здолееце выжыць i дабiцца высокага становiшча, вернем назад, а загiнеце, патрапiце ѓ мясцовае пекла i ваш лёс вырашыць Сатана iншага светабудовы.
  -А калi я стану каралевай? - гуллiва вымавiла дзяѓчынка.
  - Тады атрымаеш бясцэнны дар! Падумай над гэтым! - Iклы дэмана сталi больш, i ярка блiснулi.
  - Што тут думаць! Я згодна! Зразумела рызыкну!
  Янка ѓмяшаѓся:
  - Я сваю сяброѓку, проста так не пакiну! Палячу разам з ёй! Акрамя таго падобны дар i мне б не перашкодзiѓ.
  Арфаон павялiчыѓся ѓ памерах, крылы сталi пералiвацца, як перламутравая ракавiнка на сонца.
  - I ты хочаш? Тым лепш! Хлопчыкi як правiла надаюць дынамiзм, падобнаму працэсу.
  Марынка прадбачлiва заѓважыла:
  - А калi атрымаѓшы дарунак, мы будзем гуляць адзiн супраць аднаго!
  Дэман сурова пакiваѓ галавой:
  - А вось гэтага, вам не варта рабiць. Дарэмнае марнаванне часу. А пакуль пацвердзiце яшчэ раз - вы гатовы падвергнуцца выпрабаванню?
  - Тысячу разоѓ так! - Дружна вымавiлi хлопчык i дзяѓчынка.
  - Тады ѓ шлях!
  Перш чым памчацца ѓ невядомыя абшары, Янка i Марынка кiнулi апошнi погляд на казiно. Хлопчык у фраку прасадзiѓшы гару залатых i плацiнавых фiшак, iстэрычна гарлапанiѓ. Яго выводзiлi пад рукi ахоѓнiкi ѓстановы iлюзорнага шчасця.
  - Яшчэ адзiн клiент Сатаны! - сумна заѓважыѓ Янка.
  - Глядзi як бы i нам не патрапiць у пекла! - Прадрачыла Марынка, страсянуѓшы сваёй пякучым шавялюрай.
  Хлопчыка i дзяѓчынку падхапiѓ вiхура i праз iмгненне яны апынулiся сярод зорак. Як усё гэта прыгожа, невымерная колькасць разнастайных свяцiлаѓ, казачнае хараство. Янка i Марынка глядзелi ва ѓсе вочы, не ѓ сiлах адвесцi погляд, гэта было проста цуд: незлiчоная колькасць, асляпляльна зiготкiх каштоѓнасцяѓ з фантастычна выдатнага матэрыялу! Нiводнае самае яркае параѓнанне на чалавечай мове: не выкажа нават тысячнай часткi падобнай пышнасцi.
  - Не адзiн спецэфект амерыканскага блокбастара з гэтым не параѓнацца. - Заѓважыѓ хлапчук. Сапраѓдная небывальшчына!
  Дзяѓчынка гуллiва заѓважыла:
  - Сустракала я цуды дзiѓней! На прыклад залатога кенгуру, калi ён мачыѓся, з струек узнiкалi галактыкi!
  - Ды што ты брэшаш! Не ганi завею!
  Янка запляскаѓ вачыма. Мноства рознакаляровых планет, дзiвосных формаѓ i сутнасцяѓ вiлася над iм. Потым усё знiкла, i хлопчык з дзяѓчынкай апынулiся на траве.
  У твар стукнуѓ струмень свежага паветра, ногi плаѓна кранулi землi. Янка здзiѓлена працёр вочы:
  - Здарылася! - Вымавiѓ калоцячыся ён.
  Марынка скептычна (да чаго ж шкодная дзяѓчынка), заѓважыла:
  - А ты ѓпэѓнены што гэта не наш свет?!
  Хлопчык штурхнуѓ пальцам уверх:
  - Паглядзi на неба!
  Дзяѓчынка падняла галаву. Над iмi i сапраѓды гарэла адразу тры свяцiлы, зялёнае, сiняе, чырвонае. Само неба было аранжавым, глядзелася ѓсё гратэскава i пышна. Побач раслi дрэвы сапраѓдныя джунглi, падобныя на зямныя ѓ тропiках i разам з тым прыкметна адрознiвалiся. Сама лiстота здавалася больш яркай з пераважна фiялетавым адценнем. Само надвор'е нягледзячы на тры "сонцы" не было асаблiва гарачым, нагадваючы сонечны пачатак верасня.
  Марынка пстрыкаючы язычком, прыкмецiла:
  - Дзiѓна раслiны трапiчныя, а халаднавата чым павiнна быць у тропiках.
  - Можа гэта мясцовая зiма! - прапанаваѓ Янка. - Узiмку на поѓначы Iндыi: прыкладна такi клiмат.
  Дзяѓчынка пагадзiлася:
  - Магчыма! Iнакш бы мне прыйшлося парыцца. А так тэмпература прыемная, здаецца нам выбралi месца з добрым клiматам. Шчыра кажучы: не люблю маразоѓ i глыбокiх снягоѓ у якiх правальваешся па самую шыю. Мiнулая зiма, мяне ледзь не даканала.
  - Ты ж руская чувiха i не павiнна мерзнуць!
  - Ува мне ёсць прымешка афрыканскай крывi, хiба ты не бачыш якая я асмуглая! - Гуллiва вымавiла Марынка.
  Агнiста-рудая дзяѓчынка i сапраѓды была вельмi загарэлая i загар дзiѓна стойка трымаѓся на ёй.
  Янка светлавалосы, iдэальна правiльнымi рысамi твару, нiбы з плаката Гiтлер-югента, хлапчук, з яго ѓжо амаль сышоѓ летнi загар, сумеѓся:
  - Ну добра ты мая мiлая Марынка. Не варта паклёпнiчаць на нашу зiму.
  Дзяѓчынка пляснула дзяцюка па плячы:
  - Гэта будзе табе ѓрокам. А пакуль падумаем куды iсцi?
  Янка пачухаѓ патылiцу:
  - У бок ад лесу, тут здаецца зусiм не цнатлiвыя месцы. Выйдзем на сцяжынку, потым на дарогу i да людзей.
  Марынка дастала папяросу (у благая звычка), зацягнулася.
  - Пачапалi поѓным алюрам!
  Удваiх яны рушылi, як iм здавалася па прамой. Дзяѓчынка весела ѓсмiхаючыся, заѓважыла:
  - Калi мы патрапiлi ѓ часы ранняга сярэднявечча цi антычнасцi, да з нашымi ведамi, заняць вядучае становiшча, у грамадстве будзе не складана!
  Янка з веданнем справы, запярэчыѓ:
  - Гэта толькi здаецца на першы погляд. У рэчаiснасцi мы дапушчальны разбiраемся ѓ кампутарах, мацаем у праграмах, але што гэта нам рэальна дае? Нават самы генiяльны вучоны, не зробiць камп'ютар сякерай.
  Марынка засмяялася:
  - Ды электронiка - гэта не твая стыхiя. А на рахунак трывiяльнага пораху. Зрабiѓшы яго, можна заваяваць увесь свет.
  - А ты хоць ведаеш, як яго робяць.
  - Элементарна! Сера, вугаль, салетра!
  - А якiя прапорцыi, акрамя таго, што такое вугаль яны ведаюць, а вось на рахунак серы... Не ѓсюды яна ёсць.
  Марынка заѓважыла:
  - Можа што-небудзь больш талковае прыдумаем! Напрыклад арбалет!
  - Ты хоць ведаеш як канструююць!
  - Я спiсвала рэфераты па сярэднявеччы i шмат што ведаю! Ды i ѓвогуле фантастыку чытаць трэба. Думаеш мала кнiг напiсана, пра тое, што сучасны чалавек трапляе ѓ сярэднявечча, i так ён як правiла хутка прасоѓваецца па службовых усходах.
  Хлапчук з сумам заѓважыѓ:
  - Гэта ж фантастыка. Нават ёсць такi асобны запал: гiстарычная авантура! Але там героям: альбо вельмi шанцавала, альбо яны былi афiцэрамi спецпрызна, а мы простыя дзецi. Што мы можам у гэтым жорсткiм свеце?
  - Ну, зусiм не простыя дзецi! Можам напрыклад вось так! - Дзяѓчынка прайшлася на руках, тузаючы буйнымi, мускулiстымi нагамi, апранутым у туфлi з высокiмi абцасамi.
  - Так што нам свой балаган арганiзаваць i паказваць уяѓленнi. - прыжмурыѓся Янка.
  - А што не самая дрэнная iдэя. Змей Гарыныч, змей Гарыныч, змей Гарыныч хулiган! Ён уварваѓся да нас у вёску i зладзiѓ балаган! - Праспявала Марынка тузаючы кованымi абцасамi.
  Янка таксама прайшоѓся на руках, зрабiѓшы гэта нават спрытней Марынкi. Затым з сумам вымавiѓ:
  - Не ведаю! Памятаеш як у раманах у Кiра Булычава. Алiса i Паша патрапiлi на сярэднявечную планету i таксама хадзiлi на руках, а цi шмат дасягнулi? Сталi браты-трусы каралямi?
  - Кiр Булычоѓ пiсаѓ для дзiцсадкоѓскага ѓзросту, а мы дарослыя бякi. Хаця калi шчыра казаць, каб простае дзiця дасягнула ѓ сярэднявеччы высокага становiшча... Я такога шчыра кажучы, не памятаю! Па-мойму хлопчык каралём, яшчэ нi разу не станавiѓся. Хоць што меѓ на ѓвазе дэман пад высокiм становiшчам? Iмглiста гэта ѓсё!
  Янка раптам спалохаѓся:
  - Ого паглядзi якая вялiкая вусень, даѓжынёй метры тры! Ты часам не хочаш, на ёй пракацiцца?
  Марынка закруцiла галавой:
  - Да ты што! Яна атрутная!
  Хлопчык скрывiѓ тварык:
  - Нават калi мытая - вельмi атрутная! Не бойся дзяѓчынка!
  Марынка злосна раѓнула:
  - Замоѓкнi смаркач! Тут могуць вадзiцца тыгры! Цi нават дыназаѓры, бо гэта iншы свет! Наогул вiншую: мы з табой першыя людзi якiя трапiлi ѓ iншае светабудову!
  - А ты ѓпэѓнена?
  - А што Гагарын лётаѓ на Марс? - Яхiдна ѓсмiхнулася дзяѓчынка.
  Янка хiхiкнуѓ:
  - Вядома не, але...
  - Што, але!
  - Магчыма мы не першыя, з кiм дэманы гуляюць у падобныя гульнi. Чаму ты лiчыш, што з iншымi людзьмi, не мог быць, задумана такая спрэчка?
  Марынка пакруцiѓшыся на абцасах, гуллiва адказала:
  - Тэарэтычна магчыма! Не выключана, што iншыя алiгархi бралi ѓдзел у гульнях Сатаны. Бо такiя каласальныя капiталы ствараюцца, на працягу лiтаральна некалькiх месяцаѓ.
  - Угу! - Кiѓнуѓ Янка. - Узяць напрыклад гульню на бiржы. Калi папрасiць у Люцыпара, асаблiвы талент прадбачання, то можна атрымаць не адзiн мiльён дывiдэндаѓ. Ды што мiльён, многiя мiльярды!
  Марынка стукаючы па каменьчыкамi абцасiкамi, прабуркавала:
  - Тут ты iсцiну кажаш!
  Хлапчук аблiзнуѓся, нiбы перад iм была порцыя з дарагiм марожаным. Вымавiѓ з запалам:
  - Вось я перачытваѓ у Iнтэрнэце карцiну знакамiтага дэфолту 1998 гады. Долар за дзесяць дзён падняѓся ѓ шэсць разоѓ. Потым за два тыднi апусцiѓся ѓ шэсць разоѓ, пасля чаго падняѓся ѓ чатыры разы. Той хто правiльна адгадваѓ яго паводзiны, нажылi за месяц чатырнаццаць тысяч адсоткаѓ чыстага прыбытку. Нават на гандлi наркотыкамi столькi не заробiш! - З выглядам вучонага мужа, сказаѓ Янка.
  Дзяѓчынка ѓзяла пальцамi лiсцiк. Сарвала памацаѓшы далонню мяккую, шурпатую паверхню, з другога боку ён быѓ гладкая i халодная.
  - Ды вечнасць у пекле: калi яшчэ будзе, а грошы ѓжо зараз патрэбныя!
  - Не кажучы пра перспектыву грэшнiка дарасцi, да халеры! Не зайздрошчу атэiстам, за iх няма каму заступiцца.
  Янка тыцнуѓ нагою ѓ камень, той нечакана падскочыѓ i прапiшчаѓ тоненькiм галаском. Затым у яго з'явiѓся дзясятак ножак i ён забегаѓ, iмклiва забраѓшыся на ствол дрэва падалена, падобнага на пiхту.
  - Цiкава якога ён сямейства? - сам сябе спытаѓ Янка.
  - Свiнячых парнакапытных! - Жартам сказала Марынка. - Зрэшты на рахунак атэiстаѓ, можа яны i маюць рацыю, вось ты ѓпэѓнены што гэта чорт, намеснiк Сатаны?
  - Ён сам так сказаѓ! Ды i вiдавочна не чалавек, у людзей тэхнiка не дайшла, перакiдаць рабят у мiры з трыма сонцамi!
  - Гэта дакладна не чалавек! Але хто дасць гарантыю, што гэта не прадстаѓнiк звышцывiлiзацыi, якi смеючыся з людскiх забабонаѓ, проста косiць пад дэмана! - Павысiла тон Марынка.
  - Косiць пад дэмана? - Хлопчык запляскаѓ вочкамi.
  - Вось менавiта! Суперраса так забаѓляецца. - Усклiкнула дзяѓчынка.
  - А што цалкам лагiчная здагадка! - ахвотна згадзiѓся Янка. - Хто з нас не хацеѓ стаць чортам! Мне часам, у сне снiцца, быццам я нячысцiк! Пачынаеш скакаць праз галаву i вiскатаць! А потым махнеш рукой i з'яѓляецца палац да нябёсаѓ. Цудоѓна i прыкольна!
  Марынка паказала казу пальцамi, прыслухалася:
  - Такое адчуванне, што нехта за намi назiрае!
  Янка насцярожыѓся:
  - Вельмi нават можа быць, але паглядзi, дарога побач! Засталося зусiм крыху прайсцi!
  Дзяѓчынка ѓзрадавалася, расправiѓшы не па-жаночаму шырокiя плечы:
  - Ды я таксама бачу! Цяпер усёй гэтай нявызначанасцi надыдзе канец. Можа аб'явiм сябе багамi!
  Хлопчык пагардлiва фыркнуѓ, трасянуѓ галавой, сцiснуѓ кулакi:
  - Банальна! Прышэлец з будучынi лiчыць сябе богам, хоць гэта даволi распаѓсюджаны галiвудскi ход. Як аднаго напрыклад, спрабавалi забiць ударам дзiды. Але ѓсё ж трэба быць поѓным iдыётам, каб на простую кальчугу купiцца. Не думаю, што тут людзi такiя ѓжо адсталыя.
  - А цi людзi? Можа якiя крабы. - Хiхiкнула дзяѓчынка.
  - Цi макакi? Не думаю, хаця ѓсё можа быць!
  Дзяѓчынка прыбавiла кроку, i вось яны выйшлi на дарогу з камяняѓ. Янка свiснуѓ:
  - Хоць якая-нiякая цывiлiзацыя!
  - Можа гэта i да лепшага! Наогул, я чытала кнiгу. Там дэсантнiк ПДВ патрапiѓ у палац Нерона, ды як пасадзiць па iм з РПГ. Усе траплялi на каленi, думалi што гэта Юпiтар. - Марынка ускiнуѓ уверх рукi.
  - Пацешна!
  - Так ён зацараваѓ замест Нерона, заснаваѓ сваю дынастыю, здзяйсняѓ паходы. Даволi забаѓны баевiчок. Дык чаму нам не шугануць мясцовага царка?
  Янка запярэчыѓ:
  - А ѓ нас РПГ ёсць?
  - Няма нават сотавага тэлефона! Адабралi ля ѓвахода ѓ казiно сволачы. Уяѓляю; як клапоцяцца пра мяне мае бацькi.
  - Мае таксама будуць хвалявацца, але... Калi гэта iншы сусвет, то можа i час, тут iдзе iнакш!
  - Толькi незразумела хутчэй цi павольней. Можа калi мы вернемся пройдуць стагоддзi, i мы не даведаемся пра сваю планету. - прапанаваѓ Янка.
  Марынка пагадзiлася:
  - Не выключана, дэманы або звышраса жывуць доѓга. Можа нават амаль вечныя, як i мы людзi са сваёй душой. А калi пройдзе шмат часу... Нават цiкава, як змянiцца свет!
  Янка цяжка ѓздыхнуѓ:
  - У чалавецтва суцэль прыстойныя шанцы загiнуць у катаклiзмах. Не выключана, што людзi сябе самi знiшчаць.
  Марынка спакойна заѓважыла:
  - Ды чалавецтву далёка да яднання. Агульная колькасць незалежных дзяржаѓ, вырасла з пачатку дваццатага стагоддзя ѓ чатыры з паловай разы. Расце сепаратызм i нацыяналiзм. Трэба сказаць што i сучасны расiйскi ѓрад паводзiць сябе недальнабачна. Замест таго каб уключыць Асецiю i Абхазiю ѓ свой склад, зрабiць анэксiю, прызналi iх незалежнасць. А навошта пытаецца заахвочваць сепаратызм? Што ѓ нас сваiх сепаратыстаѓ мала, у першую чаргу ѓ паѓночна-каѓказскiх рэспублiках. Рэлiгiйных экстрэмiстаѓ станавiцца ѓсё больш i больш, i не добра распальваць пажар у чужой хаце, калi свой тлее.
  Янка пагадзiѓся:
  - Сапраѓды Абхазiя i Паѓднёвая Асецiя ахвотна ѓвайшлi б у склад Расii. Чаму не пайсцi на сустрэчу пажаданням гэтых народаѓ? Акрамя таго для Расii цалкам натуральна расцi ѓ абсяг. Спачатку Расiя заваюе Зямлю, а потым i ѓвесь сусвет. Вось я чытаѓ у Iнтэрнэце адно пiсьменнiка, дык ён малайчына, прама пiша:
  Павiнны славяне свет заваяваць,
  Але сэрцам, а не ядзернай вайной!
  Прыклад вялiкай, брацкай дружбы даць,
  I стаць непераможнай краiнай!
  А цяперашнiя кiраѓнiкi Расii, паводзяць сябе як дробныя паскуднiкi, i толькi праядаюць якiя лiнулi ѓ краiну нафтадаляры!
  Марынка напышлiва, сцiскаючы зусiм не дзiцячыя кулакi, заѓважыла:
  - Выйграѓшы шмат грошай, я магла б сама стаць прэзiдэнтам Расеi. I ѓсiх па раскiдваць!
  - А ведаеш як бы цябе называлi палiтычныя апаненты?
  - Як?
  - Рудай шалаве!
  - Нямногiя пасля гэтага засталiся б у жывых! - Марынка сцiснула кулачкi, так моцна, што на руках выступiлi фiялетавыя вены. - Я злая дзяѓчынка, мая зброя, гэта загад.
  - Што ж меркаванне, без усялякiх прыкрас! - Дурная, вымавiѓ у рыфму Янка.
  Дарога была выкладзена каменьчыкамi, якiя рыпелi пад нагамi. Тут Марынка заѓважыла незвычайнага звера. Ён быѓ падобны на якi стаяѓ на заднiх лапах, тоѓстага кракадзiла. Дзяѓчынка прашаптала:
  - Нешта падобнае, я чытала ѓ падручнiку па бiялогii. Гэта магчыма алазаѓр.
  - Не думаю! Глядзi як бы не аказаѓся пажадлiвым.
  Нiбы абвяргаючы словы хлапчукi, звер укусiѓ тоѓстую папаратнiкавую галiну i пражаваѓ яе.
  - Не, падобна ён траваедны! - сцямiѓ Янка.
  Дзяѓчынка прамаѓчала. Яна толькi агледзелася вакол, прыжмурваючыся i ѓздрыгваючы стагоддзямi.
  - Тут могуць вадзiцца i тыраназаѓры! Гавораць яны развiваюць хуткасць да сарака-пяцiдзесяцi кiламетраѓ за гадзiну.
  - Але ѓсё роѓна прайгралi сысунам, i прыматам, гэта значыць нам! - Янка быѓ вясёлы. - Давай ад яго далей. Такi звер можа i косткi зламаць.
  - А я хачу яго пагладзiць! - Заявiла Марынка. Дзяѓчынка рушыла да дыназаѓра. Асобнiк быѓ даволi буйны, амаль пяць метраѓ. Марынка падобна моцна рызыкавала.
  Зрэшты "кракадзiл" да з'яѓлення дзяѓчынкi паставiѓся спакойна. Пражаваѓ лiсце i зароѓ. Марынка пагладзiла звера па панцыры.
  - Якi ты вялiкi! Проста монстар. Выдатнае тварэнне прыроды. Або мясцовага Бога, цiкава толькi якi ён.
  Панцыр навобмацак быѓ касцяны, паверхня глянцаваная. Дзяѓчынцы давала задавальненне гладзiць i мацаць яе. Марынка папляскала пару, раз. Дыназаѓр раптам зароѓ i разгарнуѓшыся стаѓ выдаляцца. Нягледзячы на вялiкую вагу чатыры заднiя i дзве перадпакоi лапы, выраблялi на рэдкасць мала шуму. Дзяѓчынка здзiвiлася:
  - Ды гэта дзiѓны тып! Цiкава, чаго ён спалохаѓся?
  Дзяѓчынка зноѓ выйшла на дарогу, побач з ёю крочыѓ Янка. Хлапчук паказала пальцам.
  - Цяпер мы ѓбачым людзей.
  - Ты ѓпэѓнены?
  - На ѓсе сто!
  Хлопчык i дзяѓчынка абмiнулi пагорак i выскачылi на трасу. I сапраѓды перад iмi ѓзнiк караван. Некалькi дзясяткаѓ воiнаѓ гналi прыкладна паѓсотнi людзей, а таксама жывёл падобных на панцырных вярблюдаѓ. Янка выскачыѓ i крыкнуѓ:
  - Добры дзень тубыльцы!
  Марынка апынулася кемлiвей:
  - Ды ты на людзей паглядзi.
  Сапраѓды пабудаваны ѓ калону, былi прывязаны за рукi да тычкi, прычым большасць з iх складалi жанчыны i дзецi. Напаѓголыя, на худых целах бачныя сляды бiзуноѓ. Янка заѓважыѓ:
  - Гэта рабы!
  - Вось менавiта бяжым!
  Iх падобна таксама заѓважылi, некалькi коннiкаѓ на вялiкiх, зарослых густым шасцю сабаках, кiнулiся за iмi. Марынка вырвалася наперад, а Янка прамарудзiѓ.
  - Чакай, можа мы з iмi дамовiм.
  - Вынось ногi iдыёт!
  Янка iрвануѓ, вучачыся ѓ цыркавым вучылiшчы, ён меѓ нядрэнную фiзiчную падрыхтоѓку. Але вялiкiя асядланыя сабакi, iмчалiся не горш за першакласных коней. Хлапчук адчуваѓ поѓную бездапаможнасць, перад iх магутнымi лапамi. Мабыць гэтыя хлопцы мелi прыстойны досвед лоѓлi збеглых рабоѓ. Чуецца свiст i пятля аркана абвiла шыю хлапчуку. Янка завагаѓся i ѓпаѓ, амаль страцiѓшы прытомнасць ад болевага шоку. Марынка тым часам, працягвала бегчы. Яе наганялi, здавалася яшчэ ледзь-ледзь i пятля абарве яе моцную шыю.
  Нечакана пачуѓся гуд, нейкi дзiѓны роѓ, моцна падобны на львiны. Падобна на тое, што ён спалохаѓ сабак, яны раптам спынiлiся i замерлi.
  Правадыр вершнiкаѓ, з чорнай барадой i чалме смачна вылаяѓся:
  - Што вы сталi!
  - Гэта голас вялiкага шамана, не варта звязвацца.
  - Гэта рудая дзяѓчынка занадта каштоѓная здабыча. Мне мала аднаго шчанюка.
  Янка ѓздрыгнуѓ, яго падцягнулi да маршалка. Той падняѓ хлапчука за грудкi, акiнуѓшы позiркам:
  - Падобна, што гэта чужаземец. Разумееш сучонак па нашым?
  Янка здавалася: што чалавек падобны да араба, гаворыць па-руску. Гандляр стукнуѓ хлапчука па твары, шчака стала барвовай:
  - Так! Не бiце мяне!
  - Распранайся! Ну жыва!
  . РАЗДЗЕЛ Љ 4
  Уладзiмiр Кашалотаѓ адчуваѓ азарт i разам з тым задавальненне: адзiн нуль на яго карысць. Юнак зрабiѓ разварот i пад шумок усадзiѓ у спiну iншаму тэтралета. Патрапiць нялёгка, баявыя машыны скачуць як капыты коней, пушчаных у галоп. Але яго трэнiравалi, яшчэ калi ён зародкам спеѓ ва ѓлоннi iнкубатара-кампутара. З моманту зачацця iшло навучанне ѓ сне, перапыняемым болевымi iмпульсамi, асаблiвай, касмiчнай вайне. I ѓсё роѓна былi прамашкi, бо траекторыi пазбаѓленых iнерцыi тэтралетаѓ, была зусiм непрадказальныя. Юнак збiѓ яшчэ траiх, прамахнуѓшыся двойчы. Iмпульсы разразалi вакуум. Уладзiмiр пры гэтым выбiраѓ момант, каб яго не маглi зафiксаваць сiстэмы кiбернетычнага назiрання, якiя даюць поѓны агляд прасторы навакольнага тэтралетаѓ.
  - Матрыца па фатону паглынае! - па-фiласофску вымавiѓ хлапчук.
  Армiю Аляксандра Македонскага працягвалi адцiскаць, не пакiдаючы спроб ахапiць яе з флангаѓ. Ракасоѓскi распыляѓ усё больш войскаѓ, iмкнучыся расцягнуць на некалькi парсэкаѓ велiчэзную армаду. Шчыльнасць пабудовы войскаѓ знiзiлася, i вырасла роля iндывiдуальнага майстэрства. Тут ужо абодва бакi былi вартыя, дэманструючы вышэйшы пiлатаж i мастацтва манеѓру. Але страты неслi каласальныя, ужо не адзiн мiльён зоркалётаѓ згарэѓ у прагнай паходнi анiгiляцыi. Аляксандр Македонскi прайграваѓ бiтву, колькасную перавагу пры прыкладнай роѓнасцi тэхналогiй, быѓ на баку супернiка. Адзiна што заставалася адыходзiць, пазбягаючы асяроддзi. Уладзiмiр слухаѓ па гравiясувязi, каманды адданыя робатам. У iх гучаѓ неабмежаваны аптымiзм, прага хуткай перамогi. Фрэгат Аляксандра Македонскага атрымаѓ некалькi пашкоджанняѓ i яго хуткасць знiзiлася. Уладзiмiр адчуѓ лютасць, яго краiна прайграе, трэба знiшчыць як мага больш ворагаѓ. Гэта значыць, у яго выбар або перамагчы або памерцi. Хоць вiдавочна, што знiшчэнне некалькiх тэтралетаѓ; амаль нiчога не зменiць, але гэта амаль i ёсць тая бяспрыкладная гераiчнасць, асобных iндывiдаѓ якi складаецца ѓ струмень якi руйнуе любую перашкоду. Юнак хутка ѓспомнiѓ, што яму забiвалi на шматлiкiх трэнiроѓках. Трэба, каб цябе не заѓважылi, трымацца ѓ агульных шэрагах робатаѓ. Так патрапiць куды цяжэй, але затое верагоднасць выкрыцця значна нiжэй. Але з iншага боку, цi мае ён права ѓ гэты крытычны момант адседжвацца? Бо салдат павiнен: клапацiцца аб захаваннi жыцця, пункт два: нiшчыць як мага больш ворагаѓ. У выпадку супярэчнасцi - такая традыцыя, рабiць выбар на карысць другога рашэння. Гэта амерыканцы ранейшых часоѓ: больш думаюць аб захаваннi ѓласнай скуры. Таму янкi i прайгралi, акрамя таго ѓ iх слабая прапаганда. Ёй не хапала татальнасцi i ѓсёахопнасцi. Калi ѓспомнiць старажытную гiсторыю Зямлi: у тыя часы, калi чалавецтва было прыкавана да адной планеты. Страшна, расколаты свет, трэба было сабраць усе нацыi i народы ѓ адзiны кулак. Некалькi iмперый прэтэндавала на гэта. У першую чаргу ЗША, Кiтай, Iсламскае таварыства. Свет станавiѓся шматпалярным i лiтаральна разрываѓся на часткi, расла колькасць незалежных дзяржаѓ, сепаратызм дробных нацый: ператвараѓся ѓ дакучлiвую iдэю. Агульны дом Зямля палала, чалавецтва лiтаральна падала ѓ бездань! У ранейшыя часы былi магутныя кiраѓнiкi, якiя хацелi аб'яднаць чалавецтва. Гэта ѓ першую чаргу Аляксандр Македонскi, адзiн з самых выдатных палкаводцаѓ усiх часоѓ i народаѓ. Ён быѓ непераможны, але провiду было заѓгодна, падарыць яму занадта кароткае жыццё. А так у яго былi немалыя шанцы, ён будаваѓ iнтэрнацыянальную iмперыю, нёс у Азiю высокую элiнскую культуру. Нават Карфаген i старажытны Рым даслалi вялiкую данiну Македонскаму, самаму выбiтнаму славянiну, антычнай эпохi! Да Аляксандра Вялiкая Персiя пры некалькiх царах,(Асаблiва Кiры) дамаглася сур'ёзных заваёѓ, ад Iндыi да Егiпта, але дактрыну: на ѓвесь свет адзiн кiраѓнiк, першым высунуѓ менавiта ён! У Рыме на ролю сусветнага кiраѓнiка прэтэндаваѓ Юлiй Цэзар, але i яго жыццё апынулася мала доѓгiм. Пасля Цэзара сярод iмператараѓ: не было дастаткова моцных палкаводцаѓ. Чароѓны Аѓгусцiн быѓ балючым i фiзiчна слабым, харызматычны Нерон наогул жудасны. Найбольш знакамiтыя кiраѓнiкi Дыялектан i Канстанцiн змагалiся больш, за тое каб захаваць статус-кво, не разважаючы аб сур'ёзных заваёвы. Былi i iншыя палкаводцы, ужо пасля падзення Рыма. З iх самыя яркiя асобы: Чынгiсхан, Тамерлан, Напалеон, Адольф Гiтлер, Сталiн. Вельмi паспяховым быѓ Чынгiсхан. Ён пакарыѓ амаль увесь Кiтай, Афганiстан, Харэзм, перадавыя атрады дайшлi да Старажытнай Русi. У яго былi выдатныя шанцы перамагчы, нiхто не мог супрацьстаяць, якiя пастаянна растуць войскам гэтага хiтрага i ѓмелага палкаводца. Але нават яго даволi доѓгага па мерках сярэднявечча жыцця, не хапiла для сусветнага захопу. Чынгiсхан заснаваѓ дынастыю, але такога вялiкага як ён, здольнага згуртаваць усiх качэѓнiкаѓ ужо не было. Дакладна таксама як i Тамерлан. Перамога за перамогай, вялiзная iмперыя, i раскол, разбурэнне Цiмурата, грызня памiж сынамi i ѓнукамi. I тут не знайшлося годнага пераемнiка. Напалеон i Гiтлер заваяваѓшы Еѓропу, зламалi сабе хрыбет аб Расiю. Нажаль, але i сама Расея не здолела, дамагчыся сусветнага панавання. Сапраѓды вялiкiм кiраѓнiком быѓ Сталiн, якi ператварыѓ, непiсьменную, якая хадзiла ѓ лапцях краiну, у наймагутную iндустрыяльную дзяржаву. Яшчэ напярэдаднi вайны, яму ѓдалося, стварыць моцнае танкавае войска i шматлiкi самалётны парк. Праѓда пераѓзыходзячы ѓ чатыры разы ѓ танках i авiяцыi, СССР саступаѓ немцам у агульнай мабiльнасцi армii. Ды i нямецкая вiнтоѓка, была куды прыцэльней. Тут гуляла велiзарную ролю: хто першы стукне. Нанясi рускiя прэвентыѓны ѓдар, перамога была б здабытая куды хутчэй. Ды i потым не мала памылак, дапусцiла савецкае камандаванне. Iх падрабязна разбiралi ѓ сучасных, сусветных акадэмiях, вучылi як пазбегнуць падобных пралiкаѓ. Але вайна ёсць вайна, асаблiва касмiчная, тут пралiкi i ахвяры непазбежныя. Уладзiмiру пакуль шанцавала, ён здолеѓ, не прыцягваючы да сябе ѓвагi анiгiляваць чатыры баявыя машыны.
  - Будзе вам каша бярозавая! Дакладней гiперплазменная!
  Робаты-лятуны выплёѓвалi смяротныя гасцiнiцы, яны спрабавалi абыйсцi астэроiд, сустракалi залпамi спецыяльныя гарматы. Некаторыя з гармат, былi без ствалоѓ i як бы змешвалiся з пакрыццём астэроiда. Тут Уладзiмiру даводзiлася быць асьцярожным. Ён пачаѓ перамяшчацца, далей ад краю, аддаляючыся ад анiгiляцыйных удараѓ. Тут трэба захоѓваць сiнхроннасць, каб не сутыкнуцца са сваiмi калегамi, i пры гэтым весцi агонь. Робаты i ёсць робаты, не цямяць, што iх выкарыстоѓваюць у выглядзе жывога шчыта. Юнак стараѓся бiць такiм чынам, каб плазма вывяргалася метадам перамяшчэння. Гэта значыць сыходзiла па дузе, прычым выгнутай не толькi ѓгару, але i ѓ бок. Апроч тэтралетаѓ, Уладзiмiр стаѓ выбiраць сабе мэты i па сыцей. У прыватнасцi жвiра-магнiтны катэр. Таксама можна збiць, калi пашанцуе.
  Але вось прыйшоѓ i яго шанцаванню канец. Сiлавое поле буйнейшай мэты, вытрымала трапленне, а сiстэма назiрання вылiчыла, што залп быѓ дадзены з боку робатаѓ-лятуноѓ. Катэр неадкладна разгарнуѓся, у гушчу баявых машын быѓ пасланы сiгнал:
  - Чаму супернiк пракраѓся, праз ваш заслон?
  Робаты адказалi:
  - Выпадкаѓ пранiкнення не выяѓлена!
  - У такiм выпадку правядзiце зачыстку паверхнi астэроiда, пранiкнiце ѓ шчылiны.
  Атрад робатаѓ кiнуѓся ѓ прабiтыя ѓ паверхнi кратары. Уладзiмiру прыйшлося ѓ гэтай сiтуацыi разгортвацца, i рухацца за астатнiмi машынамi. Праѓда ѓ гэтым была i перавага, можна знiшчаць робатаѓ выкарыстоѓваючы выгiбы калiдораѓ.
  Ну што ж машына не чалавек, але таксама каштуе грошай, i выкарыстоѓваецца як баявая адзiнка. У свой час цывiлiзацыя перажыла небяспечнае паѓстанне машын, якое ледзь не загубiла чалавецтва. Iмперыю выратавала толькi тое, што яе ѓладаром быѓ сапраѓдны генiй, ды яшчэ i чараѓнiк, правадыр Леѓ Магутнасцi. Гэты першы Расiйскi iмператар сучаснасцi здолеѓ аб'яднаць i Зямлю i стварыць дасканалую сiстэму. Спачатку гэта была абраная тысяча, а навошта навукова фармаваны мiльён. Ён прадбачыѓ бунт, якi набiраѓ сiлу штучнага iнтэлекту. Занадта магутным стаѓ кампутар. Але галоѓнага бунтара гiперразумную сiстэму, паспелi ѓразiць спецыяльным, асаблiва небяспечным вiрусам тыпу дракончык.
  Найноѓшы разнавiднасць буйной антыкiбернетычнай зброi: дапамагла здушыць бунт, але некалькi мiльёнаѓ людзей было забiта, а таксама шматлiкiя мiльярды кампутараѓ, назаѓжды выйшлi з ладу. Пасля чаго былi ѓведзены шэраг абмежаванняѓ у развiццё электронiкi, у прыватнасцi робат, нi ѓ якiм разе не павiнен усведамляць сябе. Акрамя таго для самых прасунутых мадэляѓ быѓ прыдуманы iдэальны аркан рэлiгiя. Цяпер робаты сталi вернiкамi, а значыць паслухмянымi людзям. Раней рэлiгiя была опiумам для народа, а зараз стала гуманным наркотыкам, для набiраючага сiлу рукатворнага розуму. Баявыя якасцi робатаѓ i здольнасць да творчага мыслення знiзiлася, але затое яны сталi куды бяспечней для чалавецтва. Так што гэтым, не грэх скарыстацца. Тым больш што чалавек, сам шматлiкае пераняѓ ад машыны. Напрыклад мазгi: пасля таго як iх залiлi гiперплазмай, сталi цямiць куды хутчэй. Бо гiперплазменныя часцiцы рухаюцца ѓ мiльёны i мiльярды разоѓ хутчэй фатонаѓ i дзейнiчаюць у мностве вымярэнняѓ. Гэта адкрывае сапраѓды фантастычныя магчымасцi.
  Лабiрынты астэроiда такiя загадкавыя, кожны калiдор нешта фантастычнае. Гульня каштоѓных камянёѓ, якiя былi раскiданыя па сценах, некаторыя з iх нагадваюць розныя асляпляльныя тварыкi дэманаѓ. Здавалася што духi насяляюць у гэтых падзямеллях. Так зрэшты збольшага i было, адмысловыя эфiрныя формы жыцця здольныя перамяшчацца памiж зоркамi. Iснаваѓ легенда, што гэта душы безнадзейных грэшнiкаѓ выкiнутых у мiжсусветныя прасторы. Так яны i асуджаныя на вечнае тулянне!
  Уладзiмiр узяѓ на прыцэл машыну. Дбайна выверыѓ i стрэлiѓ у мёртвую кропку. У тыле полупространственных вымярэнняѓ, што атачаюць робатаѓ ёсць спецыяльны стык, якi можна ѓсадзiць адносна слабы разрад i прабiць абарону, знiшчыць машыну. Пры гэтым разбурэнне будзе лакальным i iншыя робаты нiчога не заѓважаць.
  Аѓтаматычна адпрацаваны рух, дакладны стрэл i сапраѓды ѓ яблычак!
  - Вы пераканаецеся - якое хараство! Iмгненна ѓ робата патрапiць - амаль не цэлячыся! - Юнак праляцеѓ яшчэ крыху. Вось чарговы "дроiд", парыць хораша як у фiльме "Зорныя войны", таксама трэба працяць матрычную абарону. Зрэшты кароткiм iмпульсам можна ѓразiць i ѓ лоб, толькi iнтэнсiѓнасць павiнна быць вышэй.
  Пакуль юнак паляваѓ, бiтва ѓступiла ѓ самую кульмiнацыйную фазу. Ракасоѓскi кiнуѓ у бой апошнi рэзерв, ён разлiчваѓ сцягнуць пятлю на горле войска Македонскага. Гэта быѓ удар каѓшом, з мэтай сабраць рассыпаны па талерцы гарох i знiшчыць засяроджанымi залпамi. Акрамя таго адыходзiць далей супернiку было некалi, ззаду былi населеныя вобласцi Вялiкарасii. Аляксандр Македонскi прашаптаѓ:
  - Надышоѓ крытычны момант! Але не губляйцеся, пералом блiзкi.
  
  Пакуль дзве армады ваявалi з ашалелай лютасцю, на iншым падузроѓнi мульты-прасторы разгортвалася магiчная бiтва.
  Ведзьмакi розных рас, але аб'яднаныя агульным камандаваннем Вялiкарасii i супрацьстаялай Святаросii, разгарнулi ѓласную баталiю. Галоѓная стаѓка пры гэтым была зроблена: на байцоѓ-фантомаѓ. Магiчныя ратнiкi Святаросii адлiвалiся спецыфiчным iзумрудна-зялёным адценнем, а воiны Вялiкарасii блакiтна-сапфiравым.
  Абедзве вялiзныя армii разгортвалiся адна супраць адной. Фантомы фармавалiся з мiнi-матэрыi, гэта значыць таго што можна назваць умоѓна матэрыяльным якi складаецца з магiчнай энергii. Пры чым частка энергii выпрацоѓвалi гiперплазменныя рэактары, розных тыпаѓ. Свайго роду сумесь чараѓнiцтва i цудоѓных тэхналогiй. Сапраѓды незвычайна, калi самы маленькi воiн ростам не менш за сто кiламетраѓ. Вялiкiя армii, дзясяткi тысяч салдат з мноствам воiнаѓ асiлкаѓ. А вось i галоѓныя волаты: волат Iлля Мурамец з боку Вялiкарасii i Святаполк з боку Святаросii. Абодва гiганты ростам па тысячы кiламетраѓ на цудоѓных вараных конях. Апрануты ѓ блiскучыя латы, блiскучыя i цудоѓныя, на шчытах каштоѓныя камянi ѓ форме кветак. Творы чараѓнiцтва паводзяць сябе цалкам натуральна, Iлля Мурамец звярнуѓся да Дабрынi Мiкiцiча.
  - Ну што Дабрыня ворагаѓ несусветная цемра. Проста сiлай iх не ѓзяць. Можа зробiм засаду.
  - Дык яны чакаюць менавiта гэтага ад нас. Святаполк палкаводзец вопытны. Ён напэѓна прыкмецiѓ рукатворны лясок, дзе стаяць нашы засадныя войскi.
  Дабрыня грамавым барытонам, адказаѓ:
  - Магчыма i так, але тут ёсць адзiн нюанс. Ён, напэѓна, разлiчвае перабiць засадны полк.
  - Магчыма!
  - I пашле войскi крукам у абход па ѓзгорках. Тут разлiк будзе будавацца на нечаканасць. Бо ѓзгоркi стромкiя i амаль непрыступныя.
  Алёша Паповiч звонкiм голасам ( ён румяны i безбароды, з далiкатнымi як у дзяѓчыны рысамi асобы) заѓважыѓ:
  - Такая тактыка магчымая, але... Занадта цяжкi шлях, акрамя таго ведзьмакi могуць загадаць, пазбягаць падобнай рызыкi.
  Дабрыня надзьмуѓшы грудзi, запярэчыѓ:
  - Ведзьмакi даюць свайму тварэнню, вялiкую самастойнасць у выбары мэт. Такi звычай усiх войн i бiтваѓ так было заѓсёды i спадзяюся будзе на гэты раз! Акрамя таго не трэба забывацца на дыялектыку вайны.
  - I дзе ты такiх слоѓ нахапаѓся? - здзiвiѓся Iлля Мурамец.
  - Такую ѓ мяне заклалi праграму. Свайго роду курс лянiвых суркоѓ i магiчных байбакоѓ. - нязграбна спытаѓ Дабрыня. - На ѓсякi выпадак будзем гатовыя да гэтага. Я ѓжо загадаѓ пасыпаць адхон вострымi зорачкамi, супернiку будзе вельмi не проста ѓскараскацца на яго.
  Iлля Мурамец пагадзiѓся:
  - Гэта будзе вельмi добра!
  Алёша Паповiч спытаѓ:
  - Паводле звычаю павiнны, дзерцiся два найдужэйшых волата, але не галоѓныя палкаводцы.
  Дабрыня прапанаваѓ:
  - У гэтым выпадку гэта будзе альбо Балдак, альбо Грабагор. Думаю з iм павiнен бiцца я. Балдак мацнейшы за Грабагор, але Гробагор спрытней.
  Алёша Паповiч запярэчыѓ:
  - Лепш я! Больш хiтры! У сучасных адзiнаборствах, хiтрасць больш эфектыѓна, чым грубая сiла.
  Дабрыня адпрэчыѓ:
  - Калi мы пераможам з дапамогай подласцi, то такой перамозе будзе грош цана. Мы павiнны ѓзяць уверх над ворагам: высакародным шляхам.
  Алёша свiснуѓ, страсянуѓшы залацiстымi кучарамi:
  - А хiба галоѓнымi якасцямi палкаводца не з'яѓляюцца, хiтрасць, подласць, падман! Бо успомнi што казаѓ Сувораѓ: адвага падвойвае сiлу, зман уважае!
  - Гэта не Сувораѓ казаѓ, а кiтайскi палкаводзец Цэнаѓ Дзю! Так што не блытай кашалi з лапцямi. - абарваѓ Iлля Мурамец. - А бiцца будзе малады волат Iгар Пастухоѓ. Ён на мячах дужа моцны. Вам жа даю даручэнне камандаваць флангамi. I хопiць балбатнi, трэба дзейнiчаць куды больш самавiта. Вось зараз пытанне? Атакуем або чакаем супернiка.
  Дабрыня Мiкiцiч прапанаваѓ:
  - Лепшая тактыка - сустрэчны бой!
  - Што ж! На гэтым i парашым!
  Iлля Мурамец крыкнуѓ:
  - Вось ён наш паядыншчык!
  Iгар Пастухоѓ iшоѓ пешшу, ён быѓ у звычайных сталёвых латах. Велiзарны, але пры гэтым добра пашыты хлопец. Але i яго супернiк не быѓ слабы. Узвiлася з начараванай травы, струменьчык жоѓтага дыму i ѓзнiкла пачвара. Нi хто iншы як Тугарын Змей, спараджэнне магii троляѓ i фаѓнаѓ.
  Тугарын Змей быѓ вельмi тоѓсты i на дзве галавы вышэй Пастухова. Нават конь у яго быѓ асаблiвы - трохгаловы.
  Алёша Паповiч засмуцiѓся:
  - Ды стварылi на нашу галаву монстра!
  Дабрыня адказаѓ:
  - Нiчога, раз ён тоѓсты, значыць не вельмi рухомы!
  Пастухоѓ павярнуѓ да iх юны, яшчэ безбароды з аднымi тонкiмi вусамi твар i падмiргнуѓ:
  - Не хвалюйцеся браты! Не падвяду!
  Iлля Мурамец гулкiм басам вымавiѓ:
  - Ну i тролi, столькi ѓсякiх вырадкаѓ наштампавалi! Жыцця ад iх няма!
  Пастухоѓ пакланiѓся свайму вiзавi: маѓляѓ давай бiцца па-рыцарску!
  Тугарын змей наадварот зло скалiѓся, дэманструючы вялiкiя зубы. Яны былi незвычайна буйныя, але пры гэтым зялёныя i крывыя!
  Раскрыѓ пашчу i палыхнуѓ агнём:
  - Будуць вам абаранкi-шуглiкi!
  Абе рацi iмклiва разгортвалiся. Наперадзе лучнiкi, частка з цяжкiмi арбалетамi, у iншых лёгкiя, але хуткастрэльныя прашчы! Асаблiва небяспечныя вялiкiя лукi, якiя б'юць на сур'ёзную дыстанцыю i здольныя збiць конных рыцараѓ. Апрануты лучнiкi па-рознаму: ёсць напаѓголыя, мускулiстыя, а ёсць наадварот у багатай сукенцы, гэта свайго роду элiта. Гэтак жа як i розныя конныя рыцары, лiтаральна мiтусiцца ад штандараѓ. Самыя буйныя ѓ тоѓстай бранi, некаторыя лiтаральна паходзяць на танкi. Частка байцоѓ мае чатыры, шэсць i нават восем рук. Тут розныя монстры ѓсiх тыпаѓ. У Тугарына Змея таксама восем рук, i вельмi доѓгiх, яны круцяцца як шчупальцы васьмiнога.
  Частка байцоѓ сядзiць на мамантах з вежамi i стрэлкамi, iншыя на вярблюдах, але самыя страшныя, гэта тыя што на дыназаѓрах. Што ж можна сказаць аб такiм зверы як дыназаѓр? Гэтая сапраѓдная пачвара, поѓная сiлы i моцы, жудасная, але сiмпатычная.
  Дыназаѓраѓ вельмi шмат, розных вiдаѓ i тыпаѓ. Самыя буйныя дасягаюць вышынi дзесяць тысяч кiламетраѓ, гэта лiчы памерамi з Венеру. Некаторыя мяльчэй, але ѓсё роѓна не менш магiчнага слана - гэта прыкладна з Месяц. Перамагчы дыназаѓра не проста, акрамя натуральнай тоѓстай скуры, на некаторых нашаты дадатковая рукатворная браня.
  Ёсць i каралеѓскiя дыназаѓры з пазалочанымi ѓ каменьчыках даспехамi.
  Святагор, Грабагор, Балдак, таксама ѓ найбагацейшых даспехах, толькi каштоѓныя камянi склалiся ѓ малюнкi не раслiн, а жывёл, гэтак жа абмяркоѓваюць стратэгiю маючай адбыцца бiтвы.
  Талстаморды Балдак прапанаваѓ:
  - У нас невялiкая перавага ѓ колькасцi. Гэта значыць, каб iм скарыстацца, трэба кiнуць у бой адразу ѓсе сiлы. Ахапiць супернiка паѓмесяцам, i сцiснуць як бульбачку ѓ кулаку.
  Грабагор, магутны целам, але з худым тварам, рысы фiзiяномii завостраныя, нос кручком, пакруцiѓ галавой:
  - Не, гэта не тое! Наадварот трэба скарыстацца тым, што супернiк слабы i трымаць усю бiтву пад рукой моцны рэзерв. У вырашальны момант мы яго кiнем у бой i зламаем ненавiснага супастата.
  Балдак абурыѓся:
  - Маючы перавагу чакаць?
  - Памятаеш прытчу пра саломiнку зламалай хрыбет вярблюду? - спытаѓ Гробагор. - Улавiѓ мараль?
  - Не карэктны прыклад! Саломiнка таму i праламала хрыбет, што да гэтага на вярблюда быѓ узвалены цяжкi груз. - заявiѓ Балдак.
  - Так такiм грузам i будзе наша войска ѓцягнутая ѓ бой, а потым наймагутны ѓдар рэзервам. Знямоглы волат - слабейшае за свежае дзiця! - Сказаѓ Гробагор. - Ды наогул, ты напрыклад у карты гуляеш!
  - Памяць кажа, што гуляѓ.
  - Дык вось у каго застаецца лiшнi туз той i выйграе. Няѓжо не так?
  Балдак неахвотна кiѓнуѓ:
  - Гэта толькi калi гуляеш у дурня, i то толькi пры вызначаным раскладзе. Рэальная вайна патрабуе канкрэтнага мыслення. Тут не можа быць падмен i хiтрых двухсэнсоѓнасцяѓ!
  Грабагор адказаѓ:
  - А я што гавару з задняй думкай? Наогул вашы разважаннi даволi дзiѓныя, можна падумаць, што вы нi пра што не думаеце.
  Балдак запярэчыѓ:
  - Не я якраз думаю! I ѓ мяне саспеѓ у галаве хiтры план. Бо супернiк таксама не дурань так?
  - Хто лiчыць апанента дурнем, той часцей за ѓсё застаецца ѓ дурнях! - Пагадзiѓся Гробагор.
  Балдак разгарнуѓ яшчэ шырэй, свае падобныя на шафу плечы:
  - Дык вось i я так думаю! Наш супернiк паспрабуе зацягнуць бiтву, каб чараѓнiкi паспелi начараваць дадатковыя падмацаванне i зраѓняць сiлы. Пагадзiць гэта лагiчна!
  Грабагор пагрозлiвым лычам, рэзка кiѓнуѓ:
  - Пярэчанняѓ няма!
  - Ён у лясочку з выгнутых вымярэнняѓ, будуць трымаць засадны полк. Калi супернiк прытворна або пад жахлiвым нашым напорам адступiць, мы нанясем па ворагу сур'ёзны ѓдар. - Балдак кашлянуѓ. - Фу! Абмовiѓся, не мы, а па нас з-за засады вораг нанясе ѓдар. Гэта ж тыповая тактыка войска Iлля Мурамца, цi вам не ведаць!
  Грабагор змушаны быѓ пагадзiцца:
  - Ды ѓдар з-за засады, у iх у крывi!
  - Дык чаму б нам не абысцi засаду. Зробiм разварот, махнем праз узгорак i апынёмся ѓ iх яго засаднога палка ѓ тыле. Пагадзiся гэта мудрая тактыка.
  Вырабiм удар у лесе i сумнем слабыя сiлы супернiка.
  Да сяла маѓчаѓ Святаполк, заѓважыѓ:
  - Гучыць разумна! Я пра гэта сам думаѓ Балдак.
  Грабагор нахмурыѓся:
  - А калi супернiк менавiта гэтага ад нас i чакае. Акрамя таго ѓзгоркi, дакладней сопкi даволi стромкiя, я не ѓпэѓнены, што па iх залезуць дыназаѓры.
  Святаполк усмiхнуѓся:
  - Забяруцца не хвалюйся! Пра гэта паклапацiлiся нашы ведзьмакi. I наогул вашыя страхi занадта ѓжо наiѓныя. Працiѓнiк бо не ведае. як падкаваны нашы конi, i што мы надзелi на лапы дыназаѓраѓ.
  Балдак адказаѓ:
  - Вось яны! Цуды тэхнiкi!
  Грабагор адказаѓ:
  - Чуе маё сэрца не правiльна гэта, але калi вы так лiчыце!
  Святаполк махнуѓ мячом:
  - Я аддаю перавагу рызыку!
  Балдак паѓтарыѓ жэст:
  - I я таксама!
  Пастухоѓ i Тугарын змей зблiзiлiся. Згодна з звычаем у кожнага з iх быѓ толькi адзiн меч, каб перавага ѓ колькасцi рук, не занадта адбiвалася.
  Зрэшты меч Тугарына быѓ прыкладна ѓ двое даѓжэйшы i значна шырэйшы.
  Бiцца яны павiнны паводле звычаю пешы, каб зыход паядынку не залежаѓ ад скакуна. Што ж даволi мудрае рашэнне, няхай будзе менш выпадковасцей, бо на жывёле, заѓсёды можна адступiцца.
  Балдак падказаѓ Тугарыну:
  - Фехтуя, часцей мяняй рукi, пастарайся выматаць супернiка.
  Тугарын Змей прарычэѓ выпусцiѓшы з пашчы рознакаляровыя языкi полымя:
  - Я яго сваiм корпусам прыцiсну!
  Дзяѓчаты-ваяѓнiцы, якiя стаяць у пярэднiм шэрагу, хiхiкнулi. Iм мабыць гэта ѓяѓлялася забаѓным:
  - Мужчына, будзе гвалтаваць мужчыну!
  Iллю Мурамец крыкнуѓ Пастухову:
  - У цябе хлопец свая галава на плячах! Спадзяюся сцямiш як трэба бiцца, каб перамагчы!
  Пастухоѓ адказаѓ з годнасцю:
  - Рукi гэта мацi, галава бацька - разам яны не пакiнуць перамогу сiратой!
  Тугарын Змей у адказ плюнуѓ агнём, але спрытны юнак iмклiва ѓхiлiѓся:
  - Можа лепш уверх харкнеш, каб назад вярнулася?
  Тугарын Змей нешта зароѓ, не столькi грозна, як агiдна.
  Прагрымела адразу сто пяцьдзесят горнаѓ, забiлi барабаны, пачаѓся паядынак.
  Тугарын Змей размахваючы мячом, кiнуѓся наперад. Iгар Пастухоѓ ад першага ѓдару ѓхiлiѓся, а другi выпад парыраваѓ. Тугарын раѓнуѓ:
  - Юнак! Малако на вуснах не абсохла!
  - Лепш малако, чым гной! - годна адказаѓ Пастухоѓ.
  Тугарын спрабаваѓ дастаць свайго супернiка нагой. Але яна аказалася занадта тоѓстай i кароткай.
  Пастухоѓ скарыстаѓся гэтым промахам, i зрабiѓ падножку. Ад падзення Тугарына Змея выратавала толькi тое, што ѓ яго было чатыры нагi.
  - Шчанюк! - Раѓнуѓ ён i тут жа атрымаѓ удар у жывот. Ды такi моцны, што адна з бранявых пласцiн прагнулася, закапала атрутна-карычневая кроѓ.
  Пастухоѓ заѓважыѓ, вымавiѓшы афарызм:
  - Таму хто пагарджае раць - прыйдзецца хутка ѓцякаць!
  Тугарын размахнуѓся мацней, ледзь не страцiѓшы раѓнавагу. Меч ледзь-ледзь не крануѓ галавы Пастуха. Той зрэшты адказаѓ дакладней, пакiнуѓшы супернiку шнар на шчацэ. Выступiла кроѓ на гэты раз была брудна-фiялетавай.
  - Ды ѓ цябе я бачу жоѓць навярнулася.
  Тугарын зрабiѓ чарговы выпад:
  - Ты атрымаеш па заслугах смаркаты!
  - I гэтай заслугай будзе перамога!
  Тым не менш адолець Тугарына Змея было не проста, не гледзячы на габарыты, ён быѓ даволi хуткiм. Гэта стварала некаторыя праблемы Пастухова. Мала таго юнак-фантом, сам атрымаѓ некалькi драпiн. Адна з iх рассекла правае брыво i вока таму стала горш бачыць.
  - Часам i мярзотнiкам вязе! - Сказаѓ Пастухоѓ.
  Тугарын Змей дастаѓ з-за пояса кiнжал, рыхтуючыся кiнуць у хлопца.
  Юнак прайграѓ нечаканы прыём, рэзкiм ударам адсек адну з васьмi канечнасцяѓ. Кiнжал упаѓ i ѓзарваѓся, пырснулi ва ѓсе бакi лiпкiя аскепкi.
  Адзiн з iх апынуѓся пад вокам Тугарына. Той паспрабаваѓ яго скiнуць, але юнак скарыстаѓшыся мiмалётнай адцягненнем супернiка, ссек пэндзаль якая трымае меч.
  - Сволач! - вылаяѓся Тугарын.
  Пастухоѓ пацiснуѓ плячыма:
  - Якi ѓжо ёсць!
  Монстар-фантам паспеѓ перахапiць меч, наступнай лапай, але яго рухi паступова станавiлiся ѓсё больш млявымi, з-за страты крывi. Пастухоѓ бачачы гэта, узмацнiѓ напор.
  За бiтвай назiралi тры вярхоѓныя чараѓнiкi з абодвух бакоѓ. З боку Святаросii гэта былi троль, фаѓн, i галоѓны каардынатар чалавек, у дадзеным выпадку дзяѓчына Наташа. Свайго роду вярхоѓная ведзьма. Наогул сярод жанчын здольнасцi да вядзьмарства сустракаюцца прыкладна ѓ двое гушчару чым у мужчын. Такi феномен жаночай фiзiялогii. Таму не дзiѓна, што яе апанентам таксама была дзяѓчына Аксана, якая прадстаѓляла Вялiкаросiю. Яе памагатымi стала два вярхоѓных чараѓнiка: эльф i гном. У гэтым i была рознiца двух вядзьмарскiх iнтэрнацыянальных войскаѓ.
  Троль прапанаваѓ Наташы:
  - Дай я ѓмяшаюся бiтву i дапамагу Тугарын Змею.
  Дзяѓчына запярэчыла:
  - Гэта будзе не па правiлах. Калi нас выкрыюць будзе несусьветная ганьба, для нас i вялiкай iмпэрыi.
  Троль хiтра жмурачыся, заѓважыѓ:
  - Я зраблю так, што прэстыж Святаросii не пацерпiць!
  - I якiм чынам? - Здзiвiлася дзяѓчына-чараѓнiк.
  - Утоены ѓплыѓ! Калi хiтрасць б'е спрыт i доблесць. Смухляем так, што нiхто не здагадаецца, а калi здагадаецца, то не дакажа!
  Наташа паглядзела на галаграму: Тугарын Змей, падобна безнадзейна прайграваѓ i яго падзенне было пытаннем часу.
  - Ну добра! Я згодна! Толькi глядзi не трапiся!
  - Зараз я пранiкну скрозь ахоѓную рысу i наш сябар Тугарын атрымае новую зброю.
  Троль маментальна ператварыѓся ѓ малюсенькую казурку: якое з хуткасцю фатона накiравалася да байцоѓ.
  Тугарын Змей адступаѓ, павольна адступаѓ назад. Яго супернiк адчуваючы блiзкi канец, узмацняѓ напор. Раптам меч юнака раптам пераламiѓся, вастрыё кладанца працiѓнiка засвяцiлася агнём. Удар абпалiѓ плячо хлопца i ледзь не адсек руку. Iгар адскочыѓ i прамармытаѓ:
  - Нячыстая сiла!
  Тугарын выскалiѓся:
  - Табе канец смаржок!
  Новы рэзкi ѓзмах, Тугарын нават узляцеѓ, меч падаѓжэѓ, у паветра ѓзнялiся камякi грунту (з мiнi-матэрыi), загарэлася трава.
  Пастухоѓ на iмгненне знiк. Рушыѓ услед новы ѓдар i яркая ѓспышка, павалiѓ дым. Праз секунду клубы развеялiся i велiзарны Тугарын апынуѓся перасечаным напалову.
  Пастухоѓ пляснуѓ у далонi:
  - Атрахаѓ ваяра юнак, ганебны наступiѓ канец!
  - Супер! - радасна выклiкнуѓ Iлля Мурамец.
  Дабрыня перахрысцiѓся:
  - Моцная Русь!
  Алёша Паповiч уставiѓ не да месца:
  - А яны хiба не Русь?
  Багатыры дружна раѓнулi ѓ адказ:
  - Не, гэта чужыя! Супакойся Алёшачка!
  Бой быѓ скончаны не на карысць армii Святаросii. Па шэрагах зеленаватых салдат пранёсся гул.
  Святаполк адзначыѓ:
  - Дрэнная прымета!
  Грабагор запярэчыѓ:
  - На статыстыку перамог - гэта амаль не ѓплывае! Тут нам баяцца, трэба толькi самiх сябе.
  Балдак заявiѓ:
  - Правы фланг я асабiста павяду ѓ бой!
  Святаполк пагадзiѓся:
  - Гэта будзе наймацнейшым ходам! Толькi глядзi Балдак, пазбягай сутычкi з гэтым слаѓным ваяром. Бо калi цябе абкладуць, гэта будзе раѓнасiльна страты правай рукi!
  - Я яго сам пакладу! Дзе наша не прападала!
  Магiчнае войска Святаросii перайшла ѓ наступ. Першымi рушылi лучнiкi. Дзяѓчаты-амазонкi з амаль аголенымi грудзьмi з выразаѓ кальчуг тырчалi кармiнныя соску, але ѓ шлемах i забралах пачалi бамбардзiроѓку, усейваючы стрэламi варожых стралкоѓ. Тыя актыѓна адказвалi.
  Вось адна з дзяѓчын упала, здзiѓленая стралой у грудзi. Яе цела забiлася ѓ канвульсiях i рассыпалася. Iншая дзяѓчына, была падобна толькi параненая. Тварык сказiла грымаса болю.
  Падалi i iншыя байцы, але спачатку страты не былi асаблiва вялiкiмi, вiдаць з-за дыстанцыi, стрэлы не заѓсёды маглi прабiць латы.
  Святаполк заѓважыѓ:
  - Канючым аднак!
  Балдак ужо iмчаѓся да сваiх, ён крыкнуѓ на скаку:
  - Зараз я кiну гвардыю, будзе пацеха!
  Грабагор прапанаваѓ:
  - Я неадкладна рушу на левы фланг, будзем перамаѓляцца з дапамогай ракавiнак i лiпучак.
  Святаполк пагадзiѓся:
  - Ну, а маё месца ѓ цэнтры!
  Iлля Мурамец таксама не сядзеѓ на месцы, ён прапанаваѓ:
  - Ну што ж! Цяпер наша месца ѓ войскаѓ.
  Дабрыня Мiкiцiч пагадзiѓся:
  - Я буду бiцца супраць Балдака!
  Алёша Паповiч зрэзаѓ кончык вусiка мячом:
  - Ну, а мне падобна дастаѓся Гробагор. Я думаю гэта аптымальны варыянт!
  Iлля Мурамец прашаптаѓ малiтву i перахрысцiѓся:
  - Ну Богам таварышы!
  - Амiн! - дружна адказалi Алёша Паповiч i Дабрыня Мiкiцiч.
  - Весцi размову будзем з дапамогай гарлачыкаѓ i гарлачыкаѓ. Аб усiм iнфармаваць адзiн аднаго, праѓды не хаваць!
  Воiны пакланiлiся i прышпорыѓшы вараных коней раз'ехалiся.
  Iлля Мурамец працягваѓ заставацца на ѓзвышэнне, ён разумеѓ, што нехта павiнен сачыць за бiтвай! Браць на сябе функцыю радавога салдата можна толькi ѓ крытычны момант, калi асабiстае ѓмяшанне здольна павярнуць ход бiтвы. Асцярожнасць - антыпод баязлiвасцi!
  Пехацiнцы самкнуѓшы шэрагi i не зважаючы на град стрэл, рушылi на пазiцыi вялiкаросаѓ. Асаблiва адважна дзейнiчалi дзяѓчыны пяхотнiкi. Размахваючы мячамi, яны адважна кiнулiся ѓ гушчу сутычкi.
  Шэрагi лёгкай пяхоты змяшалiся, дзяѓчаты разбiлiся на маленькiя групкi i адчайна секлiся. Большасць прыгажунь змагалася басаногiмi, але з блiскучымi золатам накаленнiкамi. Салдат жаночай падлогi, не менш чым мужчын(калi лiчыць толькi людзей, але былi яшчэ i казачныя тварэннi), кожная магла стаць упрыгожваннем подыѓма, лёгкiя бранявыя плiты, не хавалi, а хутчэй падкрэслiвалi, найболей панадлiвыя часткi дзявочага цела.
  Балдак аглушаючы рыкаючы, загадаѓ:
  - А цяпер няхай у бой пойдзе цяжкая пяхота!
  Велiзарныя мужчыны выкарыстоѓвалi пабудову фаланга. Гэта калi першыя дзесяць воiнаѓ неслi перад сабой дзiды, стварыѓшы велiчэзнага вожыка. Зрэшты недахопам падобнай пабудовы было тое, што фаланга ламалася на няроѓнай мясцовасцi i магла пакалоць уласных салдат.
  Дабрыня Мiкiцiч стрымана загадаѓ:
  - Перадыслакацыя! Дзвесце крокаѓ назад!
  Ззаду вялiкарасiйскiх салдат-фантомаѓ, валялiся ссечаныя пнi, i валуны, а гэтак жа завостраныя калы. Яны прайшлi мiма iх, прымусiѓшы фалангу, рухацца праз своеасаблiвую паласу перашкод. Балдак злосна вылаяѓся:
  - Вось бачыце гэта зброд ужо бяжыць! А ну-ка барабаны бiце хутчэй, закацiм пераможны дроб.
  Барабаны ѓдарылi куды мацней, дроб пачаѓ бiць часцей. Чымсьцi гэта нагадвала выматвальны рытм, якiя нясуцца на перагонкi галер, калi весляроѓ прымушаюць харкаць крывёй!
  Фаланга паскорылася, але яе строй як i трэба было чакаць парушыѓся. У прабiтыя праломы з радасным крыкам, накiравалiся байцы.
  Балдак бачачы падобны паварот загарлапанiѓ:
  - Кiнуць неадкладна ѓ бой конных рыцараѓ, сланоѓ i дыназаѓраѓ.
  Святагор запярэчыѓ:
  - А цi не рана! З боку супернiка, пакуль ваюе толькi пяхота!
  Балдак раѓнуѓ:
  - Няма самы раз! Вось менавiта паспрабуем яго апярэдзiць. Раз падбародак прыѓзняѓся, трэба па iм стукнуць!
  Байцы фалангi кiнулi дзiды, i пусцiлi ѓ ход мячы. Добра, што ѓ кожнага быѓ прывязаны да пояса кладязец. Але шчасце ѓ бiтве рэч пераменлiвая. Некалькi секунд прамаруджвання прывялi да гiбелi многiх соцень салдат. Цяпер бiтва перайшла ѓ фазу, калi супернiк кiдае на стол свае козыры.
  Удар конных рыцараѓ страшны. Нават калi натапыранае сталлю лавiна неслася было страшна. Некалькi дзясяткаѓ катапульт паспелi стрэлiць, уразiѓшы супернiка градам камянёѓ i завостраных сталёвых ядраѓ, але гэта толькi раззлавала якiя iмчалi салдат.
  Дабрыня Мiкiцiч разумеючы, што яго войскам не выстаяць супраць такога напору, аддаѓ загад:
  - Ну што саколiкi! Наперад!
  Конная армада Вялiкарасii рушыла на сустрэчу. Створаная магiяй паѓматэрыяльная зямля ѓздрыгвала. Падняѓся пыл. Узляцелi казуркi, у тым лiку дробныя мошкi, яны садзiлiся на шлемы, iх збiвалi на лета. Некаторыя з прадстаѓнiкоѓ членiстаногiх проста выбухалi, успыхваючы маленькiмi зорачкамi.
  Дабрыня Мiкiцiч, узiраѓся ѓ карцiну бiтву. Кавалерыя Балдака прыцiснула нямала ѓласных пяхотнiкаѓ. Коннiкi Дабрынi ѓ сваю чаргу зайшлi з флангаѓ, дзейнiчаючы больш акуратна.
  Кавалерысты збiлiся, пачалася не жартоѓная сеча. Абодва бакi бiлiся з вялiкiм напорам i доблесцю. Вось упаѓ сцяг рыцара Яйцалота! Сам услаѓлены ваяѓнiк атрымаѓ некалькi раненняѓ, да такой ступенi запаѓ у роспач, што ссек двух сваiх збраяносцаѓ.
  - Яма, то канава! - Вылаяѓся Балдак. - Кiнуць у бой яшчэ атрад, паспрабуем прыцiснуць супернiк. Душыце ворага па краi!
  Пяхота вялiкаросаѓ дзейнiчала больш зладжана, байцы выкарыстоѓвалi спецыяльныя крукi i косы, супраць коней i вершнiкаѓ. У той час як пешыя воiны святаросаѓ, больш блыталiся пад нагамi. Праѓда дзяѓчыны-ваяѓнiцы выяѓлялi выдатную адвагу. Вось адна з iх буйная грудастая, з такой сiлай скокнула i ѓрэзала босай нагой у шлем, што здаравенны рыцар грымнуѓ з вярблюда. Але ѓсе вялiкаросы дзейнiчалi больш эфектыѓна. Яны напрыклад выкарыстоѓвалi кароценькiя iголкi, на ботах, iмкнучыся ѓразiць у жывот. I ѓсё ж на баку святаросаѓ была колькасная перавага. Яны губляючы тысячы вершнiкаѓ ваявалi i адцiскалi супернiка.
  У бiтве на левым фланзе, актыѓны ѓдзел бралi казакi. З шашкамi, у папахах i бурках яны амаль адразу ж змяшалi строй. Цяпер кожны з iх мог паказаць сваю доблесць.
  Вось сышлiся два бравыя казакi Васiлька i Данiла. Адзiн народжаны вольным, буяным. Iншы таксама не супраць стаць першым! I хоць абодва створаны магiяй, рукатворная памяць захоѓвае ѓспамiны аб дзяцiнстве, аб волi, аб мары лепшай долi.
  I сякуцца яны не на жыццё, а на смерць.
  Васiлька крыкнуѓ:
  - Што прэш басурман!
  - Сам ты басурман! Я рускi праваслаѓны чалавек! - Запярэчыѓ Данiла.
  - Не, ты мой вораг! - Васiлька разгарнуѓ i правёѓшы прыём падвойны веер, ударыѓ супернiка пад руку. Той адхiснуѓся, але яго ѓчапiла, засалела крывёю шаѓковая кашуля.
  - Вось гад! Такую вопратку сапсаваѓ! - Данiла падняѓ каня на дыбкi. Той брыкнуѓшы збiѓ капытамi Васiльку з сядла. Казак упаѓ, але тут жа ѓскочыѓ, яшчэ аглушаны замах шабляй. Данiла абрынуѓ на яго шаблю, магутным ударам раскроiѓшы чэрап.
  - Прабач казак! Але нам цесна ѓ адным сусвеце!
  Баец думаѓ што перамог, але ѓ гэты момант атрымаѓ шабляй па патылiцы. Ад страшнага ѓдару пакаламуцiлася ѓ галаве i казак з апошнiх сiл разгарнуѓшыся, зачапiѓ клiнком крыѓдзiцеля. Праз iмгненне ѓсё ѓ яго галаве завалакло крывавым туманам. Яшчэ адна няхай не сапраѓдная, але ад гэтага не менш рэальная жыццё, пагрузiлася ѓ змрок небыцця.
  З не меншай жорсткасцю змагалiся i дзяѓчаты. Магутная, золатавалосая графiня Маргарыта, сышлася твар у твар з чарнавалосай княгiняй Вольгай. Абедзве прыгажунi палалi апантанай, дзявочай лютасцю. Пад Маргарытай быѓ беласнежны аднарог, залатыя капыты адбiвалi iскры. Руды алень Вольгi таксама не саступаѓ у прыгажосцi i грацыi.
  Дзяѓчынкi сутыкнулiся з такой сiлай, што павалiлiся са скакуноѓ. Маргарыта вылаялася:
  - Ну, ты i таѓстуха.
  Вольга парыравала:
  - Ад кашчэя чую.
  Ваяѓнiцы ваявалi пеша, скiнуѓшы саф'янавыя ѓ каменьчыках боцiкi. Iх ружовыя пятачкi, i загарэлыя мускулiстыя лодыжкi, лёгка з непараѓнальнай грацыяй перамяшчалi целы. Вось Вольга прайграла спрытны выпад i ссекла сталёвую, пазалочаную пласцiну якая прыкрывае поѓныя грудзi Маргарыты. Аголiлiся яркiя як бутоны руж саскi. Графiня вякнула:
  - Ух лесбiянка!
  I не засталася ѓ абавязку, распораѓ крыѓдзiцелi кальчугу, агалiѓшы мускулiсты i панадлiвы тулава юнай княгiнi. Вольга скiнула рэшткi адзення, яе прыкладу рушыла ѓслед i Маргарыта. Цяпер дзяѓчаты бiлiся аголеныя, у сваёй асаблiвай прыгажосцi: багiнь-ваяѓнiц. Пышныя целы пакрывалiся шнарамi, вось вокамгненны ѓдар клiнка, адсек Вользе грудзi. У адказ дзяѓчына ѓсадзiла нагой у прэс нахабнай супернiцы. Тая нахiлiлася i бязлiтасны меч, адсек ваяѓнiцы, яе цудоѓную галоѓку, з валасамi якiя стаяць цэлае стан. Але i Вольга толькi кароткае iмгненне атрымлiвала асалоду ад перамогай, вострая страла прабiла ацалелыя грудзi, дайшоѓшы да адважнага, гарачага сэрца.
  Вось так i гiнулi героi магiчных бiтваѓ!
  Грабагор дзейнiчаѓ больш разважлiва: ён стараѓся агледзець у варожай пабудове ѓразлiвыя месцы, пракалоць вастрыём скуру.
  Алёша Паповiч, таксама хiтраваѓ, не спяшаючыся шпурляць у бой рэзервы. Ён памятаѓ правiла: палкаводзец кiруе толькi тымi войскамi, якiя не кiнуѓ у бой.
  Над тым што ваююць ты амаль не ѓладны. Няѓжо што можаш загадаць звярнуцца ва ѓцёкi!
  Балдак падобным цярпенне не адрознiваѓся. Iмкнучыся паскорыць крызiс, ён загадаѓ:
  - Неадкладна кiнуць у бой дыназаѓраѓ i мамантаѓ. Час зламаць супернiку не толькi хрыбет, але яшчэ i чэрап.
  Калi iмчацца вялiзныя як планеты, дыназаѓры гэта жахлiвая жудасць. Уяѓленне бяссiльна апiсаць велiч сцэны, калi зараз ляцiць зламаючы галаву, адразу некалькi тысяч падобных гiгантаѓ. Гэта велiчная панарама, калi ѓздрыгваюць скляпеннi, а дрэвы гатовы пусцiцца ѓ скокi.
  Ракавiнка прывязаная да вуха Балдака запiшчала, голас Святаполка спытаѓ:
  - Не ранавата?
  Балдак зло адказаѓ:
  - Не, самы раз! Я спадзяюся, здолею апярэдзiць, баязлiвага i слабога супернiка!
  . РАЗДЗЕЛ Љ 5
  Дабрыня Мiкiцiч бачачы рух армii монстраѓ сказаѓ:
  - Ну што ж мабыць давядзецца i нам ударыць!
  Iлля Мурамец параiѓ:
  - Дзвiн свой рэзерв з цэнтра, каб дыназаѓры прайшлi наѓскасяк i выканалi падсечку. Гэта будзе вельмi моцная аплявуха, ды i свае войскi зберажэш.
  - Падобна ѓ нас iншага выйсця няма!
  Кiдок з выкарыстаннем новага рэзерву, прайшоѓ не зусiм гладка, пазбегнуць ахвяр, сярод уласнай пяхоты не ѓдалося. Але затое бiтва стала куды больш жорсткай i маляѓнiчай. Асаблiва ѓ тым выпадку, калi дыназаѓры змагалiся адна з адной.
  Вось два вялiзныя тыраназаѓра, сплялiся ѓ клубок i пачалi кусаць адзiн аднаго за хвасты. У розныя бакi ляцела разарванае мяса. Рушыѓ услед кiдок стрэптазаѓра на диплодока. Люты ѓкус у шыю, не перадаецца лямант роспачы. Велiчэнскi звер, адказаѓ ударам хваста, збiѓшы тузiн вершнiкаѓ разам з канямi. Загарэѓся агонь, дыпладоку распаролi жывот. Велiзарныя кiшкi вывалiлiся вонкi. Яны варушылiся нiбы каласальных памераѓ чарвякi. У iх заблытвалiся вершнiкi на конях i вярблюдах. Нават магутны мамант учапiѓшыся, перавярнуѓся на спiну, дрыгаючы тоѓстымi нагамi.
  Дыназаѓры гiнулi, але яго больш гiнула воiнаѓ-фантомаѓ. Вось знакамiты рыцар армii Святаросii граф Дудко, быѓ растаптаны велiчэзным раптарам. Усё гэта выглядала, вельмi агiдна i недарэчна. Да некаторых дыназаѓраѓ былi прывязаны косы, яны нiбы брытвай зразалi чужых i сваiх салдат. А колькi палегла коней, жахлiвае вiдовiшча.
  Святаполк спытаѓ Балдака:
  - Ну i што б будзем зараз рабiць?
  Той упэѓнена адказаѓ:
  - Асноѓны рэзерв захаваны. Я аддаю загад, здзейснiѓшы глыбокi абыходны манеѓр рушыць войскi да сопкам. Тамака i вырашыцца лёс кампанii.
  - Можа баталii? - Паправiѓ былiнны волат.
  - Магчыма i баталii! Здзейснiм кiдок-кручок!
  - Ну добра дзейнiчай! Ды дапаможа нам провiд!
  Дыназаѓры, людзi, гоблiны, салдаты ѓсiх масцяѓ i вiдаѓ бiлiся з апантанай разлютаванасцю. Святаросам удалося крыху прасунуцца па крайнiм флангу, сцiснуѓшы пазiцыi вялiкаросаѓ. Дабрыня Мiкiцiч, кiнуѓ у бой невялiкi рэзервовы атрад з тыраназаѓра. Яны сталi тым ломiкам, якi падпёр блок плацiны, даѓшы магчымасць выстаяць ад нарастальнага цiску. Тыраназаѓры зрэзалi выступ i перабiлi нямала вершнiкаѓ.
  Балдак вылаяѓся, але больш рэзерваѓ у яго не было: асноѓныя сiлы пушчаны ѓ абыход.
  Грабагор таксама нерваваѓся, яму надакучыла хiтраваць i ён таксама кiнуѓ у бой дыназаѓраѓ.
  Але зрабiѓ гэта невялiкiм атрадам. Тут Алёша Паповiч зрэагаваѓ нечакана. Ён шпурнуѓ у сватку, адразу ѓсе сiлы якiя складаюцца з мамантаѓ i дыназаѓраѓ. Пры гэтым дзейнiчаючы вельмi хiтра, войскi скакалi пад прычыненнем наведзенага эльфамi туману. У вынiку чаго, удар аказаѓся вельмi моцны. Многiя вершнiкi i пяхота супернiка палеглi на месцы. Усе подступы аказалiся ѓсеянымi, растаптанымi трупамi. Грабагор разлiчваѓ, што супернiк як i ён быѓшы хiтруном пашле толькi малую частку рэзерву, у вынiку чаго абмежаваѓся паѓмерамi. З прычыны чаго iнiцыятыва перайшла на бок Вялiкаросаѓ.
  Грабагор не адразу сцямiѓ, што бою ѓ супернiка перавага i яго нешматлiкi атрад дыназаѓраѓ адцiскаюць, а кавалерыi не выстаяць супраць такiх монстраѓ. Страты хутка раслi, байцоѓ укладвалi тысячамi.
  Алёша перахрысцiѓся, паклаѓ руку на крыж з мошчамi:
  - Здаецца Хрыстос нам дапамагае! Зрэшты на Бога спадзявайся i сам не хiбi! Цяпер можна будзе зэканомiць сiлы.
  Пастухоѓ таксама ваяваѓ, магутны юнак як i трэба было чакаць, быѓ у самым гарачым месцы. Ён адкiнуѓ шчыт i сек адразу двума мячамi. Пры гэтым гэта выглядала так, быццам юнак гуляе.
  Грабагор прароѓ:
  - Ану, прывядзеце да мяне гэтага малайца!
  Некалькi гвардзейцаѓ аддзялiлася ад вялiкага суправаджэння, асцярожнага палкаводца. Узначалiѓ iх рыцар вiконт дэ Гiш. Моцны i падступны ваяр, ён прыхапiѓ з сабой спецыяльнае прыстасаванне, сумесь арбалета i аркана.
  - Я прывяду Пастухова на вяровачцы. Толькi адно хацелася мне ведаць? Якая будзе ѓзнагарода?
  Грабагор кiнуѓ мяшочак, дэ Гiш злавiѓ яго налёту:
  - Шчодрасць мая, будзе проста асляпляльна!
  - Лiчыце яго мёртвым!
  - Не, лепш жывым! Гэты не i з тых парэй пра каго спяваюць: лепш мёртвы чым жывы, круты ваяр - блакiтны!
  Вiконт засмяяѓся i прышпорыѓ трохрогага вярблюда, горбы скакуна трэслiся. Грабагор скамандаваѓ:
  - Кiнуць у бой, усе рэзервы! Няхай дыназаѓры праламаю строй! Бо Алёша, проста Кляпа!
  У апошнiх словах адчувала прыкрасць: трэба ж перахiтрылi! Ды i каго самога Грабагара!
  Удар чарговай лавiны дыназаѓраѓ дазволiѓ стабiлiзаваць фронт, але разлютаваннi ад гэтага, стала толькi мацней. Вось вялiзная галава кразазаѓра, аказалася адсечанай. Велiчэзная пашча сутаргава сцiскала i расцiскала скiвiцы. Вось адзiн з вершнiкаѓ быѓ схоплены мовай, яго зацягнула ѓ жывую апраметную, iклы стулiлiся. Аскепкi акрываѓленых касцей, вылецелi з-пад зубоѓ. Адзiн з крывавых кавалкаѓ трапiѓ у твар дзяѓчыны. Красуня драпежна ѓсмiхнулася:
  - Вось ужо разлятаюцца мужчыны, без усялякай прычыны.
  Нават забiтыя дыназаѓры ѓ сiлу прымiтыѓнасцi арганiзма, некаторы час бiлiся i пускалi ѓ ход страшныя iклы i кiпцюры. Алёша Паповiч з невялiкiм, але моцна збiтым атрадам: час ад часу ѓключаѓся ѓ строй. Вырабляѓ у шэрагах ворага некаторыя спусташэннi i ад'язджаѓ назад. Напаѓнагiя дзяѓчынкi, чырванелi, бянтэжылiся, кiдаючы погляды на прыгажуна.
  - Нас не дагонiш! Квазар выпусцiш! - Праспяваѓ хiтры юнак. - Не дарма сын праваслаѓнага святара стаѓ легендай, сiмвалам выкрутлiвасцi.
  Тым часам атрад дэ Гiша прарваѓся да Пастухова. Вiконт праспяваѓ у тужлiвай манеры:
  - З табою пастух расплачуся я спаѓна! I гэта здзiвiш ты смяротны! Адплата наступiць i хутка яна! Запруць цябе ѓ труну карэтную!
  Пастухоѓ пачуѓ скрозь звон мячоѓ, стогны параненых i роѓ дыназаѓраѓ, выхвастлiва словы вiконту.
  - Труна карэтная - гэта што новае! Можа гэта труна ѓ форме карэты!
  Дэ Гiш падняѓ гiбрыд аркана i арбалета. Спрытна навёѓ на мэту, пастараѓся злавiць Пастухова. Той зрэшты быѓ напагатове i калi ласо паляцела, паднырнуѓ нiбы паплавок. Аркан абвiѓся вакол шыi аднаго з воiнаѓ зялёнага войска. Ад жорсткага болевага шоку, баец страцiѓ прытомнасць.
  - Чорт пабяры я прамахнуѓся! - Створаны магiяй Вiконт, цалкам натуральна плюнуѓ.
  - Гэта як заѓсёды! - крыкнуѓ Пастухоѓ, i на сваiм белым аднарогу проста скакнуѓ да дэ Гiша. Два воiны кiнулiся яму на перарэз. Узмахi мячоѓ. Адкацiлiся ссечаныя галовы, адна чалавечая, а другая рагатая.
  Вiконт толькi паспеѓ вымавiць:
  - Ну ты! Анiгiлятар!
  Як яго галава аддзялiлася ад цела.
  Пастухоѓ адказаѓ:
  - Галава без душы, што сабаку душы!
  На юнака кiнулася адразу пяцёра вершнiкаѓ. Аднаго з iх ён засек адразу, а другога збiѓ з каня.
  - Ну колькi вас! Давайце накiроѓвайцеся ѓ вiр!
  Коннiкi падобна некалькi разгубiлiся, ух балюча супернiк моцны.
  Пастухоѓ секануѓ яшчэ дваiх i праспяваѓ:
  Найзыркiм полымем вогнiшча,
  Маёй любовi гарыць!
  Хоць вораг падступны i хiтры,
  Але будзе ён разбiты!
  
  Хай дзiкi, шалёны злыдзень,
  Палiць, руйнуе край!
  Каханне ѓ душы як салавей;
  Парыѓ, палёт, мацуйся!
  
  I Русь святая пераможа,
  Няма долi iншай!
  Падыме вiцязь моцны шчыт,
  Айчыны дарагi!
  
  I будзе вернасцi захоѓваючы,
  Расii святое святло!
  Надзейная руская браня,
  Выратуем наш род ад бед!
  Юнак спяваѓ i сек, не спыняючыся. Яго ѓдары нагадвалi рух пальцаѓ маэстра па клавiшах раяля. Толькi дакрананнi выбiваюць не музыку, а струменi крывi. Зрэшты i "зялёныя" ваяры бiлiся вельмi добрае, дэманструючы не меншую доблесць i волю да перамогi. Гоблiны не саступалi людзям, цудоѓныя лучнiкi эльфы, не гублялiся i ѓ рукапашнай сутычцы. Тут былi цудоѓныя баi з дэманстрацыяй вiртуознага ѓзроѓню.
  Грабагор так сабраѓшы лепшых ваяроѓ у кулак наносiѓ сустрэчныя ѓдары, ён жа не быѓ баязлiѓцам, а наадварот пышны фехтавальшчык i баец.
  - Я атрымаю перамогу! Мы не можам прайграць!
  Дабрыня Мiкiцiч на сваiм флангу ѓважлiва сачыѓ за рухамi супернiка. Магутны рэзерв Балдака, у разгар гарачай сутычкi ѓсё ж дабраѓся да сопак. У рэзерве было не малая колькасць дыназаѓраѓ, магутныя монстры выкарыстоѓваючы магiчныя падковы, сталi ѓзбiрацца ѓверх па амаль стромым схiле. Камандаваѓ рэзервам рукатворны рыцар Ланцэлот. Засадным палком з боку Вялiкарасii кiраваѓ Мiкула. Ён перадаѓ Дабрыне:
  - Добра лезуць чэрцi!
  Дабрыня адказаѓ:
  - А як зорачкi, раскiданыя?
  - Вядома ѓсё ѓ поѓным ажуры!
  - Калi забяруцца на самую вяршыню варта палiць маслам, уяѓляеш што будзе дыназаѓры сарвуцца.
  Мiкула ѓсмiхнуѓся:
  - А масла разам са смалой можна i падпалiць!
  - Што ж цалкам разумная думка! Хаця i жорсткая!
  - На вайне доблесць, iдзе поплеч з бязлiтаснасцю! Яны як жанiх i нявеста ѓ пераможным саюзе! - Мiкула свiснуѓ. - Будзем бiцца сурова, будзем бiцца жорстка! А не проста, вока за вока!
  Дыназаѓры ѓсё лезлi i лезлi. Натыкаючыся на зорачкi, монстры i конi, якiя скачуць за iмi, спатыкалiся, некаторыя падалi, але асноѓная лавiна працягвала насоѓвацца. Дыназаѓры пстрыкалi пашчамi, на iх сыпалiся стрэлы, практычна не прычыняючы шкоды пачварам, але забiваючы людзей i асобiн мяльчэй. Яны падалi ѓ нiз перакочваючыся. Лучнiкi з iншага боку люта адказвалi, але паколькi яны бiлi знiзу агонь не быѓ такiм эфектыѓным. Як цвiль пакрывае валун, так i войскi Святаросii асядлалi сопку. Вось-вось i верхняя кропка будзе перасечана.
  Мiкула скамандаваѓ:
  - Час! Лейце!
  Масла змяшанае са смалой палiлося. Патрапiѓшы ѓ яго, ногi дыназаѓраѓ у зачараваных капытах заслiзгалi. Рыцар Ланцэлот зрэшты не разгубiѓся, а скамандаваѓ:
  - Наперад байцы! Сарын на кiчку!
  Зрэшты ад падобнай "адвагi" было больш шкоды, чым карысцi. Узнiкла страшная цiсканiна: дыназаѓры пераварочвалiся, пратыкалi адзiн аднаго. Але асаблiва небяспечнымi былi прыробленыя па краях ляза. Яны лёгка зразалi плоць монстраѓ i воiнаѓ паменш. У самым эпiцэнтры цiсканiны аказаѓся i Ланцэлот. Яго бязлiтасна сцiснулi, пазбавiѓшы магчымасьць камандаваць войскам. Мiкула бачачы, што наступiѓ крытычны момант, скамандаваѓ:
  - Атакуем! Задаволiм iм гнойны рэспiратар!
  Удар свежых сiл, качнуѓ чару шаляѓ на карысць чароѓнай армii Вялiкарасii.
  Палiцы, якiя стаялi ѓ засадзе, або загадзя абышлi сопкi, або атакавалi зверху. У любым выпадку перавага была на баку таго войска, што дзерлася арганiзавана ѓ адрозненне ад ахопленай панiкай, якая яшчэ больш узмацнiлася калi масла падпалiлi.
  Мiкула свiснуѓ:
  - Вось так затапiм лазню - паднiмем Ванька-ѓстаньку!
  Ланцалёт быѓ аглушаны, а рэзерв, якi застаѓся без камандавання, проста гiнуѓ.
  Балдак не мог даслаць падмацаваннi, бо ѓсе яго войскi былi скаваныя франтальнай бiтвай.
  Мiкула выдатна ѓсё гэта бачыѓ, каб паскорыць паразы i натхнiць войскi, ён асабiста ѓключыѓся ѓ варожыя шэрагi, размахваючы ѓзаемнай сякерай.
  - Я вас усiх разарву! Будзеце ведаць прыдуркi!
  Балдак прароѓ:
  - Ды вы ѓсё будзеце праклятыя! Цяпер у бой уступяць драконы!
  Сапраѓды ѓ залiмiтавай вышынi пачалася сутычка драконаѓ. Толькi яна iшла на роѓных, крылатыя стварэньнi разбiлiся на мноства зграй.
  Мiкула з шалёным азартам махаѓ сякерай, але пры гэтым не забываѓ, аддаваць неабходныя распараджэннi. Камандзiр увесь зыходзiѓ запалам i запалам.
  Побач з iм чалавека паднялi на дзiды, але гэта толькi ѓзмацнiла жорсткасць.
  Паступова вялiкаросы бралi ѓверх, кожны ѓзмах мяча i ѓкол дзiды новыя тысячы ахвяр.
  Балдак крыкнуѓ:
  - Ты Ланцэлот: проста яйкi ѓ рот! Такое сволата вытвараеш! Ну, што мне з табой рабiць! Я цябе павешу, няма лепш чацвёртую!
  Рэзерв знiкаѓ, частка воiнаѓ фантомаѓ не доѓга думаючы, звярнулася ва ѓцёкi. Нават адважныя ваяѓнiцы-дзяѓчынкi, замiльгалi босымi, у шматлiкiх афарбаваных крывёй пятачкамi. Што ж трэба прызнаць што быѓ разумны крок, але калi памчалiся, грукаючы i топчучы сваiх дыназаѓры, гэта было... Карацей кажучы сапраѓдная песня анiгiляцыi i ломкi касцей. Ланцэлот загiнуѓ, апошнiя яго словы былi:
  - Я гэта мог прадбачыць!
  Фантомы зрэшты мелi набор пачуццяѓ, шмат у чым супадальны з жывымi iстотамi. Таму яны ведаючы што такое страх, звярнулiся ѓ панiчныя ѓцёкi, некаторыя дзяѓчынкi на хаду скiдалi даспехi, каб лягчэй было бегчы. Iх аголеныя, блiскучыя ад поту целы, не гледзячы на ѓсю эратычную прывабнасць, асаблiва раскошных сцёгнаѓ, з перакочваюцца пад загарэлай скурай цяглiцамi, не маглi усялiць у сэрцы спагады.
  Пераслед быѓ жорсткi, усе пагоркi i подступы да iх, аказалiся густа залiтымi крывёю, усеянымi як поле парашой трупамi. Капыты вязлi ѓ крывавай жыжцы. Такiя ж напаѓголыя дзяѓчаты, з боку Вялiкарасii вiшчалi ад захаплення, i таксама iмкнулiся скiнуць з сябе лiшнюю вагу. Да чаго гэта цудоѓна, голыя ваяѓнiцы, блiскучыя ад поту i запэцканыя крывёй, мускулы гуляюць, ножкi прытанцоѓваюць на бягу!
  Мiкула не звяртаючы ѓвагi на дзявочыя любаты, скамандаваѓ:
  - Ганiце iх, у напрамку да цэнтра! Там i прыцiснем галубчыкаѓ. Нават свавольны iшак, слухаецца бiзуны!
  Рух рабiѓся ѓсё больш накiраваным i iмклiвым. Карыстаючыся тым што наймагутны рэзерв разгромлены, Мiкула па загадзе Дабрынi Мiкiцiча атакаваѓ супернiка ѓ фланг i тыл. I хоць удар не быѓ раптоѓным, узрушэнне войскаѓ было вялiка.
  Балдак бачачы што сiтуацыя станавiцца крытычнай, разам з невялiкiм атрадам воiнаѓ кiнуѓся ѓ бой:
  - Толькi вецер буйны, мне сыпле ѓ вочы! Бачу над светам бушуе навальнiца! - Багатыр Балдак уключыѓся ѓ строй, але частку яго каманды перакулiлi бягучыя кавалерысты i дыназаѓры. Калi такога монстра падпалiць, ён i сапраѓды пабяжыць. Ды яшчэ так што, толькi кiпцюры мiльгаюць, разразаючы прасякнутую крывёй паверхня!
  Балдак манеѓруючы аднарогам так-сяк выстаяѓ, але яго пару разоѓ прымудрылiся добра памяць. Ён хацеѓ толькi аднаго: пазмагацца з Дабрыняй Мiкiцiчам. Пры чым у яго быѓ прыгатаваны непрыемны сюрпрыз для супернiка.
  Дабрыня разумеючы што палкаводзец, павiнен паказваць прыклад салдатам, кiнуѓся ѓ гушчу сутычкi. Сам ён вядома ѓмелы i моцны ваяр, цудоѓна якi валодае кладзенцам.
  - Наступайце хлопцы! Сэрцам не завагаемся ѓ барацьбе! Пастаiм за гонар i славу Вялiкай Расii.
  Балдак адказаѓ:
  - Ды пераможа Свяшчэнная Русь!
  Багатыр Фама што секся па правую руку Балдака, дадаѓ:
  -За яе змагайся i не трусь!
  Абодва бакi дэманстравалi самы вышэйшы баявы напор. Праѓда большая частка армii Святароссii ѓжо бегла, але гвардыя дзеяла цуды адвагi.
  Балдак перахрысцiѓся, ён убачыѓ Дабрыню Мiкiцiча i пачаѓ зблiжацца з iм. Левая рука намацала два агнiстыя гасцiнцы падораныя ведзьмакамi.
  - Вось я цябе зараз падсмажу Дабрынюшка!
  Мiкiцiч разбiѓ дваiх воiнаѓ, ён таксама заѓважыѓ Балдака. Цяпер двум волатам-палкаводцам трэба было вырашыць: каму дастануцца лаѓры!
  Балдак крыкнуѓ:
  - Ну што пераможца змяя, хочаш маннай кашкi?
  Дабрыня адказаѓ:
  - Не да твару слаѓнаму воiну, такiя дзiцячыя выразы!
  Балдак хiхiкнуѓ:
  - А гэтага ты не хочаш?
  Ён шпурнуѓ агнiсты гасцiнец, здольны засмажыць цэлага маманта. Дабрыня скокнуѓ на аднарогу, "падарунак" трапiѓ у якi адыходзiць мастадонты, зараз спусцiѓшы шкуру са звера.
  - У цябе прыстойная мухабойка! - заѓважыѓ Дабрыня.
  - А ты спрытны чорт! - з прыкрасцю вымавiѓ Балдак i шпурнуѓ другi гасцiнец.
  Але ѓ момант кiдка яго штурхнулi, рука збiлася i магiчная "граната" ѓзарвалася практычна побач з iм. Бiяагонь апалi волата, расплавiѓшы латы i падсмажыѓшы магутнае мяса.
  - Вось гад! - Вылаяѓся Балдак. Хаця па вялiкiм рахунку, ён быѓ сам вiнаваты, выкарыстоѓваючы забароненую зброю.
  Дабрыня звалiѓ чатырох байцоѓ ( гоблiн з распоратым жыватом, окосеем ад болю ѓчапiѓся зубамi ѓ зарослы травой грудок), а пятага супастата закалоѓ уласным кiнжалам прарваѓся да Балдака.
  - Ну што волат! Хоць ты гэтага не хочаш, але я прапаную! Будзем бiцца сам-насам?
  Балдак прахрыпеѓ:
  - Вядома будзем!
  Абодва вiцязя сышлiся, ударылi мячы, пасыпалiся iскры.
  Дабрыня прапанаваѓ:
  - Можа было б лепш, калi б зыход вайны, вырашаѓ паядынак палкаводцаѓ?
  Балдак агрызнуѓся:
  - Для гэтага ѓ цябе, занадта ѓжо тонкая кiшка!
  Дабрыня адлюстраваѓ на твары самую шчырую ѓсмешку:
  - Ты так лiчыш?!
  - Ды шакал i ты атрымаеш па галаве!
  Балдак накiраваѓся ѓ атаку, але яго падпалены бок аддаваѓся моцным болем, перашкаджаѓ рухацца:
  - Раскромсаю!
  Дабрыня адбiѓ выпад, i стаѓ атакаваць справа, бо менавiта так супернiк сур'ёзна паранены.
  Не спасцiгне планету хвацкая бяда,
  I дарма супернiк кiнуѓ сiлы ѓ паход!
  Перамагчы ѓ слаѓнай бiтве здолеем ворага,
  Цемра развеецца ѓ пыл - час святла прыйдзе!
  Праспяваѓ Дабрыня i зрабiѓшы чарговы люты выпад, падсек правую руку.
  Балдак выпусцiѓ меч i плюнуѓшы на Дабрыню крыкнуѓшы:
  - Пане вы...
  Дзiцятка Дабрынi ссекла Балдаку галаву. Яна адляцела на дзесяць крокаѓ i была падхоплена дружыннiкам. Памiраючы галава паспела вымавiць:
  - Праклiнаю цябе! - I пасля рассыпалася на дробныя, палаючыя абломкi.
  Дабрыня адказаѓ:
  - За што? Гэта быѓ сумленны бой!
  Пасля гiбелi важака правы фланг армii Святаросii звярнуѓся ѓ павальныя ѓцёкi. Цяпер iх ужо было не спынiць. Жывая лавiна прыйшла ѓ рух, магiчны каменяпад нарастаѓ. Дабрыня зрабiѓ запыт Iлья Мурамцу.
  - Можа пара скамячыць цэнтр i левы фланг.
  Iлля Мурамец адказаѓ:
  - Бi па цэнтры! Нанасi больш iмклiвы ѓдар, частка сiл пайшлi ѓ тыл, i няхай заадно пераследуюць уцекачоѓ, не дадуць iм вярнуцца ѓ строй.
  Дабрыня адказаѓ:
  - Пераслед даручаю Мiкуле, а сам выраблю ѓдар па цэнтры. Узначальлю смяротны напад.
  - Першымi няхай урэжуцца ѓ варожы лад дыназаѓры. Яны павiнны як танкi, скамячыць кавалерыю i пры гэтым не закрануць сваiх!
  Святагор бачыѓ што частка сiл супернiка, атакавала цэнтр з фланга, але ѓ яго не было рэзерваѓ. Магутны вiцязь звярнуѓся да чараѓнiкоѓ.
  - Мiлая Наташка, мы пралiчылiся i зараз супернiк адцiскае нашы войскi. Узнiкла пагроза ахопу з тылу i флангу. Калi ласка мiлая пайшлi падмацавання! Iнакш нам будзе капец!
  Чараѓнiца Наташка адказала:
  - Не! Цяпер усе нашы сiлы кiнуты на бiтву ѓ верхнiм падпрасторы! Варожыя чараѓнiкi перайшлi ѓ наступ i мы з iмi абменьваемся ѓдарамi. Узнiкла пазiцыя дынамiчнай раѓнавагi. Калi пры гэтым хоць малая частка сiл будзе накiравана табе, мы прайграем.
  Святагор прастагнаѓ:
  - I што ж рабiць?
  - Магу даць параду!
  У голасе Святагара з'явiлася надзея:
  - Якi?
  Наташка засмяялася:
  - У вас жа была лiчбавая перавага?
  - Ды вялiкая! - рыкнуѓ волат
  - Так павярнi бягучыя палiцы назад, выкарыстоѓваючы рог адвагi.
  Святагор адказаѓ:
  - Я паспрабую!
  Дзяѓчына дадала:
  - Ён цуд, робiць салдат у двое мацней. Толькi глядзi больш уважлiва, як бы супернiк у адказ не ѓжыѓ уласны сюрпрыз!
  - Прасачу!
  Магутны волат дастаѓ з запазухi рог i паспрабаваѓ пратрубiць. У гэты момант маленечкая муха ѓляцела ва ѓваходную адтулiну. Святагор не заѓважыѓ гэтага i дзьмухнуѓ з-за ѓсiх сiл. Пачуѓся жахлiвы гул, нiбы забiлi тысячы барабанаѓ. Адначасова сталi страляць дзясяткi тысяч гармат.
  Святога гаркнуѓ:
  - Вось яно канец свету! Маё войска набывае моц!
  Тут нечакана ѓ ракавiнцы пачуѓся голас Грабагара:
  - Святаслаѓ ты мяне чуеш?
  - Ды вядома!
  - Што гэта страшнае!
  - Грукат пякельных гармат! Зараз нашы войскi вярнуцца i звернуць супернiка ва ѓцёкi!
  Голас Грабагара знiк:
  - Не ведаю! Чамусьцi ѓ маёй душы жудасны жах.
  - У ворага таксама!
  - I нейкая жахлiвая слабасць!
  Грабагор завiшчаѓ тоненькiм голасам:
  - Аб Божа!
  - У чым справа!
  - Мае салдаты бягуць! I кiдаюць зброю!
  Святагор i сам заѓважыѓ, што войска адступае па ѓсiм фронце. Нiбы прылiѓ пясок, войскi Вялiкарасii зменяць вiртуальную раць. Голенькiя дзяѓчаты падаюць, моляць аб лiтасцi, нават самi вяжуць сабе рукi, дрыгаюць босымi, безабароннымi ножкамi. Святагор дзьмухнуѓ яшчэ раз. Гул рогi стаѓ слабейшы. Бiтва перарасло ѓ суцэльнае збiццё. Салдаты падалi, дзяѓчынкi здаючыся ѓ палон, выкарыстоѓвалi ѓ якасцi путаѓ уласныя доѓгiя валасы, прычым прывязвалi так, што голыя, збiтыя ѓ пыле i крывi ступнi, прыцiскалiся да ѓласнай асобе або патылiцы. Нават магутныя дыназаѓры раскiдвалiся як цацкi, усё апускалася ѓ хаос.
  Святагор бачыѓ, як iмклiва разрасталася катастрофа. Гэта ѓжо не было адступленнем, нават уцёкi занадта слабае параѓнанне. Адбывалася суцэльнае знiшчэнне, звар'яцелай арды - яшчэ некалькi хвiлiн таму грознага войска. Палкаводзец у панiцы звярнуѓся да вярхоѓнай ваяѓнiцы.
  - Мiлая Наташка!
  Незадаволены голас перабiѓ яго:
  - Ну што яшчэ!
  - Нашы войскi бягуць!
  Дзяѓчына вiсклiва раѓнула, круцячы як крылы млына залацiстымi косамi:
  - Як, усе бягуць?!
  - Без выключэння, толькi я i мая свiта стаiм на месцы, а гэта ѓсяго чалавек дзесяць.
  Наташка завiшчала, косы ператварылiся ѓ лопасцi прапелера:
  - Ты iдыёт! Страцiѓ чарадзейны рог, апошнюю надзею магiчнага войска! Дурны дурань! Чарнадырнiк!
  Святаполк млява прамармытаѓ:
  - Ды не! Я дзьмуѓ у яго з-за ѓсiх сiл! I грукат стоячы несусветны!
  Наташка ѓжо значна спакайней, адказала:
  - Ды я чула! Дайшлi магiчныя хвалi! Але гэта зусiм не так, чужая танальнасць!
  Святаполк глыбока ѓздыхнуѓ:
  - Мяне не праiнфармавалi, як правiльна дзьмуць! Можа, я перастараѓся! Трэба было дзейнiчаць, iнтэлiгентна?
  Наташа запярэчыла:
  - Як ты дзьмуѓ, не мае значэння! Мабыць у рог увайшло загавор змянiѓ палярнасць, у вынiку чаго воiны сталi слабей i страцiлi адвагу. Праклятая Аксана, з-за вашага глупства, яна здолела мяне перахiтрыць.
  Святаполк заспрачаѓся:
  - Не, гэта мой пракол! Я бачыѓ як у рог уляцела муха, але не надаѓ гэтаму значэння. Занадта ѓжо маленькая яна была!
  Наташка фыркнула:
  - Ды маленькая! Памерамi з тэтралет! У яе эльф, цалкам мог укласцi зваротнае загавор. I наогул дарма я звязалася з тролямi, ва ѓсiх войнах памiж iмi i эльфамi, рана цi позна канчатковая перамога даставалася эльфам. Толькi пацыфiзм i дабрыня ѓласцiвая гэтай гламурнай расе, перашкодзiла вынiшчыць троляѓ цалкам. Як зрэшты i нашу iмперыю здушыць у зародку.
  Святаполк заѓважыѓ, гуллiва напяваючы(магчыма каб схаваць адчай):
  - Тролi нам i зусiм не радня! Яны аддаюць перавагу Сатану! I я скажу вам пачуцця не утойваючы! Нельга з троляѓ браць сабе жонку!
  Наташка засмяялася:
  - Малайчына! Ты з пароды тых фантомаѓ што i на шыбенiцы будуць жартаваць. Але зараз ты зразумеѓ, што табе застаецца?
  Святаполк пстрыкнуѓ мовай:
  - Вядома i нажаль занадта ясна, не дапушчаючы дваiстай трактоѓкi.
  - Дык прымiры з гонарам!
  Святаполк перахрысцiѓся:
  - Прыкра мне, што гонар гонар забыты i што ѓ гонары паклёпу за вочы! Зрэшты, не намi i не ѓ наш час! Не пасаромiм зямлi рускай! Наперад мае слаѓныя Вiцязi-ваяры!
  Дзесятак адборных волатаѓ хорам раѓнулi:
  - За Гонар i Радзiму!
  Iлля Мурамец са сваёй свiтай таксама ѓступiѓ у бой: не да твару палкаводцу адседжвацца ѓ такi адказны момант.
  Вялiкая трагедыя мужных сэрцаѓ, двух вялiкiх войскаѓ, выжыць можа толькi адзiн, хаця вартыя жыць абодва!
  Адзiн народжаны першым, другi першым: як спяваѓ Высоцкi: на дыстанцыi чацвёрка першакоѓ, кожны думае, што ён пабойчы! Кожны думае, што менш за ѓсiх стамiѓся, кожны хоча на высокi пастамент!
  Iлля Мурамец з-за ѓсiх сiл прышпорваючы варанага каня, з цяжкасцю нагнаѓ адыходзячых супернiкаѓ. Вялiкая частка варожых дыназаѓраѓ, ад вялiкага перанапружання проста здохла. Яны задыхалiся i падалi, каталiся ѓ дзiкiх канвульсiях.
  Алёша Паповiч скача па правым флангу, заѓважыѓ:
  - Вiдаць гэтыя гукi валодаюць асобай разбуральнай моцай. Бач, як жывёлаѓ пакарабацiла.
  Iлля Мурамец сек як аѓтамат. Гэта было занадта лёгка, нiякага супрацiву, нi нават жадання абаранiцца. У памяцi ѓсплыла асацыяцыя з далёкай вайной у Iраку, калi арабы ѓ страху выцякалi, ад амерыканскiх танкаѓ. Iх проста расстрэльвалi. Потым была падобная вайна з паѓтара мiльярдным Сiтаем. Расейскiя навукоѓцы вынайшлi новую зброю, заснаваную на прынцыпе гравiтацыйнага ѓльтрагуку, ён распаѓсюджваѓся кумулятыѓна i ад яго не ратавалi нават падземныя бункеры, здольныя вытрымаць ядзерны ѓдар. Шмат мiльённыя полчышчы вузкавокiх, у панiцы беглi. У iх не было нi сiл, не жаданнi спыняцца i адстрэльвацца! Ядзерную зброю нейтралiзавалi спецыяльным выпраменьваннем з ультралёгкiх нейтронаѓ, якiя змяняюць фiзiчныя характарыстыкi радыеактыѓных элементаѓ. Цяпер каля мiльёна салдат i дыназаѓраѓ вiртуальнай армii, ператварылiся ѓ iнэртную масу, здольную толькi ѓцякаць, цi губiць сябе.
  Толькi дзясятак фантомаѓ на чале са Святаполкам, захавалi мужнасць у гэтым вар'яцкiм хаосе.
  Алёша Паповiч здзiвiѓся:
  - Дзiѓна, што на нашы войскi i гэтую жменю ворагаѓ, панiка не падзейнiчала!
  Iлля Мурамец выказаѓ меркаванне:
  - Магчыма гэта таму, што яны пазначаны зялёным адценнем. Тут мабыць прымешка вызначанага чараѓнiцтва.
  Алёша заявiѓ:
  - А гэтых возьмем жывымi?
  - Толькi Святаполка.
  Дзесятак асiлкаѓ з iх дзве магутныя ваяѓнiцы, секлiся як тытаны, Святаполк адным ударам збiваѓ двух-трох вершнiкаѓ, вакол падалi целы, нагрувашчвалiся трупы, паступова ѓтварыѓся цэлы курган. Але ѓдар магутных дыназаѓраѓ, зараз зламаѓ супрацiѓ вiцязяѓ. Дзяѓчаты перад смерцю цалкам агалiлiся, iх целы занадта перагружаныя цяглiцамi i масiѓныя, каб назваць дзеѓ-тытанаѓ прыгожымi i гарманiчнымi, але грудзей нiбы вымя ѓ самай пародзiстай буйвалiцы са кiрпатымi ѓверх саскамi ѓ форме бутонаѓ гваздзiкi. Бiлiся ваяѓнiцы годна, струменьчыкi пунсовай крывi са шматлiкiх парэзаѓ размалявалi цёмна-шакаладную, з лёгкiм фiялетавым адценнем скуру. Пакуль бiлiся сэрцы магутныя рукi паднiмалi мячы, адна з дзяѓчын страцiѓшы правую руку, секла левай i не гледзячы на боль усмiхалася, скалячы буйныя, роѓныя, бялей снегу зубы. Усе яны акрамя Святаполка бязлiтасна пасечаны i растаптаны. Дзяѓчына-волаты з светла-зялёнымi, кучаравымi валасамi, упала апошняй, яе адсечаная галава ѓсклiкнула:
  - Слава Рос...
  Пунсовыя вусны пабляднелi i застылi. Ды i сам галоѓны палкаводзец аказаѓся цяжка паранены.
  Збiты з каня, ён цяжка падняѓся i крыкнуѓ пад'ехаѓшаму Iлля Мурамцу:
  - Ты мужчына!
  Iлля спакойна адказаѓ:
  - Вядома мужчына!
  - Тады бiцца са мной сам-насам! - З апошнiх сiл крыкнуѓ Святаполк.
  Iлля Мурамец пакруцiѓ галавой:
  - Не, гэта будзе не правiльна!
  - Чаму баязлiвец!
  Былiнны герой кiваючы галавой, на бычынай шыi запярэчыѓ:
  - Ты паранены i не можаш змагацца! Гэта будзе суцэльным збiццём! Акрамя таго, у мяне няма часу.
  - Адгаворка!
  - Ну добра атрымлiвай! - Iлля Мурамец кiнуѓ каня высока падняѓшы меч, для аднаго моцнага ѓдару.
  Святаполк чакаѓ падобнае i адчайным кiдком паспеѓ апярэдзiць воiна. Клiнок упiѓся прама ѓ жывот магутнага волата. Iлля войкнуѓ звалiѓшыся з каня. Святаполк кiнуѓся дабiваць, то ѓ яго адразу ѓсадзiѓся тузiн гартаваных стрэл з алмазнымi наканечнiкамi. Палкаводзец упаѓ сьцякаючы крывёй.
  Да Iлля Мурамца падбеглi салдаты, Алёша Паповiч саскочыѓ з каня, прыклаѓшы вуха да грудзей. Радасна усклiкнуѓ:
  - Ён яшчэ жывы! Радуйцеся расейцы!
  Iлля адкрыѓ вочы:
  - Я паранены!
  Алёша суцешыѓ:
  - Упэѓнены я не смяротна! У цябе багатырскае здароѓе. Мы будзем бiцца на зямлi, на небе i ѓ апраметнай цемры!
  Мурамец слаба ѓсмiхнуѓся:
  - У блiжэйшыя гадзiны я не баец. Прызначаю цябе вярхоѓным галоѓнакамандуючым. Паколькi мы перамаглi, ты павiнен разам з войскам перайсцi на iншы ѓзровень i дапамагчы нашым войскам у касмiчнай бiтве. Гэта задача нумар адзiн. Я адчуваю, што iм даводзiцца не салодка.
  Алёша адказаѓ:
  - Я свой абавязак, як зрэшты i iншыя ваяры выканаю да канца. Дзе i як пакажаце атакаваць ворагаѓ?
  - Табе падкажа Аксана. Яна прайграе партал, а пакуль я пасплю! - Iлля Мурамец заплюшчыѓ вочы.
  Алёша яшчэ раз прыклаѓ вуха да грудзей. Пульс быѓ слабы, але роѓны, хутка ѓскочыѓ i крыкнуѓ:
  - Працягваем пераслед! Выкасiм усё паскуддзе!
  Адзiн з воiнаѓ праспяваѓ:
  - I злева наша раць i справа наша раць! Добра з перапою нам ваяваць!
  Алёша пляснуѓ яго па вуснах:
  - Якiя гэта нашы! Вораг ёсць вораг: незалежна ад колеру скуры i бiтай рожы!
  Пераслед: не гледзячы на ѓсё сваё жахлiвае хараство, струменi пралiтай крывi, рассечаныя целы, шматлiкiя тысячы якiя б'юцца ѓ пакутлiвай агонii жывёл, станавiлася справай амаль руцiннай. Паколькi магiчныя войскi Святаросii, былi сур'ёзна аслаблены зваротным чараѓнiцтвам, то дагнаць iх стала нашмат прасцей. Знiшчэнне насiла характар стрыжкi, войска раставала як алей на патэльнi. Толькi дзяѓчат, балазе ѓсе яны валодалi доѓгiмi i пышнымi шавялюрамi, а значыць вязалi сябе самi, лiтавалi. Алёша Паповiч звязаѓся з Аксанай.
  - Вярхоѓная чараѓнiца, мы перамаглi!
  Дзяѓчына не хаваючы радасцi, адказала:
  - Я гэта ѓжо ведаю!
  - Якiя вашыя далейшыя ѓказаннi?
  - Адкрыць партал, мы пакуль не можам. Працiѓнiк занадта моцны. Так што для пачатку працягвайце пераслед. Хутка вы прарвецеся да генератараѓ мiнi-матэрыi i транс-прасторы. Разламайце ѓсе антэны, тады энергiя супернiка вычарпаецца. Сiлы ведзьмакоѓ апынуцца падарваныя i мы зможам, стварыць партал пераходу. А пакуль i сапраѓды ѓ касмiчнай бiтве нашым дастаецца.
  Алёша адказаѓ:
  - Загад зразумеѓ i ён будзе выкананы.
  - А дзе Iлля Мурамец?
  - Цяжка паранены!
  - Вайна без ахвяр не абыходзiцца! Калi мы пераможам, магчыма здолеем падоѓжыць яго жыццё. А зараз дадайце хуткасць, выкарыстоѓвайце адмысловую малiтву.
  - Нешта накшталт Мантры.
  - I ты яе ведаеш!
  Алёша Паповiч пачаѓ чытаць малiтву, ён лiтаральна сыпаѓ рознымi вонкава бессэнсоѓным наборам гукаѓ.
  Праз узмацняльнiк каманды перадаѓ:
  - Ану, паѓтарайце за мною. Тое, што я кажу, кажыце i вы.
  Хоць эфект ад мантры быѓ не такi ѓжо значны, пераслед праходзiѓ паспяхова. Армiю дакладней яе рэшткi затоптвалi: вось палеглi апошнiя салдаты. А голыя палоннiцы круцiѓшы ногi i галовы сваiмi валасамi, для большай надзейнасцi сцiснулi насы пальчыкамi, каб хутчэй пагрузiць сябе ѓ глыбокi сон. Скачка працягвалася, раѓнiна змянiлася перадгор'ем, зялёная трава, чырвоным пяском. Алёша Паповiч загадаѓ, не тоѓпцеся, пабудуйце ѓ асобныя кагорты.
  Перад iм паѓстала бачанне i загад:
  - Ударце мячом па нябачных варотах. У гэтым выпадку прарвецеся да генератараѓ.
  Алёша на цудоѓным шасцiногiм скакуне, здолеѓ вырвацца iмчачыся, наперадзе ѓсяго войска. I ѓсе некалькi самых жвавых байцоѓ апярэдзiлi яго, урэзаѓшыся ѓ празрыстую сцяну. Яны завылi, павалiѓшыся, збiваючы насы i атрымлiваючы ѓдары. Iншая раць таксама не паспявала, затармазiць. Многiя салдаты гiнулi, пара дзясятак дыназаѓраѓ зламалi косцi, астатнiя ледзь змаглi спынiцца. Алёша Паповiч падскочыѓ, убачыѓ мiгатлiвыя дзверцы. Яна была расплывiстай i вельмi маленькай, якая нагадвае дзверцы ѓ цудоѓны сад, у казцы пра Алiсу, але ён адразу адчуѓ што трэба бiць менавiта па ёй.
  Пракрычаѓ апантаную мантру, Алёша секануѓ:
  - Чакае перамога, чакае перамога, тых хто прагне кайданы разбiць!
  Бар'ер задрыжаѓ i пачаѓ паступова рассыпацца. Ад яго адляталi абломкi, потым нешта здрыганулася i празрыстая браня канчаткова распылiлася. Алёша Паповiч кiнуѓ кiнжал, каб канчаткова ѓ гэтым пераканацца.
  - Шлях вольны! Скачыце за мной!
  Юны палкаводзец пераскочыѓ, за iм панёсся Пастухоѓ i iншыя кавалерысты.
  Дабрыня Мiкiцiч спытаѓ:
  - А чаму мы, не дапамагаем сваiм?
  - Пакуль няма магчымасцi, трэба перабiць антэны, што атачаюць мега-рэактары.
  - Тады нам крыху засталося.
  Наперадзе была далiна густа ѓсеяная антэнамi. Адны антэны былi велiзарныя, памерамi ѓ дзесяць тысяч кiламетраѓ, якiя тырчаць нiбы хвоi, а iншыя наадварот маленькiя, як зараснiкi трыснёга.
  - Разбураць iх! Не пакiнуць металу на метале!
  Пачалася татальная рубка. Зрэшты пара сотняѓ воiнаѓ, атрымала моцныя ѓдары гiпертокам. Яны ѓпалi, курчачыся ѓ апантаных курчах. Алёша скамандаваѓ:
  - Зняць шалiкi або павязаць якiя-небудзь, iншыя анучы на рукi i секчы.
  Дыназаѓры таксама натыкалiся на антэны збiваючы iх, i пры гэтым вiскочучы ад удараѓ. Стаяѓ проста жахлiвы гам. Натоѓпы людзей разбуралi, якi адлiвае сталлю лес.
  У паветры раз-пораз праскокваѓ каронны разрады, бiлi маланкi. Зрэшты колькасць ахвяр была невялiкая, у асноѓным забойная энергiя iшла ѓверх.
  Пастухоѓ атрымаѓ пару ѓдараѓ, магiчнай электрычнасцю, але ад гэтага стаѓ толькi злей.
  - Я Пастухоѓ, а сам Хрыстос параѓноѓваѓ сябе з пастухом! Значыць буду пасвiць вас у далiне смяротнага ценю!
  Антэны, нават самыя буйныя падалi. Паступова раѓнiна запаѓнялася мноствам металiчных абломкаѓ. Разбураць антэны - лягчэй чым людзей: яны нерухомыя, не даюць здачы.
  Калi апошняя антэна павалiлася, колер неба над войскам змянiѓся, стаѓ чарнейшы за смалi! Упэѓнены голас Наташы прагучаѓ у вушах Алёшы:
  - Ты цяпер наш хлопчык! Здолеѓ выканаць заданне. Цяпер мы надыходзiць, перабудуй войска, хутка мы адкрыем партал.
  Алёша крыкнуѓ:
  - Трэба рабiць гэта як мага хутчэй! Нашы хлопцы i дзяѓчаты гiнуць!
  Сапраѓды армii Аляксандра Македонскага, даводзiлася ѓсё горш i горш! Яе адцiскалi праѓзыходныя сiлы, страты ѓсё нарасталi. Расколвалiся буйныя зоркалёты, як мушкi ѓ паходнi згаралi дробныя, а далей адступаць не было куды. Яго памагатыя, у прыватнасцi эльф прапанавала:
  - Можа пакiнем мiжусяленскую прастору. На тым баку нам дапамогуць крэпасцi-планеты. Яны затрымаюць ворага!
  Аляксандр з гневам, адпрэчыѓ падобную прапанову:
  - Нi ѓ якiм разе! Столькi ѓ гэтым выпадку будзе лiшнiх ахвяр, асаблiва з боку мiрнага насельнiцтва(калi так можна сказаць аб эканамiчных войсках). Будзем чакаць падмацаванняѓ цi памром, iмкнучыся панесцi, як мага больш ворагаѓ.
  - У гэтым выпадку нам застаецца толькi малiцца! - Вымавiла эльф.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 6.
  Янка задрыжаѓ ад страху, зубы ляснулi. Раптам гэта страшныя педафiлы, якiя жадаюць яго згвалтаваць. Тым больш яны падобныя на арабаѓ, а арабы часта сэксуальна эксплуатуюць хлопчыкаѓ, як такiх клiчуць здаецца - бача!
  - Калi ласка, не мучыце мяне!
  Гандляр ударыѓ Янка па твары, хлапчук пахiснуѓся, шчака набракла. У галаве зашумела.
  - Давай хутчэй шчанюк, цi я загадаю садраць з цябе шкуру.
  Памочнiк гандляра раѓнуѓ:
  - Вось менавiта Ахмед. Здзяром i пасыплем соллю.
  Янка машынальна скiнуѓ швэдар. У яго была майка з малюнкам: выява мульцяшнага героя: чорнага плашча.
  Ахмед засмяяѓся:
  - Багатая адзежа, i што за пачвару на iм намалявана.
  Хлопчык запiнаючыся ледзь чутна вымавiѓ:
  - Чорны плашч!
  - Хто не чую!
  Янка зрывiстым голасам крыкнуѓ:
  - Чорны плашч!
  - А хто, гэта такi?
  Хлапчук засоп носам:
  - Герой дыснэеѓскiх мультфiльмаѓ.
  Ахмед адхiснуѓся:
  - Ды ты што вядзьмак! Цi гэта назва вашай iмперыi?
  Хлопчык не на жарт спалохаѓся:
  - Гэта такая краiна!
  - Далёкая!
  - Ды далёкая!
  Ахмед зняѓ чалму i пачухаѓ верхавiну:
  - Не ведаю такi! Вiдаць i сапраѓды няѓяѓна далёкiя краi, наш свет вельмi вялiкi. Здымай свой халат ён зараз належыць мне.
  Хлапчук нясмела зняѓ, ён вырашыѓ не прадказваць. Ахмед ткнуѓ пальцам у голы жывот хлопчыка. Прэс у пацана быѓ рэльефны, з выразнымi, як у шакаладным батончыку плiткамi. Займаючыся ѓ цыркавым вучылiшчы, Янка меѓ вельмi нядрэнную мускулатуру, трэнiроѓкi з ранняга дзяцiнства зрабiлi яго цела гнуткiм, а мышцы пругкiмi. Ахмед быѓ задаволены:
  - Моцны раб, ты мабыць з касты iншаземных воiнаѓ, толькi яшчэ маленькi i баязлiвы.
  Янка, апусцiѓшы вочы, уздыхнуѓ:
  - Я наогул не воiн!
  - А хто?
  - Нешта накшталт акцёра!
  - Так! Гэта так цiкава! Але мне няма калi слухаць твае песнi. А зараз здымай боты.
  Янка крыху асмялеѓшы паправiѓ:
  - Красоѓкi!
  - Гэта такое?
  - Так наш абутак называецца!
  Ахмед падняѓ бiзун:
  - Не смей мяне павучаць! Проста здымай!
  Янка неахвотна зняѓ, яны былi амаль новыя, блiскучыя. Каб не выпацкацца, ён заадно зняѓ i шкарпэткi.
  Ахмед быѓ задаволены.
  - Добра! Ты становiшся паслухмяным раб! Абутак прыгожы i яго можна будзе прадаць. А зараз здымай штаны!
  Апошняя прапанова выклiкала ѓ хлопчыка страх, а раптам i на самай справе: апусцяць?
  Рукi задрыжалi. У гэты момант пачуѓся свiт i бiзун балюча апякла голае плячо.
  - Мае загады выконваюцца адразу раб!
  Янка стогнучы ад болю, хутка скiнуѓ штаны, застаѓшыся ѓ адных спартыѓных трусах. Ахмед падышоѓ да яго i стаѓ бесцырымонна абмацваць. Грубыя пальцы прайшлiся, па нагах, камячылi грудзi, шчыкалi бiцэпсы, рабагандляр зазiрнуѓ у рот.
  - Зубы ѓсе цэлыя! Нiводнай плямкi! Такiм чынам, моцныя косцi.
  Потым ён прымусiѓ падняць ногi, памацаѓшы ступнi:
  - Не, ты вiдавочна не народжаны рабом, а значыць уяѓляеш вялiкую каштоѓнасць. - Ахмед панюхаѓ хлапчука. Пах чыстага, мускулiстага цела абуджаѓ жывёлы iнстынкты, але гандляр прывык стрымлiвацца. У цэлым тавар выглядаѓ прывабна. Ахмед балюча тузануѓ хлапчука за светлыя, густыя валасы i вымавiѓ:
  - Бландыны хлапчукi сустракаюцца вельмi рэдка. Я выручу за яго прыстойную торбу. Далучыце яго да iншых рабоѓ.
  Янка пацягнуѓся было да вопраткi, як бiзун вельмi балюча стукнула яго па пальцах, на тыльным баку далонi, надзьмулася барвовая паласа:
  - Куды раб гэта цяпер маё! - Ахмед сабраѓ адзенне, а яго памочнiк шпурнуѓ Янку насцегнавую павязку. - Больш хлапчуку-рабу не паламаецца.
  Янка ѓскрыкнуѓ:
  - Дык я што! Цяпер буду хадзiць голы, босы?
  - Ды нiкчэмны раб, цi цябе пасадзяць на кол! А зараз адвядзiце яго да iншых рабоѓ.
  Янку павялi бесцырымонна нiбы сабачку. Босыя ногi дзiцяцi ступалi на трэснутыя, раз'едзеныя прыроднымi стыхiямi плiты, злёгку казытала голыя ступнi. Цела прыемна абуваѓ прахалодны ветрык, хлопчык успомнiѓ Артэк, калi пасля дзесяцiкiламетровага прабегу, ён стаяѓ на вяршынi Мядзведзь-горы. Таксама жывот, грудзi, рукi, ногi лашчыѓ марскi, з багатым наборам, разнастайных пахаѓ вецер. Свiст абарваѓ успамiны. З кiшэнi джынсаѓ выпала ручка, памагаты падаѓ яе Ахмеду. Той крывячыся, кiнуѓ погляд на яе:
  - Што ж вельмi прыгожа! - Сказаѓ гандляр, паглядзеѓшы на яе больш уважлiва, павярнуѓ. Потым свiснуѓ. - Ого! Быѓ адзiн малюнак, стаѓ iншы! Што гэта такое?
  Памочнiк з паласатымi каралямi на бычынай шыi, прачарцiѓ рукой круг:
  - Свят! Свят! Вядзьмарства!
  Янка азiрнуѓся i цiха сказаѓ:
  - Нiякай магii тут няма!
  Гандляр зрабiѓ, нецярплiвы жэст:
  - Падвядзiце яго блiжэй!
  Хлапчука груба павалаклi, Янка ледзь не ѓпаѓ, а шыя ныла.
  - Дык ты кажаш няма магii.
  Хлопчык хутка адказаѓ:
  - Канечне не! Гэта ѓсяго толькi мастацтва нашых майстроѓ.
  - Мастацтва рамеснiкаѓ?
  - Так! Аб уладар! - Янка рэфлекторна сагнуѓся, улавiѓшы рух бiзуна.
  - Ну добра! Можаш iсцi! Мы i так занадта затрымалiся. Далучыце яго да калоны. На прывале я падрабязна распытаю хлапчука.
  Янку за рукi прывязалi да тоѓстай, груба абструганай жэрдкi, побач з iм аказалася прыкладна паѓтара дзесятка хлапчукоѓ, равеснiкаѓ або крыху старэйшыя або маладзейшыя за яго. Дзецюкi былi напаѓголыя, у адных насцегнавых павязках, худыя з тырчаць рэбрамi. Скура вельмi асмуглая, загарэлая на трох сонцах, але неграѓ не было. Выглядалi дзяцюкi як арабы, з чорнымi валасамi, некаторыя праѓда ледзь святлей карычневыя i больш падобныя на каѓказцаѓ. У цэлым сiмпатычныя хлопцы, гледзячы на Янку ѓсмiхнулiся, i толькi ѓ поглядзе аднаго з iх, хлопчык прачытаѓ варожасць. Босыя ногi дзяцей былi чорныя, збiтыя, мазолiстыя, вiдаць што яны прайшлi доѓгi шлях. Янка ѓздрыгнуѓ падумаѓ якога яму гарадскога хлопчыка, будзе суткамi крочыць па пыльнай, камянiстай дарозе. Хлапчук якi стаяѓ з боку з прывязанымi рукамi, быѓ амаль чорны, але валасы светла-карычневыя - шатне. Ён падняѓ сваю правую босую нагу, Янка вывернуѓ у адказ левую i прыклаѓ ступню да ступнi. Такiм чынам хлапчукi нiбы пацiснулi адзiн аднаму рукi. Янка адзначыѓ што падэшва ѓ дзяцюка цвёрдая, нiбы казiны рог. Хлопчык цiха спытаѓ:
  - Я Алi, а ты хто?
  Свежы малады раб, адказаѓ ледзь гучней:
  - Я Янка.
  Плётка апякла спiну. Хлопчык ѓскрыкнуѓ, але прыкусiѓ губу, не хацелася ганьбiцца перад iншымi пацанамi.
  - Не размаѓляць! - крыкнуѓ наглядчык.
  Янка машынальна пакланiѓся. Наогул як хутка выпрацоѓваюцца рабскiя звычкi.
  Iх павялi, вяроѓка нацягнулася: прыйшлося дадаць крок. Хлапчукi iшлi моѓчкi, толькi Алi азiрнуѓшыся, цi не глядзiць у iх бок наглядчык, цiхiм шэптам вымавiѓ:
  - Ты напэѓна замежнiк!
  Янка падумаѓшы пару секунд, адказаѓ:
  - Ды iншаземец!
  - Я гэта адразу зразумеѓ па тваiм адзеннi! Акрамя таго калi ты кажаш, узнiкае дзiѓнае адчуванне, быццам прамаѓляюць словы адразу два чалавекi.
  - Магчыма гэта акцэнт!
  Алi прапанаваѓ:
  - Ты з касты воiнаѓ?
  - На жаль няма!
  - Я ѓжо чуѓ гэта! Але быць ваяром куды цiкавей, чым гнiць на плантацыях цi ѓ каменяломнях.
  Янка здрыгануѓся
  - Так, уяѓляю, гэта напэѓна цяжка!
  Алi заѓважыѓ:
  - Я дужы i цягавiты хлопец, i калi мяне прымусяць здабываць камень на паверхнi, то змагу жыць доѓга. Але вось пад зямлёй, асаблiва на сярэбраных руднiках, больш за два гады не працягнеш.
  - Гэта чаму?
  - Так атручанае шэрай паветра.
  Янка прыгадаѓ урок гiсторыi:
  - А ёсць яшчэ i галеры.
  - Ёсць i гэта жудасна, але нам гэта пакуль не пагражае.
  - Чаму ѓ iмперыi няма мора?
  - Мора ёсць, але мы занадта маленькiя, сядзеннi рабоѓ i вёслы разлiчаны на дарослых мужчын цi жанчын.
  Янка змоѓк. Ён падумаѓ што яго зараз чакае. Падступны чорт, магутны дэман перакiнуѓ у часы рабаѓладання. Вось зараз ён iдзе амаль голы, побач з потнымi, нямытымi хлапчукамi, спiна саднiць, ад удараѓ бiзуном i гэта падобна яшчэ кветачкi. Яшчэ не даѓно ён быѓ нi ледзь не горш большасцi расiйскiх школьнiкаѓ, амаль выдатнiк, самы лепшы забiяк у класе. Праѓда не з багатых, дык яны звычайная, сярэдняя сям'я, але ѓвогуле ѓсяго хапала. А зараз па волi Д'ябла, ён у чужым свеце, дзе няма тэлевiзараѓ, кампутараѓ, радыё, магнiтафонаѓ i нават зубной шчоткi. Наогул фантастычныя раманы хлусяць. Любы сучасны чалавек у старажытнасцi, адчуваѓ бы сябе вельмi няѓтульна. Самiх бы фантастаѓ, паслаць у часы не гэтак падаленыя, жыва па здыхалi! А то з'явiцца сучасны чалавечышча i давай усiх малацiць. I разам з тым такая наiѓнасць, бо ѓ спецназе не вучаць валодаць мячом, а ѓ нейкай кнiзе палкоѓнiк КДБ давай усiх секчы. Гэткi монстра. Наогул у большасцi раманаѓ героi - афiцэры ФСБ. Склаѓся стэрэатып калi афiцэр ФСБ, то абавязкова супермэн. Ну вось бацька Янкi сiбiрак i капiтан спецслужбаѓ. Фiзiчна даволi моцны, але ж сынок-акрабат на руках не пройдзе. Апроч таго Янка ѓжо ѓ шэсць гадоѓ, яго ѓ шахматы выйграваѓ. Так што эфесбэшнiкi такiя суперлюдзi? Не, таксама асобiны чалавечага роду, так-сяк натрэнiраваныя, маюць пэѓныя навыкi, спецыфiчныя веды, але нi чаго звышчалавечага няма. I думаць, што кожны з iх можа стаць каралём? Дарэчы яго мацi цыркавая гiмнаста, стомятроѓку бегае хутчэй за бацьку, i на мёртвы шпагат садзiцца, што не пад сiлу яго бацьку. Зрэшты сам Янка з дзяцiнства адрознiвае вялiкай гнуткасцю i даволi хутка, асвоiѓ такое практыкаванне. Толькi вось у бойцы яно не моцна дапаможа. Не можа дзiця якому, ледзь споѓнiлася дванаццаць высячы дваццаць пяць дарослых i падобна бывалых воiнаѓ. Тут хоць з адным справiцца. Вось чытаѓ ён праѓда пра вiцязяѓ-клонаѓ, вось гэта былi байцы, створаныя вар'ятам прафесарам-падлеткам. Сiнкрэтызм якасцяѓ розных жывёл i раслiн, спарадзiѓ сплаѓ нябачанай сiлы. Тут усё больш праѓдападобна, бо гэта не людзi, а штучныя творы.
  Хлопчык Алi спытаѓ:
  - Пра што ты думаеш?
  - Пра свой лёс!
  Пацан усмiхнуѓся:
  - Ты светлавалосы i вельмi прыгожы, твая доля будзе куды больш зайздросная, чым наша.
  Янка здзiвiѓся:
  - Гэта яшчэ чаму!?
  - Хутчэй за ѓсё цябе прададуць у гарэм.
  - Да жанчыны? - з надзеяй вымавiѓ Янка.
  Алi пакруцiѓ галавой:
  - Гэта калi занадта ѓжо павязе. Часцей за ѓсё прыгожы хлопчыкi, асаблiва з такiм рэдкiм колерам валасоѓ, трапляюць да распусных мужчын. Прычым, што сумна да старых.
  - Гэта чаму да старых?! - Хлопчык акруглiѓ вочы.
  - Вiдаць, з узростам цяга да жанчын слабее.
  Янка пагадзiѓся:
  - Сiвiзна ѓ бараду, нячысцiк у рабро!
  - Выдатна сказана! - Вымавiѓ хлапчук, ледзь гучней чым трэба было. Адразу рушыла ѓслед пакаранне. Бiч апёк пацана, ледзь не збiѓшы яго з ног, на спiне ѓспушылася пiсуга.
  - Не бiце яго! - уставiѓ Янка. I тут жа атрымаѓ сваю порцыю, вядома балюча, але хiба гэта не пачатак мукi.
  Наперадзе з'явiлася паселiшча. Вастрыё званiцы i тырчыць круг. Па баках з'явiлiся палi, каласы фiялетавыя, куды буйнейшыя чым на зямлi. Бачныя таксама плантацыi, чагосьцi падобна на дулi, а таксама зараснiкi нута. Фiгi зрэшты вельмi буйныя, як кавуны, а нут нiбы бярозы.
  - Багатыя землi! - сказаѓ Янка. - Я асабiста не супраць падсiлкавацца.
  Той самы хлапчук, што глядзеѓ нядобра прашыпеѓ:
  - Трымай рот шырэй! Гэта ѓсё не для нас! Раб павiнен ведаць сваё месца.
  Алi запярэчыѓ:
  - Наша месца, нiкуды ад нас не дзенецца. Але спрабаваць дабiцца чагосьцi лепшага, зусiм не грэх.
  Хлапчук прамаѓчаѓ, але ссунутыя бровы казалi, што ён не задаволены. Толькi вось чым, гаспадарамi цi таварышамi.
  Алi заѓважыѓ:
  - Садат вечна нечым не задаволены! Не варта пагаршаць нашае становiшча ѓзаемнымi сваркамi i папрокамi.
  Садат фыркнуѓ:
  - Раб не можа стаць вольным!
  Алi не пагадзiѓся:
  - Часам бывалi i адваротныя прыклады.
  Янка спытаѓ:
  - Я асабiста не хачу быць шлюхай i зневажацца перад шэйхамi.
  Садат фыркнуѓ:
  - Вось гэта сапраѓды глупства. Жыццё ѓ гарэме вельмi лёгкае. Выдатная ежа, цудоѓныя вiны, мяккая пасцеля. I галоѓнае нiякай працы.
  - Затое сам ведаеш, чаго гэта варта! - Янка скрывiѓ твар. - Не я не жадаю сабе такой долi.
  - Але чаму!
  - Таму што я мужчына!
  Наглядчыкi ѓсадзiлi бiзуном па рэбрах хлопчыкам-балбатунам. Янку вельмi балюча сцебанулi тры разы. Нават мiльганула думка, цi можна так жыць. Не лепш пры выпадку пакончыць з сабой. Але ж у гэтым выпадку ён патрапiць у пекла, i мясцовы сатана будзе палiць яго агнём вечным. Вечнасць у чужым пекле, апраметная iншага светабудовы, што можа быць страшней.
  Садат торгаѓ плячом, яму распаролi скуру. Хлапчук злiзнуѓ языком кроѓ, i рушыѓ хутчэй, вяроѓка нацягнулася. Тым не менш, ён не страцiѓ настрою:
  - Калi б у цябе былi мазгi ты б зразумеѓ усе перавагi.
  - Перавага быць пидаром?
  - Некаторыя хлопчыкi што разумнейшыя, пасталеѓшы ѓспадкавалi маёмасць i самi станавiлiся шэйхамi. А дурнi наадварот, канчалi дрэнна, памiраючы на плантацыях i каменяломнях. - Апошнiя былi ледзь гучней. Наглядчык замахнуѓся, але бiць не стаѓ. Ён прамармытаѓ:
  - А што можа гэта будучы шэйх. Зрэшты бiзун паскача па iх спiнах.
  У паселiшча што ѓвайшла калона рабоѓ, было жабрацкiм, падобныя на буданы хацiны. Дарога брудная, Янка ледзь не наступiѓ на каровiны праснак. А вось i самi каровы, рогi ромбападобныя, адразу пяць, даволi тоѓстыя. А на спiне крылцы. Праѓда сумнеѓна, што такую вагу яны здольныя падняць. Жыхары па большай частцы апранутыя не нашмат лепш рабоѓ, толькi дарослыя абутыя ѓ драѓляныя чаравiкi i ѓ нейкiх квятчастых лахманах.
  Толькi адзiн дом каменны, i выглядае багацей, а таксама мясцовая царква. Яна падобная на невялiкi касцёл i таксама мураваная. Вёска зрэшты не маленькая, хат шмат, усюдыiсныя хлапчукi свiшчуць i паказваюць на нявольнiкаѓ пальцамi. Але нiчога не кiдаюць.
  Алi заѓважыѓ:
  - Многiя з iх, таксама могуць у любы момант стаць рабамi. Усе сяляне ѓ даѓгах, галадаюць не гледзячы на багатую зямлю. Дзяцей прадаюць у рабства, рабоѓ у нашай вялiзнай краiне, куды больш чым свабодных. Вось паглядзi зараз нашы рады папаѓняцца.
  Сапраѓды святар са срэбным трыкутнiкам вывеѓ прыкладна дзясятак дужых напаѓголых хлопчыкаѓ, i шасцярых дзяѓчынак-падростаѓ. Ён нядоѓга гандляваѓся з рабаѓладальнiкам. Атрымаѓшы худы мяшочак з золатам, ён перадаѓ рабоѓ. З сталi прывязваць.
  Ахмед раптам спынiѓся, яго ѓвагу прыцягнула дзяѓчына: басаногая ѓ лёгкай, але чыстай тунiцы, ён была выдатна складзенай i з сiмпатычным тварам.
  - Я хачу гэтую рабыню.
  Жрэц разгубiѓся:
  - Гэта дачка старэйшыны вёскi!
  - I што ѓ яго няма даѓгоѓ?
  Жрэц узрадаваѓся:
  - Чаму ёсць! У яго вёсцы недабор у казну!
  - Што ж! За гэта я забiраю ягоную дачку. Такая дзяѓчына не для вёскi.
  Жрэц пагадзiѓся:
  - Яе месца ѓ гарэме!
  - Цi на плантацыi! - Са злосцю вымавiѓ Ахмед. - На маю гэта для яе, больш чым дарэчы!
  Жрэц запярэчыѓ:
  - Яна i так увесь час працуе на плантацыi. Паглядзi якiя ѓ яе мазолiстыя рукi.
  - Вось рабы i будзе! Узяць яе!
  На дзяѓчыну тут жа накiнулi аркан. Яна млява супрацiѓлялася. Гандляр пад'ехаѓ да яе, пакратаѓ рукой грудзi. Соску адразу ж набраклi, дзяѓчына абцягнулася.
  - Куды адхiляеш рабыня. Цi ты хочаш бiзуны. Хiба ты не ведаеш, нявольнiцы не павiнны адхiляцца, калi iх мацае спадар.
  Дзяѓчына нясмела адказала:
  - Я не рабыня. Народжаная свабоднай!
  - Але жабракоѓ, а гэта амаль адно i тое ж. Цябе ѓжо прадалi ѓ рабства i засталося толькi змiрыцца. А будзеш ласкава са мной, знаходжанне на ланцугi, будзе не занадта пякельным.
  Дзяѓчына падняла ганарлiвую галаву:
  - Я не прызнаю сябе рабыняй!
  - Вось так! А ну-ка да слупа яе i распрануць!
  З дзяѓчыны сарвалi тунiку, агалiѓшы панадлiвую плоць. Янка рэфлекторна адвярнуѓся, але iншыя хлапчукi глядзелi ва ѓсе вочы. Красуня выглядала здаровай i даволi мускулiстай. Яе рукi прывязалi, ногi ѓставiлi ѓ зацiскi.
  Ахмед сам узяѓ у рукi бiзун, размахнуѓся, але бiць не стаѓ:
  - Ну што рабыня, ты ѓ мяне просiш прабачэння!
  - Не! Нi за што? I я не рабыня!
  Ахмед усмiхнуѓся:
  - Ты я бачу ѓпартая сучка! На атрымлiвай!
  Плётка засвiстала i на спiну дзяѓчыны абрынуѓся моцны ѓдар. Ахмед быѓ фiзiчна моцны i ѓ яго быѓ вопыт утаймавання свавольных рабыняѓ i жорсткiх загана. Тым не менш скура, не была рассечаная, ён пакуль яе бераг. Дзяѓчына ѓздыхнула, але стрымаѓ крык.
  - Ну што рабыня змiрылася?
  - Я не рабыня!
  - Упартасць прыкмета тупасцi! На атрымлiвай яшчэ! - Ахмед пачаѓ лупцаваць дзяѓчыну. З кожным ударам, ён бiѓ усё мацней. Скура на спiне лопнула, затым пруты распаролi падпахi. Ад удараѓ рассячэння перасякалiся, лiлася кроѓ. Удары Ахмеда спускалiся ѓсё нiжэй i нiжэй. Аголеныя ягадзiцы дзяѓчыны пачырванелi, агалiлася мяса. Наступны ѓдар прыйшоѓся на шчыкалатку, затым гандляр урэзаѓ па пыльных ступнях дзяѓчыны. Няшчасная не глядзi на моцныя ѓдары, не крычала, пасля апошняй пстрычкi, яе галава хiснулася i ѓпала. Ахмед крыкнуѓ:
  - Знiмiце яе i кiньце ѓ вазок. Адвязем дзяѓчыну i выставiм на аѓкцыён. Шкура зажыве хутка.
  На дзяѓчыну вылiлi вядро вады i аднеслi ѓ вазок. Рабам паднеслi па маленькай глiнянай мiсцы чагосьцi падобнага на бабы, перамяшаныя з агуркамi i памiдорамi, а таксама хлеб.
  Лыжак не выдалi, але дазволiлi спаласнуць рукi вадой. Пасля чаго Янка ѓпершыню паспрабаваѓ iншапланетнай ежы. На смак яна была добрай. Даволi сакавiтай i прыемнай, вырашчанай пад трыма сонцамi. Праѓда своеасаблiвы прысмак накшталт насычанага мёда, i свежасць жуйкi надавалi некаторую спецыфiчнасць ежы, але гэта было мiла. Праѓда порцыя пасля такога працяглага пераходу, вiдавочна не дастатковая. На шчасце, Янка яшчэ не так многа прайшоѓ i яму хапiла. А вось спаць хацелася. Бо перамясцiлiся яны позна ѓвечары, а хлапчук не быѓ савой. Пасля ежы сталi злiпацца павекi. Пацан прысеѓ i стаѓ схiляць спiну, выбiраючы месца каб не закрануць пiсугi.
  Яго груба паклiкалi, а бiзун зноѓ абрынуѓся на голыя, дзiцячыя плечыкi. Хлопчык ускочыѓ, яго зноѓ прывязалi. Рабоѓ пагналi далей, здаецца, пераход чакаѓся не блiзкi.
  Алi шапнуѓ Янку:
  - Нiчога! Калi гандляр сам стомiцца, ён i нам дасць перадыхнуць.
  - Хутчэй бы!
  Цяпер яны iшлi па буйным жвiры. Босыя ногi хлопчыка адчувалi куды большы дыскамфорт, яны сталi пакутлiва чухацца i пячы. Каб адцягнуцца Арцём завёѓ размову з Алi. Яму здавалася, што гэты хлапчук, не па гадах разумны i кемлiвы.
  - Як называецца - гэта каралеѓства?
  Алi адказаѓ:
  - Гэта не каралеѓства, а султанат.
  - Цi вялiкая рознiца!
  - Не скажы! Наша дзяржава шырокая i моцная. Розныя каралi i шахi пабойваюцца султана Бабатура.
  Янка iранiчна ѓсмiхнуѓся:
  - Бабатура ты кажаш?
  - Бабатур шосты, або як яго называюць Крывавы.
  Свежы раб уздыхнуѓ:
  - Ды гэта прадстаѓнiк моцнай дынастыi.
  Алi панiзiѓ голас, азiрнуѓшыся на наглядчыка.
  - Ён забiѓ свайго старэйшага брата Рамсеса 2, i вынiшчыѓ усю яго сям'ю. Потым iх галовы былi выстаѓлены на калы. Ходзяць чуткi што толькi немаѓля спадчыннiк пасаду ацалеѓ, хоць iншыя кажуць, што ён проста згарэѓ падчас пажару.
  Янка ахвотна пагадзiѓся:
  - Жахлiвая гiсторыя!
  - Змрочней не бывае! Але вось што мой друган Янка. Калi гаспадар рызыкне здзейснiць вялiкi пераход у сталiцу, гэта значыць шанец, то цябе купiць вярхоѓны еѓнух султана.
  Янка спахмурнеѓ:
  - Гэтаму не бываць!
  - А што ты зробiш! Ды i наогул быць наложнiкам, не самая дрэнная доля на свеце, хаця...
  - Што, хоць!
  - Кажуць султан, любiць катаваць маленькiх хлопчыкаѓ. Ён вельмi вынаходлiвы, заяѓляюць, нават сам збудаваѓ катавальную машыну.
  Янка задрыжаѓ:
  - А ты адкуль ведаеш!
  - Як гэта табе растлумачыць. Бачыш султан кахае свае таленты ката, дэманстраваць мiнiстрам, вiзiрам, вяльможам, а таксама шматлiкаму жаночаму гарэму. Потым яны ѓсё разбоѓтваюць i ѓ народзе ходзяць розныя чуткi. Часта яны з'яѓляюцца лепшым шпiёнам.
  Янка пагадзiѓся:
  - Ды такое цалкам магчыма! Я чытаѓ трохтомнiк пра паѓстанне Пугачова, дык там чутка, пра цара дасягнуѓ сталiцы на два тыднi раней афiцыйнага данясення. Наогул народныя чуткi, былi лепш за любую разведку.
  Садат уступiѓ у размову:
  - Калi хочаце выжыць, будзьце асцярожней з уладарамi.
  Янка кiваючы галавой, заѓважыѓ:
  - Жыццё раба не жыццё, але i з iм не паляванне расстацца.
  Хлопчык агледзеѓся, дзьмуѓ ласкавы ветрык, спявалi птушкi, прычым гукi насычаныя, багатыя. Нешта ад дразда, салаѓя, iвалгi. Але ёсць i незямныя чароѓныя гукi. Ад гэтага куды лягчэй на душы, нават збiтыя ступнi, не так садняць i менш адчуваецца стомленасць. Цела трэнiраванае i пераход вытрымае, ды i ногi абвыкнуць, толькi трэба сябе перамагчы. Наогул самы час падумаць аб будучынi.
  Пацёк ручаёк думак. Тут пакуль перспектывы самыя туманныя. Чыста iнстынктыѓна, як сто працэнтнага мужыка роля наложнiка палохае. Дурны хто лiчыць, што дзецi нiчога не ведаюць аб дарослым жыццi. Фармальна яму нельга глядзець парнаграфiю, але фактычна цяжка знайсцi школьнiка, якi яе не бачыѓ. Iншая справа, што гэта пакуль што яму не цiкава. Але ѓ чатырнаццаць гадоѓ, усяго праз два гады, гэта вядома ж стане яго каханым заняткам. Супраць прыроды не папрэш, не зразумела нават пра што думае ѓлада, уводзячы абмежаваннi для падлеткаѓ. Бо гэта дужанне з натуральным, асноѓным iнстынктам, а значыць бескарысная, асуджаная на паразу. Бо нiкому яшчэ, не ѓдавалася перамагчы прыроду, рана цi позна яна брала сваё. А забароны вялi толькi да траѓм падлеткавай псiхiкi, i розных злоѓжыванняѓ, асаблiва з боку палiцыi. Законы Расii i iншых краiн так недасканалыя. Падлетак ужо амаль дарослы, з'яѓляецца найболей няшчасным i абдзеленым чальцом грамадства. Яму нельга ѓдзельнiчаць у выбарах. У той час як клiнiчнаму имбецилу можна. Хаця ѓ семнаццаць гадоѓ, некаторыя падлеткi ѓжо дысертацыi доктарскiя пiшуць. I наогул сучаснае дзiця, вельмi разумнае, развiтае, звяртаецца з кампутарам: бо гэта не пад сiлу прафесару. Лiчыць яго нявартым галасаваць гэта не разумна. Гiсторыя ведае не мала прыкладаѓ: калi падлеткi годна кiравалi цэлай дзяржавай. Напрыклад Iван Грозны ѓ дванаццаць гадоѓ, загадаѓ забiты рэгента Шуйскага, прымусiѓшы лiчыцца з сабой дваран. А бо гэта было яшчэ да праславутай акселерацыi i бум Iнтэрнэту, калi ён Янка можа пазнаць усё. Спiсаць любы рэферат, прачытаць як уладкованая атамная бомба, гiсторыю Старажытнага Рыма i Маркiза дэ Саду. Дык чаму вундэркiнд не можа галасаваць, а алкаголiк-бомж мае права. У Янкi была свая версiя: дзецi як правiла настроены больш апазiцыйна, чым дарослыя i ѓ iх куды большая цяга да перамен. Значыць уладам гэта не выгадна, каб дзiця галасавала.
  Дзецi любяць большую свабоду i будуць галасаваць альбо за дэмакратаѓ, альбо нацыяналiстаѓ. Янка пачухаѓ далонню, якая сядзела ад буйнога жвiру голую пятку, стала лягчэй. У дванаццаць гадоѓ у сучаснага дзiцяцi, калi яно не дэбiла, ужо закладваюць асновы палiтычнага мыслення i светапогляду. Вось i ён таксама думае; якi лад для Расii лепш капiталiстычны цi сацыялiстычны, сiстэма кiравання: дэмакратыя цi дыктатура! Тут вядома цяжка прыйсцi да адназначнай высновы. У кожнага будуючы свае перавагi i недахопы. Планавая, сацыялiстычная эканомiка дазволiла савецкаму саюзу дабiцца вялiкiх поспехаѓ. Была праведзена iндустрыялiзацыя, створана магутная цяжкая прамысловасць. У сорак першым годзе СССР меѓ самы вялiкi танкавы парк, больш за ѓсiх самалётаѓ i гармат. Праѓда адставаѓ ваенна-марскi флот, транспарт, лёгкая i харчовая прамысловасць. Людзi жылi не вельмi сытна, але ж нiхто не галадаѓ, сельская гаспадарка паступова развiвалася. Сяляне абвыкалi апрацоѓваць зямлю калектыѓна i гэта давала плён, буйныя калгасы ва ѓсю выкарыстоѓвалi дасягненнi навукi i найноѓшую тэхнiку. Асаблiва ѓ пасляваенны перыяд, калi на працягу дванаццацi гадоѓ (!) кошты кожны год змяншалiся. Савецкiя танкi i артылерыя былi напярэдаднi вайны найлепшымi ѓ свеце. Што да авiяцыi, найноѓшыя самалёты - прыкладны парытэт з немцамi, састарэлыя значна слабей, але агульная перавага чатырох кратнае! Затое кацюша не мела сабе роѓных. Праѓда немцы абагналi ѓ ракетах, радыё, рэактыѓных самалётах: першыя з'явiлiся яшчэ ѓ 1939 годзе. Наогул узровень германскай навукi быѓ выключна высокi, нягледзячы на ѓцёкi ѓсiх навукоѓцаѓ-люты. Гэта лiшнi раз даказвае, што люты не валодаюць асобай адоранасцю i Эйнштэйн без сваёй рускай жонкi, якая прыдумала тэорыю адноснасцi, быѓ бы нiкчэмнасцю. Эйнштэйна Янка не любiѓ, але не за тое, што той быѓ лютым, а з iншай прычыны. Менавiта Эйнштэйн заахвоцiѓ ЗША ѓзяцца за распрацоѓку такога дарагога i сумнеѓнага праекту, як атамная бомба. Калi не амерыканцы, такая страшная зброя была б створана значна пазней i магчыма ѓ СССР. Ва ѓсякiм разе атамная бомба ѓ руках ЗША перашкодзiла здзейснiць запаветную мару Сталiна i ѓсiх камунiстаѓ: аб'яднаць пад чырвоным сцягам, усё чалавецтва. Як гэта запiсана ѓ першай савецкай канстытуцыi: СССР будзе пашырацца да таго часу, пакуль у яго не ѓвойдзе апошняя рэспублiка планеты Зямля.
  А што дакладна! Чалавецтва павiнна быць адзiным!
  Алi спытаѓ Янку, перабiѓшы ход лагiчных думак:
  - Пра што ты задумаѓся?
  Хлопчык адразу адказаѓ:
  - Аб дзяржаѓным ладзе!
  - Ды ты фiлосаф!
  - У нейкай меры так!
  - А ведаеш, мне часам таксама хочацца памарыць. Што напрыклад рабiць стаѓшы царом! Або султанам!
  - I што б рабiѓ?!
  - Даѓ бы зямлю кожнаму селянiну, знiзiѓ бы падаткi. Дазволiѓ бы ажанiцца прадстаѓнiкам розных саслоѓяѓ.
  Янка заѓважыѓ:
  - Цябе б забiлi!
  - Затое народ складаѓ бы песнi легенды. Як у свой час пра атамана Акмалу. Рэдкi быѓ чалавек. Толькi адна Шэла, можа калi-небудзь параѓнацца з iм славай.
  Янка спытаѓ:
  - А хто такая Шэла?
  - Знакамiтая разбойнiца! Рабуе багатых i раздае грошы бедным. Гавораць яна вельмi моцная i прыгожая.
  -Магчыма! Гэта што накшталт нашага Катоѓскага i ангельскага Робiн Гуда.
  - А гэта хто такiя?
  - Высакародныя разбойнiкi. Пра iх нават кiно здымалi!
  Алi запляскаѓ вачыма:
  - А што такое кiно?!
  Янка сумеѓся, паспрабуй растлумач, гэта сярэднявечнаму хлапчуку. Але дзiцячы розум здагадлiвых:
  - Гэта накшталт сноѓ! Вось ты бачыш сны?
  - Ды вядома бачу! У iх так добра!
  - Дык i гэта накшталт сну, толькi глядзiш ты яго наяве. I паказваюць у iм, гераiчныя эпiзоды з жыцця вялiкiх людзей.
  Хлапчук пацёрся бокам аб тычку, падзьмуѓ здзiмаючы доѓгiя карычневыя валасы якiя лезуць у вочы:
  - Гэта ведзьмакi робяць?
  - Няма майстры!
  - Не можа быць! Я чуѓ што ёсць чараѓнiкi, якiя выклiкаюць дзiвосныя бачаннi. Толькi мала зараз iх засталося.
  Янка запярэчыѓ:
  - Гэта сапраѓды падобна на чараѓнiцтва, але на самой справе навука! Ведаеш што такое навука!
  - Здаецца дзесьцi чуѓ яго! Не памятаю дзе!
  Янка засмяяѓся:
  - Яшчэ пачуеш!
  Зноѓ хлапчук перавысiѓ неабходную мяжу звонкiм голасам i атрымаѓ наймацнейшы ѓдар, бiзун аперазаѓ спiну i апалiѓ жывот. Янка войкнуѓ, спатыкнуѓся, але тут жа ѓстаѓ:
  - Выбачыце.
  З вачэй мiжвольна скацiлася сляза. Iсцi стала, яшчэ цяжэй. Алi паспрабаваѓ, падбадзёрыць таварыша:
  - Не растайвайся! Уявi што бiзун - гэта ласкавая рука мацi!
  Янка матнуѓ галавой:
  - Ад гэтага мне, яшчэ цяжэй!
  - Нiчога цяжкае трэба зрабiць звыклым, звыклае лёгкiм!
  - Не ведаю! Да болю немагчыма абвыкнуць!
  - Да ѓсяго можна абвыкнуць. Зрэшты, я хацеѓ бы ведаць, што такое навука. У гэтым слове, утоена нешта магiчнае.
  Янка ѓсмiхнуѓся, боль стаѓ слабейшы.
  - О! Гэтая рэч страмчэй любой магii!
  Алi падняѓ бровы:
  - Няѓжо!
  - Так! Ты ж разумны дзяцюк. Вось скажы: цi ѓсякi можа быць ведзьмаком цi чараѓнiком?
  Алi адказаѓ:
  - Няма для гэтага патрэбныя, пэѓныя прыроджаныя здольнасцi. Хоць кажуць, навучыцца крыху чараваць можа кожны. Ёсць легенда, што адзiн селянiн кожны дзень начароѓваѓ сабе залаты.
  - Старая казка!
  - Затое мудрая!
  Янка працягнуѓ:
  - Навука гэта такая рэч, што вышэй за любое вядзьмарства. Любы самай магутнай магii i пры гэтым даступная ѓсiм!
  Алi заѓважыѓ:
  - Выдатна! Але ты ёю не валодаеш?
  - Гэта чаму ты так вырашыѓ!
  Хлапчук замахаѓ галавой:
  - Таму што iдзеш разам з намi, скаваны як раб. Дакладней ты i ёсць раб! Будзь у цябе такая сiла, хiба ты дазволiѓ бы, каб на табой здзекавалiся. Ты б, калi б мог, даѓно разадраѓ катаѓ.
  - Для гэтага тэхнiка патрэбна!
  - Тэхнiка бою!
  Янка запнуѓся:
  - Ну як табе растлумачыць! Майстры робяць розныя механiчныя прынады. З металу, дрэва, каменя, i яны забяспечваюць перавагу.
  Алi пачухаѓ дзiцячы носiк аб вяроѓку:
  - Я такiх не бачыѓ! А што гэта хiба можна скарыстаць для перамогi ѓ вайне?
  - Вядома можна!
  - Тады я не ведаю!
  Хлапчук змоѓк, маѓчаѓ i Янка. У прынцыпе ва ѓмовах сярэднявечча танк зброю моцную, але ж яе так проста не зробiш. Нават вiцязi-клоны не змаглi, збудаваць машыну, i гэта пры iх звышчалавечых здольнасцях. А што можа зрабiць ён: просты хлопчык. Зрэшты, калi Янка i не быѓ круглым выдатнiкам, то больш не ад адсутнасцi здольнасцяѓ, а недастатковай уседлiвасцю. Але танк гэта так складана, трэба цэлая прамысловасць, набор розных вытворчасцей i навукоѓцаѓ. Можа што прасцей, напрыклад кулямёт. Лiха лётчык-пападанец, разбураѓ цэлае войска ѓ двары караля Артура. Вось напрыклад ён памятае схему зенiтнага кулямёта, намаляваную ѓ Iнтэрнеце. Але хiба падобную зброю збудуеш у кузнi. Накась-выкусi! Здаецца так казалi ѓ старажытнасцi. Можа таблiцу множання iм зачытаць? Таксама цiкавая iдэя! Вось пасмяюцца!
  Пакуль у галаве поѓная пустата. Ён дэспатычным свеце, падзеленым на рабоѓ i iх гаспадароѓ - вартавых i зняволеных. Лад абсалютная манархiя. Янка сваiм дзiцячым, але зусiм не прымiтыѓным розумам, стаѓ прыкiдваць, развагi на абстрактную тэму адцягваюць увагу: то болi ѓ збiтых ступнях, натруджаных нагах, драпiны ранак.
  Вось што лепей: манархiя, дыктатура, дэмакратыя. Вось ён чытаѓ аднаго вядомага пiсьменнiка, былога палкоѓнiка ФСБ. Ён быѓ заѓзятым прыхiльнiкам манархii. Прыводзiѓ цiкавыя аргументы, але як заѓсёды бывае з прадузятым чалавекам, шмат чаго не дамаѓляѓ. Напрыклад манархi ѓ краiнах Еѓропы, маюць чыста намiнальную ѓладу, не кiруюць, а толькi простыя дэкарацыi. Другую сусветную вайну не кароль Георг выйграѓ, а прэм'ер Чэрчыль. Дакладней сказаць, Англiя перамагла пад кiраѓнiцтвам прэм'ера Чэрчыля. Але як нi дзiѓна ѓ сорак пятым годзе, кансерватары прайгралi парламенцкiя выбары. Народ аказаѓся не ѓдзячным, хоць эканамiчнае становiшча Брытанii за гэты час палепшылася. Зрэшты ѓ Еѓропе не ѓсё шчасна, наступiла стагнацыя, падае нараджальнасць, эмiгранты бушуюць. Прыклады з абсалютнымi манархiя тыпу Саудаѓскай Аравii не ѓражваюць. Тамака добра жывуць толькi шэйхi i элiта. Народ забiты i знаходзiцца ѓ стане цемрашальства, фактычнага сярэднявечча. У краiне дзейнiчаю варварскiя законы, катаваннi, цялесныя пакараннi, няма аб'ектыѓнага суда. Велiзарныя сродкi заробленыя на нафтадалярах, проста пражыраюцца. У краiнах нафтаэкспарцёрах: практычна няма прамысловасцi, навукаёмiстых прадпрыемстваѓ, насельнiцтва збольшага непiсьменнае, пад забаронай Iнтэрнэт. Што добрага ѓ такой форме праѓлення? Наогул калi ѓзяць гiсторыю ЗША, дзе больш за дзвесце гадоѓ iснуе прэзiдэнцкая форма праѓлення. Нi разу ѓ гэтай краiне не было адкрыта слабога лiдэра. Выбарная сiстэма фiльтравала палiтыкаѓ i поѓны iдыёт не мог прыйсцi да ѓлады. Хоць бы трэба валодаць дарма гаворкi, а не мелы iнтэлекту цi наѓрад здольны складна вымавiць некалькi фраз. Традыцыйна на праймеср-выбарах некалькi моцных i ѓплывовых палiтыкаѓ, прыступкi да трона! Таму Амерыка i вялiкая дзяржава. А калi ѓзяць гiсторыю Расii. Былi вядома i вялiкiя цары, але колькi правiла слабакоѓ. Калi ѓзяць дынастыю Раманавых, то вялiкiм царом быѓ толькi Пётр Першы. Яго адназначна прызналi вялiкiм, нягледзячы на крайнюю жорсткасць, зацяжныя цяжкiя войны, дзiѓныя звычаi i звычкi, п'янства, распуста. Пётр Першы здымаѓ званы з цэркваѓ, ладзiѓ спаборнiцтвы, на прадмет хто больш вып'е, пакутаваѓ на эпiлепсiю. Вядома пры iм былi поспехi, удалося адваяваць выхад да балтыйскага мора, пабудаваны заводы на Урале, узмоцнена армiя. Але якiм дарагiм коштам гэта дасягнута. Ужо старэйшы сын Пятра быѓ бедны, не развiты, схiльны да рэакцыйнага ѓплыву папоѓ. У канчатковым вынiку ён скончыѓ дрэнна, памёр пад катаваннямi. Наогул iншыя Раманавы не адрознiвалiся нi вялiкiм розумам, ня палкаводчымi здольнасцямi, многiя з iх былi слабыя здароѓем, i нi нiхто з цароѓ гэтай дынастыi не дажыѓ да шаноѓнага ѓзросту. Факт застаецца фактаѓ, доѓгажыхароѓ сярод сям'i Раманавых не было. Iншыя цары: якiх адны лiчылi вялiкiмi, iншыя няма: гэта Кацярына другая i Аляксандр Другi. Пры Кацярыне Другой: Расiя, дабiлася iстотных заваёѓ, але сама царыца палкаводчым дарам не валодала. Проста Расii пашанцавала, што на дадзеным гiстарычным адрэзку праявiлася цэлая плеяда вялiкiх палкаводцаѓ. Што да мастацтва кiравання, то яно было спрэчным...
  . РАЗДЗЕЛ Љ 7.
  - Нам застаецца, толькi малiцца! - Цяжка ѓздыхнуѓшы, вымавiла прыгажуня эльф.
  - I адразу ѓсiм багам! - Прапанаваѓ з iронiяй скрозь дрэнна ѓтоеную панiку, Аляксандр.
  Цiскi армii Святаросii, няѓмольна сцiскалiся. Гiперплазменныя абдымкi, iмкнулiся шчыльней спрэсаваць магутнае войска. Мiльёны i мiльёны зоркалётаѓ знаходзiлi сваю гiбель. Часта гераiчную, i часам недарэчную. Гiнулi, разлiчваючы з часам уваскрэснуць.
  Кастусь Ракасоѓскi радаваѓся:
  - Падобна нам удалося, утварыць вялiкi кацёл. Гэта ѓвойдзе ѓ гiсторыю; як касмiчныя Каны.
  Дзяѓчына ваяѓнiца з запалам адказала:
  - Ды гэта куды маштабней i грандыёзней!
  - Будзе ѓ нас другi Сталiнград! - Ракасоѓскi зрабiѓ жэст, у паветры з'явiѓся зiготкi келiх. У iм плёскалася вiно, кiбернетычны посуд выдала галаграму i праспявала:
  - Тры танкiсты выпiлi па трыста, а потым выпiлi па сто!
  - Але выведка даклала сапраѓды! Што пайшоѓ у атаку немец гад! Захаваем мы зямлю беззаганнай! Абаронiм святы Сталiнград! - Праспяваѓ Ракасоѓскi.
  Вадкасць у куфлi змянiла колер, стала ружовай. Галаграма над шклянкай ператварылася ѓ прыгожую аголеную дзяѓчыну, тая страсянула поѓнымi грудзьмi з лалавымi саскамi.
  - Мiлы мне вельмi сумна было, я да зорак шлях адкрыла! Узляцеѓшы вышэй горнага арла! Сiмвал - расiйскай слаѓнай моцы! Святых страляюць моцы! Ракета ѓ пыл квазар разарвала! - Голая дзяѓчына-галаграма танчыла, круцячы сцёгнамi i станам. Гэта было так сэксуальна, а пунсовыя губкi панадлiва гулялi.
  Ракасоѓскi ѓ сваiм новым, якое не старэе целе, адчуѓ прылiѓ жадання. Вось гэта дыбачка.
  - Добра было б каскад дзяѓчат сюды!
  Адразу дзясятак самых рэальных прыгажунь, з iх палова эльфаѓ матэрыялiзавалiся перад гiпермаршалам.
  - Мы да вашых паслуг вялiкi!
  Ракасоѓскi прарычэѓ:
  - Гэта выдатна! Аголiцеся i танчыце перада мной.
  Дзяѓчыны сталi павольна распранацца, малюючы стрыптыз. Гэта выглядала ашаламляльна. Былы маршал Вялiкай айчыннай вайны, не паспяваѓ дзiвiцца таму, наколькi сучасныя жанчыны сэксуальныя i па-д'ябальску прыгожыя.
  - Красунi, красунi, красунi кабарэ! Вы створаны нараджаць цягу! I няма вас выдатней на ѓсёй зямлi, вы дорыце клеевое мазгоѓ лячэнне! - Праспяваѓ гiпермаршал, працягваючы iм рукi.
  Дзяѓчыны праспявалi ѓ адказ:
  - Аб Ракасоѓскi ты наш герой! У тваiх вачах туга i боль! Ану прыгажун усмiхнiся! Як сокал у неба ѓзнясiся!
  Ракасоѓскi падняѓ рукi ѓверх i завыѓ, ламаючы рыфму:
  - О-о-о! Я вялiкi - супер! Сашку скрышу дэбiла!
  Дзясятак дзяѓчат цалкам агалiлiся. Яны танчылi, гуляючы натуральнымi мускуламi. Самкi эльфаѓ былi крыху танчэй i хупавей. А якiя ножкi, лодыжкi, сцёгны, мускулiстыя, пышныя ѓ iх столькi сiлы, сэксуальнасцi, жывёлы i разам з тым iнтэлектуальнага эратызму. Ракасоѓскi лiтаральна азвярэѓ, кiнуѓся да блiжэйшай дзяѓчыны i стаѓ цалаваць у рубiнаѓ соску. А рукi камячылi грудзей дзвюх iншых чароѓных дзяѓчын. Як заводзяць i ѓзбуджаюць падобныя дакрананнi, дзяѓчыны вiскочуць ад захаплення. Гiпермаршал усё больш заводзiцца, ён нiбы ѓ раi! Раптам мары i вяршыню асалоды перарывае люты голас кампутара:
  - У нашым тыле назiраецца небывалае абурэнне энергii. Адкрыццё партала i выкiд фантомаѓ.
  - Што?! - Твар Ракасоѓскага перакасiѓся. - Хто ѓ нас тыле!
  - Войска клонаѓ! - Пажартаваѓ кампутар.
  - Нешта!
  - Iдзе скiд фантомаѓ з субпрасторы.
  Ракасоѓскi пабляднеѓ: ён ведаѓ што фантомы, нягледзячы на тое, што не зусiм матэрыяльныя, валодаюць вялiкай ударнай моцай. Што такое мiнi-матэрыя, гэта пэѓны стан вакууму, энергiй, розных палёѓ зорнай магii. Адмысловая змешаная прырода мiнi-матэрыi, надае ёй велiзарную разбуральную сiлу. Гэта значыць яны суцэль, могуць знiшчыць значную частку касмiчнай армады. Дасведчаны маршал разумеѓ, якога гэта калi ѓ цябе ѓ тыле з'яѓляюцца моцныя войскi супернiка. Не дарма досвед другой сусветнай вайны, паказаѓ эфектыѓнасць якiя падсякаюць удараѓ.
  Што рабiць у гэтым выпадку! Рэзерваѓ не засталося.
  Гiпермаршал скамандаваѓ:
  - Ажыццяѓляем перагрупоѓку войскаѓ. Пакiнуѓшы слабое прыкрыццё, усiмi сiламi абрынемся на войска фантомаѓ.
  - Слухаемся таварыш гiпермаршал! - Дружна абвясцiлi iншыя маршалы i генералы.
  - Тады ѓ атаку! Уключаю выбарачны рэжым кампутара. Няхай сам электронны розум расставiць прыярытэты!
  Падпарадкоѓваючыся загаду, войскi падзялiлiся. Прыкладна тры чвэрцi рушылi супраць фантомаѓ, а астатняя частка блакавала прыкрыццё.
  Ракасоѓскi быѓ на сёмым узроѓнi апраметнай. У выпадку паразы, яго чакаѓ наймацнейшы боль, i разжалаванне. Наогул да новаѓваскрэшаных стаѓленне было даволi лiберальнае. Iх не падвяргалi сiстэматычным мерам болевага ѓздзеяння, як iншы камсастаѓ i радавых байцоѓ. Але ѓ выпадку паразы, правiлы для ѓсiх будуць аднолькавыя. Праѓда ёсць прымаѓка: за аднаго бiтага, двух не бiтых даюць. Гэта суцэль справядлiва: дае некаторыя шанцы захавацца ѓ элiце. Зрэшты чаму менавiта паражэнне? Войскi ѓ тыле яшчэ не ёсць паражэнне! У свой час калi грымела бiтва на Украiне, у жнiѓнi-вераснi сорак першага года, савецкiя войскi пераѓзыходзiлi немцаѓ, як жывой сiле так i тэхнiцы. Але з-за памылак камандавання i нiзкага баявога духу савецкiх войскаѓ, мiльённае войска патрапiла ѓ асяроддзе. Нават пасля гэтага зыход бiтвы не быѓ вiдавочны, бо нiтачка якая перарэзала савецкiя войскi, была занадта тонкай. Але праѓзыходныя савецкiя войскi супрацiѓлялiся вельмi слаба, у палоне апынулася больш за шэсцьсот пяцьдзесят тысяч салдат i афiцэраѓ. Не кажучы аб масе шматлiкiх перабежчыкаѓ i дэзерцiраѓ. Наогул маючы чатырохразовую перавагу на вермахтам у танках i авiяцыi грэх прайграваць. Што тычыцца якасных характарыстык то 1800 танкаѓ Т-34 i КВ-1, КВ-2, не мелi сабе супастаѓных супернiкаѓ у пацвале (гэта агульная назва нямецкiх танкавых войскаѓ). Праѓда ѓ ворага была часовая перавага ѓ пяхоце, але пасля тыдня ѓсеагульнай мабiлiзацыi войска СССР, пераѓзыходзiла Нямеччыну прыкладна ѓ два разы. Абараняцца савецкiя войскi амаль не ѓмелi. I камандаванне i радавых вучылi бiць ворага на яго тэрыторыi. Нават у статуце ад 1939 года было напiсана: калi вораг навяжа нам вайну, наша армiя стане самай наступальнай у свеце. Хадзiлi чуткi, што Сталiн рыхтуе напад на Германiю. Ва ѓсякiм разе да наступальнай вайны рыхтавалiся. На сто працэнтаѓ ён Ракасоѓскi, да гэтага часу не ведае: цi рыхтаваѓ iх гаспадар Вялiкi Сталiн удар у сорак першым годзе па Германii. Ён жа вельмi ѓтойлiвы тып i такiм застаѓся i пасля свайго ѓваскрашэння з мёртвых. На прамое пытанне аб гэтым, ажыѓ з мёртвых правадыр адказаѓ наступнае:
  - А цi была вайна непазбежная?
  - А як вы думаеце?! - Ракасоѓскi адчуваѓ нясмеласць у прысутнасцi, ажыѓшага i памаладзелага правадыра.
  Сталiн вымавiѓ павольна, з прыемным грузiнскiм акцэнтам:
  - Ведаючы характар Гiтлера, яго агрэсiѓны антыкамунiзм, дакучлiвую iдэю нацiску на ђсход, зразумела што войны не пазбегнуць. Застаецца толькi пытанне калi? Неабходнасць правiльна падабраць момант, вельмi важная. Нi раней, нi пазней у гэтым залог поспеху.
  - Так! - Заявiѓ тады ён - маршал Ракасоѓскi i працягнуѓ з запалам. - Але хацеѓ бы я ад сябе выказаць меркаванне. Нанясi мы ѓдар у канцы траѓня - пачатку чэрвеня саракавога года, атрымалi б хуткую перамогу. Тады не прыйшлося б губляць дваццаць восем з паловай мiльёнаѓ людзей. Афiцыйна прызналi страты адзiнаццацi з паловай мiльёнаѓ салдат i афiцэраѓ. Але гэта не поѓныя дадзеныя, па-першае не ѓлiчаны страты партызан, войскаѓ НКУС, апалчэнцаѓ, ваенных будаѓнiкоѓ, медперсаналу i iншага. Акрамя таго, памерлых ад ран лiчылi, калi яны памiралi на працягу трох дзён пасля ранення, у той час як у краiнах Захаду прыняты тэрмiн у год. Плюс яшчэ шэсць мiльёнаѓ знiклых без вестак, з якiх пераважная большасць загiнуѓшыя. Страшная была вайна.
  Сталiн сумна пакiваѓ галавой, стаѓ набiваць трубку:
  - Шчыра кажучы, я шкадую, што не нанёс удар раней. Кожная ахвяра ѓ гэтай вялiкай вайне шнар на маiм сэрцы. Але было дзве прычыны па якой я не адкрыѓ тады другога фронта. Па-першае, занадта подла нападаць на Гiтлера, з якiм заключылi пакт на дзесяць гадоѓ. Я як правiла, сур'ёзна стаѓлюся да мiжнародных дамоваѓ.
  Ракасоѓскi запярэчыѓ:
  - З Японiяй у нас таксама была дамова аб нейтралiтэце, а мы адкрылi другi фронт i даволi хутка разграмiлi краiну ѓзыходзячага сонца.
  Сталiн хiтра жмурачыся, зрабiѓ выгляд што пагадзiѓся:
  - Так! Але ѓ гэтым выпадку мы рызыкавалi страцiць са сферы ѓплыву Кiтай. Уявiце, што было б, калi б да ѓлады прыйшоѓ праамэрыканскi рэжым Чан Кашы. У гэтым выпадкi дзяржава з насельнiцтвам у 800 мiльёнаѓ, была б уцягнутая ѓ арбiту ЗША. У гэтым выпадку генералы Амерыкi, маглi маючы атамную бомбу нанесцi па нас ядзерны ѓдар, а кiтайскiя войскi, скавалi б нашы сiлы на Далёкiм Усходзе. А так, паколькi нам удалося паставiць у Кiтаi прасталiнскага Мао Дзедуна, усходнiя межы былi абаронены. Мала таго; войска Кiтая выдатна ваявала ѓ Карэi. Цяжкiя страты Амерыкi ѓтрымалi НАТА ад прэвентыѓнай вайны. А бо трыста атамных бомбаѓ скiнутых ЗША, маглi забiць звыш дваццацi мiльёнаѓ савецкiх грамадзян, i не меншую колькасць пакалечыць. Вось i гэта было б катастрофай. Нажаль рызыкоѓны крок.
  Ракасоѓскi адштурхнуѓ ад сябе лятаючага, вадкакрышталiчнага робата:
  - Але ж i рулю Германскага танка, зламаѓшы хрыбет Францыi i Брытанii непазбежна уткнулася нам у спiну.
  Сталiн усмiхнуѓся, правёѓ далонню па пышных, чорных вусах:
  - Гэта праѓда, запярэчыць няма чаго! Але армiя СССР, была яшчэ не гатова да маштабных баявых дзеяннi. Я выконваѓ праграму пераѓзбраення, а таксама рэфармаваѓ войскi, улiчваючы досвед вайны з Фiнляндыяй. Пагадзiць што вайна з Фiнамi ѓ якiх увогуле не было танкаѓ, паказала не дастатковы ѓзровень падрыхтоѓкi нашай армii. Акрамя таго, у войсках адчувалася вострая недахоп афiцэрскiх кадраѓ, мала было выпушчана снарадаѓ 76, 2 мiлiметровага калiбра, бракавала лётчыкаѓ, кiроѓцаѓ, аѓтамабiляѓ.
  Ракасоѓскi запярэчыѓ:
  - У любым войску, у любы час, заѓсёды чаго-небудзь бракуе. Вось мне маршалу i тое бракавала грошай да палучкi. Трэба памятаць, што i ворагу таксама не хапае тэхнiкi i кадраѓ. У прыватнасцi з васемнаццатага па трыццаць чацвёрты год, у немцаѓ не было ѓсеагульнай вайсковай павiннасцi, а войска налiчвала толькi сто тысяч салдат. Так немцаѓ абмежавалi Версальскай дамовай.
  - Я гэта ведаю! - Сталiн выпусцiѓ у паветра, колца дыму.
  Першы ѓ Расii маршал польскага паходжання працягнуѓ:
  - Дык вось у нямецкай армii востра не хапала афiцэраѓ. Адольф Гiтлер нават пiсаѓ, дакладней казаѓ падчас застольных гутарак: трэба было сфармаваць войскi, выключна з афiцэраѓ i скарацiѓшы тэрмiны службы: прагнаць праз праграму падрыхтоѓкi як мага больш людзей. Акрамя таго, можна было б значна павялiчыць палiцэйскiя сiлы i палепшыць iх баявую падрыхтоѓку. У прыватнасцi тэрмiновай службы, маглi б служыць i палiцэйскiх часцях, каб дазволiла стварыць больш магутную базу, пры будаѓнiцтве ѓзброеных сiл.
  - Хiтрая шэльма! - Сталiн згарнуѓ тыгравае вачыма.
  - Так што немцы таксама не дацягвалi, да сур'ёзнай вайны, па сваёй баяздольнасцi. Iх войскi ѓ большасцi сваёй былi волкiя. -Безапеляцыйна, зрабiѓ выснову Ракасоѓскi.
  Сталiн прыжмурыѓся:
  - Але Францыю i Англiю хутка разграмiлi. Наогул, я чакаѓ, што вайна на Захадзе зацягнецца i не падцягнуѓ загадзя войска да мяжы Трэцяга Рэйха: баючыся спудзiць немцаѓ. Ну нiхто не чакаѓ: што праѓзыходныя сiлы чатырох дзяржаѓ пратрымацца толькi паѓтара месяца.
  - Гэта калi лiчыць актыѓную фазу баявых дзеянняѓ!
  - Вось менавiта, а не фармальную працягласць вайны. Адных ваенна-палонных немцы захапiлi прыкладна чатыры мiльёны. Потым яны iх выкарыстоѓвалi ѓ якасцi рабсiлы, што дазволiла супернiку давесцi колькасць войска, да сямi мiльёнаѓ двухсот тысяч чалавек.
  - Што зрабiла iх войска, яшчэ больш друзлай i знiзiла баявыя якасцi. Бо чым больш бурбалка, тым танчэй яго сценкi.
  - Якiя растуць iмперыi - падобныя мыльнай бурбалцы, толькi пры эгаiстычным кiраваннi! - Запярэчыѓ Сталiн. - Клапатлiвая iмперыя як якiя растуць косцi, з павелiчэннем, становяцца мацней!
  - Разумна сказана, але да Трэцяга Рэйху падобнае не ставiцца!
  - Затое ставiцца да нас! Савецкая сiстэма лепшая за капiталiстычную i заходнюю дэмакратыю. Яе сiла ѓ таталiтарнасцi.
  - А як табе падабацца палiтычная сiстэма ѓ абедзвюх Расiях?
  - Выдатна! Усе людзi жывуць у казармах i маюць званнi. Дзiця яшчэ лежачы ва ѓлоннi кампутара, падвяргаецца татальнай апрацоѓцы. Усе служаць у войску, усё пры справе. А выхаванне болем! Нават самыя вышэйшыя чыноѓнiкi праходзяць кiбернетычную апрацоѓку. Мне падабаецца такая гiпертаталiтарная сiстэма. Праѓда нажаль няма поѓнага кантролю над думкамi, хоць тэхналогii гэта дазваляюць!
  - Гэта таму што з бiяробатаѓ, не могуць атрымацца добрыя салдаты. На вайне патрэбная iнiцыятыва i некаторая самастойнасць у мысленнi, свабода ва ѓчынках. - па-фiласофску вымавiѓ Ракасоѓскi.
  - Так! Робаты не лепшыя за людзей. Павiнен сказаць, у свой час, я скептычна паставiѓся да кiбернетыкаѓ. Адчуваѓ патэнцыйную пагрозу чалавецтву. Аддаѓ з у чэпкiя рукi органаѓ.
  Ракасоѓскi пастараѓся вярнуць размову ѓ ранейшае рэчышча:
  - Кiбернетыка гэта вядома добра, але ѓсё ж хiба гэта не памылка, што мы не стукнулi па Гiтлеру ѓ саракавым годзе?
  Сталiн адказаѓ:
  - Магчыма памылка, але канцэнтрацыя войскаѓ магла спудзiць Гiтлера, прымусiѓшы яго адмовiцца ад наступу на Захадзе. Наогул у любы момант Брытанiя i Нямеччына, маглi заключыць мiр. Я менавiта гэта баяѓся, але зараз бачу, што памыляѓся. Зрэшты ѓ разгроме Францыi былi i выгады.
  - Якiя?
  - Шматлiкiя калонii Францыi i Брытанii, маглi падняць паѓстаннi i патрапiць у сферу ѓплыву СССР. Адкуль сыходзiць капiталiзм, прыходзiць сацыялiзм. Асаблiва добра, калi б захапiлi кантынентальную Вялiкабрытанiю. Такiя магчымасцi для камунiзму.
  Ракасоѓскi пагадзiѓся:
  - Верагодна! Калонii разгромленых iмперый, маглi б стаць нашымi саюзнымi рэспублiкамi. Але вось потым пасля разгрому Францыi, якiя планы. Можа ѓзяць сорак першы год, калi да мяжы сталi падцягвацца войскi.
  Сталiн адзначыѓ:
  - Да мяне даносiлi звесткi, што немцы рыхтуюць вайну з СССР. Але яны былi такiя супярэчлiвыя. У прыватнасцi разведка паведамляла, што Гiтлер перамогшы Англiю, абрынуцца на СССР.
  - Было такое!
  - А паспрабуй перамагчы Брытанiю, калi яна валодае такой вялiкай перавагай на моры. Асаблiва па буйных надводных караблях. Яны патопяць любыя транспарты Нямеччыны. Тэарэтычна немцы маглi дабiцца перавагi над Брытанiяй у авiяцыi, але трэба было для гэтага адмабiлiзаваць ваенную прамысловасць.
  - Лёгкадумна паводзiла сябе Германiя.
  - А я не! У прыватнасцi ѓ саракавым годзе быѓ працягнуты працоѓны дзень i ѓведзена крымiнальная адказнасць за спазненнi. Актыѓна практыкавалiся звышурочныя працы. Нарошчваѓся выпуск узбраенняѓ. Хто мог падставiць пад сумнеѓ той факт, што мы рыхтавалiся. Ведаючы, што сутычка з фашызмам непазбежная, мы мабiлiзавалi ѓсё, што толькi маглi. Натуральна не аб'яѓляючы ваеннага становiшча, але заклiкаючы таемна войскi.
  - I ѓсё ж аказалiся не гатовыя!
  - Як сказаць! Справа ѓ тым, што ѓ дзеяннях фашыстаѓ, было шмат элементаѓ адкрытага блефу. Разведка паведамляла, што адкрыццю ваенных дзеянняѓ будзе папярэднiчаць прад'яѓленне ѓльтыматуму. Што немцы хочуць, дабiцца паляпшэння ѓмоѓ пастаѓкi сыравiны. У прыватнасцi арэнды нафтавых свiдравiн у Азербайджане, знiжэння коштаѓ на прадукты харчавання i iншае. I для гэтага нарошчвае сiлы. Акрамя таго разведка даносiла што немцы, трымаюць буйныя сiлы ѓ Францыi i рыхтуюць аперацыю "Марскi Леѓ".
  - Была такая дэзiнфармацыя.
  - Акрамя таго разведка перадавала, не дакладныя звесткi аб узброеных сiлах немцаѓ. Яны былi завышаны прыкладна ѓ два разы. З-за гэтага стваралася ѓражанне, што фашысты перакiдваюць не ѓсе сiлы. Гэта значыць менш за палову, а значыць вайна з Германiяй не з'яѓляецца непазбежнай. Не будзе ж Гiтлер, нападаць засяродзiѓшы меншую частку войска. Я так i думаѓ тыповы блеф. Акрамя таго подлы i хiтры Гiтлер, мог трымаць войскi асьцерагаючыся нашага нападу.
  Як кажуць злодзей сумленнаму не верыць.
  - А вы не хацелi напасцi на Германiю!
  - На ѓсякi выпадак я падцягваѓ войскi, але пытанне як i калi наносiць удар заставаѓся адкрытым. Наша войска яшчэ знаходзiлася на стадыi фармавання. Дывiзii былi ѓкамплектаваны па законах мiрнага часу. Акрамя таго немцы не рыхтавалiся да зiмовай вайны. У прыватнасцi не хапала зiмовага адзення, яно было толькi ѓ эсэсаѓскiх войсках, змазка ѓ нямецкiх аѓтаматах i стрэльбах застывала на марозе. Акрамя таго бензiн з вугалю, замярзаѓ пры дзевяцi градусах марозу. Нямецкая тэхнiка, танкi з вузкiмi гусенiцамi, самалёты з маторамi, якiя ламаюцца. Усё гэтае следства негатоѓнасцi да зiмы. Ну, а немцы не прыстасавалiся да зiмы, хоць можна было сёе-тое памяняць у тэхнiцы, ёсць жа спецыяльная марозаѓстойлiвая змазка. Ну, а нашы войскi абвыклi жыць i ваяваць, ва ѓмовах суровага марозу. Ды i вайна з Фiнамi шмат чаму навучыла. Немцы апынулiся ѓ гэтых адносiнах выдзiманымi дурнямi.
  Ракасоѓскi выказаѓ версiю:
  - Магчыма гэта ѓ вынiку забабоны!
  Сталiн засмяяѓся:
  - У цябе цiкавы аргумент. Ды Адольф Гiтлер вельмi разлiчваѓ на сваё акультнае войска i дамова з холадам. Ён думаѓ што яго чараѓнiкi, астролагi i чараѓнiкi зробяць зiму сухой i цёплай, тады войска фашыстаѓ дойдзе да ђрала. Ва ѓсякiм разе, Гiтлер сур'ёзна разлiчваѓ на дапамогу Сатаны. Але мабыць у дадзеным выпадку, Ён не захацеѓ дапамагаць.
  - А можа Бог умяшаѓся?
  - I гэта не выключана! Я ж пасля вайны, спынiѓ ганеннi на царкву. Гэта, напэѓна, нам дапамагло! Хаця ѓ мяне своеасаблiвы погляд на рэлiгiю. Я лiчу што вера людзей, сама стварыла тую сiлу што завецца Богам. - Сталiн пацёр вусы. - У любым выпадку моцныя маразы i восеньская бездараж пайшлi больш на карысць нам, чым немцам. Будзь фашысты больш гатовы да вайны: зыход бiтвы за Маскву быѓ бы сумнеѓным.
  Ракасоѓскi ѓсё ж спытаѓ:
  - Але нападаць на Гiтлера вы збiралiся?
  Сталiн пакруцiѓ галавой:
  - Вопыт другой сусветнай вайны, паказаѓ: што напад як правiла мацней абароны. Рашучае наступ Гiтлера супраць Францыi, разгром iтальянцаѓ у Афрыцы, зваротны хук-накаѓт Ромеля. Трэба сказаць сапраѓды вялiкага палкаводца. Вырабячы ѓдар па ангельскiх войсках, маючы ѓсяго дзесяць танкаѓ, i пяцьдзесят грузавiкоѓ закамуфляваных пад танк, можа толькi вельмi майстэрскi палкаводзец. Працiѓнiк яго пераѓзыходзiѓ у разоѓ дзесяць. Мяркую калi б Ромеля было больш сiл i ѓлады над войскам, то ён бы захапiѓ усю Афрыку.
  - Ромель моцны палкаводзец, але нажаль яму не прыйшлося ваяваць на ѓсходнiм фронце. Думаю што быць гэтаму фельдмаршалу бiтым.
  - Табой?
  - Можа быць! Бо менавiта я камандаваѓ парадам перамогi, а прымаѓ яго Жукаѓ. Гэта вялiкi давер мне.
  - Ну як сказаць! Думаю, што Васiлеѓскi быѓ як мiнiмум не горшы. Асаблiва мне спадабалася як хутка i адносна з невялiкiмi стратамi, ён разграмiѓ Японiю. А салдаты краiны ѓзыходзячага сонца бiлiся як тыгры-героi. Вельмi ѓстойлiвыя i нiколi не здаюцца ѓ палон.
  - Нiколi?
  - Рэдка ѓ параѓнаннi з намi войскамi. Падумаць толькi амаль шэсць мiльёнаѓ палонных за ѓсю вайну. I цэлых дзве армii перабежчыкаѓ. Калi Уласава арыштавалi, то так увалiлi па рэбрах, што прыйшлося рабiць суд закрытым, ён не мог перасоѓвацца. Наогул Уласаѓ поѓны iдыёт. Перайсцi на бок гiтлераѓцаѓ,
  пасля таго як вермахт бiт пад Масквой, а ЗША ѓступiлi ѓ вайну з Трэцiм Рэйхам. Мы маглi перамагчы фашыстаѓ значна раней, калi б не распылялi сiлы, а нашыя гора-генералы хутчэй вучылiся ваяваць. Бо савецкая ваенная навука ѓзбагачалася крывёй.
  - Пасеѓ перамогi мае патрэбу ѓ палiваннi крывёй i ѓгнаеннi трупамi! - Сказаѓ Ракасоѓскi.
  - Гэта калi палкаводцы зусiм ужо бяздарныя! Але рускi народ багаты на таленты. Зрэшты Майнштэйн вельмi нават не благi палкаводзец. Я быѓ бы рады бачыць яго ѓ сваёй камандзе!
  - А чуѓ што яго вось-вось уваскрэсяць i мабiлiзуюць у дзейснае войска!
  - А колькi ѓ Святаросii дывiзiй?
  - Не ведаю! Гэта ваенная таямнiца!
  - Нават для цябе!
  - Нават для мяне! Толькi iмператар, дакладней iмператрыца ведае.
  Сталiн заѓважыѓ:
  - Дрэнная краiна якой кiруюць жанчыны.
  Ракасоѓскi падвёѓ фiласофскi вынiк:
  - Яшчэ горш, калi ёю наогул не кiруюць!
  Усе гэтыя думкi ѓ iмгненнi вока пранеслiся ѓ гiперплазменным мозгу гiпермаршала. Мiльёны зоркалётаѓ Святароссii атакавалi войска фантомаѓ. Тыя перамяшчалiся з фантастычнай хуткасцю. Вось перадавы рыцар ударыѓ дзiдай ракетны крэйсер. Вастрыё прашыла i затым раскалола карабель. Лучнiца-эльф выпусцiла стралу, услед за ёй паляцелi iншыя гасцiнцы. Iх хуткасць шматкроць перавышала светлавую. Ультра-дрэдноут, атрымаѓшы некалькi дзясяткаѓ трапленняѓ загарэѓся. Мовы полымя былi мноства кветак i адценняѓ, гэта палала магiя. Уявiце сабе чароѓны агонь, ён не патрабуе кiслароду, i пажырае матэрыял у мiльёны разоѓ трывалей тытана. Усё гэта цудоѓна прыгожа. Алёша Паповiч загадаѓ весцi стральбу на дыстанцыi, стрэлы iмчалiся хутчэй за ракеты, у адказ зорны флот адкрыѓ стралянiну з усiх гармат, выпраменьвальнiкаѓ i пускавых установак. Наймагутныя тэрмакрэзонавыя ракеты выбухалi, бударажачы мiнi-матэрыю з якой складалiся фантомы. Тэарэтычна i амаль несмяротнага фантома можна знiшчыць вялiкай канцэнтрацыяй суперэнергii. Але зрабiць гэта вельмi не проста.
  Алёша Паповiч скамандаваѓ Дабрынi Мiкiцiчу i Мiкулю:
  - Разыходзьцеся веерам! Няхай нашы войскi манеѓраюць i абхопяць ворагаѓ з флангаѓ.
  Дабрыня прапанаваѓ:
  - А можа проста раскалоць супернiка напалову?
  Алёша запярэчыѓ:
  - Не варта! У гэтым выпадку нам давядзецца бiцца на два фронты. А мы супернiка не проста расколем, а ѓтвараем класiчны мяшок.
  Дабрыня заѓважыѓ:
  - Працiѓнiк падобна, менавiта гэта спрабуе з намi зрабiць.
  Мiкула прапанаваѓ:
  - Давайце камбiнаваную тактыку, удар выпуклай лiнзай, а ѓ цэнтры "ружа". Такая пабудова будзе вельмi эфектыѓная.
  Алёша пагадзiѓся:
  - Што ж паспрабуем прабурыць. У цэнтры атаку павядзе Пастухоѓ.
  Пастухоѓ адказаѓ:
  - Ёсць камандзiр!
  Ракасоѓскi зрэшты сам, iмкнуѓся ахапiць супернiка з флангаѓ. Ён разумеѓ лепш за ѓсiх, што такое бойка ѓ катле. Адначасова абедзве армii няѓмольна зблiжалiся.
  Алёша Паповiч вырашыѓ, што аптымальная тактыка - гэта спалучэнне абстрэлу i рубкi.
  Пастухоѓ як заѓсёды вырваѓся наперад. Юнак магутнымi ѓдарамi мячоѓ, засек два лiнкоры, яны рассыпалiся на палаючыя аскепкi. Праѓда волата самога апякло гiперплазменным бiзуном. Асаблiва былi небяспечныя ракеты i выпраменьвальнiкi; злiзваюць прастору. Яны ѓтваралi цэлыя дзiркi ѓ даспехах, наносячы страшныя, часам смяротныя раны.
  Якi змагаецца побач з Пастуховым, рыцар Айвенга круцiѓ сякерай, спрытна рассек грос-эсмiнец, а яго скакун затаптаѓ дзясятак ракетных катэраѓ. Затым юнак разбiѓ тры крэйсеры спрытным узмахам. Пастухоѓ накiнуѓся на велiзарны ѓльтра-лiнкор. Адразу засячы такога гiганта, было занадта ѓжо складана. Удары мячамi не адразу даходзяць да мэты. Яны рассякаюць браню, ссякаюць вежы. Але вялiзны зоркалёт адстрэльваецца, прычыняючы боль Пастухова. Айвенга падказвае:
  - Урэж па рэактары. Пабi яго мячом.
  Пастухоѓ паступае падобнай выявай. Гiперрэактар iрвануѓ, велiзарны зоркалёт нiбы аброс зiготкiмi пёрамi. Юны волат-фантам адхiснуѓся, некалькi пласцiнак бранi расплавiлася, апякло каня.
  - Агрызаецца гад!
  Айвенга затуляе шчытом, тэрма-креонновая ракета трапляе ѓ цэнтр, узнiкае страсенне, падобную на сталь паверхню злёгку прапалiла. Некалькi змагароѓ, якiя змагалiся побач з iмi, атрымалi сур'ёзныя пашкоджаннi, сёй-той нават рассыпаѓся.
  Напаѓаголеныя велiчэзныя дзяѓчыны-фантомы пусцiлi ѓ ход сякеры i разышлiся на пяць лёзаѓ мячы. Графiня дэ Валён доѓгiмi, спрытнымi пальчыкамi сваёй босай ножкi, схапiла крэйсер за нос, змяѓшы адразу паѓсотнi зброевых ствалоѓ. У ступню створанай магiяй, залатакудрай дзяѓчыны стукнула термопреоновая ракета, маментальна выпарыѓшы падлогу нагi. Графiня ледзь не ашалела ад болю, яе сяброѓцы ѓразiлi грудзi, ад чаго ѓ розныя бакi разляцелiся кавалкi магiк-плоцi. А сэра Бiшопа ѓразiла такой моцай, што шчыт рассыпаѓся, а ѓ грудзях узнiкла велiчэзная дзiрка.
  Страты флота Святароссii таксама былi вялiзныя. Асаблiва калi ѓ бiтву ѓступiлi дыназаѓры. Гэтыя гiганты толькi знешне здавалiся нязграбнымi, а ѓ рэчаiснасцi былi грознай сiлай. Яны смiналi i раздзiралi канструкцыi, iмкнучыся абраць зоркалёты буйней. Iх абстрэльвалi караблi ѓсiх масцяѓ, але не маглi звалiць гэтак вялiзныя, памерам з планету сярэдняй велiчынi тушы. Адзiнае што можна было зрабiць, гэта сысцi ад непазбежнай паразы дыназаѓрам. Падобнага монстра i сапраѓды амаль немагчыма спынiць, але зоркалёты спрабуюць манеѓраваць, адхiляючыся ад волатаѓ.
  Алёша Паповiч камандуе:
  - Старайцеся падысцi да iх блiжэй. Зацягвайце перадавыя палiцы на дыназаѓраѓ. Разбiцеся на невялiкiя зграйкi i ваюйце кучно, пазбаѓляйце iх манеѓру, нахабна падсякайце!
  Воiны разбiлiся на групы: так нiшчыць зоркалёты, значна больш эфектыѓна. Пастухоѓ i Айвенга абрынулiся на якiя круцяцца вакол iх крэйсера, абодва волаты былi сур'ёзна паранены, але iх рухi, захавалi iмклiвасць.
  А дзяѓчаты не толькi разбуралi мячамi, але спрытна падчапiѓшы зоркалёты ножкамi, перакiдвалi iх адзiн ад аднаго. Гэта было нешта, ад нажнога гандбола, пятачкi адбiвалiся ад мноства сонцаѓ, лупiна босых, дзявочых падэшваѓ гуляла ѓсiмi колерамi вясёлкi, хоць яе абпальвалi гiперплазменныя выбухi, разбураных караблёѓ.
  Ваяѓнiцы нават ускрыквалi ад болю, пялёсткi суперагню, палаючага полымя ласкамi iх шматпакутныя ножкi.
  Мiльёны воiнаѓ у зоркалётах, перакiдвала з боку ѓ бок. Пяцi-зорны генерал Максiм Iголкiн, любуючыся на пералiвы зiхатлiвых каленак, шчыкалатак, ступняѓ цудоѓных дзяѓчат, i старая ѓтрымацца на месцы ѓ сваiм крэйсеры, якi падхапiла аголеная ножка найяснейшай княгiнi Лiзаветы, вымавiѓ:
  - Прыгажосць не забiць - прыгажосць сама забойная!
  Дзве ваяѓнiцы як у велiчэзным балеце, ускiнулi цудоѓныя ножанькi змясцiѓшы памiж iмi крэйсер i зараз сцiснулi яго. Метал у мiльёны разоѓ трывалейшы за тытан, лопнуѓ нiбы яйка пад гусенiцамi танка. Смерць вартая апiсання ѓ паэмах залатога веку!
  Ракасоѓскi бачыѓ, што магiчная сiла сутыкнулася з нанатэхналогiямi, i пакуль бярэ ѓверх!
  Ён загадаѓ:
  - Перавесцi караблi на максiмальны па iнтэнсiѓнасцi рэжым стральбы i павялiчыць хуткасць манеѓру. Нi ѓ якiм разе не даваць супернiку, шанцаѓ на паспяховую контратаку.
  Дзяѓчына-эльф паправiла:
  - Фантомы Вялiкарасii, як раз нас атакуюць i iдуць наперад, так што хутчэй за ѓсё, гаворка можна весцi аб нашай контратацы.
  Хоць дзяѓчына i была маршалам, падобныя заявы ашалелi гiпермаршала: атрымлiваецца яйкi вучаць курыцу, а баба мужыка.
  Ракасоѓскi прароѓ:
  - Заткнiся! Я пасылаю цябе на ѓльтра-дрэднаѓце: перахапiць дыназаѓраѓ i паспяхова расстраляць iх. Бо ѓ табе такiя сiлы i неабыякi патэнцыял. Асаблiва жаночага розуму, дзiця расы легкаважнай i шчадралюбнай.
  Эльф заѓважыла:
  - Мы на мiльёны гадоѓ старажытней за людзей. Яшчэ малпа ад якой адбыѓся чалавек, не ѓзяла ѓ рукi камень, а мы баразнiлi абшары космасу, i стваралi шэдэѓры.
  Ракасоѓскi круцячы галавой, як вецер флiгелем заѓважыѓ:
  - Сутнасць у сучаснасцi! Няма больш бездапаможнай нацыi, чым тая чые поспехi засталiся ѓ далёкiм мiнулым! Няма больш узвышанай iмперыi, чым тая, што жыве сучаснасцю, i з кожным годам станавiцца мацней!
  Эльф страсянула прычоскай:
  - Вы рускiя ѓсё ж традыцыйна грэбавалi сваiмi продкамi. У вас радавод быѓ не ѓ кошце!
  Ракасоѓскi запярэчыѓ:
  - Я не рускi, а паляк! Мае продкi былi простымi сялянамi, але тым не менш я ганаруся iмi!
  - Гэтым можна ганарыцца!
  - Акрамя таго ѓва мне цячэ казачая кроѓ! А па матчынай лiнii мае аддаленыя продкi iшлi штурмаваць Iерусалiм. - заявiѓ Ракасоѓскi.
  Эльф заѓважыла:
  - А мае продкi бiлiся ѓ космасе задоѓга да заснавання Iерусалiма. Наогул не самавiта ѓ крытычны момант бiтвы, абмяркоѓваць нашых продкаѓ.
  Ракасоѓскi гаркнуѓ:
  - Выконвай загад!
  Яны размаѓлялi з вельмi вялiкай хуткасцю i таму за час дыялогу карцiна бою практычна не змянiлася. Але войска фантомаѓ вывяргала патокi смяротнай энергii. Яна душыла, iмкнучыся скамячыць усе перашкоды, у космасе разляталiся пучкi энергii, як знiшчаных зоркалётаѓ, так i здзiѓленых фантомаѓ. Дзяѓчынкi апроч лукаѓ, ножак i пяцiлезавых мячоѓ, ужылi бiзуны з уплеценымi ѓ хвосцiкi васьмiграннымi зорачкамi. Яны асаблiва крута, разбуралi драбнейшыя караблi. Армiя Вялiкарасii тым часам перайшла ѓ контрнаступленне. Яна спрабавала раскалашмацiць ворагаѓ i пры гэтым захаваць твар - нельга лаѓры ѓсе перамогi аддаваць фантомам.
  Аляксандр Македонскi энергiчна аддаючы загады, захоѓваѓ спакой, блiзкасць перамогi, рабiла яшчэ больш ашчаднымi вялiкага палкаводца.
  - Выкарыстоѓвайце пабудову бутон цюльпана браты. Варожыя скiвiцы аслаблi i засталося толькi добра рушыць па iх i паляцяць зубы.
  Вядзьмарка Аксана паслала галаграму-перадачу: яе выява цудоѓнай дзяѓчыны паѓстала перад палкаводцам:
  - Што Аляксандр ты мой кароль!
  Македонскi жартам рыфмуючы, адказаѓ:
  - Ты добра адыграла ролю!
  - Я выконвала твой капрыз!
  - Цяпер атрымаеш першы прыз!
  - Згодна я! Ты Аляксандр наша сiла! Аляксандр - наш сцяг! Аляксандр - заѓсёды з намi!
  Македонскiя пагразiѓ пальцам:
  - Не перабольшвай мае добрыя якасцi дзiва! Яны вядома вялiкiя, але не на столькi каб малiтоѓна зладжваць рукi.
  Аксана жвава адказала:
  - Зараз аб галоѓным! Трэба не даць ворагу вырвацца з катла. З'яѓленне нашых войскаѓ у тыле ворага, гэта шанц перахапiць iнiцыятыву на тактычным узроѓнi.
  Аляксандр Македонскi пагадзiѓся:
  - I не маленькi шанец!
  Аксана прыжмурылася i праспявала:
  Малпы курчаць морду,
  I сядзяць на галiнцы!
  Лёгкадумныя ѓсё ж...
  -Былi нашы продкi! - Скончыѓ хiхiкнуѓшы Аляксандр. - Хоць ведаеш красуня, мой бацька быѓ сам бог Амон, а таксама Зеѓс.
  Аксане стала смешна:
  - Дык у цябе што два адразу бацькi!
  - Два вялiкiя Бога!
  - А як яны адначасова цябе рабiлi?
  Аляксандр i сам разумеѓ абсурднасць такога сцвярджэння, але не ѓтрымаѓся ад чарговага перла:
  - Усё не магчымае, магчыма ведаю дакладна!
  Багам не трэба пацець, каб зрабiць тэрмiнова!
  На яны несмяротныя, у сiле багi!
  Каб тварыць царам дзяцей, не зрабiѓшы "рогi"!
  Аксана заявiла:
  - Трэба раскiнуць пялёсткi "ружы" як мага шырэй! I абхапiць супернiку горла. Ты, вiдаць, i сам разумееш важнасць моманту!
  - Сын Амона i Зеѓса ѓсё разумее!
  - Дык дзейнiчай баец!
  Аляксандр Македонскi паслаѓ тэлепатычны iмпульс, для таго каб кiраваць сваiмi шматлiкiмi войскамi.
  А дзяѓчына таксама карэктавала атаку фантомаѓ. Адначасова памiж сабой сталi секчыся чараѓнiкi.
  Наогул калi чараѓнiкi ваююць гэта вiдовiшча, не для слабанервных. I разам з тым яно ѓражвае. А калi мiльёны зоркалётаѓ з аднаго боку, сотнi тысяч велiчэзных вершнiкаѓ i дыназаѓраѓ з другога, пачынаюць секчыся, то на такую баталiю люба, дорага паглядзець.
  Бiтва разгортваецца ва ѓсю невымерную лютасьць. З аднаго боку атакуюць жвавыя скакуны, яны лётаюць, уверх унiз, кiдаюцца ѓ бакi. Дыназаѓры махаюць крыламi, плююцца зубамi, брыкаюць капытамi, хапаюць лапамi. Дзяѓчаты паскараюць узмахi бiзунамi, браня пад iх ударамi карабацiцца, i ѓспыхвае як бензiн ад крэменю. Пастухоѓ i Айвенга прарвалiся да флагмана, на якiм знаходзiлася маршал Заратуска.
  Дзяѓчына-эльф загадала, прымянiць бiялагiчныя снарады. Якi трапiѓ пад iх удар, вершнiка-фантома перакасiла. Ён скурчыѓся i ператварыѓся ѓ звычайны высахлы кляновы лiсцiк.
  Айвенга i Пастухоѓ прымудрылiся ѓхiлiцца ад паражэння i ѓдарылi мячамi па бранi. Да Заратускi дайшоѓ моцны грукат. Дзяѓчына выцягнула прыгожы твар:
  - З мячамi на зоркалёт! Што можа быць больш абсурдным!
  Юнак чалавечай пароды адказаѓ:
  - Што зробiш! Бо гэта магутныя фантомы! Страшная сiла магii! Супраць iх амаль немагчыма выстаяць.
  - Тады будзем манеѓраваць, пераходзiм на новую праграму кiравання, "Хаатычны хаос"!
  Айвенга бачачы што плазмавывяржэнне ѓзмацнiлася, а зоркалёт разгортваецца, паслаѓ бумеранг. Ён праляцеѓ i зрэзаѓ частку бронi супернiка, а таксама знёс адразу шэсць баявых страляючых веж.
  - Вось сэкс-секстант! - Сказаѓ услаѓлены юны рыцар, адроджаны да жыцця чараѓнiцтвам. У яго мозгу стала абуджацца, раней блакiраваная праграма, бiтваѓ з зоркалётамi. Наогул кожны фантом, мiнуѓ вонкава нябачную, але выразна зафiксаваную ѓ памяцi, праграму навучання. Вось i зараз Айвенга разумеѓ, што трэба пазбавiць вялiзны, падобны на чарапаху зоркалёт манеѓранасцi.
  Пастухоѓ, якi атрымаѓ некалькi раненняѓ з цяжкасцю трымаѓся ѓ сядле. Тым не менш мужнасць не пакiнула гэтага хлопца.
  - Давайце проста ѓрэжам па хвасце. Гэтыя зоркалёты стандартныя, i рухавiкi ѓ iх размешчаны аднолькава.
  Айвенга заѓважыѓ:
  - Цяжка падабрацца! Бачыш як ён манеѓруе!
  - А ты ѓрэж з дапамогай бумеранга!
  - Вялiкая рызыка прамахнуцца!
  - Нiчога страшнага! Ён да цябе вернецца i ты паспрабуеш зноѓ!
  Айвенга ледзь адхiлiѓся ад страшнага памерамi з Месяц зоркалёта, i запусцiѓ свой бумеранг:
  - Калi доѓга мучыцца! Што-небудзь атрымаць!
  - А калi не атрымацца!
  - Паспрабуем зноѓ!
  Бумеранг зрэзаѓ беражок хваста i вярнуѓся назад. Наогул мiнi-матэрыя, не гледзячы на ѓяѓную адсутнасць злучаных звёнаѓ, быѓшы злiтаванай магiяй, даволi трывалая.
  Пад Айвенга павалiѓся, практычна дэматэрыялiзаваѓся конь. Яму дасталася занадта шмат трапленняѓ з гармат рознага калiбру. Пастухоѓ тым часам секся з крэйсерамi, што было нашмат лягчэй. Тут амаль кожны ѓдар быѓ смяротны. Але вось паспрабуй зладзiцца з тэтралетамi. Яны такiя маленькiя, як машкара i iх вельмi шмат. Айвенга прымусiѓ спынiцца скакуна, якi страцiѓ вершнiка конiка i заскочыѓ на яго!
  - Героi iмчацца ад пагонi! Чужынец уварваѓся не дагонiць! - Праспяваѓ юнак. - Нам трэба толькi пачуць казку!
  Сапраѓды легендарны ваяр, якi атакуе пры дапамозе бумеранга, велiзарную, прычыненую мноствам палёѓ i матрыцай машыну. У гэтым зоркалёце было пяцьдзесят пяць мiльёнаѓ байцоѓ, i амаль мiльярд воiнаѓ. У iм змагалiся прадстаѓнiкi амаль ста дваццацi рас i вiдаѓ. Уявiце сабе такi велiчэзны, практычна неспасцiжны для разважання i ѓспрыманнi Ноеѓ каѓчэг. Ультрасучасны якiя ѓключаюць у сабе формы жыцця розных галактык.
  I яго атакуе зранены вершнiк-фантом, на белым, таксама ѓ ранах канi.
  Такая карцiна вартая пэндзля Рафаэля цi Пiкасо. Захаваць момант: калi воiн кiдае свой бумеранг.
  - Я ѓ азарце, як хлапчук, як шпана! Патрап, iначай крышка i хана! - Праспяваѓ каб лепш засяродзiцца Айвенга.
  А ѓнутры зоркалёта таксама жывыя iстоты, якiя жадаюць жыць! Нараджаць дзяцей i будаваць гарады. Вось тры сiмпатычныя падобных на норак са свiнымi галовамi iстоты, рыхтуюцца высадцы як дэсант. Яны толькi што, прайшлi курс баявой падрыхтоѓкi i адпачываючы, дзеляцца ѓражаннямi.
  Першы свiнорк Хей, выказаѓся ѓ своеасаблiвай манеры:
  - Вы ведаеце на маiм ранча я разводзiѓ меданясучых стракоз, ён пасвiлiся на плантацыях званочкаѓ i лiпы. Але мафiя загадала замянiць пасевы на грымучы гарошак, адзiн з наймацнейшых наркотыкаѓ. З аднаго боку гэта нашмат прыбытковей, але з другога ѓ мяне ѓзнiклi непрыемнасцi з законам.
  Другi свiнорк Порк пагадзiѓся:
  - Так! Гэтыя ѓлады Святаросii сочаць за распаѓсюджваннем наркотыкаѓ. Асаблiвую актыѓнасць праяѓляюць мiнi-робаты, разведчыкi. Сярод iх кажуць з'явiлiся зусiм маленечкiя памерам з малекулу, яны выкарыстоѓваючы энергiю зорных фатонаѓ, актыѓна перамяшчаюцца па прасторы.
  Трэцi самы юны свiнорк Хам, заѓважыѓ:
  - Не ведаю! Сучасная руская мова, якую нас прымусiлi вывучыць у школе, вельмi складаная. У гiсторыi развiцця сказана, што ѓ iм першапачаткова было ѓсяго шэсць склонаѓ, а зараз стала дваццаць чатыры.
  Порк усмiхнуѓся:
  - Што за жыццё школьная! Дзе кожны дзень кантрольная! Складанне, дзяленне! Фатонаѓ вывяржэнне!
  Хей усмiхнуѓся:
  - А для мяне, калi я вучыѓся ѓ школе, самым цяжкiм прадметам была гiперфiзiка. Асаблiва калi трэба было пазначыць зададзеныя параметры гiперплазмы. Хоць спосабы давядзення матэрыi да гiперплазменнага стану вельмi цiкавыя. Сучасныя тэхналогii дазваляюць змясцiць тэрма-прэонавы рэактар у запальнiцу.
  Хам заѓважыѓ:
  - Гэта было б яшчэ нiчога, калi б за найменшую правiннасць не падвяргалi болевага ѓздзеяння. Мне здаецца: што кожная пражылка пакутуе!
  - Боль гэта аснова магутнасцi i росквiту! - Заѓважыѓ Хей. Навучыся яе пераносiць i атрымлiваць асалоду ад.
  - Гэта жахлiва i ненатуральна! - пачаѓ Хам.
  У гэты момант моцна грымнула i са сцен пасыпалiся малекулы i фатоны. Усё залiло крывавым колерам.
  - Падобна патрапiла! - прарычэѓ сяржант Порк.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 8.
  Уладзiмiр Кашалотаѓ, ледзь не загiнуѓ, калi войскi Вялiкарасii перайшлi ѓ наступ. Цяпер ужо баявыя робаты спрабавалi перабудавацца. Яны выкарыстоѓвалi пабудову "шыла". Уладзiмiр змушаны быѓ гэтак жа адыходзiць. Хлапчук зрэшты дзейнiчаѓ стрымана. Як заѓсёды з ледзяным спакоем, прышчэпленым знясiльваючымi трэнiроѓкамi.
  - Стрыманасць для перамогi - што загартоѓка для сталi! - Сказаѓ сам сабе хлапчук. Уладзiмiр зноѓ узяѓ на прыцэл тэтралет, але перадумаѓ страляць. Занадта ѓжо лёгка маглi яго заѓважыць. Хлопец у думках перахрысцiѓся i стаѓ ажыццяѓляць плыѓны манеѓр адыходу. Ён гэта ѓжо рабiѓ шмат разоѓ, падчас упартых трэнiровак у разнастайных асяроддзях.
  Тут на яго накацiла хваля радасцi: нельга ж адмаѓляць таго, што малюнак бiтвы змяняецца. Толькi што войска Святаросii наступала, пагражала зацiснуць у кацёл, а зараз яе асноѓныя сiлы адцягнуты ѓ тыл. Там з'явiлiся магiчныя фантомы, зброя чараѓнiцтва. Як гэта спявалася ѓ адной дзiцячай песнi старажытнасцi:
  - Трэба будзе, вярнуся без дарослых! Абыду iдучы ѓсю краiну! Паступлю я ѓ школу дзед-Марозаѓ, дзе вучаць чараѓнiцтву!
  Цяпер спраѓдзiлася мара светлых, вельмi прагрэсiѓных камунiстаѓ:
  Абмiнуць стагоддзi наступiць эпоха,
  У якой не будзе, пакуты i хлуснi!
  За гэта бярыся, да апошняга ѓздыху,
  Служы сваё Радзiме ты ад душы!
  
  I стане тады вядзьмарства даступным,
  Любому немаѓляцi, а старасцi няма!
  I сiлу сваю не выкарыстоѓваю злачынна,
  З перамогай героi - айчыны прывiтанне!
  Ды зараз ён i на самай справе, нешта накшталт чараѓнiка, толькi вось жыццё вядзе нялёгкае. Вольнага часу амаль няма, усё занята татальнай падрыхтоѓкай да вайны. Гэта ѓжо стала дадзенасцю. Ды было што падобнае ѓ старажытнасцi, здаецца ѓ Спарце. Тамака таксама дзяцей жорстка трэнiравалi i бiлi. Праѓда не з маленства, i нанатэхналогiй, пры катаваннi не выкарыстоѓвалi. Але шмат падобнага, выдасканаленыя метады падрыхтоѓкi, трэнiроѓкi. Тэарэтычныя веды праѓда ѓ хлапчукоѓ i дзяѓчынак велiзарныя, нiбы закладзеныя ѓ цвёрдую кружэлку кампутара. Ён ведае гiсторыю ѓсiх войн: што вяло чалавецтва на працягу тысячагоддзяѓ. У тым лiку, тыя, што праводзiла шумерская цывiлiзацыя i старажытны Егiпет. Першыя воiнскiя пастраеннi, баявыя каляснiцы, тыпы старажытнай зброi. Асаблiва багатую гiсторыю войн меѓ старажытны Рым. Розных палкаводцаѓ сотнi, разнастайныя хiтрасцi, стратэгi продкаѓ, выкарыстанне прыёмаѓ у бiтвах. Адмысловую ролю гулялi таксама навыкi сутычак, у прыватнасцi вiртуальная язда на каляснiцах( апошняе вельмi спадабалася ђладзiмiру). Наогул было не дрэнна вярнуцца ѓ старажытнасць, якiм бы вялiкiм чалавекам ён тады б стаѓ. Аве Кашалотаѓ!!! Асаблiва цiкава: было б паваяваць з Гiтлерам. Ён бы з сучаснай зброяй увесь вермахт у адзiночку раскiдаѓ, а чым не круты!
  Юнак бачыѓ, што войска Вялiкарасii, iзноѓ зблiзiлася з ворагам, атрады зоркалётаѓ нават часткова змяшалiся. У гэтым быѓ ягоны шанец.
  - Я вас так проста не адпушчу!
  Тэтралет лёгка знiшчаны, у iм здаецца быѓ хлопец. Ну што ж, дзяѓчат забiваць куды цяжэй. Хаця iх спецыяльна псiхалагiчна рыхтавалi да таго, што ѓ вайны няма ѓзросту i полу. Вораг ёсць вораг i яго трэба забiваць. Неабходна забыцца пра жаль i спачуванне.
  - Ад вайны зыходзiць ледзяны холад, паѓбяды калi ён замарозiць сэрца, бяда калi адмарозiць мазгi! - Сказала неяк iх настаѓнiца.
  Зорная бiтва, што нясе яна... Вось брыганцiны Святаросii выконваюць складаны манеѓр. Наблiжаюцца, выходзяць на востры вугал. Даюць залп. Вакуум абсыпаѓся, нiбы камень трапiѓ у люстэрка. У кожным аскепцы збiты зоркалёт i расплаѓлены крэйсер, эсмiнец, лiнкор.
  Робаты Святаросii сутыкнулiся з робатамi Вялiкарасii. Паядынак электронных тытанаѓ, тут справа нават даходзiла да рукапашнай сутычкi электронных монстраѓ.
  Машыны сутыкалiся, мноства шчупальцаѓ ламалася, гiперплазменныя выблiскi бiлi практычна ва ѓпор. На гэты раз лiкавая перавага, была на баку робатаѓ Вялiкарасii. Яны прарывалiся, iмкнучыся рассекчы пазiцыю, i максiмальна выкарыстоѓваць сваю перавагу. Самыя буйныя робаты, памерамi з хмарачос, манеѓравалi з вытанчанасцю балерын. Яны то сыходзiлiся, то разыходзiлiся спрабуючы на трываласць уласную абарону. Вось адна з машын iрванула, так што ѓверх быѓ выкiнуты фантан гiперплазмы. Выпадкова якiя патрапiлi два тэтралета, проста злiзаѓ апантаны жар, агнiстым мовай. Iрванула яшчэ некалькi масiѓных машын. Здавалася наступiѓ Армагедон, наколькi ѓсё было маляѓнiчым i разлютаваным.
  Уладзiмiр стараѓся, пазбягаць агнiстага кантакту са сваiмi. Калi б выпадкова: ён бы забiѓ байца свайго войска, то мала таго, што падвергся б найжорсткаму пакаранню, але сам бы сабе гэтага не прабачыѓ. Гэта ж такое глупства. У свой час немцы часоѓ другой сусветнай вайны, часта выкарыстоѓвалi хiтрасць: пераапраналiся ѓ савецкую ваенную форму(балазе, iм удалося шмат захапiць трафейнага абмундзiравання), а потым паведамлялi, што гэта войскi выходзяць з акружэння. Часта асаблiва па пачатку: гэта давала эфект, а потым савецкая артылерыя, нават адчыняла агонь па сваiх. Зрэшты ѓ далейшым, сталi абавязкова патрабаваць пароляѓ i выкарыстоѓваць лiчбавыя коды. Калi ѓ пачатку Вялiкай Айчыннай Вайны немцы ваявалi лепш за рускiх, камандаванне было на галаву вышэй (з сумам гэта трэба прызнаць) i дзякуй генералу Марозу якi выратаваѓ Маскву, то ѓ далейшым Чырвоная Армiя шматлiкаму навучылася. Заплацiѓшы мiльёны жыццяѓ, савецкае воiнскае мастацтва прыкметна ѓзбагацiлася. Каб выспяваѓ палкаводчы талент - кроѓ салдат павiнна, багата абрашаць палi бiтваѓ! Асаблiва моцна савецкiя камандзiры засвоiлi важнасць артылерысцкага агню. Так як савецкая бамбавальная авiяцыя, была мала моцнай (бамбавiкi каштуюць дорага), галоѓная стаѓка была зроблена на прылады, вялiкiх калiбраѓ. Трэба адзначыць таксама: што тут савецкiм генералам моцна дапамог Гiтлер. Патрабуючы ад сваiх салдат ваяваць фанатычна i не кроку назад, фашысты падпарадкоѓваючыся недалёкаму фюрару: асноѓныя сiлы канцэнтравалi на першай лiнii абароны, з-за чаго войскi размяшчалiся цесна, iх страты былi вельмi вялiкiя. Вопыт першай сусветнай вайны, дзе немцы будавалi другую i трэцюю лiнiю абароны, нават магутней першай, быѓ начыста праiгнараваны! Асаблiва гэта яскрава, праявiлася падчас вiсла-одэрскай аперацыi. Германiя ѓ сорак чацвёртым годзе выпускала за месяц амаль 1900 танкаѓ i самаходак. У пачатку сорак пятага года: на ѓсходнiм фронце было звыш васьмi тысяч танкаѓ i самаходак. Здавалася вялiкая сiла. Але дванаццаць танкавых дывiзiй вермахта, былi ѓшчыльную падцягнуты да лiнii фронту i патрапiлi пад удар савецкай артылерыi. У вынiку: прарваѓшы перадавую лiнiю абароны, савецкiя войскi пакацiлiся, як горная лавiна. Калi б у свой час не баязлiвасць Жукава, i надзвычайная занятасць Сталiна (падрыхтоѓка i правядзенне Ялцiнскай канферэнцыi), то Берлiн быѓ бы ѓзяты яшчэ ѓ лютым. Наогул роля Жукава ѓ вайне не адназначная, ён перамагаѓ як правiла вялiкай крывёй, дапусцiѓ шмат памылак: асаблiва на пачатковым этапе вайны. Але разам яго велiзарны досвед кiраѓнiцтва войскамi, асаблiва ѓ самых складаных умовах, уяѓляѓ вялiкую каштоѓнасць. У рэшце рэшт Сталiн; менавiта яму даверыѓ прымаць парад перамогi. Самога Сталiна вельмi паважалi i шанавалi ѓ Вялiкай Расiйскай iмперыi. Ды ён быѓ дыктатарам, але ж у Расii i зараз ваенная дыктатура. Ды вельмi жорсткi, якi рэпрэсуе цэлыя народы, але гэтая жорсткасць была апраѓдана, бо пераследвала высокiя мэты. Сталiн хацеѓ шчасця для ѓсяго чалавецтва, а гэтага немагчыма дабiцца без пралiцця крывi. У тыя часы, людзi жылi пяцьдзесят, шэсцьдзесят, максiмум семдзесят гадоѓ. Так што з таго, калi нехта з iх загiне на пару дзесяцiгоддзяѓ раней. Прырода жорсткая, значыць, i людзi маюць права быць жорсткiмi, асаблiва калi канчатковая мэта чалавека: зраѓняцца з багамi. Вось зараз, ён Уладзiмiр, хiба не быѓ бы богам для чалавека старажытнасцi? Дзякуй вялiкаму правадыру аб'яднаѓшаму i выратаваламу чалавецтва. Ён зрабiѓ, што не пасьпеѓ зрабiць Сталiн.
  Юнак абраѓ сабе чарговую мэту. Гэта была касмiчная грос-галера. Збiць яе несумненна, невымерна цяжэй: чым тэтралет i хлапчук вырашыѓ, звярнуцца да хiтрасцi. Тут разлiк будаваѓся на прымiтыѓнасцi пасткi.
  - Кажа робат класа Арго!
  З грос-галеры яму адказалi:
  - Мы слухаем!
  - Мне толькi што на ѓзбраенне перадалi эксперыментальны згортвальнiк прасторы, але ѓ мяне бракуе энергii каб яго запусцiць. Вы не маглi мне дапамагчы?
  Камандзiр грос-галеры з нецярпеннем у голасе вымавiѓ:
  - I якiм чынам?
  - Далучыце да мяне гiперплазменны струмень з рэактары. Тады зброя будзе поѓнасцю гатова i ѓведзена ѓ строй.
  - Выдатна ажыццяѓляем стыкоѓку.
  Разлiк будаваѓся на тым, што ѓ момант стыкоѓку вялiзны рэактар грос-галеры застанецца без прыкрыцця. У гэтым выпадку: па iм можна будзе нанесцi ѓдар з самай магутнай гарматы. Праѓда iснавала немалая рызыка загiнуць, як ад дэтанацыi генератара, так i агню мноства прылад грос-галеры.
  Зоркалёт даволi буйны, экiпаж у дзве з паловай тысячы байцоѓ, не лiчачы робатаѓ. Дзеля такога прыза можна рызыкнуць жыццём. Няхай ты ѓ чатырнаццаць цыклаѓ загiнеш, але станеш героем. I не толькi слава дастанецца табе, затым героя абавязкова ѓваскрэсяць. Ёсць загад iмператараѓ, што ѓ будучынi ѓсе людзi будуць уваскрэшаны. Але адбывацца гэты працэс будзе, у залежнасцi ад каштоѓнасцi, якую кожны з сябе прадстаѓляе. Чым больш подзвiгаѓ, тым хутчэй уваскрэсяць. Нiчога агульнага няма з пацыфiсцкiм хрысцiянствам. Стукнулi цябе па правай шчацэ - падстаѓ левую, палюбi ворага свайго: хiба можна прыдумаць нешта дурнейшае!
  Зрэшты i Праваслаѓныя i Католiкi, i многiя пратэстанты ѓ дадзеным выпадку кiравалiся прынцыпам: правая рука, не ведае што робiць левая! Колькi крывi пралiлi служыцелi: самай гуманнай, i добрай рэлiгii. Як iнквiзiтар рэалiзоѓваѓ прынцып: палюбi ворага свайго?! Ды служыцелi культу ѓ сярэднiя стагоддзi, пасылалi жанчыну на вогнiшча, толькi за тое што яна прыгажэй сярэдняга стандарту. Лiчылася здаровае, жаночае цела, ад Д'ябла!!! Новае Праваслаѓе не крывадушнiчае, Бiблiя засталася для гiсторыi, як i большая частка падання. Першы iмператар Сусветнай Расii: напiсаѓ сваё Святое Пiсанне i прыдумаѓ уласную рэлiгiю. У ёй галоѓны дагмат, служы ѓсёй сiлай, усёй крэпасцю, усiм розумам: Расii. I калi гэта адпавядае iнтарэсам тваёй Радзiмы, то можна пайсцi на любую ахвяру, на любы гвалт, на любую хiтрасць. Мэта апраѓдвае сродкi!
  Што ж гэта было сапраѓды! Бiблiя фактычна забаронена. Яму i самому не зразумела, чаму рускiя, паверылi кнiзе напiсанай лютым! Рускi чалавек: стаѓ рабом фiдаѓскага вучэння! Гэта проста несусветная ганьба! Тыя народы што пакланялiся Бiблii, у канчатковым вынiку вырадзiлiся i дэградавалi, няма ѓ Хрысцiянстве нiчога здаровага, разумнага. Правiльная рэлiгiя павiнна ѓзнiмаць культ сiлы! Не дарма Iслам дабiѓся такiх поспехаѓ. Хоць Каран таксама кнiга ѓ асноѓным пацыфiсцкая, бо напiсана пад моцным уплывам Хрысцiян. Няма сапраѓдная рэлiгiя: здольная згуртаваць нацыю, не павiнна быць бяззубай.
  Уладзiмiр звыклым намаганнем волi здушыѓ хваляванне, падрыхтаваѓшыся страляць па рэактары. У галаве ѓсплылi цытаты першага iмператара:
  - Жаль падобна iржы, спачуванне шашалю - ачысцi сваё сэрца ад гэтага i крой браней: бязлiтаснасцi, лютасьцi, гневу!
  Залатыя словы! Але нешта маленечкае, як маленькая кропелька падае на сэрца! Яно амаль незаѓважнае, але разам з тым непрыемнае. Забiць адразу дзве з паловай тысячы, хлопцаѓ, дзяѓчат, такiх жа рускiх цi дакладней сказаць як ты сам! (Дакладную колькасць экiпажа, ён вядома не ведае, але паранармальнае адчуванне яму падказвае). Гэта так цяжка. Наогул паняццi рускi - яно ѓмоѓнае. Этнiчна рускiя: не складаюць большасцi ѓ Вялiкарасiйскай iмперыi, тым не менш большасць iншых народаѓ i рос у тым лiку i негры, завуць сябе менавiта рускiмi. Зрэшты з-за розных эпiдэмiй i войн, неграѓ i жоѓтых, засталося на зямлi мала, i дамiнантным стаѓ славянскi этнас. Практычна ѓсе людзi прыгожыя, дарослыя высокiя, але i вельмi. Мускулатура рэльефная, але як правiла не масiѓная, скура, медная, або бронзавая, у жанчын асмугла-залацiстая. Нязвыкламу гуманоiду: людзi маглi б здацца занадта ѓжо падобнымi, але гэта не так. Кожны па-свойму добры i iндывiдуальны. Агульнае гэта толькi казарменны дух, якi пераследвае кожнага з нараджэння, да смерцi! Зрэшты чалавек: зараз можа жыць практычна вечна, старасць засталася кашмарам мiнулага. Яна ненатуральная. Асаблiва страшна нявечыць жанчын, яны становяцца настолькi агiднымi, што цягне на ванiты.
  - Няѓжо праклятая старасць, апаганiла такiя рысы? (Здаецца словы Шэкспiра.)
  Рэлiгiйныя правадыры ведалi аб вечным iмкненнi людзей: назаѓжды захаваць юнацкасць. I эксплуатавалi страх перад смерцю. Усе гэтыя казкi аб раi i пекле (Сучасная навука ѓстанавiла, што гэта сапраѓды казкi-прыдумка чыстай вады!), у канчатковым вынiку накiраваны, каб вывудзiць у людзей пабольш грошай. Бо чым даѓжэй чалавек жыве, тым больш у яго грахоѓ, але царкоѓныя правадыры старажытнасцi iмкнулiся максiмальна падоѓжыць сваё iснаванне на зямлi. Iшлi дзеля гэтага на любыя подласцi i хiтрыкi. Гэта значыць словы айцоѓ царквы разыходзiлiся са справай i канкрэтнай жыццёвай практыкай!
  Усе гэтыя думкi шалёным калейдаскопам мiльгалi ѓ гiперплазменным мозгу Уладзiмiра. Юнак вiдавочна вагаѓся, нацiскаць цi не нацiскаць! Каманда фiкс замерла ѓ мозгу. I расла рызыка магчымага выяѓлення, у прыватнасцi сканарам што робат мае дыверсанта ѓнутры.
  Думкi праносiлiся як маланка! Казкi аб раi куды трапляюць прававерныя цi хрысцiяне, зараз не дзейнiчаюць. Але ёсць надзея, што твая Радзiма верне цябе да жыцця. Знiшчыць асобу, не можа нi адна самая дасканалая, сучасная зброя. Так што вера ѓ неѓмiручасць душы не такая ѓжо i зманлiвая. Цела смяротна, а душа пакуль няма! Справа ѓ тым што асоба пераносiцца ѓ прастору дзе няма вымярэння, верха, даѓжынi, шырынi. Гэта значыць асоба: як бы секстыльёны раз станавiцца менш крэона цi нават фретозола, мiкрачасцiцы на працэсе злiцця якой робяць бомбы ѓ шматлiкiя квадрыльёны разоѓ магутней вадародных. Прычым зараз распрацоѓваецца зброя ѓ квiнтыльёны разоѓ мацней пры аднолькавай вазе, чым тэрмаядзерная. Але нават такая зброя не можа знiшчыць, складзеную ѓ нулявое вымярэнне асобу. Праѓда i атрымаць асобасны файл вельмi цяжка, але тэхналогii развiваюцца i не далёка той час, калi гэта паставяць на масавы струмень. I можна ѓваскрэсiць, абсалютна ѓсiх. Дарэчы, чым больш знакамiты чалавек, тым лягчэй яго выняць з небыцця. Тут дапамагае энергiя бiягiперплазмы!
  А бо i загiнулых ворагаѓ: пасля таго як бы заваюем Святаросiю можна атрымаць i ператварыць у рабоѓ. Выратавальная думка паклала канец усiм ваганням.
  - Не кажу вам бывай, а кажу да спаткання!
  Уладзiмiр выпусцiѓ канцэнтраваны прамень i аѓтаматычна адскочыѓ назад. Суперрэактар зараз пагрузiѓся ѓ апантанае тарнада гiперплазмы!
  Юнака стукнула гравiявалой, ды так што выгнулiся косткi i спляскаѓся мозг. Робата апалi пякучыя пялёсткi i ён рассыпаѓся як картачны домiк.
  Абпалены Уладзiмiр вылецеѓ з абломкаѓ, ён адразу аказаѓся адкрытым i ѓразлiвым. Зрэшты да шчасця для юнака, войскi Вялiкарасii ѓжо прарывалiся, iмклiва надыходзячы, засынаючы супернiка паражаючымi элементамi ѓсiх выглядаѓ.
  Юнак у прынцыпе дзякуючы асаблiвай канструкцыi цела, мог некаторы час знаходзiцца ѓ вакууме i лётаць. Зрэшты тут гаворка iшла аб элементарным выжываннi. Самае лепшае гэта прыстаць да абломка i паспрабаваць злiцца з iм, што робiць вельмi малой верагоднасць што яго заѓважаць.
  Уладзiмiр так i паступiѓ:
  - Баязлiѓцамi нас робiць роздум - трупамi безразважнасць!
  Наогул iнструкцыя абвяшчае, можаш выжыць - выжывай. Жыццё на вайне, як шпага ѓ кулаку - губляць нельга, але i за спiну не схаваеш! А абломкаѓ усiх вiдаѓ: незлiчонае мноства. Вось ужо бачныя ѓласныя зоркалёты. Юнак абраѓ асколак няроѓны i не асаблiва гарачы - каму паляванне палiцца. Прылёг на яго, злiѓшыся з паверхняй. зараз заставалася толькi малiцца, каб выпадкова не зафiксавалi шматлiкiя сканавальныя прыборы.
  У галаву палезлi благiя думкi: ты забiѓ дзве з паловай тысячы хлопцаѓ i некалькi дзясяткаѓ тысяч робатаѓ. Хаця апошнiя i маюць штучны iнтэлект, iх разумнасць вельмi ѓмоѓная. Не iх шкада! А што можна сказаць аб салдатах Святаросii. Кожны з iх у перамогу верыць горача. Яны ж шмат у чым падобныя-люстраныя светабудовы. Праѓда чым больш iдзе вайна, тым мацней адрозненнi ѓ дробязях. А вайна гэта такi працэс, падобна гарэнню, толькi кроѓ iдэальнае палiва, а вогнетушыцель перамога!
  Цi можна перамагчы? Сама па сабе думка крамольная, салдат не павiнен у гэтым сумнявацца. Як казаѓ першы iмператар: няхай мая краiна не мае рацыi, але гэта мая краiна!
  Вядома, ён павiнен верыць у перамогу, асаблiва бачачы, як выйграецца: яго першая ѓ жыццi бiтва. А яно сапраѓды iдзе да перамогi. Праѓда хаця ѓ iм прымае ѓдзел некалькi трыльёнаѓ салдат: дакладнай лiчбы радавы не ведае, але гэта ѓсяго толькi эпiзод, маленькi мазок мiжусяленскай баталii. Многiя лiчбы сакрэтныя, у тым лiку дакладную колькасць зорак у кантраляванай Вялiкарасii Сусвету. Недзе адрывiста, ён ведае iх колькасць больш за дзвесце секстыльёнаѓ, але наколькi больш невядома. Планет у сваю чаргу прыкладна разоѓ у дзесяць менш, а прыдатная для жыцця, адна з тысячы. Праѓда ѓ апошнi час, шматлiкiя суровыя па сваiх умовах планеты абжываюцца. У прынцыпе вайна памiж двума сусветамi: iдзе не за прасторы i рэсурсы. Ужо iснуюць тэхналогii якiя дазваляюць нават ствараць, здабываючы матэрыю з зорак iншыя планеты. Магчыма недалёка той час, калi людзi падобна Усемагутным Багам, навучацца тварыць Сусвет i пашыраць прастору. Што ж месца пакуль усiх хапае з лiшкам, разумнае жыццё даволi рэдкая з'ява, i на ѓвесь сусвет толькi некалькi сотняѓ. (Можа каля тысячы?) цывiлiзацый якiя асвоiлi касмiчныя палёты! Так што весцi вайну братам супраць братоѓ: быццам няма сэнсу. Пры гэтым iх вучаць: што менавiта Святаросii вераломна напала на iх. А чаму вучаць у Святароссii? Магчыма таму ж! Тут такi атрымаѓся расклад, абодва бакi калашмацяць адзiн аднаго, шчыра лiчачы сябе правымi, а вынiку няма да гэтага часу.
  Большасць хлапчукоѓ i дзяѓчынак аб гэтым не думаюць! Уладзiмiр крыху вольны час, вывучаѓ гiсторыю планеты Зямля i не толькi тое, што звязана з вайной. Гэта можна рабiць, праз мiжгалактычны Гiперiнтэрнэт: у яго мультикинепрасторы: можна нават знайсцi суперфайлы цывiлiзацый, якiя iснуюць перш, чым запалiлася Сонца! (Праѓда яму пакуль - гэта не атрымалася!) Ён ведаѓ што, далёка не заѓсёды людзi жылi i выхоѓвалiся ѓ казармах. Хаця з iншага боку, калi iншага не ведаеш i прывыкаеш з маленства, то i гэта шчасце. Уладзiмiр любiѓ войска, але строгi лад жыцця, татальная рэгламентацыя, адсутнасць вольнага часу, яго гнялi. Акрамя таго трэнiроѓкi i метады баявой падрыхтоѓкi: занадта руцiнныя. Жадаецца большага! А так гвалт, гвалт, i яшчэ раз гвалт! Занадта шмат жорсткасцi, што нават тры сэрцы( а ѓ людзей iх тры: праѓда маленькiх), пачынаюць смуткаваць.
  - Навошта разбураць, калi можна тварыць i ствараць! - Сказаѓ сам сабе хлапчук. - Але з iншага боку, уявiць сабе жыццё без вайны...
  Калi забiваеш адчуваеш нешта накшталт кайфу! Нейкi выгляд асаблiвага аргазму. (Калi так можна сказаць). Гэта захоплiвае, i разам з тым злёгку нудзiць, нiбы робiш нейкую брудную справу. Наогул стаѓленне да забойства: рэч не адназначная. У знакамiтых запiсках ката, Самсон пiша, што не толькi яму, але i яго калегам не давала нiякага задавальнення, катаваць свае ахвяры, а каб адабраць жыццё ѓ чалавека прыходзiцца пераламаць сябе. А вось у маркiза дэ Сада паказаны "людзi", якiм найбольшую задавальненне давала, менавiта катаваць свае ахвяры. Калi прычыняеш iншаму пакута, гэта дастаѓляе невымоѓную асалоду.
  Наогул балдзеж ад чужога болю - эратычны элемент катавання! Уладзiмiра гэта зацiкавiла, так ён падумаѓ: калi адны атрымлiваюць задавальненне ад прычыняючы пакуты iншаму, то цi нельга самому балдзець, калi цябе мучаць. Наогул адразу пасля стварэння цела кiд-салдата - калi ён яшчэ немаѓля, дакладней зародак, самае першае што запамiнаецца невыносны боль i струменi гiпертоку, якiя пранiзваюць нервовыя канчаткi. Падобнае апрацоѓка i першае ѓражанне: калi ты ѓсведамляеш сябе асобай. Нешта падобнае было ѓ Афгане калi народжанаму дзiцяцi: стралялi над вухам. Але ѓ сучаснай, касмiчнай Расii болевую апрацоѓку, давялi да дасканаласцi. Дык чаму б замест болю не адчуваць кайф! Каму гэтага не жадаецца! Строгае спартанскае выхаванне, павiнна зрабiць нацыю моцнай, а iмперыю вечнай! Але ж Спарта, нягледзячы на строгасць законаѓ, таксама з часам дэградавала! Да моманту заваявання Аляксандрам Македонскiм, царства (так дарэчы i не стала велiзарнай iмперыяй) страцiла свая былая магутнасць, а Рым канчаткова яе дабiѓ. Падобна на тое першы сусветны iмператар захапляѓся Спартай, кожны чалавек павiнен быць ваяром! Гэты прынцып выконваѓся свята! Генетычны адбор вельмi строгi, электронiкай удасканальваюцца зародкi i яйкаклеткi, дэбiл у прынцыпе нарадзiцца не можа! (За выключэннем таго выпадку, калi кантралюючая электронiка заражаная кiбер-вiрусам). Але улiчваючы масу дублюючых сiстэм - гэта вельмi малаверагодна!
  Юнак сачыѓ, за ходам бою, трымаючы на прыцэле выпраменьвальнiк. Тэтралеты Святаросii ваявалi, пры гэтым адыходзячы. Тут з'яѓляѓся шанц. Можна падбiць супернiка з кiшэннага выпраменьвальнiка. Зрабiць гэта вельмi складана, уявiце сабе падчас другой сусветнай вайны збiць знiшчальнiк з пiсталета. Але тэарэтычна такое магчыма. Вось класiчны комiк старажытнасцi: Рэмба з лука верталёты збiваѓ!
  - Маленькi хлопчык - знайшоѓ кулямёт! Больш у вёсцы нiхто не жыве! Маленькi хлопчык - ракету дастаѓ! Бушу прыкладам пад азадак даѓ!
  Успомнiлi старажытныя прыпеѓкi. Увогуле ён ужо дарослы, паѓналетнi. Наогул дурное: што ѓ старажытныя часы, дакладней у атамны век, падлеткаѓ усяляк абмяжоѓвалi: таго нельга, гэтага нельга! У вынiку нацыя дэградавала, дзецi станавiлiся iнфантыльнымi, не прыстасаванымi да дарослага жыцця, цi наадварот агрэсiѓнымi адмарозкамi.
  Вось у iх, нават кiд-салдаты могуць ваяваць! Ён ужо можа стаць афiцэрам, або генералам! Зрэшты аб узнагародах думаеш у самую апошнюю чаргу! Не гэтым трэба прыцягваць салдата. Пытанне ѓ тым як падбiць тэтралет?
  Трэба патрапiць, сапраѓды ѓ хваставой стык генератара, кароткiм пучком. У матрычнай абароне: ёсць свае ѓразлiвыя кропкi, як i полупространственном полi. Што ж рабiць, калi гэты пункт загадзя пралiчыць немагчыма. Тут патрэбен, або вельмi дасканалы биосканер, або вылiчыць з дапамогай магii, ды i яшчэ не прамахнуцца: калi машына нясецца на шалёнай хуткасцi, не ведаючы што такое iнэрцыя!
  Хлапчук паспрабаваѓ адкрыць восьмае вока, выкарыстоѓваючы магiчныя навыкi. Гэта праславутая тэхнiка васьмi вачэй, своеасаблiвае чараѓнiцтва. Як яго выкарыстоѓваць? Ёсць розныя прыёмы, засяроджваннi, медытацыi. Уладзiмiр перахрысцiѓся, такiм чынам злучаючы чакры. Гэта мусiць дапамагчы. Трэба ачысцiць прытомнасць зрабiць яго празрыстым i ясным!
  Радзiмы святое сакрамэнт,
  Моц i сiла веры праваслаѓнай!
  Абаронiм расiйскае адзiнства,
  Будзе наш народ на векi слаѓным!
  Уладзiмiр пагрузiѓся ѓ паранармальны транс i не практычна не цэлячыся, на ѓскiдку стрэлiѓ! Цела зрэагавала само, энергiя ѓдарыла - тэтралет узарваѓся.
  - Ёсць яшчэ адно ачко на маю карысць! - шапнуѓ юнак. - Як спрытна я б'ю, проста "бычара".
  Хлопчык зноѓ пальнуѓ i трапiѓ! На гэты раз без канцэнтрацыi, бачанне было поѓным.
  - Я веру ѓ сваё прызначэнне!
  Уладзiмiр бачыѓ бой: адразу ѓ мностве кветак i дыяпазонаѓ. Ён быѓ такiм яркiм, расквечаным, вакуум аддаваѓ срэбрам, выглядае па прасторы раскiнутыя каштоѓныя непараѓнальна ярчэй прыродных аналагаѓ камянi. Здаецца гучыць дзiвосная мелодыя!
  Юнак праспяваѓ:
  Гiмн Радзiмы ѓ сэрцах у нас спявае,
  Ва ѓсiм сусвеце няма яе прыгажэй!
  Сцiснi мацней вiцязь лучемет,
  Памры, за Богам дадзеную Расiю!
  Уладзiмiр стрэлiѓ яшчэ раз. Тэтралет брыняе i ѓзарваѓся асколкамi, як лопаецца саспелая вiшня.
  - А што прыгожа! Разбiць бы брыганцiну!
  Пасля знiшчэння чацвёртага тэтралета; юнак адчуѓ спусташэнне: акрамя таго бачанне раптам знiкла. З ледзь улоѓнай, для палепшанага зроку ђладзiмiра, хуткасцю кружылiся i стралялi ѓ адзiн аднаго Тэтралеты. Яны адрознiвалiся адценнем. У Святароссii жоѓты, у Вялiкарасii пурпурны водблiск. А так па форме яны падобныя, у форме абцякальных драпежнiкаѓ, морды машын, шакуюць сваёй злосцю. Зброя што трэба!
  Бiтва хутка ссоѓваецца, кульбiты пазбаѓленых iнэрцыi тэтралетаѓ неапiсальныя, пару разоѓ справа даходзiла да тарана. Усё гэта глядзелася жахлiвым чынам. Уладзiмiр успомнiѓ старыя фiльмы па Вялiкай Айчыннай i трэцяй сусветнай вайне. Нягледзячы на ѓсю рознiцу ва ѓзбраеннi i хуткасць, у паветраных бiтвах захавалася нешта агульнае. А менавiта iмкненне зайсцi ѓ тыл, спроба бiцца парамi i тройкамi. Наогул тэхналогii мяняюцца, а тактыка бою застаецца амаль ранейшай. Уладзiмiр стрэл яшчэ некалькi разоѓ, але не дабiѓся вынiкаѓ, кiнэтычны агонь натхнення знiк.
  - Генiяльны палкаводзец, ад генiяльнага кампазiтара адрознiваецца тым, што яго шэдэѓры - заѓсёды прымушаюць пралiваць слёзы!
  Хлапчук зажурыѓся, але тут жа ѓзбадзёрыѓся, бо яго войска наступала. Значыць, яшчэ не ѓсё страчана.
  - Радавы Уладзiмiр Кашалотаѓ на сувязi! - Юнак звярнуѓся да сваiх.
  - Мы цябе чуем! - Адказалi яму. - Кажа капiтан Петухова.
  - Я толькi выбраѓся з варожага тылу, вiшу на абломку. Прашу дазвольце мне далучыцца ѓ вам, вылучыѓшы лiшнi тэтралет.
  Дзяѓчына весела адказала:
  - I гэта будзе! Я ѓжо даслала запыт у цэнтр размеркавання!
  Уладзiмiр успомнiѓ у 1941 годзе, у савецкiм паветраным флоце не хапала лётчыкаѓ. Гэта несумненна было вялiкiм мiнусам, а дасведчаных, добра падрыхтаваных кадраѓ i зусiм дэфiцыт. Бо вайну ѓ Фiнляндыi, паветраных баёѓ практычна не было, з-за слабасцi авiяцыi суомi. А падчас Iспанскай вайны, Сталiн накiраваѓ у пекла ѓ дзесяць разоѓ менш лётчыкаѓ, чым Гiтлер. Ды яшчэ палову перасаджаѓ i расстрэльваѓ. Так што ѓ якасным стаѓленнi люфтвафэ пераѓзыходзiла савецкiя войскi. У немцаѓ былi нядрэнныя асы. Трыста найлепшых з iх знiшчылi дваццаць чатыры тысячы савецкiх самалётаѓ. Але гэта не магло выратаваць вермахт, ад паражэння! У сучаснай вайне з самага пачатку быѓ парытэт. Многiя лётчыкi мелi вопыт касмiчных бiтваѓ з рознымi росамi, як гуманоiднага, так i негуманоiднага тыпу. Гэтыя баi ѓзбагацiлi ваеннае мастацтва, узнялi ѓзровень стратэгiчнага планавання на небывалую вышыню. Абедзве iмперыi былi мiлiтарызаваны, мелi казарменную структуру кiравання. Гэта ѓсё было агульным, падабенства вялiкiх дзяржаѓ. Натуральна, таму за тысячу год нiхто не мог, нiкога перамагчы! Свайго роду бясконцая вайна! Ён юнак, па законе зусiм дарослы, зараз проста машына смерцi! Цi задавальняе яго падобнае?! Большасць хлопцаѓ i дзяѓчынак iншага жыцця не ведалi, але ђладзiмiр часам задумляѓся.
  Вось зараз, што ёсць забойства? У Гiперiнтэрнэце яшчэ можна знайсцi тэксты старажытнай Бiблii, кнiгi ѓ якую нiхто не верыць. У ёй ёсць вядомая шостая запаведзь - не забi! Але пры гэтым: сам Бог Яхве насуперак сваёй усталёѓцы, даѓ загад вынiшчыць пагалоѓна Амалiкян. I не толькi дарослых воiнаѓ, але i жанчын, дзяцей i нават хатнюю жывёлу. Нават па мерках старажытнага свету, гэта было празмерна жорстка. Тым не менш яѓрэi па загадзе Бога (!) здзейснiлi падобную этнiчную чыстку!
  Не кажучы пра тое Яхве - Усемагутны Бог загадаѓ Абрагаму, ускласцi на ахвярнiк свайго роднага сына i забiць! Таксама насуперак запаведзi - не забi! Гэта значыць i Бiблii ёсць супярэчнасцi. Зрэшты мараль чалавецтва змянялася, i Iсус Хрыстос ужо прапаведаваѓ прынцып - палюбi ворага свайго! Стукнулi цябе па правай шчацэ - падстаѓ левую! Першыя хрысцiяне былi пацыфiстамi. Яны iшлi на смерць пакорлiва, як авечкi, памiралi з усмешкамi на вуснах. Але потым галоѓным катам часоѓ сярэднявечча стала хрысцiянская царква. Асаблiва зверствавалi каталiкi. Многiя мiльёны людзей былi забiтыя, па-зверску закатаваныя. Вось так абярнулася, што самае гуманнае i пацыфiсцкае вучэнне больш за ѓсё i пралiло крывi. Праѓда час iшоѓ, была рэфармацыя. Пратэстанты забiвалi каталiкоѓ, каталiкi пратэстантаѓ. У Расii праваслаѓныя пераследвалi раскольнiкаѓ i стараабраднiкаѓ выпальваючы iх цэлымi сёламi. Каты старалiся ва ѓсю! Але час цякло i ѓ адрозненне ад раѓчука ѓсё паскараючыся, паступова асвета выцiскала цемрашальства. З'явiлася мноства пратэстанцкiх цэркваѓ, дзе зноѓ адрадзiѓся дух прымiрэння i ѓсёдаравання. Паступова спачатку ѓ Нямеччыне( пры Фрыдрыху Вялiкiм), а затым i ѓ iншых краiнах сталi адмяняць катаваннi. У Расii першым адмянiѓ катаванне Пётр Трэцi. Цар добры, прагрэсiѓны, але слабы. Кацярына Другая зноѓ увяла катаваннi i катаваннi, праѓда для простага люду. Але i дваран пры ёй катавалi. У прыватнасцi князёѓну Тараканаву, дзяѓчыну мучылi так, што яна памерла на прэнгу. Фармальна катаваннi адмянiѓ Аляксандр Першы, але на практыцы такi закон выконваѓся дрэнна. Аляксандр Другi адмянiѓ цялесныя пакараннi ѓ войску. У Францыi катаваннi: фармальна забаранiлi падчас рэвалюцыi. Паступова ва ѓсёй прагрэсiѓнай частцы свету, прыходзiѓ да пераканання, што катаванне i лупцоѓка не метад. Але бывалi i адкаты. Падчас рэвалюцыi i грамадзянскай вайны катаваннi i масавыя растрэлы нявiнных вярнулiся. Пры Сталiне на палiтычных працэсах, метады фiзiчнага ѓздзеяння, прымянялiся вельмi актыѓна. Дзiѓна бандыта-адмарозка, якi па-зверску забiѓ некалькiх чалавек не катавалi - крымiнальнiк, а пiянера якi распавёѓ палiтычны анекдот, маглi прапусцiць скрозь "жорнаѓ". У Еѓропу катаваннi прыйшлi разам з Гiтлерам. Зрэшты сам Гiтлер у сваiх застольных гутарках асуджаѓ катаваннi, але на практыцы СС, выкарыстоѓвала iх вельмi шырока, не робячы выключэнняѓ нават для дзяцей. Зрэшты аб тым як катавалi пiянераѓ таямнiцы не рабiлi, а вось iнфармацыя цi катавалi чырвонаармейцы байцоѓ Гiтлер-югента, доѓгi час была пад забаронай. Сапраѓды катаваннi палонных немцаѓ у савецкiм войску ѓжывалiся, але аб аддавалi перавагу замоѓчваць, затое аб немцах iх зверствах казалi ва ѓсю. Цяпер стала больш сумленна, Уладзiмiра самога навучалi розным методыкам фiзiчнага i псiхасаматычнага ѓздзеяння, каб прымусiць супернiка выдаць iнфармацыю. Хоць сучасныя тэхналогii: дазваляюць яе проста спiсаць з гiперплазменнага мозгу, мiнi-кампутары ѓ целе палоннага, могуць яе сцерцi. Гэта называецца каналiзацыяй мазгоѓ. Гэта значыць катаванню вучаць, хоць карысць ад яе абмежаваная. Зрэшты на баку супернiка: ваюе мноства куды больш адсталых рос. Вось iх i трэба катаваць. Часам падобны тубылец можа ведаць, больш за iншага генерала. Для кожнага вiду патрэбен свой спосаб катавання: у прыватнасцi метад мяккага пагладжвання, часам больш эфектыѓна удараѓ гiпертокам або уздзеяннем ультрарадыяцыi.
  Уладзiмiр памятаючы гiсторыю, ведаѓ што пасля другой сусветнай вайны ѓ Еѓропе неѓзабаве адмянiлi смяротную кару. У 1996 годзе Расея таксама ѓвяла мараторый на смяротныя прысуды. Толькi ѓ iсламскiх краiнах: яшчэ доѓгi час дзейнiчалi законы аб цялесных пакараннях i катаваннях. Зрэшты гiсторыя рухаецца па спiралi. У той жа Расii падчас чачэнскай вайны, катавалi i баевiкоѓ, i тых, каго падазравалi ѓ сувязях з баевiкамi. I вядома не маглi, не папакутаваць нявiнныя людзi. У пачатку дваццаць першага стагоддзя, у Расii склалася дзiѓная сiстэма ѓлады. Яе нельга было назваць таталiтарнай дыктатурай, але да дэмакратыi ёй было далёка. Нешта сярэдняе памiж анархiяй i дэспатыяй. Пакуль трымалiся высокiя кошты на нафту, гэтая сiстэма худа-бедна працавала, але потым калi пачалася дэпрэсiя, а ѓсе зручныя нафтавыя i газавыя радовiшчы скончылiся... Пачаѓся распад i катастрофа, успыхнула грамадзянская вайна. А тым часам Кiтай пад шумок акупаваѓ увесь Далёкi Усход...
  - Вось твой тэтралет! - Сказала дзяѓчына. - Можаш на яго i лётаць, змагацца. Бо мы перамагаем.
  Уладзiмiр заявiѓ:
  - Я веру наша справа правае!
  - Квазарна радавы!
  Хлапчук узляцеѓ i ѓвайшоѓ у канструкцыю тэтралета. Наогул iснавала некалькi тыпаѓ падобнай машыны. У дадзеным выпадку гэта быѓ бокс - 12, адна з сам моцных па ѓзбраеннi мадэляѓ.
  - Выдатная машына! - Усклiкнуѓ Уладзiмiр.
  Дзяѓчына завiшчала:
  - Ты навучаны ёю кiраваць фатончык?
  Юнак коратка адсек:
  - Вядома!
  - Дык давай змагайся!
  Вось ён зноѓ у баявым тэтралеце. Адчуваннi самыя прыемныя, асаблiва калi кiруеш метадам тэлепатыi.
  Хлапчук праспяваѓ:
  I калi наш iмператар, у бой святы паклiча!
  Мы пойдзем у атаку, у бой адна сям'я!
  Атакую супостата i стралою хуткай узлёт!
  Ведаю што героем, слаѓным стану я!
  "Бокс"-12 кiруецца тэлепатычна, у яго ѓсталяваная дадатковая гармата. Ён страляе снарадам раз'ядаючым вымярэннi. У гэтым выпадку пры трапленнi, зоркалёт станавiцца як бы нематэрыяльным. Таксама вельмi класная зброя, бачыць як ламаюцца контуры i крышацца целы. Праѓда гэты снарад цi дакладней сказаць пучок энергii параѓнальна лёгка, нейтралiзаваць iмпульсам вызначанага дыяпазону, але...
  - Заѓсёды можна падмануць ворага! - Сказаѓ сам сабе Уладзiмiр.
  Гармата якая страляе "раз'ядаѓцам" матэрыi, таксама кiруецца разумовым загадам. Гэта зручна, тым больш што мозг дысцыплiнаваны як умелы салдат. У самой машыне хлапчук размяшчаѓся лежачы, ён атрымаѓ магчымасць назiраць практычна ѓсё поле бою. Цяпер вiдаць як б'юцца фантомы, бiтва сярэднявечнага войска ѓ космасе - гэта супер!
  Уладзiмiр глядзiць не адрываючыся: вось гэта да! Зоркалёты i супраць вершнiкаѓ i дыназаѓраѓ.
  У шматлiкiх мiрах ёсць дыназаѓры, акрамя таго атрымалася кланаваць шматлiкiх прадстаѓнiкоѓ найстаражытнай фауны на Зямлi. Розныя тыпы некаторыя даѓжынёй да трыццацi пяцi метраѓ былi вернуты да жыцця. Але ѓ iншых мiрах сустракалiся звяры куды дзiѓней. Велiзарныя iх вадкiя металы, кiслоты, а нярэдка адно шчолачы. Былi дыназаѓры з паѓтранзiстараѓ, катодаѓ, чыстай ультра электрычнасцi. I гiбрыды з раслiнамi, у тым лiку садавiнай, у тым лiку архирадиоактивную флору. Але ѓ цэлым дамiнавала бялковая форма жыцця. Як нi дзiѓна ѓ эвалюцыi ѓ розных мiрах, было нешта такое, што стымулявала атрыманне бялку.
  Хаця звяры з крэмнiю цi лiтыя ѓражвалi. Вось цiкава з чаго складаюцца дыназаѓры-фантомы. Некаторыя з iх падобныя на зямныя формы жыцця, iншыя ад iх адрознiваюцца. А дзяѓчаты-ваяѓнiцы па пяцьсот кiламетраѓ i больш вышынёй кожная i зусiм супершык! З-за мноства шнараѓ i апёкаѓ на напаѓаголеных целах, яны здаюцца яшчэ больш сэксуальнымi, панадлiвымi i... страшнымi!
  Дзяѓчына весела крычыць:
  - Ну што герой будзе ваяваць!
  - Давай размнажацца! - Жартам прапанаваѓ Уладзiмiр.
  Дзяѓчынка засмяялася:
  - З такiм слаѓным ваяром як ты, я гатовая!
  Зоркалёты Святаросii кiраваныя мужнымi салдатамi, ваююць гераiчна. Войска фантомаѓ таксама радзее, хоць i наносiць страшныя страты. Выглядае гэта ѓсё настолькi грандыёзна, што сузiранне баталii, збiвае з думак i мяшае засяродзiцца на супернiку. Наогул кожны бой, тоiць у сабе пэѓную небяспеку, асаблiва калi станавiцца руцiннай справай. Зрэшты хiба можна сумаваць, калi бачыш такiх красунь, чыя разлiтая кроѓ нiбы найлёгкi бiсер, пырхае па космасе.
  Уладзiмiр свiснуѓ:
  - Нас цягне эмансiпацыя, што не бой, зноѓ сенсацыя!
  Дзяѓчына падтрымлiваючы гуллiвы тон, адказала:
  - Не анёл дзева, а д'яблыца! Людзей раздзiраю - як дзiкая iльвiца! Кожнае выйсце, iду адважна ѓ бой!
  - Семiрамiда! Адна з першых жанчын ваяѓнiц, змагайся i перамагай - прыгажуня! Мне твая гонар падабацца! - Адказаѓ мяне рытм хлапчука.
  Уладзiмiр шпурнуѓ сваю машыну ѓверх, зрушыѓся налева. Гэта было пэѓным, пераламаным зiгзагам, супраць небяспечнага ворага.
  Яго супернiкам аказаѓся не чалавек. На тэтралеце мiльганула эмблема расы шаклiс. Гэта значыць сумесь лiса i шакала. Даволi небяспечныя тыпы, але занадта ѓжо самаѓпэѓненыя. Уладзiмiр улiчыѓ гэта, мурлыкаючы пад нос:
  - Ну-ка карапузiкi! Скончылiся ѓсе танцы!
  Дзяѓчына падтрымала яго:
  - У труну адпраѓ iх з музыкай!
  - Памiрайце браткi! - Праспяваѓ Уладзiмiр i кiнуѓся ѓ таран. Ён ведаѓ, што шаклiсы баязлiвыя, i iм не прыйдзе ѓ галаву загiнуць або прыняць таран.
  Так i аказалася тэтралет вывернуѓся, i загадзя якi чакаѓ гэтага Уладзiмiр зрабiѓ веер i ѓсадзiѓ у знiшчальнiк зарад. Хлапчук бачыѓ як энергетычны выблiск, прачарцiла ледзь прыкметную лiнiю ѓ вакууме:
  - На атрымлiвай!
  Дзяѓчына падхапiла:
  - Нам пакiнь на гарбату!
  Уладзiмiр засмяяѓся:
  - Будзе табе i кава! Будзе i какава з гарбатай! Панеслiся ѓ труну! Квазарык здох!
  Дзяѓчынка адказала:
  - Выбiрай наступную мэту.
  Побач з iм, толькi што збiлi таварыша. Простага хлопца, якога можна толькi пашкадаваць. Нажаль на вайне смерць, звыклая спадарожнiца.
  Уладзiмiр пару разоѓ стрэлiѓ, у лоб, проста для таго каб зняць напружанне. Ён ведаѓ што такiм чынам уразiць ворага немагчыма, але ж i супернiк увесь час страляѓ, спадзеючыся патрапiць у мёртвую кропку. I такая тактыка нярэдка прыносiла поспех.
  Пастухоѓ i Айвенга разам са сваiмi байцамi прасвiдравалi ѓ радах працiѓнiка дзiрку. Вiкантэса Марыя зайшла з дзяѓчатамi з правага фланга, рухаючыся наѓскасяк i рэзка паскорыѓшыся. Ваяѓнiцы атрымалi падсiлкоѓванне, ад загавораѓ-узмацняльнiкаѓ. Яны праламалi строй i бачылi што ѓ шэрагах Святаросii наспявае панiка. Зрэшты ѓсё гэта, больш за ѓмоѓнае паняцце.
  Айвенга ѓпарта бiѓся з лiнкорам. Той адчайна агрызаѓся, пасылаючы зарады i ѓ без таго параненага байца. Дзякуй Пастухову, юнак справiѓшыся з крэйсерам прыйшоѓ на выручку, секануѓшы па дапаможным вузле, раскалоѓ велiчэзную машыну.
  - Ну як трымаешся! - Спытаѓ ён партнёра.
  - Вядома! Нам нiчога iншага не застаецца! - Адказаѓ Айвенга.
  Пастухоѓ угледзеѓся ѓ гушчу сутычкi:
  - Добра было б знiшчыць камандзiра!
  - Галоѓнага палкаводца Ракасоѓскага?
  - Вось менавiта яго!
  Айвенга, пырскаючы крывавым потам (яго таксама ѓчапiла, спалiла частку светленькiх валасоѓ на галаве.) уздыхнуѓ:
  - Не ведаю! Цi рэальна гэта! Дзе яго шукаць?
  - Хутчэй за ѓсё, на самым вялiкiм флагманскiм ультра-дредноуте. Звычайна палкаводзец на самым абароненым караблi.
  - Не абавязкова! Бо такiя пасудзiны найбольш уразлiвыя. Можа лепш пашукаць на самым хуткасным.
  - Ракасоѓскi маршал з мiнулага, а яны звычайна кансерватыѓныя.
  - Аляксандр Македонскi таксама з мiнулага, а што, ён на самым магутным зоркалёце цi зусiм наадварот?
  Пастухоѓ закруцiѓ галавой:
  - Тады быѓ iншы час!
  - А людзi тыя ж!
  - Некаторыя нават не людзi!
  - У любым выпадку, трэба знiшчыць самы буйны карабель.
  Вiкантэса Марыя пацвердзiла:
  - Флагман у эскадры - трэба зафатанiць(замачыць)!
  Флагманскi ультра-дрэдноѓт памерамi перавышаѓ планету Зямля. Прыкладна пятнаццаць тысяч кiламетраѓ у дыяметры, з экiпажам пяць з паловай мiльярдаѓ салдат, i сто шэсцьдзесят сем мiльярдаѓ робатаѓ. Гэта, вядома, сiла. Нават воiны-фантомы на яго фоне, здавалiся зусiм маленькiмi.
  Пастухоѓ заѓважыѓ:
  - Не, гэтага хлопца мячом не возьмеш. Трэба дыназаѓрамi таранiць.
  Айвенга адкiдаючы кропелькi крывi, спытаѓ:
  - Як мы iх падгонiм?
  - Трэба да Алёшы Паповiча звярнуцца!
  У Пастухова была спецыяльная лiпучка i ён звярнуѓся да выконваючага абавязкi палкаводца.
  - Алёша! Слухай у нас праблемы! Бачыш галоѓнага монстра флагмана.
  - Чай не сляпы!
  - Дык яго: мы знiшчыць не ѓ сiлах! Час даслаць на дапамогу дыназаѓраѓ!
  Алёша тут жа адказаѓ:
  - Гэта можна, але спачатку расчысцiм подступы да галоѓнага флагмана. Гэта будзе наша задача нумар адзiн.
  - У гэтым выпадку пастараемся дапамагчы.
  Тым часам галоѓны флагман Святароссii сам iрвануѓ у гушчу сутычкi, яго наймагутныя гарматы разбуралi фантомаѓ.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 9.
  Чаму праѓленне Кацярыны Другой было спрэчным? Расходным выразам сталi Пацёмскiя вёскi, заквiтнела пышным колерам карупцыя i хабарнiцтва. А прыгонныя сяляне былi i зусiм пазбаѓлены правоѓ. Iх прадавалi як апошнюю жывёлу, а законы i без таго лiберальныя да прыгоннiкаѓ: не выконвалiся. Акрамя таго ѓказ Кацярыны, аб вольнасцi дваранскай, дазваляѓ памешчыкам пазбягаць дзяржаѓнай службы, што ѓ будучынi прывяло да дэградацыi элiты. Не дарма, калi мяцеж падняѓ Пугачоѓ, яго падтрымалi не толькi казакi, але i значная частка народа i нават некаторыя афiцэры. Будзь Емяльян Iванавiч больш таленавiтым палкаводцам, авалодай ён адразу Арэнбургам, а страцiѓ паѓгода на бескарыснай аблозе, то ѓ яго былi выдатныя шанцы захапiць пасад. Народ любiѓ Пугачова якi назваѓся сябе Пятром Трэцiм. Армiя былога донскага казака была iнтэрнацыянальнай. Сам Пугачоѓ праводзiѓ вельмi хiтрую палiтыку, абяцаючы ѓсiм i шмат, нават тое, што нерэальна выканаць! У прыватнасцi яму ѓдалося падкупiць башкiр, кiргiзаѓ, татараѓ, калмыкаѓ i iншых народаѓ, якiя вызнаюць iслам. Емяльян Пугачоѓ быѓшы Праваслаѓным, удзельнiчаѓ ва ѓсiх мусульманскiх святах, выяѓляючы тым самым дзяржаѓны розум. Сапраѓды калi iнтарэсы краiны i народа патрабуюць пакланiцца Алаху, то трэба пакланiцца! Галава не адвалiцца. Што да меркавання асабiста Янка, то ён да нядаѓняга часу, лiчыѓ што Бога няма. Так уяѓлялася яму больш лагiчным. Праѓда убачыѓшы дэмана, якi i закiнуѓ яго ѓ iншы сусвет, ён зразумеѓ што напэѓна ёсць i Стваральнiк. Зрэшты i пасля гэтага не абавязкова верыць у Бiблiю i Каран. У прыватнасцi, што не падабалася Янку ѓ Бiблii? Розныя супярэчнасцi, а таксама тое што люты народ Божы! Ну як можна паверыць у тое, што лютыя былi абраныя Богам! Бо гэта абсурд, трызненне сiвой кабылы. Гэты народ менш за ѓсё падыходзiць на ролю Богаабранага. Бо лютым цiкавiць выключна нажыва! Такiя паняццi як абавязак, спагада, мiласэрнасць, бескарыслiвасць, гонар, самаахвяраванне, высакароднасць i iншыя, для iх абстрактныя! Толькi выгада, эгаiзм, i асабiсты дабрабыт уласцiвы гэта нацыi. I хто паверыць, што Iсус люты? У яго чыста рускi, высакародны i адкрыты характар. Ды i радавод Iсуса, якi нiбыта зыходзiць ад Абрагама i цара Давiда занадта шмат супярэчнасцяѓ. Узяць напрыклад евангелле ад Лукi i параѓнаць радавод з трухлявым запаветам. Гэта ѓжо разбiралi вучоныя атэiсты! Зрэшты верыць у Бога, гэта не значыць - верыць у Бiблiю. Ну, а лiчыць Мiкола Другога святым... Па вялiкiм рахунку вучэнне новага запавету пацыфiсцкае, гэта вiдавочна. I розныя ваенныя ордэны Хрысцiянства - супярэчаць вучэнню Хрыстову. Зрэшты атэiзм мае жалезны аргумент - рэлiгiй у свеце шмат! Уяѓленнi пра Бога розныя. А хiба iснай Усемагутны насамрэч, патрываѓ бы ён падобныя разыходжанне. Возьмем для прыкладу цара: калi б пра цара былi б iлжывыя ѓяѓленнi, хiба ѓладар не ѓмяшаѓся i не загадаѓ што падданыя пакланялiся яму ѓ духу i праѓдзе. Акрамя таго Бiблiя вучыць, што Усявышняму зусiм не ѓсё роѓна, якiм яго ѓяѓляе творы.
  Iсус сказаѓ:
  - Iдзiце i прапаведуйце, зрабiѓшы вучнямi ѓсе народы! Хрысцiѓшы iх у iмя Айца, Сына i Святога Духа! I тут бачныя супярэчнасцi.
  Ён працягвалi крочыць, свяцiлi сонцы, дарогу перабегла пацешная звярка. Па ёй стрэлiлi з лука. Праѓда лукi былi недастаткова збалансаваны. Страла афарбаваная ѓ колер крыла варона, праляцела мiма.
  Алi шапнуѓ:
  - Мiзiра! Такая прыгожая, калi яна перабягае дарогу, то гэта да перамен.
  - Дакладна!
  -Народная прымета!
  Янка ѓзрадаваѓся:
  - Калi гэта датычыцца нас, то спадзяюся да лепшага. Што можа горш за долю раба! Даеш перамены!
  Алi панура заѓважыѓ:
  - Стаць нябожчыкам! Таксама змена! Можа, гэта пэѓны для нас шанец. Мне адзiн стары расказваѓ, што пасля смерцi нявiнныя дзецi трапляюць у рай. Там няма збiцця, поѓна ежы i забаѓ.
  Янка цяжка ѓздыхнуѓ:
  - Да мяне гэта не адносiцца. Нажаль у выпадку смерцi, мяне адправяць у мясцовае пекла. Так мне сказаѓ дэман.
  Алi дзiвячыся, спытаѓ:
  - Ты яго бачыѓ у сне?
  - Няма наяве, i не адзiн, а разам з сяброѓкай.
  - Раз так, то гэта магчыма! Жрацы таксама ѓ кожнай iмперыi розныя. Ёсць праѓда ордэн "Угневаны Бог", ён стаiць як бы вышэй, усiх iншых жрацоѓ i кiруецца супергросмайстрам, але яго прызнаюць далёка не ѓсе каралi i султаны.
  Уладзiмiр пагадзiѓся:
  - I я б падобную дэспатыю не прызнаѓ!
  - Дэманы i анёлы ѓвесь час змагаюцца сябар з сябрам за душы i пры гэтым перамагае гушчару зло. - Алi пацёр босай пяткай аб плоскi камень, потым вырваѓ пальцамi ногi сцяблiнка. Хлопчык спрытна кiнуѓ травiнку злавiѓшы ротам. Пражаваѓ, жуйку, пры гэтым не перастаючы ѓсмiхацца.
  Янка паспрабаваѓ паѓтарыць ягоны прыём. Ён быѓ даволi спрытны, але збiтыя пальцы, стомленай, босы ногi хлапчукi дрэнна слухалiся. Тым не менш, далёка не з першай спробы ѓдалося сарваць. Цяпер заставалася закiнуць пучок на хаду. У хлопчыка-акрабата былi падобныя навыкi, кiдок наском на нос. Але гэта ставiлася да пластмасавых шарыкаѓ, а тут не мелы вызначанага цэнтра цяжару пучок, якi няма лёгка слiзгае па паветры. Хлопчык падкiнуѓ, i патрапiѓ сабе на грудзi. Нахiлiѓшыся сталь падбiраць локцямi. Пляц наглядчыка вельмi апалiла голае плячо i ѓчапiла грудзi. Хлопчык выпусцiѓ траву i ѓскрыкнуѓ:
  - Балiць!
  Наглядчык сказаѓ з пагрозай:
  - Ты што зноѓ жэрцi захацеѓ! Бач якi мускулiсты, раб павiнен быць худым. Скажы дзякуй, што я дазваляю вам цiхенька размаѓляць.
  - Дзякуй.
  З вачэй цяклi слёзы, асаблiва балюча з-за таго ѓдар перасёк ранейшых барвовых рубец. Выступiла некалькi кропелек крывi. Адна з кропелек шкла плюхнуѓшыся на шэры жвiр.
  Янка здрыгануѓся: стараючыся адцягнуцца ад болю, разглядаѓ навакольны краявiд.
  Лес вельмi нагадваѓ джунглi ѓ тропiках. Толькi дрэвы мелi крыху большае адценне фiялетавага i аранжавага, на галiнках было больш кветак i рознай садавiны. Хлапчук аблiзнуѓся: садавiна былi розныя, адны падобныя на зямныя, iншыя з хвалiстай лупiнай, экзатычныя, падобныя на бутоны. Але ѓ цэлым лес як лес, з-за багацця, вельмi яркiх i маляѓнiчых кветак, а таксама матылькоѓ можна прыняць за рай.
  - Прыгожа ѓ вас тут!
  Крочаны справа хлапчук заѓважыѓ:
  - Ды прыгожа.
  Алi працягнуѓ:
  - Цяпер самая добрая пара года, улетку вельмi горача i ѓсё марнее. Зрэшты залежыць ад сезона. Даволi часта iдуць дажджы.
  Уладзiмiр яшчэ раз агледзеѓся, пацягнуѓ ноздрамi: водар кветак, садавiны, лясы, заглушаѓ непрыемны пах поту, натруджаных, даѓно не мытых целаѓ хлапчукоѓ. Ён заѓважыѓ, што яго скура стала цямнець, падобна тры сонца давалi больш ультрафiялету, але выпраменьванне было мяккiм, саднелi толькi сляды бiзуна.
  Уладзiмiр заявiѓ:
  - Пякельнае жыццё ѓ раi!
  Пануры Садат вымавiѓ з расстаноѓкай:
  - Ты я бачу, жыѓ куды ѓ халаднейшым, i не такiм багатым раслiннасцю свеце чым наш.
  Янка рэзка кiѓнуѓ.
  - Нажаль! Праѓда наш свет, дакладней у краiне дзе я жыву, не паходзiш узiмку ѓ адной насцегнавай павязцы, але ѓлетку нiчым не горш чым цяпер. Праѓда часам, бываюць пажары i празмерная спёка.
  Садат усмiхнуѓся:
  - Вось бачыш!
  - Але затое ѓ нас ёсць кампутары i дзiвосныя гульнi.
  Садат здзiѓлена спытаѓ:
  - Гэта што! Як у сне?
  - Амаль! Нават лепей! Бо снамi цяжка кiраваць, толькi-толькi "саснiѓ", што ты султан, а раз i ѓжо кiнжал у горла. Або што яшчэ часцей бывае прачнуѓся.
  Алi заѓважыѓ:
  - У сне часта зняцца кашмары. Асаблiва калi табе перад гэтым лупцавалi, дык лупцоѓка цi што горш марыцца.
  Уладзiмiр павярнуѓся i паглядзеѓ на спiну Алi. Яна i сапраѓды была ѓся ѓ рубцах, праѓда слабых i ледзь прыкметных, калi не лiчыць свежых шнараѓ.
  - Добра на табе гоiцца!
  Алi закруцiѓ галавой:
  - Гэта спецыяльная мазь. Ёю мажуць рабоѓ перад продажам, што б скура блiшчала i здавалася больш гладкай i свежай. Мяне ѓжо некалькi разоѓ прадавалi i шмат разоѓ лупцавалi, а адзiн разок прыпялi пяткi распаленым жалезам.
  Уладзiмiр уздрыгнуѓ:
  - I як?
  Алi збялеѓ, ад успамiнаѓ прайшла па твары сутарга, ён з цяжкасцю выцiснуѓ з сабе:
  - Уявi сабе вельмi балюча. Значна балючай чым калi проста сякуць. Такi кашмар.
  Янка вымавiѓ з выглядам знаѓцы:
  - На пятках шмат нервовых канчаткаѓ, па гэтым яны нават агрубеѓ захоѓваюць адчувальнасць.
  Хлопчык затрос галавой:
  - Ты я бачу вельмi вучоны.
  Янка з гонарам вымавiѓ:
  - Калi i не круглы выдатнiк, то толькi таму, што ненавiджу зубрэшку. Хто зубрыла, той заѓсёды слабак i здраднiк.
  - Ты прамаѓляеш занадта шмат незнаёмых слоѓ. Зубрыла, выдатнiк, зубрэшка.
  Садат заѓважыѓ:
  - Зубрыць, ад слова зубр, цi зубы! Гэта тыя што гугнявяць праз зубы, а выдатнiк, ад слова адрознiвацца.
  Янка кiѓнуѓ:
  - Ты правiльна ѓлавiѓ сутнасць. Хлапчук устрывожана азiрнуѓся чакаючы ѓдару, але падобна i сам наглядчык прыслухоѓваѓся да iх слоѓ.
  Алi спытаѓ:
  - Ты падобна вучыѓся ѓ школе?
  - А ты не?
  - Я нават чытаць не ѓмею, i лiчу да ста! Дакладней да тысячы!
  Садат уставiѓ:
  - Я затое ѓмею! Вучыѓся на жраца, а зараз прададзены ѓ рабства. Дакладней мяне аддалi за правiннасць.
  Янку разбiрала цiкаѓнасць:
  - А якую правiннасць?
  Садат рэзка тузануѓ галавой:
  - Я пра гэта замоѓчу. Можа потым калi станем сябрамi раскажу, пра грахi. Ты не жрэц, каб мяне вызнаваць!
  Адзiн з хлопчыкаѓ пашкадаваѓ:
  - Ён падглядваѓ за тым, як голыя дзяѓчыны мыюцца.
  Садат замахаѓ галавой:
  - Вельмi мне гэта трэба! Тым больш: што жрыцы на ѓсiх святах танчаць аголеныя, а часам ваююць як гладыятары. Я бачыѓ падобныя баi, вельмi захоплiвае.
  Янка летуценна вымавiѓ:
  - Вось бы паглядзець на такi бой!
  - Можа яшчэ ѓбачыш! Часам каханых рабоѓ бяруць на такое вiдовiшча. А што ты не бачыѓ баёѓ гладыятараѓ?
  - Толькi ѓ кiно!
  - ђ сне?
  - Няма ѓ кiно! Але яны там не сапраѓдныя! Свайго роду iлюзiя.
  - Значыць там нiкога не забiваюць?
  - Вядома! Спецыяльна артыста рэзаць не будуць.
  - Так сумна! Мне асабiста падабацца, калi жанчыны б'юцца. Гэта так эфектна i цудоѓна. Асаблiва калi адсякаюць грудзi.
  Янка паморшчыѓся:
  - Не кажы гадасцяѓ!
  Садат усмiхнуѓся:
  - Я яшчэ i не такое магу расказаць! Я ѓсё ведаю, у прыватнасцi аб каханнi памiж мужчынам i жанчынай. Нас гэтаму ѓ храме навучалi.
  Светлавалосы Янка больш уважлiва паглядзеѓ на Садата. Хлапчук быѓ даволi шыракаплечы, мускулiст i вышэй яго ростам. Гадоѓ яму ѓжо чатырнаццаць, а такiм узросце, лiбiда можа быць вельмi бурным. Не дарма на Старажытнай Русi жанiлiся ѓ чатырнаццаць гадоѓ, а гэта было яшчэ да акселерацыi. Тут этнас падобны на ѓсходнi, дзе ѓсё спее хутчэй. Так што хлапчукi магчыма мараць аб жаночай ласцы. Дарэчы валасы ѓ Садата не чорныя i не карычневыя, а рудыя. Гэта сведчыць аб тым, што ён хiтрая шэльма. Такiя як ён даволi небяспечныя, але як правiла пазбягаюць адкрытай бойкi.
  Уладзiмiр заявiѓ:
  - Кожны мужчына, што ведае, тое ведае! Давайце лепш што-небудзь праспяем.
  - Ты здурнеѓ, цi табе падабацца калi бiзун гуляе па спiне? - Здзiвiѓся Алi.
  Наглядчык пазяхнуѓшы вымавiѓ:
  - А што праспявайце? Толькi цiха! Я не хачу, каб пачуѓ гаспадар. Ён у нас непрадказальны, можа засмяяцца, а можа i садраць жыѓцом шкуру. А так мне сумна.
  Алi прапанаваѓ:
  - Вось ты Янка праспявай пра сваю Радзiму.
  - Нешта патрыятычнае?
  - I абавязкова сваё! Я хачу ведаць цi можаш ты складаць, бо часам песня адзiная суцяшэнне ѓ рабстве!
  Садат пацвердзiѓ:
  - Гэта добрая думка!
  Хлапчук заспяваѓ цiхiм, але прыемным i чыстым голасам:
  Тут на краi сусвету ѓспамiнаю;
  Палi, лугi, абшар сваёй Зямлi!
  Рабам быць - гэта доля вельмi злая,
  Малю Гасподзь - мяне дабраславi!
  
  Малюнак зрабiѓ на пяску нядбайны,
  Яго змывае бурнаю хваляй!
  I здавацца мне валасоѓ беласнежны,
  Жадаю я быць каханая з табой!
  
  Байцы мы - зямлю мераем крокамi,
  Нам трэба асядлаць вяршыню гор!
  Працiѓнiкi з зялёнымi чалмамi,
  А нас Андрэя праводзiць погляд!
  
  I скалы мы штурмуем - крывi мора,
  Сумна кружаць гордыя арлы!
  Але адвядзем мы ад айчыны гора,
  I будуць краiны, усё заваяваныя!
  
  Нам разам быць - табе жонкай паслухмянай,
  А я твой муж - баец, хвацкi казак!
  Мы адчуваем уздым душы - паветраны,
  Хай звярнуцца ва ѓцёкi супастат!
  
  Жывем мы разам - час праляцеѓ,
  Прайшло нямала, доѓгiх, бурных гадоѓ!
  Але да гэтага часу пругка, моцна цела,
  Я малады, а не трухлявы дзед!
  
  Я рады цябе красуню са светам сустрэѓ,
  Жывём мы ѓ шчодрым, радасным краi!
  Аб да чаго твая выява чысты i святлеѓ,
  Усё пра цябе мару i спяваю!
  
  I сына трэба збiраць у дарогу,
  Ён таксама будзе бiцца, ваяваць!
  Ды памолiмся перад бiтвай Богу,
  Не трэба толькi плакаць - дурное мацi!
  
  Бо гэта доблесць бiцца за Расiю,
  Пойдзем у атаку - жыццяѓ не лiтуючы!
  Каб цвiла трава пад небам сiнiм,
  Пад сонцам весялiся з вянком дзiця!
  Хлапчук настолькi натхнiѓся: што заспяваѓ гучней, чым трэба. Гаспадар азiрнуѓся i наглядчык нiбы спахапiѓшыся, абрынуѓ бiч на рабоѓ. Яго два памагатыя, гэтак жа пусцiѓ у ход бiзун. Янка закрычаѓ ад невыноснага болю, скура аказалася рассечанай, хлопчык упаѓ. Дасталася i Алi i Садату.
  Гандляр нечакана крыкнуѓ:
  - Усё хопiць! Нядрэнны галасок у хлопчыка. Аб падобна можа, прыносiць сякую-такую карысць. Ды i тавар псаваць не трэба, яны i так ледзьве iдуць.
  Наглядчыкi спынiлi, бiць хлапчукоѓ. Караван на хвiлiну спынiѓся, юным нявольнiкам далi прыйсцi ѓ сябе. Янка нават сунулi пляшку з пахкай вадкасцю.
  Вiно здагадаѓся хлапчук. Даволi салодкае i прыемнае на смак, яно надало сiлы, боль злёгку прытупiлася, слёзы высахлi.
  - Ну iдзiце хлапчукi! А вы без прычыны iх не бiце.
  Наглядчыкi кiѓнулi: караван рушыѓ.
  Янка моршчыѓся, упершыню алкаголь пракраѓся ѓ дзiцячае цела i стала весялей. Ужо не адчуваеш знявагi, ад таго, што ты напаѓголы i звязаны, у калоне збiтых хлопчыкаѓ. Нават паленне босых ступняѓ стала слабей, быццам проста iдзеш па гарачым пяску. А што яго голас спадабаѓся гандляру i мяркуючы па асобах iншым хлапчукам. Ён можа нават стаць спеваком, а калi вернецца з гэтага свету, чаму не паѓдзельнiчаць у дзiцячым Еѓрабачаннi. Зрэшты тут патрэбен блат i пэѓны поспех. Вось як Ала Пугачова - голас вядома добры, але не такi ѓжо i ѓнiкальны, шмат ёсць жанчын не меней яе галасiстых, але вялiкай прымадоннай стала яна адна. Янка марыѓ здымацца ѓ кiно, з яго знешнасцю ён мог граць якога-небудзь хлопчыка героя. Прыгожы, бялявы, блакiтнавокi хлопчык з чыстым, крыштальным голасам i рэльефнай, мускулiстай фiгурай - пры добрым рэжысёру, чым не зорка. Не якiя дзецi зусiм не прыгажуны, а зоркамi сталi. Напрыклад Колю Герасiмава ѓ "Госцi з будучынi" гуляѓ зусiм не хлопчык Апалон, цi трох серыйны фiльм "Тома Соера", наогул нейкi канапаты дзяцюк! А ён мог бы стаць вялiкай зоркай, мець шматмiльённыя ганарары як дзядуля Шварц цi Сталонэ. А там i да прэзiдэнцкага крэсла недалёка. Бо знакамiты тэрмiнатар Арнi: дазваляй яму канстытуцыя: даѓно стаѓ прэзiдэнтам ЗША. Вось напрыклад, чаму не зняць казку баявiк. Хлопчык трапляе ѓ сярэднiя вякi, станавiцца спачатку рабом, а затым заваёѓвае карону. Наогул кнiгi, дзе хлапчукi пападалi ѓ сярэднявечча былi, але чамусьцi да караля i вялiкага заваёѓнiка нiхто з iх не дарос. Неяк саромеюцца аѓтары зрабiць хлопчыка - вялiкiм героем. У лепшым выпадку ён заваёѓвае царства толькi калi вырасце. Гэта шчыра кажучы крыѓдна. Ну чым хлапчук горшы за дарослага, асаблiва ѓ наш час, калi любое дзiця можа з дапамогай Iнтэрнэту, стаць разумнейшым за прафесара. Сапраѓдная рэвалюцыя ѓ адукацыi гэта кампутар, ён дазваляе маментальна прагледзець велiчэзную колькасць iнфармацыi. Вось напрыклад ён чытаѓ у Самвыдаце аднаго аѓтара, у якога дзецi куды страмчэй дарослых! Вось гэта да! Сапраѓднае чытво! Зрэшты, чаму яму самому не напiсаць сцэнар фiльма, ён ужо спрабаваѓ намаляваць дзiцячую гульню, i паслаѓ у адну фiрму. Гульню садралi, а ганарару не заплацiлi. Нiчога ён, яшчэ зробiць якую-небудзь брыдоту. Наогул усе гэтыя бiзнесмены i алiгархi сапраѓдныя паразiты. А цi так эфектыѓная рыначная эканомiка? Вось узяць гiсторыю другой сусветнай вайны. Нямеччына яшчэ падчас першай сусветнай, займала другое месца ѓ свеце, па азначнiку прамысловай вытворчасцi, а па некаторых параметрах першае. Ды i пасля паражэння ѓ першай сусветнай, амаль не пацярпела, войскi саюзнiкаѓ так i не ѓступiлi на яе тэрыторыю. (Калi вядома, калi не лiчыць спробы Францыi акупаваць Рур, а таксама анэксiю Эльзаса i Латарынгii). Потым Гiтлер аднавiѓ прамысловую вытворчасць патрапанае дэпрэсiяй i нават нашмат перавысiѓ ранейшыя паказчыкi. Затым Нямеччына малой крывёй, акупавала амаль усю Еѓропу. Такiя багатыя краiны, як Францыя, Бельгiя, Данiя, Галандыя, Нарвегiя, Люксембург, Чэхаславакiя i iншыя былi заняволены. Трэба сказаць, што i Польшча, Югаславiя, Грэцыя, былi не бедныя. Супраць СССР ваявала Iталiя, багатая на нафту Румынiя, Венгрыя, Фiнляндыя, Славенiя, Харватыя, розныя замежныя легiёны. Iспанiя даслала блакiтную дывiзiю, i вялiкую колькасць добраахвотнiкаѓ. Сярод наймiтаѓ былi таксама шведы, партугальцы, швейцарцы, лiчы ѓся Еѓропа акрамя Брытанii. Уся густанаселеная i высокаразвiтая, капiталiстычная Еѓропа!
  I якi вынiк! СССР перамог, прычым на працягу практычна ѓсёй вайны: мы выпускалi больш баявой тэхнiкi, чым Гiтлер i яго сатэлiты. Адзiн СССР аказаѓся мацнейшым за ѓсю Еѓропу. Праѓда ѓ Заходняй прэсе, асаблiва падчас халоднай вайны, спрабавалi ѓсё спiсаць на пастаѓкi па ленд-лiзе. Але рэальна пастаѓкi па ленд-лiзе, склалi ѓсяго чатыры працэнты ад валавога нацыянальнага прадукту СССР. Праѓда ѓ пазнейшыя часы, асаблiва перабудоѓныя, гэтыя дадзеныя аспрэчвалiся. У прыватнасцi хлапчук прагледзеѓ у Iнтэрнеце вялiкую энцыклапедыю танкаѓ. Высветлiлася што амерыканскi "Шэѓрон" зусiм не г. У яго браня на дзесяць мiлiметраѓ таѓсцей чым у Т-34, i з вязкай сталi. Акрамя таго ѓ "Шаѓрона" значна лепш оптыка, а таксама танк забяспечаны гiдрастабiлiзатарам. Апошнi значна павялiчвае эфектыѓнасць стральбы пры руху. Такiя з'явiлiся ѓ СССР толькi пяцiдзесятыя гады. Праѓда гармата "Шаѓрона" злёгку саступала ѓ прабiѓной моцы Т-34, але рознiца была не вялiкая. Спачатку Т-34 меѓ перавагу ѓ хуткасцi, але затым амерыканцы яго дагналi, а гусенiцы былi нават лепш. I ѓсё ж "Шэѓрон" савецкiя танкiсты, не вельмi любiлi. У яго была высокая патрабавальнасць да якасцi бензiну. А гэта вялiкая праблема для савецкiх танкаѓ. Акрамя танка меѓ высокi сiлуэт. Праѓда апошняе не так ужо i страшна, карацейшая машына лягчэй разгортвалася. У цэлым абедзве машына прыкладна раѓнацэнныя ѓ баi, а больш магутны танк "Першынг", нават лепш Т-34. Але пасля з'яѓлення танка Т-54, перавага ѓ якасцi канчаткова перайшло да парад.
  Затое ѓ вытворчасцi боепрыпасаѓ i прылад СССР не было роѓных. Менавiта перавага ѓ артылерыi, дазваляла весцi хуткiмi тэмпамi наступ, супраць развiтых у iнжынерных адносiнах умацаванняѓ вермахта. Сам факт перамогi ѓ падобнай вайне, лiшнi раз кажа: сацыялiзм анi не горшы за капiталiзм i нават лепш. Бо ѓся капiталiстычная Еѓропа прайграла, адной савецкай краiне! Ды i тэмпы росту пры Сталiне былi вялiкiя. Пакуль ва ѓладзе быѓ моцны правадыр якi падхлiстваѓ апарат, краiна iмклiва развiвалася. Потым уладу захапiлi нiкчэмнасцi. Якiя не вартыя, нават кiраваць калгасам. Сацыялiзму не павезла з правадырамi, не тыя былi кадры ѓ руля. Не было разумнай сiлы i волi! Асаблiва моцна пацярпелi пры Гарбачове. Гэта лiдэр магчыма хацеѓ дабра, але атрымалася зло i развал iмперыi. Зрэшты хiба ѓ гэтым толькi ягоная вiна? Бо атрымаѓшы свабоду: многiя вырашылi што гэта ѓсёдазволенасць. I чаму рэспублiкам раптам захацелася аддзялiцца ад адзiнай сям'i. Бо гэта не было жаданнем народаѓ, а толькi iмкненнем часткi карумпаванай нацыянальнай элiты, красцi не асцерагаючыся кары цэнтра. Народ у цэлым хацеѓ жыць у савецкай краiне, пры сацыялiзме, а не адлучацца.
  Фактычна адбыѓся вайсковы пераварот у нацыянальных рэгiёнах. Гарбачоѓ не толькi паводзiѓ сябе пасiѓна, але i здрадзiѓ блiжэйшым паплечнiкам гэкачэпiстаѓ. Замест таго каб умацаваць сваю ѓладу, ён яе кiнуѓ да ног Ельцына. Дзiѓна хто такi Горбi! Дурня або агент ЦРУ. Але хiба дурань сталi б генсакам, тым больш што Гарбачова пераемнiкам нiхто не аб'яѓляѓ. Ён прыйшоѓ да ѓлады шляхам хiтрых iнтрыг i паддывановых гульняѓ. Гэта не Чадведзеѓ, якi нават не вёѓ перадвыбарчай кампанii, Фуцiн зацягнуѓ на "аркане" яго ѓ прэзiдэнцкае крэсла. Гарбачоѓ паказаѓ сябе ѓмелым iнтрыганам, накшталт Сталiна. Ды i ён слухаѓ па Iнтэрнеце запiсы Гарбачова, кажа складана i разумна, аратар нядрэнны. А якi дэмагог. I ѓ цэлым была ѓ iм нейкая "харызма", слухаеш i пачынаеш верыць. А што да барацьбы з алкагалiзмам, то тут ён двума рукамi падпiшацца. Хоць зараз, яму пасля некалькiх глыткоѓ вiна, так добра. Але колькi людзей загубiла гэтае пойла. Гарбачоѓ несумненна самы загадкавы з усiх лiдараѓ. Вядома ён мог быць агентам ЦРУ завербаваны яшчэ на пасадзе сакратара абкама, цi яшчэ раней. Але ж у КДБ шмат высокапастаѓленых рэзiдэнтаѓ, у розных структурах ЗША. Ну малаверагодна, каб такую буйную фiгуру-шпiёна, прапусцiлi б у крэсла кiраѓнiка дзяржавы. Не няѓжо ѓся разведка прашляпiла. З iншага боку КДБ падчас перавароту не здолеѓ нейтралiзаваць Ельцына, хаця што варта было паслаць снайпера, цi атруцiць. Бо ёсць яды якiя, нельга выявiць пры аналiзе, а пасля двух iнфарктаѓ Ельцына, нiхто не здзiвiѓся, памры ён ад трэцяга! I навошта з маста скiдаць: калi можна проста ѓкалоць, цi заразiць якiм-небудзь вiрусам. Хутчэй за ѓсё ѓсе замахi на Ельцына туфта, каб падняць яго рэйтынг, прычым рэжысёр сядзеѓ у амерыканскiм Белым доме. Хлапчук нахiлiѓся i пачухаѓ рассечаны бiзуном лобiк. Ды тут i дарослым не разабрацца ѓ палiтыцы, не тое што дзiцяцi. Усе гэтыя дзiѓныя феномены i пярэкруты. I цяперашнi незразумелы рэжым, дзе адразу два цары, i сiстэма дзiѓнага капiталiзму. Зрэшты, жыць можна, цяжэй знайсцi альтэрнатыву. Каб мянялася ѓлада, павiнна мяняцца i апазiцыя. Але галоѓныя апаненты Жалязоѓскi i Руганаѓ, узначальваюць свае партыi ѓжо больш за дваццаць гадоѓ. Яны жудасна надакучылi электарату, дакладней народу. У апазiцыi застой i крызiс на новыя iмёны. Асаблiва ѓ гэтых адносiнах слабыя камунiсты - у iх традыцыя: калi генсак, то пакуль наперад нагамi не вынесуць! Вось нават у Кiтаi зразумелi, недасканаласць падобнай сiстэмы кiравання, i забаранiлi быць кiраѓнiком дзяржавы, больш за два тэрмiны па пяць гадоѓ! Зрэшты ёсць i iншая крайнасць чахарда з кiраѓнiкамi, як гэта было ѓ старажытным Рыме, дзе iмператараѓ мянялi амаль кожны год. Або пры Ельцыне: калi ѓрад адпраѓлялi кожныя тры месяцы ѓ адстаѓку. З аднаго боку каб выканаць праграму: кiраѓнiк павiнен кiраваць дастаткова доѓга, з другога трэба пазбягаць застою. Тут важную ролю павiнны адыгрываць выбары i культура народа. У заходнiх краiнах, як правiла, ратацыя кадраѓ адбываецца даволi часта. Каб адна партыя правiла занадта вялiкi тэрмiн запар... Народ гэтага не дапускае, нават калi ѓсё iдзе добра! У свой час нават Маргарэт Тэчэр пракацiлi, нягледзячы на выдатныя паказчыкi ѓ эканомiцы. На прасторах СНД дэмакратыя i зменлiвасць улады далёка не ѓсюды. Ва Украiне напрыклад змянiлася чатыры прэзiдэнты, i з iх тройчы перамагалi кандыдаты ад апазiцыi. Праѓда апазiцыя таксама ѓмоѓная - усе трое былi прэм'ерамi. I ѓ Прыбалтыцы кiруючыя каалiцыi мянялiся, i ѓ Грузii, Арменii спачатку ѓ Азербайджане. Але вось Цэнтральнай Азii, толькi Кiргiзстане, была змена кiраѓнiцтва i тое ѓ вынiку рэвалюцыi. А так усюды кiруюць дэспатыi. Няма па вялiкiм рахунку дэмакратыi. У Расii таксама не ѓсё адназначна. Калi на выбарах у Дзярждуму i перамагалi апазiцыянеры, дык на прэзiдэнцкiх нiколi. Ельцын не апазiцыя, дык у 1991 годзе, ужо быѓ кiраѓнiком расiйскай федэрацыi, узначальваючы вярхоѓную раду. Зрэшты 1999 гады ѓлада ѓзяла пад кантроль Дзярждуму i пакуль яе трымае. Гэта значыць, пакуль нельга сказаць, што ёсць змяняльнасць элiт. Але гiсторыя незалежнай Расii занадта кароткая, i ѓ будучынi цалкам магчымыя перамены. Праѓда тэндэнцыя пакуль у бок удушэння. Людзей пазбавiлi права абiраць губернатараѓ, дэпутатаѓ па аднамандатных акругах, працягнулi тэрмiны прэзiдэнцкiх паѓнамоцтваѓ, абмежавалi правы рэферэндуму. Ды i свабоды ѓсё менш i менш, тэлебачанне пад каѓпаком. А як паступiлi з НТВ. З iншага боку, цi можна Расеяй увогуле кiраваць дэмакратычным шляхам? Пытанне вельмi сур'ёзнае, калi дыктатура больш эфектыѓная за дэмакратыю, то тут трэба iсцi да канца. Чадведзеѓ непаслядоѓны, не зразумееш чаго ён жадае, спрабуе сядзець на двух крэслах. У прыватнасцi ѓзнагародзiѓ Гарбачова ордэнам Андрэя Першазванага. Гэта значыць падлашчваецца з дэмакратамi, то наадварот уводзiць абмежаваннi. Абяцае лiбералiзацыю, але балбоча аб навядзеннi парадку. Гэты лiдэр не мае дакладнай стратэгii, у яго няма стрыжня. Ён жадае дагадзiць i вашым i нашым. У прыватнасцi, прыняцце закона аб палiцыi. Свайго роду рух у бок Захаду, нават назва палiцыя, шмат што запазычана з амерыканскiх законаѓ. I ѓ той жа час не задоѓга да гэтага крок ад Захаду: абмежаванне суда прысяжных. Накшталт Чадведзеѓ, хацеѓ адмянiць сямi працэнтны бар'ер, але не адважыѓся. Меркавалася павялiчыць колькасць партый, але рукi да закону так i не дайшлi. Блытанiцы шмат, не зразумееш хто прэзiдэнт: лiберал, кансерватар, дзяржаѓнiк, заходнiк, дэмакрат... Усё гэта ѓжываецца ѓ адным чалавеку, i жудасна заблытана. Зрэшты i iншыя палiтыкi не вызначаны. Асаблiва супярэчыѓшы Жалязоѓскi. Таксама не зразумець: левы ён цi правы! Часта можа супярэчыць сам сабе ѓ адной гаворцы. Затое кнiг колькi напiсаѓ: больш за пяцьсот! Дзiѓна! Хаця не варта ганяцца за колькасцю. Вось Гiтлер выдаѓ толькi адну сваю кнiгу "Майн Кайф" i здолеѓ стаць папулярным i прыйсцi да ѓлады. Хлапчук адчуѓ што ѓ яго стала балець галава, цалкам дарослыя думкi аб палiтыцы моцна стамлялi.
  Два сонцы з трох, ужо наблiзiлiся да беражка гарызонту, на небе з'явiлiся хмары, стала халаднавата.
  Янка цiха спытаѓ Алi:
  - А ночы ѓ вас бываюць?
  Хлопчык адказаѓ:
  - Вядома! Але не тое, каб занадта ѓжо цямней.
  - Уначы будзе холадна?
  - Прыкладна як зараз! Не хвалюйся!
  - Вядома iсцi нармальна, але спаць галышом без коѓдры...
  - Я думаю распаляць вогнiшча i пакiнуць нас звязанымi, каб нiхто не ѓцёк.
  Янка павёѓ галавой:
  - Разумная засцярога.
  Садат падтрымаѓ:
  - Не дрэйф! Тут табе не пагражае змерзнуць. Вось у нас у храме ёсць склеп, ды такi халодны, што проста дзiѓна!
  Алi спытаѓ:
  - Там што магiя?
  - Адмысловая глеба, ды так што марозiць. Туды нас саджалi ѓ якасцi пакарання. Па мне лепш лупцоѓка, чым так мерзнуць. - Садат здрыгануѓся, яго шырокiя плечы сталi на iмгненне ѓжо.
  Янка заѓважыѓ:
  - У чалавечым целе: на адзiн нерв якi ѓспрымае цеплыня прыходзiцца, тры якiя рэагуюць на холад.
  - Што такое нерв? - Спытаѓ Садат.
  - Гэта тое, чым адчуваюць! Напрыклад боль.
  - Тады лепш не мець нерваѓ!
  - У гэтым выпадку i задавальненне стане табе недаступным. Перастанеш атрымлiваць асалоду ад ежай i iншымi радасцямi жыцця.
  - У тым лiку i жанчынамi, няма гэтага нам не трэба! - Садат паспрабаваѓ махнуць рукой, але не змог парваць вяроѓку.
  Нечакана цвырканне цыкад перарвалася i пачулася рык. Коннiкi злёгку прытрымалi коней.
  Дрэвы рассунулiся i на дарогу нетаропка выйшаѓ звер. Ён быѓ большы за слана i падобны да шаблязубага тыгра, толькi палоскi зялёныя на аранжавым фоне. Поѓсць вельмi пышная, а на галаве панцыр - такi плiтачкамi як у бронтазаѓра. Бiѓнi вельмi доѓгiя, больш за два метры, праѓда не асаблiва вострыя. Вока ѓ тыгра цэлых тры, ён глядзiць з пагрозай. У шырокай грудной клетцы звера клекоча сiла, акрамя таго чуваць, як бурчыць галодны страѓнiк. Воiны адразу згрупавалiся, натапырылiся дзiдамi. Тыгр глядзеѓ чакальным позiркам, ён мабыць чагосьцi жадаѓ. Гандляр сказаѓ:
  - Дын-Шэр хоча есцi! Ён патрабуе чалавечага мяса. Дамо яму чаго-небудзь малакаштоѓнага ѓ прыватнасцi вось гэтага, ён ужо i так ледзь жывы.
  Два воiны адлучылiся ад асноѓнай масы i падскочылi да змардаванага старому. Той i сапраѓды аслабеѓ i з цяжкасцю трымаѓся на нагах. Яго пацягнулi да шаблязубага тыгра.
  Шырочаная спiна звера выгнулася: тры хвасты, з iх адзiн з пэндзлiкам скруцiлiся ѓ клубок. Тут Янка мiжвольна захiхiкаѓ, бо гэта яму вельмi нагадвала мультфiльм: "Таямнiца Трэцяй планеты". Гэты звер чымсьцi нагадваѓ тыгра-пацука! Наогул Кiр Булычоѓ пiсаѓ даволi цiкава, нямногiя сучасныя аѓтары, вартыя заняць месца побач з iм. Праѓда Стругацкiх Янка не любiѓ, з-за цяжкага стылю выкладу.
  Колькi грацыi i вытанчанасцi ѓ гэтым зверы - шаблязубым тыгры, вiдаць як пад тоѓстай скурай перакочваюцца мышцы. Такая пачвара здольная перакулiць цэлы атрад. Стары млява супрацiѓляѓся, ён задыхаѓся ѓ руках сваiх катаѓ.
  Стражнiкi кiнулi ахвяру перад тыграм-гiгантам. Блiзка падысцi яны баялiся.
  Стары ѓпаѓ на каленi, раптам з пашчы монстра вылецеѓ тонкi i раздвоены як у змяi мову. Ён абхапiѓ дзядулю за талiю i рыѓком павалок у рот. У магутнага звера было некалькi радоѓ зубоѓ, ён пачаѓ энергiчна перамолваць здабычу. Чуѓся храбусценне касцей, з вуснаѓ капала кроѓ.
  Янка адчуѓ сябе дрэнна, ногi аслабелi. У сябе яго прывёѓ рэзкi пах спiрту або падобнага на спiрт, хлапчук расплюшчыѓ вочы.
  - Ну што слабачак, хутка ж ты адсекся! - Сказаѓ наглядчык.
  Янка хiстаючыся падняѓся, тыгр ужо пайшоѓ. Засталося толькi некалькi бурых плям крывi.
  Хлапчук спытаѓ:
  - Гэта ѓсё?
  - Так! Гэта Дын-Шэр людаед. Ён ёсць людзей таму што ѓ iм сядзiць дэман, а не з-за голаду. У лясах поѓна дзiчыны.
  - Бываюць такiя перакруты. Тыгры ѓ многiх казках людаеды. У прыватнасцi ѓ Маѓглi быѓ такi перакрут, так з яго знялi шкуру.
  - Маѓглi перакрут? - Спытаѓ Садат.
  - Не так звалi таго, хто спусцiѓ з тыгра шкуру!
  Наглядчык прыкрыкнуѓ:
  - Iдзiце хутчэй, трэба выйсцi да дазору, там будзе зручна начаваць.
  Рабы мiмаволi дадалi крок. Янка адчуваѓ, як пакутлiва ные цела i садняць звязаныя рукi. Цяжка, цi гэта яму здаецца, цi тут дзень даѓжэйшы чым на Зямлi. Усё мацней жадаецца спаць, ён пазяхае. Ад буйнога жвiру на дарозе, босыя ступнi хлапчукi гараць i свярбяць, ён накульгвае. Янка паспрабаваѓ сысцi ѓ бок i прайсцiся па пышнай траве, каб не было так балюча. Iншыя хлапчукi чые голыя, мазолiстыя ногi, падобна нiколi не ведалi чаравiкаѓ толькi ѓсмiхалiся, але ѓсё ж зрушылiся. Але ѓзмах канчукi i пары рэзкiх удараѓ прымусiлi вярнуцца. Хлопчыку прыйшлося трываць новую павольную катаванне, што адцягнуцца, ён спытаѓ Алi.
  - А ты народжаны рабом або вольны!
  - Я не быѓ народжаны ѓ няволю, прадалi мяне шэсць гадоѓ таму за даѓгi. Спачатку мне прыйшлося працаваць у поле, але потым за правiннасць, адправiлi ѓ каменяломнi. Паколькi я быѓ яшчэ маленькiм, то проста падбiраѓ i насiѓ камянi. Кармiлi нас вельмi дрэнна, часта бiлi. Некалькi хлопчыкаѓ майго веку памерлi. Працавалi вельмi шмат, але я абвык. Потым падрос i адужэѓ, а рудню вычарпаѓся i мяне прадалi.
  - Ды не шанцуе!
  - Чаму! Наадварот! Я працаваѓ на паверхнi, дыхаѓ свежым паветрам, у шахце рабы хутка пакрываюцца язвамi i памiраюць. А так я цяпер загартаваны жыццём i нiчога не баюся.
  Цела Алi нягледзячы на худзiзну, было вельмi жылiстым, не гледзячы працяглы пераход хлопчык не выглядаѓ стомленым. Зрэшты цяжкая праца з ранняга дзяцiнства гартуе.
  Янка сказаѓ:
  - Раб ад нараджэння, не зусiм разумее прынiжэньне.
  Тут у размову ѓступiѓ другi хлапчук, з чорнымi як смоль валасамi:
  - Я сын i ѓнук рабоѓ! З ранняга дзяцiнства мяне прымушалi падбiраць каласкi i лупцавалi. Але шчыра кажучы, не адмовiѓся, каб стаць свабодным.
  - I каб ты зрабiѓ? - Спытаѓ Алi.
  - Ажанiѓся! Пабудаваѓ дом! Мала што!
  Янка заѓважыѓ:
  - Толькi вольны чалавек, можа будаваць сур'ёзныя планы. Не ведаю, але спадзяюся мы здабудзем з часам свабоду!
  - Калi раб будзе пакорлiвы пану, то ён i на тым свеце застанецца рабом, толькi з iм абыходзiцца будуць добра. - Сказаѓ хлапчук.
  Алi запярэчыѓ:
  - Як будзе нiхто не ведае! Наогул не хачу гаварыць, пра тое святло, няхай лепш Янка раскажа нам пра свой свет. Вось людзi ѓ вас ваююць?
  Янка паморшчыѓся:
  - Ды вядома ваююць! Зрэшты мая краiна: сур'ёзна ваявала амаль семдзесят гадоѓ таму. Тады была маштабная вайна з вельмi моцным супернiкам i мы ледзь не прайгралi. Але пасьля гэта былi толькi лякальныя канфлiкты. Аѓганiстан, Чачня, але там па большай частцы ваявалi з партызанамi. Пасля другой сусветнай вайны СССР i Расiя фармальна вайну, iншым краiнам не аб'яѓлялi. Былi толькi дробныя сутычкi. ЗША ваявалi часцей, з пераменным поспехам. У прынцыпе Амерыка вайну ѓ В'етнаме не прайграла, а нясучы сур'ёзныя страты, пад цiскам грамадскай думкi вымушана была сысцi. Аналагiчна СССР у Аѓганiстане. Большасць буйных бiтваѓ была выйграна, але перамагчы партызаншчыну не ѓдалося, прыйшлося каб пазбегнуць далейшых выдаткаѓ i страт пакiнуць краiну. Ну, а першая чачэнская была самай дзiѓнай i абсурднай за ѓсю гiсторыю войнаѓ, што вяла нашая краiна. Казаць аб гэтым не жадаецца. На жаль, нiкога за ганебнае паражэнне Расii не расстралялi!
  Алi заѓважыѓ:
  - Ваша краiна Расея?
  - Так!
  - Яна вялiкая?
  - Вельмi вялiкая! Па плошчы самая вялiкая ѓ свеце!
  - Але дзве апошнiя войны прайграла!
  - Не! Хутчэй не здолела выйграць. Акрамя таго, другi раз, мы ѓ Чачэнii ѓзялi рэванш. Праѓда з партызанкай, да гэтага часу не скончана, але пакуль трымаем пад кантролем.
  Садат панура заѓважыѓ:
  - Усе войны нельга выйграць! Калi б знайшоѓся непераможны вайскавод, то ѓ яго руках апынулася ѓся планета.
  Янка ахвотна адказаѓ:
  - У гiсторыi Зямлi былi непераможныя палкаводцы, але iм як правiла не хапала жыцця. Чалавечае стагоддзе не доѓгi, а годнага пераемнiка цяжка знайсцi. Якiм крыклiвым нiкчэмнасцю быѓ Мiкiта Хрушчоѓ, у параѓнаннi з Iосiфам Сталiным. Ну, а сярод цароѓ i зусiм дэфiцыт кадраѓ. Зрэшты з кiраѓнiкоѓ савецкага перыяду, было толькi тры моцныя i кампетэнтныя асобы: Ленiн, Сталiн, Андропаѓ. Прычым Ленiн i Андропаѓ кiравалi не доѓга, бо ѓ iх былi праблемы са здароѓем. А астатнiя не дацягвалi да ѓзроѓню кiраѓнiцтва калгасам!
  Што тычыцца цяперашняй сiстэмы кiравання, то ѓ нас як бы два суправiцелi. Накшталт не дурнi, але не маюць выразнай мэты i не ведаюць, чаго жадаюць! Падобна, гэтыя хлопцы не вызначылiся: што будаваць дэмакратычнае грамадства цi таталiтарную дыктатуру. А такая палавiнiстая сiстэма няѓстойлiвая. Звычайна ѓмераны аѓтарытарызм недаѓгавечны, i нацыi трэба выбiраць, нешта больш канкрэтнае! Ды i двух правадыроѓ не бывае. Лiдэр нацыi як Бог - толькi Адзiн!
  Алi запярэчыѓ:
  - Багоѓ шмат!
  Садат па-фiласофску заѓважыѓ:
  - Наогул у нас шматбожжа, але была плынь, якая прапагандавала iдэю адзiнага творцы. Праѓда, нешта пра iх даѓно не чуваць! А ѓвогуле ты сам, у што верыш?
  Янка крыху павагаѓшыся, адказаѓ:
  - У розум i сiлу чалавека!
  - Гэта як?
  - Тое, што чалавецтва рада цi позна вырашыць свае праблемы i здабудзе шчасце.
  Садат жмурачыся, чорнымi, хiтрымi вачыма, спытаѓ:
  - А дакладней?
  - Тое чаго мы раней маглi дабiцца толькi ѓ сне або казках стане рэальнасцю! - Янка закацiѓ вочы. - Упадобнiцца багам.
  Садат памахаѓ галавой:
  - Гэта ѓсяго толькi мары!
  - Як сказаць! - Янка расправiѓ плечы. - Напрыклад быѓ дыван-самалёт, з'явiлiся сапраѓдныя самалёты. Абрус самабранка, вялiзная гароднiна i садавiна - сiнтэзатары ежы i генныя тэхналогii. Шапка-ѓсезнайка, сподачка з яблычкам - камп'ютары i Iнтэрнэт. Боты-скараходы, - аѓтамабiлi i матацыклы. Апiсаныя ѓ казках палёты на Месяц, былi таксама рэалiзаваны. Ну, а чароѓныя сродкi разбурэння з лiшкам перасягнула атамная i тым больш вадародная бомба!
  Садат нахмурыѓся:
  - Шмат незразумелых слоѓ!
  Алi спытаѓ:
  - А маладзiльныя персiкi ѓ вас ёсць!?
  - Тыя што вяртаюць маладосць?
  - Ды менавiта!
  Янка ѓздыхнуѓ:
  - Пакуль яшчэ не навучылiся! Але ѓ найблiжэйшыя сто, максiмум дзвесце гадоѓ, праблема старэння будзе вырашана. Усе стануць вечна юнымi i здаровымi!
  Садат адказаѓ:
  - Чакай калi будзе! А што вадародная бомба - гэта магутны загавор?
  Янка гуллiва ѓсмiхнуѓся:
  - Яна здольная ѓ iмгненне вока знiшчыць, усё жывое на адлегласцi якое вершнiк праскача за дзень!
  Садат замахаѓ галавой:
  - Ды хлусiш ты ѓсё! Калi б у вашай краiны была такая зброя, вы б заваявалi ѓсю планету.
  Янка адказаѓ, зморшчыѓшы лобiк:
  - Тут бачыш цi дзве вялiкiя праблемы. Першая, што такое зброя: ёсць не толькi ѓ нашай краiны, i нам могуць даць рэшты.
  - А другая? - Садат нават прыбавiѓ кроку, каб быць блiжэй да Янкi.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 10
  Кастусь Ракасоѓскi зразумеѓ, што надышоѓ крытычны момант, увёѓ у бiтву флагман, якi да гэтага выкарыстоѓваѓ вельмi асцярожна. Зразумела; пятнаццаць тысяч кiламетраѓ у дыяметры: гэта не жарт для касмiчнага карабля. Гэта ж сапраѓдны твор мастацтва, коштам у квадрыльёны расiйскiх рублёѓ. Не гаворачы аб пяцi з паловай мiльярдах членаѓ экiпажа - лiчы насельнiцтва цэлай планеты. Цяпер трэба зруш гэтых чортавых фантомаѓ, каб яны не загубiлi ѓсё войска.
  Сам гiпермаршал знаходзiѓся на больш манеѓраным ракетным крэйсеры. Натуральна яго зоркалёт пазбягаѓ бою, не з-за баязлiвасцi, а таму што гiбель камандзiра, катастрафiчна адбiваецца на ѓсёй армii.
  Маршал эльф прапанавала:
  - Давайце ажыццявiм агульны адыход нашага войска, выбудуем сiстэму цытадэль.
  Канстанцiн адпрэчыѓ:
  - Ва ѓмовах асяроддзя, адыходзiць: значыць несцi вялiзныя страты. Акрамя таго мы такiм чынам, аддамо супернiку вялiкiя плацдармы.
  - I што рабiць?
  - Трэба знiшчыць галоѓнакамандуючага войскам фантомаѓ. У гэтым выпадку, яна спадзяюся рассыплецца.
  Маршал запярэчыла:
  - Заѓсёды знойдзецца намеснiк. Бо i ѓ выпадку вашай гiбелi прадугледжаны дубляж. Як казаѓ ваш патрон Сталiн: незаменных людзей - не бывае!
  Ракасоѓскi апусцiѓшы вокам маланку, заѓважыѓ:
  - Ёсць такое, але падобнае не заѓсёды прадугледжана ѓ сярэднявечным войску. А ѓвогуле: не трэба стаяць на месцы. Будзем атакаваць.
  Велiзарны зоркалёт пад назвай "Айчына": сваiмi звышцяжкiмi гарматамi лiтаральна выпальваѓ усю прастору. Гэта было нешта жахлiвае, гiперплазменнае, зусiм неверагоднае.
  Алёша Паповiч спешна збiраѓ кулак з дыназаѓраѓ. Зрабiць падобнае было вельмi цяжка, ва ѓмовах калi войскi расцягнулiся i ваююць па шырачэным фронце. Зрэшты вонкава юны палкаводзец, не прамiнуѓ ужыць хiтрасць. Ён загадаѓ паслаць сiгнал, з дапамогай якога дыназаѓраѓ-фантомаѓ клiчуць кармiць. Гэта аказала эфект. Праѓда зазывалi дзяѓчыны-лучнiцы не гучна, каб не захапiць усiх монстраѓ. Голая скура ѓ iх тавары: напаѓаголеных ваяѓнiц-мечнiкоѓ, ужо пералiвалася ад напружання, наколькi iнтэнсiѓны быѓ бой. А так была адабрана дзве сотнi самых буйных.
  Насуперак усiм законам фiзiкi, дыназаѓры са страшным грукатам тупалi па вакууме, злёгку пылiлi, дробныя аскепкi адлюстраваных светлавых хваль i магiчнай гiперплазмы.
  А атаку iх павёѓ, падпарадкоѓваючыся загаду палкаводца сам Пастухоѓ, яго шлем быѓ разбiты, а валасы злiплiся ад крывi. Атрад узначалены вiцязем: быѓ страшны, агiдныя фiзiяномii, жахлiвыя пашчы, загнутыя, не рэдка абламаныя iклы. Мноства шыпоѓ, лёзаѓ, iголак, штопар, пупырышак на панцырах, гэтых тварэнняѓ апраметнай магii, здавалася нацэлiлiся як рулi танкаѓ.
  Прагучаѓ гулкi горан(гравiяхвалi разышлiся па вакууме), i лавiна кiнулася на супернiка. Велiзарная маса монстраѓ накiравалася да флагмана "Айчына".
  Дыназаѓры надрыѓна вiскаталi, iмкнучыся зруш усё i ѓся!
  Велiчэнскi флагман сустрэѓ iх, усiмi прыладамi паразы. Пачаѓся бесперапынны, мега-каскадны абстрэл. У вакууме нiбы прастрэлiлi дзiркi i з iх палiлiся апантаныя патокi энергii.
  Алёша Паповiч скамандаваѓ:
  - Набраць лiмiтавую хуткасць i не спыняцца.
  Трапленнi прычынялi боль дыназаѓрам-фантомам. У iх целах утварылiся глыбокiя варонкi, а таксама iрваныя раны, у якiх мог размясцiцца старажытны Нью-Ёрк. Некаторыя з монстраѓ проста рассыпалiся, ад шматлiкiх параз. Але спынiць паток не ѓдавалася, наадварот ён станавiѓся ѓсё мацнейшым i бурным. Флагман "Айчына" паспрабаваѓ, павярнуць назад, але яго нагнала жывая лавiна фантомаѓ. Абрынуѓшыся на зоркалёт нiбы зграя сабак на мядзведзя, дыназаѓры сталi iрваць яго на часткi. Велiчэнскi карабель бiѓ з выпраменьвальнiкаѓ усiх выглядаѓ практычна ва ѓпор, але гэта мала дапамагала. Разнастайныя монстры, такiх неймаверных тыпажоѓ, што нават залiтыя гiперплазмай мазгi закiпаюць, з яго зрывалi браню, вежы, апоры, антэны. Зоркалёт проста гiнуѓ, прычым каб глядзець на гэта, патрабавалася валодаць немалой мужнасцю.
  Ракасоѓскi з намаганнем хаваючы панiку, скамандаваѓ:
  - Усiм iсцi на дапамогу!
  Маршал эльф паправiла:
  - Усё не могуць, войскi скаваныя баямi!
  - Тады ѓсе тыя хто вольны.
  Зоркалёты армii Святаросii кiнулiся наперад. Тысячы караблёѓ зараз выкiнулi мiльёны смяротных пасланцаѓ. Алёша Паповiч таксама ѓвёѓ у дзеянне ѓсе рэзервы.
  - Мы не пры якiх абставiнах не павiнны дапускаць свабоду манеѓру ворагам. Бiць шчыльней, змяшаць шэрагi! - крычаѓ сваiм падначаленым юны палкаводзец. - Сыйдзiцеся блiжэй, не давайце прымянiць звышмагутныя ракеты.
  Сапраѓды апошняя зброя была найболей паражальнай i небяспечнай для фантомаѓ. Таму яны як сапраѓдны баксёр, iмкнулiся прарвацца ѓ шчыльны кантакт, дзе можна закiдаць супернiка серыяй удараѓ i навязаць рубкi мячамi. Некаторыя ваяѓнiцы-фантомы пускалi ѓ ход свае голыя, хупавыя каленкi( Дзiѓна як паражальным эфектам могуць валодаць, гэтак сэксуальныя часткi дзявочага цела!) Велiзарны зоркалёт "Айчына" павольна дрэйфаваѓ, адступаѓ, iмкнучыся адбiцца ад цвёрдага прэсiнгу ворага. А на яго выкiдвалi, дыназаѓры пускалi ѓ ход бiѓнi i iклы, разломлiвалi вежы, плюшчылi сектары, ламалi перагародкi. Велiчэнскi карабель гiнуѓ, але i монстры-фантомы дорага плацiлi за часовыя поспехi.
  Алёша Паповiч бачачы; што супернiк пусцiѓся ва ѓсе цяжкiя, скрыжаваѓ два сваiх доѓгiх мяча, i разам з невялiкiм атрадам адборных ворагаѓ паскакаѓ на ворага.
  Хоць яго атрад iмчаѓся ѓ вакууме, iскры бiлi з-пад капытоѓ, трэслася пустата.
  Алёша скамандаваѓ:
  - Сарынь на кiчку!
  Дабрыня Мiкiцiч рызыкуючы жыццём, ужо даѓно секся на правым флангу. Яго вершнiкi адцiскалi рассыпалiся па прасторы зоркалёты, але i самi неслi страты. Асаблiва балюча было глядзець на жудасныя раны, што прычынялi дзяѓчынкам, разнастайныя прылады анiгiляцыi!
  Алёша Паповiч секся з юнацкiм азартам. Ён разумеѓ: што кiдок можа стаць той кропляй, што паламала плацiну. А яго воiны як на падбор, пiсаныя прыгажуны i прыгажунi, палова дзяѓчыны з залатымi косамi. Даспехi вышыты золатам i каштоѓнымi камянямi. А ваююць яны доблесна. Вось адзiн з юнакоѓ упаѓ, прабiты ракетамi, другому каню адбiлi ногi, але забiѓшыся ѓ агонii, цягнуѓся пашчай да зоркалётаѓ. Вершнiк, якi ѓпаѓ, у сваю чаргу змагаѓся пеша. Выдатнай дзяѓчыне, адарвала галаву, залатыя валасы ярка ѓспыхнулi, а тварык ваяѓнiцы сказiлi грымаса болю. Iншай жанчыне-салдату знесла ножкi, дзяѓчынка зараѓла ѓ тры раѓчука i магутная тэрма-крэзонная ракета - эквiвалентная квадрыльёну бомбаѓ скiнутых на Хiрасiму, трапiла прама ѓ адчувальны раток, з атласнымi губкамi. Квадрыльён (Мiльярд мiльёнаѓ) Хiрасiм зараз грымнулi ѓ дзявочым роце: гiперквазарная, сэксуальная прыгода!
  Грамадзiны спрабавалi, мачыць вершнiкаѓ па адзiночцы, тыя ѓ сваю чаргу групавалi.
  Нарэшце адзiн з самых буйных дыназаѓраѓ, здолеѓ дабрацца да рэактара флагмана ультра-дрэдноута. Тут здарылася нешта жахлiвае. Алёша Паповiч ледзь паспеѓ, скамандаваць:
  - Усiм у бакi!
  Але было позна ѓжо. Iрванула з жахлiвай сiлай, успыхнуѓ сапраѓдны квазар, убiраючы ѓ сябе, сотнi фантомаѓ i тысячы зоркалётаѓ. Пякельная звышновая зорка; драпежнай, вогненнай пiранняй праглынула прастору.
  Крэйсер адкуль ажыццяѓляѓ каманднае гiпермаршал, па-зверску трасянула.
  Ракасоѓскi падняѓшыся, абтрос пыл з абсыпаецца ультрапластыка, вылаяѓся. Прыклаѓ далонь да лба, прыжмурыѓся.
  - Айчына загiнула!
  - I пяць з паловай мiльярдаѓ салдат, разам з ёй! - Сказала маршал-эльф. - Дакладней нават больш!
  Гном прапанаваѓ:
  - Цi не час гуляць рэтыраду!
  Гiпермаршал нахмурыѓся:
  - Гiбель такога вялiкага зоркалёта, як "Айчына", дэзiнтэгруе ѓсю абарону. Дакладней уносiць разлад у наша войска. Мабыць нам давядзецца адыходзiць. Хоць не, адступленне ѓ дадзеным выпадку, стане павальным уцёкамi. Трэба ваяваць устойлiва, люта i фанатычна.
  - Як часткi вермахта? - падкалола маршал-эльф.
  - Хто перамог, той i ваяваѓ лепш! - Адказаѓ Ракасоѓскi. - А фанатызм, фашыстаѓ не ратаваѓ!
  - I нас можа, не выратаваць!
  Ракасоѓскi не гледзячы на трагiчнасць моманту, жартам скамандаваѓ:
  - Раз, два, тры - пражэктары працяры!
  Маршал-эльф прапанавала:
  - Давай падзелiм войска на дваццаць частак i рванём ва ѓсе бакi!
  - I што гэта дасць?
  - Фантомы падзеляцца! А калi пяцярня растапырыцца, лягчэй паламаць пальцы! - Узрадавана (светлая галавушка), сказала маршал-эльф.
  Ракасоѓскi выпусцiѓшы з ноздры праменьчык (разрадка гiперплазменнага асяроддзя ѓ абноѓленым мозгу), заявiѓ:
  - А што ж, паспрабуем развеяць варожыя сiлы! У такiм стане, iм будзе цяжэй ваяваць!
  Гiпермаршал адрывiстым тэлепатычным iмпульсам, аддаваѓ каманды, прызначаючы камандуючых атрадамi.
  Да гэтага часу, больш за палову зоркалётаѓ Святой Расii было перабiта. Адначасова моцна парадзела войска фантомаѓ. Жорстка патрапаны былi войскi Вялiкарасii. Аляксандр Македонскi бачачы манеѓр супернiка: скамандаваѓ!
  - Неадкладна вылучыце ѓ тыле моцны рэзерв! Будзем бiць ворагаѓ па частках!
  Чараѓнiк Аксана перадала яму:
  - Наша перамога, толькi пытанне часу! Толькi не мiтусiся!
  Бiтва перайшло ѓ новую фазу, дзе iнiцыятыва цалкам належала Вялiкарасii. Алёша Паповiч спрабаваѓ узгаднiць дзеяннi сваiх войскаѓ, але сутычка адбывалася ѓжо стыхiйна. Праѓда адценнi якiя адкiдаюцца сiлуэтамi, дазвалялi пазбягаць стралянiны сябар па сябра. Але шчыльным баi часам i ад сваiх даставалася. Сам Алёша Паповiч страцiѓ адну руку, яму было балюча, але памочнiк перавязаѓ канечнасць.
  - Што ж Ганiбал быѓ аднавокi, а я аднарук!
  Маркiза Анжалiка падбадзёрыла (яе даспехi цалкам рассыпалiся, пад ударамi паражальных выпраменьванняѓ. Толькi кароткая спаднiчка ледзь прыкрывала, раскошныя сцёгны мускулiстай, панадлiвай, не гледзячы на раненнi ваяѓнiцы).
  - Страта рукi; проста вялiкая страта - страта розуму - незаменная!
  - Чараѓнiкi другую зробяць! - Адказаѓ, матнуѓшы галавой Алёша. - Мяне так проста не зламаць! Хуткi напад правядзем. Вось толькi б вылiчыць галоѓнага палкаводца. Дзе гэты чортаѓ Ракасоѓскi?
  Аксана заявiла:
  - Мяркуючы па багаццi iнфармацыi i розных гравiяперахопах, ён вось у той групе зоркалётаѓ. Цяпер ты яе ѓбачыш у карычневым святле.
  Алёша Паповiч паспрабаваѓ сабраць сваiх воiнаѓ, ён разлiчваѓ здушыць камандзiра. Коннiкi збiралiся, падцягвалiся дыназаѓры. Вось адзiн з дваццацi атрадаѓ Святаросii, патрапiѓ пад удар рэзерву Аляксандра Македонскага. Яго iмклiва перамолвалi. Падобна што тактыка паасобнага бою, сябе не апраѓдвала. Але як казаѓ Капабланка: у дрэнным становiшчы ѓсе хады дрэнныя!
  Кастусь Ракасоѓскi аддаѓ чарговы загад:
  - А цяпер зноѓ згрупавацца!
  Нiбы паасобныя шчупальцы сцiснулiся, асобныя групы сталi сыходзiцца ѓ адзiную сiстэму. Падобнае манеѓраванне дазваляла выйграць час, але сiтуацыю нiяк не магло пераламаць.
  Уладзiмiр Кашалотаѓ змагаѓся як i ѓсё: шалёна з фанатызмам. Ён i не думаѓ, што можа загiнуць. Дакладней, ужо столькi разоѓ глядзеѓ у вочы смерцi, што нiшто не магло яго спалохаць! Бiтва выйгравалася, ужо накатвалася стомленасць, жаданне каб, гэта як мага хутчэй скончылася.
  Вось ён уступiѓ у бiтву з сябрам эралаком, некаторы час яны манеѓравалi, адстрэльвалiся, а затым разышлiся.
  Уладзiмiр Кашалотаѓ некалькi разоѓ страляѓ, але з-за накапiѓшайся ѓ першую чаргу псiхалагiчнай стомленасцi, трапiць не змог. Працiѓнiк таксама быѓ вельмi выматаны. Наогул нельга параѓнаць "вiртуалку" з рэальным боем. Усё ж на вучэннях, як не было балюча цябе не заб'юць, а ѓ бiтве можна загiнуць у любы момант. А значыць стаць бескарысным для Радзiмы.
  Многiя зоркалёты атрымалi пашкоджаннi, большасць караблёѓ страцiла вежы, цэлыя сектары i адсекi. Адных аднамесных тэтралетаѓ, было збiта некалькi дзясяткаѓ мiльярдаѓ.
  Юнак уключыѓ галаграму, спрабуючы злучыцца з напарнiкаѓ. Узнiк прыгожы дзявочы твар. Дзяѓчына спытала Уладзiмiра:
  - Чаму ты такi сумны?
  - У мяне поѓны перабор! Вiдаць, на сёння лiмiт знiшчаных ворагаѓ вычарпаны.
  Дзяѓчына адказала:
  - Не смуткуй! Страляй па ѓбогiм! Цi табе iх шкада?
  - Не тое каб шкада, але неяк стрэмна! - Адказаѓ Уладзiмiр. - Адчуванне горычы на вуснах!
  - Давай у гэтым выпадку ваяваць разам! Вось уявi: я i ты; адна кампанiя!
  Хлопчык падспяваѓ:
  - Ты i я; адна кампанiя!
  Галасочак дзяѓчыны стаѓ нашмат званчэй:
  - У кожным моры абаяння!
  - У нас з табой!
  - Гонар нашай Радзiмы свята! Будзем разбураць усiх ворага!
  - Я i не супраць рубака! Жадаецца з'есцi пiрагоѓ!
  Хлопец i дзяѓчына засмяялiся; пасля чаго красуня з сямiколернай прычоскай (колер вясёлкi вельмi модны) прапанавала:
  - Давай атакаваць у пары, у нас гэта лепш атрымацца!
  - У пары! А значыць ва ѓдары!
  Ваяѓнiца аблiзала губкi:
  - Квазарна! Не зафотонь у калапс!
  Удваiх змагацца заѓсёды весялей: Уладзiмiр пагадзiѓся з вершам старажытнага паэта:
  Дрэнна калi чалавек адзiн,
  I адзiночцы не стаць героем!
  Кожны дужы яму спадар,
  I нават слабыя, калi двое!
  Яны ѓступiлi ѓ бiтву, i спачатку ѓсё iшло добра, адзiн за адным яны збiлi тры тэтралеты. Рабiлi гэта хораша, нават хупава i з грацыяй. Уладзiмiр адчуваѓ натхненне паэта-змагара. Але вось здарылася нешта, практычна непазбежнае ѓ падобнай вайне. Яго напарнiцу паразiлi мiнi-преонновые зарады. Такая ѓспышка, нiбы прастора кальнула iголка, i на iмгненне выступiла найзырчэйшая кропелька крывi. Потым вiльготная ануча вакууму яе бязлiтасна сцерла. Найвялiкшая трагедыя, за кароткае жыццё юнага байца! Прыгожую дзяѓчыну, з якой хлапчук паспеѓ пасябраваць, i нават аддаваѓся эратычным фантазiям: збiлi як муху! Ды так, што яна нават не паспела катапультавацца.
  Уладзiмiру вельмi хацелася гарлапанiць i плакаць. Ён з цяжкасцю здушыѓ гэта ѓ сабе, але пачуццi вырывалiся вонкi.
  - Будзь праклята вайна! Дурная цётка i сцерва яна!
  Юнак у роспачы нават пайшоѓ на таран. Каб скончыць падобна Нестэрту. Першаму выканаѓ таран. Рушыѓ услед люты выпад. Але ѓ супернiка падобна нервы апынулiся слабейшымi. Чарговы раз лёс захоѓваѓ Уладзiмiра. Працiѓнiк адхiлiѓся i быѓ збiты. Падобны поспех, некалькi супакоiѓ хлопца.
  - А я думаѓ, чарнадырна будзе!
  Флот Святароссii моцна прыцiснулi, ён вiдавочна гiнуѓ, здавалася не будзе, нiякай надзеi на выратаванне.
  Кастусь Ракасоѓскi пстрыкнуѓ пальцамi: перад iм матэрыялiзаваѓся Дваццацiствольны прамянём:
  - Што загадаеце камандзiр! - Праспявала зброю!
  - Будзь гатовы ѓ любы момант дэзiнтэграваць цела!
  - Слухаюся! Хаця павiнен папярэдзiць у гэтым выпадку, вы страцiце здольнасцi ажыццяѓляць камандаванне!
  - Мне ѓжо ѓсё роѓна!
  - А адказнасць?
  - Адказнасць? - Ракасоѓскi задумаѓся: - Не ведаю! Выратаваць нас можа толькi цуд, а цудаѓ у сусвеце не бывае!
  Маршал-эльф заѓважыла:
  - У мiжсусветнай прасторы: часам бываюць цяжкавытлумачальныя з'явы. Iх iнакш як цудам светабудовы, не назавеш. Вы напэѓна чулi пра такiх?
  - Чуѓ! Але на гэта разлiчваць наiѓна!
  - Як ведаць! Мы эльфы вельмi адчувальныя да паранармальнага ѓздзеяння i розных катаклiзмаѓ. Вось я адчуваю, што нешта: насоѓваецца на нас!
  Ракасоѓскi пакруцiѓ галавой:
  - Гэта магчыма, усяго толькi iлюзiя!
  - Не, глядзi! Ужо накацiла!
  У гэты момант сапраѓды здарылася нешта незвычайнае! Стральба маментальна сцiхла i невядомая сiла падхапiѓ зоркалёты i фантомы. Падпарадкоѓваючыся невядомаму парыву караблi i прывiды панеслiся ѓ розныя бакi. Гэта было невытлумачальна, нiбы неспасцiжна, велiчэзная Баба-Яга павяла венiкам, раскiдаѓшы якiя змагаюцца армады ѓ розныя бакi. Рабiлася гэта хутка, святло раптоѓна патухла, але пры гэтым цiск ад перамяшчэння быѓ невялiкi.
  Уладзiмiр таксама адчуѓ як яго падхапiлi, нiбы гарачыя жаночыя абдымкi. Нават запахла самымi дарагiмi духамi. Юнак нават прабурчаѓ:
  - Вось лафа!
  А потым стала цёмна! Вельмi цёмна, нават не вiдаць звычайнага для ѓсiх металаѓ свячэння. Нiводнага фатона, прапалi i iншыя тыпы хваляѓ. Вока чалавека будучынi дазваляе адрознiваць, самыя доѓгiя i ѓльтракароткiя хвалi, iнфрачырвонае i ѓльтрафiялетавае выпраменьванне, гама-хвалi, i мiкра-гама-хвалi, а таксама розныя тыпы таго што аддае гiперплазма. Праѓда ѓ асаблiвай iнтэнсiѓнасцi, вока па яшчэ не ѓсемагутны, але да яго ѓмантаваны спецыяльны прыбор.
  А так поѓная пустата. Уладзiмiр прашаптаѓ:
  - Магчыма так i выглядае пекла! Хаця што можна разумець, смерць i ѓ гiперплазме смерць.
  Разам з тым цела стала такiм лёгкiм i паветраным! Уладзiмiр адчуѓ сябе куды лепш, знiкла стомленасць, стала на душы бадзёры.
  - Гэта нешта асаблiвае! Можа я лячу ѓ рай, для вялiкай байцоѓ! Хоць цi варты я, звацца вялiкiм?
  Раптам у абсалютнай цемры з'явiлася свячэнне, такое незвычайнае, нi на што не падобнае! Больш за ѓсё такая гульня адценняѓ, нагадвала гама-выпраменьванне, але тут падобна былi карацейшыя па дыяпазоне хвалi. Уладзiмiр успомнiѓ гiперфiзiку, калi былi адкрыты звышслабыя ѓзаемадзеяннi. Яны дазволiлi ствараць дробавыя вымярэннi, калi не трохмернае, а напрыклад два з паловай. А гэта дае дадатковыя магчымасцi. I ѓ перамяшчэннi i разбурэннi матэрыi разам з распадам прасторы. Узяць напрыклад: прынцып ахоѓнага полупространственного поля - калi б не спецвыпраменьваннi, якiя прапальваюць вымярэння, можна дамагчыся поѓнай непаражальнасцi. Наогул фiзiка сучаснасцi, зусiм не такая якая была ѓ часы, калi чалавецтва было прыкавана да адной планеты. Вельмi складаная i шматгранная. А пад што падпадае падобнае свячэнне? Што ѓ iм асаблiвага?
  - Гэта анёльскi агонь! - прашаптаѓ Уладзiмiр. - Вiдаць, рай ужо блiзкi.
  Тым часам стала цяплей, i ѓ выпраменьваннi з'явiлiся iншыя колеры i адценнi.
  Ныючы боль у скронях адпусцiла, запахла фiялкамi.
  - А так значна лепш! А то нiбы гiперток у галаве! Абдымкi сталi слабейшымi, рух спынiѓся.
  Пачуѓся голас, дакладней пераѓтвораны тэлепатычны iмпульс Аляксандра Македонскага:
  - Усiм перастроiцца!
  Уладзiмiр паспрабаваѓ кiраваць тэтралетам. Машына бокс нiбы ѓ ступары. Не ѓ сiлах ссунуцца. Цела рухаецца, а знiшчальнiк няма.
  Падобна i iншыя зоркалёты, здольныя толькi дрэйфаваць у вакууме. Мiльёны караблёѓ усiх тыпаѓ замерлi. Стала дзiѓна цiха. Уладзiмiр вылецеѓ з тэтралета: прынамсi перамяшчаць ён мог.
  Аляксандр Македонскi абвясцiѓ:
  - Бiтва скончана! Не гледзячы на пераважную колькасную перавагу ворага, мы перамаглi!
  Байцы дружна i радасна ѓсклiкнулi:
  - Слава вялiкай Расii!
  - Застанецца воля iмператара!
  Як нi дзiѓна, але большая частка робатаѓ-рамонтнiкаѓ дзейнiчала. Рухомыя металiчныя агрэгаты, абляпiлi найбольш пашкоджаныя зоркалёты. Пачаѓся працэс узнаѓлення.
  Аляксандр Македонскi з дапамогай наймагутнай электронiкi прыняѓся, падводзiць вынiкi, кампутары ѓсталяваныя на ѓсiх кропках, дазвалялi з дакладнасцю да аднаго чалавека або iндывiда падлiчыць страты. Як высветлiлася яны былi немаленькiя.
  Войска Вялiкарасii беззваротна страцiла 725 мiльярдаѓ, 374 мiльёны, 91000, 416 жывых асобiн, як людзей так i рас-саюзнiкаѓ. Акрамя таго: адзiнаццаць трыльёнаѓ, шэсцьсот трыццаць сем мiльярдаѓ, васемсот дваццаць тры мiльёны, чатырыста сорак пяць тысяч, сто сорак шэсць робатаѓ i кiбернетычных механiзмаѓ. А таксама пяцьдзесят сем мiльёнаѓ, трыста шэсцьдзесят тры тысячы, дзвесце семнаццаць зоркалётаѓ розных тыпаѓ, не лiчачы тэтралетаѓ.
  - Аднак шмат! - Сказаѓ Аляксандр Македонскi. - Страты мы панеслi немалы! Калi лiчыць мы сталi раны! Таварышаѓ лiчыць!
  Маршал-эльф заѓважыла:
  - I гэта не лiчачы фантомаѓ. Гэтых хлопцаѓ таксама анiгiлiравалася шмат!
  Вялiкi палкаводзец антычнасцi: узрадавана вымавiѓ:
  - Затое ворагаѓ загiнула нашмат больш!
  Беззваротныя страты супернiка склалi: трыльён васемсот пяцьдзесят чатыры мiльярды, шасцiсот трыццаць тры мiльёны, дзвесце сорак пяць тысяч, дзевяцiсот васемнаццаць жывых асобiн - людзей i iх саюзнiкаѓ. Сорак дзевяць трыльёнаѓ, пяцьсот дзевятнаццаць мiльярдаѓ, дзвесце пяцьдзесят шэсць тысяч, сто сорак сем робатаѓ i кiбернетычных механiзмаѓ. А таксама сто сорак тры мiльёны, чатырыста шэсцьдзесят тры тысячы, семсот восемдзесят сем зоркалётаѓ, не лiчачы тэтралетаѓ.
  Аляксандр Македонскi паведамiѓ:
  - А стаѓкi падобна на нашу карысць!
  Маршал-эльф хiхiкаючы, адказала:
  - Ды дзякуй войску фантомаѓ, iнакш мы бы прайгралi. I тады суадносiны страт, было куды горш.
  Аляксандр Македонскi звярнуѓ увагу:
  - Горш за ѓсё суадносiны страт тэтралетаѓ. Мы страцiлi прыкладна трыццаць дзевяць мiльярдаѓ, супернiк 67! Прыкладна паѓтара раза!
  Маршал-эльф патлумачыла:
  - Гэта таму, што дробныя караблi неслi менш страт, ад баявога ѓздзеяння фантомаѓ. Ну, а вывучка войскаѓ, i ѓзбраеннi ѓ нас прыкладна аднолькавыя!
  - Затое палкаводцы розныя! - буркнуѓ Македонскi.
  Эльф пахiтала галавой:
  - Ракасоѓскi выбiтны стратэг! У свой час ён прапанаваѓ атакаваць немцаѓ танкамi праз непраходнае балота Палесся.
  - Вось дзiва! Я вось увесь час спрабую, стукнуць па супернiку нечакана. Памятайце мой кiдок праз пустыню. Або абыходны манеѓр супраць цара Дарыя, з выхадам у тыл!
  - Я гэта ведаю! Але танк, асаблiва старажытных часоѓ не конь. Яго так проста ѓверх, не зацягнеш!
  Аляксандр пагардлiва матнуѓ галавой:
  - Я камандаваѓ сваiм войскам самастойна, а Ракасоѓскi быѓ шасцёркай у Сталiна. Нават палякi ягоныя суайчыннiкi не любiлi, i прымусiлi сысцi з пасады мiнiстра абароны.
  Маршал-эльф скрывiлася:
  - Няѓдзячныя жывёлы! Зрэшты, гэта была iнiцыятыва не польскага народа, а асобных празаходнiх колаѓ, што знаходзiлiся на ѓтрыманнi ЦРУ i iншых тэрарыстычных арганiзацый.
  - Магчыма! Хрушчоѓ быѓ слабак i не мог навесцi парадак ва ѓласным лагеры. - Аляксандр Македонскi пакруцiѓ галавой, грыва медных валасоѓ пагрозлiва заварушылася.
  Маршал-эльф прапанавала:
  - Давай для пачатку ѓзнагародзiм годных!
  - Гэта як заѓсёды зробiць iмператар i кампутар, я маю права толькi параiць!
  Сапраѓды такiя правiлы, аб'ектыѓная электронiка вырашае хто варты, а хто не варты. У прыватнасцi, кiберзапiс дазваляе кожнаму мець магчымасць апiсаць подзвiгi ѓ дэталях. У свой час шмат спрэчак выклiкалi тыя цi подзвiгi Вялiкай айчыннай вайны. У далейшым многiя з iх былi прызнаны надуманымi. Па многiх спрэчкi iдуць, да гэтага часу. Сапраѓды пiянер Голiкаѓ забiѓ у баях семдзесят восем фашыстаѓ. (А падчас рэальнага бою часоѓ другой сусветнай вайны, злiчыць колькасць забiтых немагчыма. Не адзiн бо страляеш, ды i калi немец звалiѓся, далёка не абавязкова забiты! Можа проста залёг!). Спрачалiся i наконт панфiлаѓцаѓ, быѓ бой цi не, колькi страчана танкаѓ. Сумневы выклiкаюць i фашысцкiя героi. Адзiн, напрыклад, лётчык-штурмавiк слопаѓ пяцьсот трыццаць чатыры савецкiя танкi, за што быѓ узнагароджаны жалезным крыжом з дыяментамi i залатым дубовым лiсцем. А таксама цэлай калекцыяй узнагарод! У гэта неяк з цяжкасцю верыцца, тая i ѓ тое, што можна знiшчыць сто сорак чатыры танкi, на простым танку. Таксама неверагодна! Можна таксама спрачацца пра чорнага "д'ябла" знiшчалых чатырыста савецкiх i пяць амерыканскiх самалётаѓ! То бок, адны ставiлi пад сумнеѓ савецкiя подзвiгi, iншыя фашысцкiя дасягненнi.
  Уладзiмiра Кашалотава ва ѓсякiм разе павiнны былi годна ѓзнагародзiць. У падзяку наконт выйгранага бою, арганiзавалi банкет, пасля чаго павiнна адбыцца ѓручэнне ѓзнагарод.
  Звычайна салдаты не ядуць, яны сiлкуюцца гiперплазменнай энергiяй або супертокам.
  Цяпер уцалелыя байцы сабралiся ѓ спецыяльных палацах, дакладней залах. З нагоды i iм павiнен быць каштоѓныя - кiбернетычныя сталы! Самых вытанчаных сартаванняѓ! Уладзiмiр Кашалотаѓ павiнен быѓ упершыню ѓ жыццi прыняць ежу. Да гэтага ён нi разу не еѓ! Наогул гэта так незвычайна ѓзяць i паесцi! Даведацца што такое ежа! Аб гэтым ён шмат чытаѓ, нават спрабаваѓ жаваць дрэва (дуб, клёна-пiхту i яшчэ чорт ведае што!): зрэшты апошняе яму не спадабалася. Сапраѓды: што прыемнага, рот дзярмом набiты, а з вушэй валiць дым. Прэсна!
  Зала дзе сабралiся салдаты, была велiзарная i разлiчана на мiльён месцаѓ. У кожнага салдата асобны столiк. Калi Кашалотаѓ прысеѓ за падобны стол, узнiкла маляѓнiчая галаграма (гiбрыд дзяѓчыны i ананаса з трыма грудкамi: саскi адзiн залаты, iншы лалавы, трэцi сапфiравы):
  - Рады вiтаць цябе зорны салдат! Ты мабыць засумаваѓ па нармальнай ежы?
  Уладзiмiр сумеѓшыся адказаѓ:
  - Я шчыра кажучы i не ведаю што гэта такое! Наогул навошта ёсць! Бо гэта ненатуральна! Мы ж не дурныя прыматы!
  Дзяѓчынка блiснула голымi ножкамi:
  - Каб адчуць задавальненне! Атрымлiваць асалоду ад добрай ежай i вiном! Бо прызнайся, табе гэта цiкава?
  Уладзiмiр Кашалотаѓ пагадзiѓся:
  - Так! Нават вельмi! Упершыню спазнаць падобны працэс! Што неверагоднае! Асаблiва, калi ежу мы будзем, есцi калектыѓна.
  - Так i нацешыся гэтым! - Адказала галаграма, гiбрыд ананаса i дзяѓчынкi зайграла шматколернымi саскамi. У яе руках блiснулi сякеры ѓ форме, маляѓнiчых птушак.
  Па правую руку ад Уладзiмiра: сядзела высокая i вельмi прыгожая дзяѓчына. Наогул усе дзяѓчыны гэтага свету бездакорныя, але гэтая нейкая па асаблiваму яркая. У ёй столькi бляску i шарму. Юны салдат працягнуѓ ёй руку:
  - Уладзiмiр!
  - Эльфарая! - Адказала, скалячы ѓсмешку( ну i зубкi, сапраѓдны скарб) дзяѓчына-ваяѓнiца. - Вельмi прыемна з табой пазнаёмiцца, акрамя таго я чула, ты вызначыѓся ѓ апошняй бiтве! Юны герой!
  - Мы ѓсе героi! - Сказаѓ Уладзiмiр. - I ты i я! Кожны хто выжыѓ герой, а хто загiнуѓ у двайняты!
  Эльфарая гуляючы вейкамi, пагадзiлася:
  - Вядома! Я вось таксама ѓ гэтым баi вызначылася, i ѓ мяне ёсць шанец стаць афiцэрам. Як зрэшты i табе.
  - У гэтым выпадку ѓ нас пад камандаваннем будуць жывыя людзi, а гэта вялiкая адказнасць! Не толькi ж сваiм жыццём рызыкуеш, але i чужы!
  - Дакладна хлапчук! Тут i сам не ведаеш! Калi лопухнешся, то прайграеш! Быѓ пыл i гуз! - Састрыла рыфмуя Эльфарая.
  - А як ты вызначылася?
  - Так выпадкова крэйсер збiла! Цябе гэта здзiѓляе? - Дзяѓчына ѓся цвiла, ад захаплення.
  - Нi ѓ якiм разе! Я i сам знiшчыѓ грос-эсмiнец з дапамогай вельмi простай, амаль дзiцячай хiтрасцi!
  - Дзiцячы? - Колер броваѓ ваяѓнiцы змянiѓся.
  - Ну, можа iх прастата i купiла! А ты як? - Юнак пацёр шчаку.
  - Убачыла магчымасць збiць i збiла! Усё было адлюстравана ѓ кiбер-запiсы, а iнакш нам не паверылi! - Эльфарая нават панiзiла галасок, да шэпту.
  - Часта добраму не вераць! Хаця зараз гэта пытанне тэхнiкi, а не веры. - Уладзiмiр пацiснуѓ плячыма.
  Зайграла музыка, у цэнтры стадыёна аголеныя дзяѓчаты i юнакi выконвалi танец. Такi жыццярадасны i эратычны. Адначасова датыкаючыся i разыходзячыся. Акрабатычныя практыкаваннi станавiлiся ѓсё больш складанымi i вычварнымi. Дзяѓчаты дрыгаючы голымi нагамi высока падскоквалi, рабiлi шматразовыя сальта i кружылiся. Гэта было так захапляльна i прыгожа. Целы спляталiся i распляталiся!
  Уладзiмiр запляскаѓ у ладкi:
  - Цудоѓна! Люблю, глядзець на голых дзяѓчат!
  Эльфарая адказала, пявуча напяваючы:
  - А я хлопцаѓ! Калi хлопцы сусвету ѓсёй, зараз вырашылi ѓсё неразвiтых прыбi! То стала горача ад падобнай мiтуснi, i ѓвасобiлiся ѓ яву мары!
  Уладзiмiру нават стала смешна:
  - I хто ж не ведае! Чаго ён мiргае! Ну добра дзяѓчына, можа ѓ нас будзе шанц пазнаёмiцца блiжэй!
  Танец скончыѓся, i нарэшце прыступiлi да галоѓнага балю. Многiя воiны, павiнны былi ѓпершыню спазнаць ежу!
  Пачуѓся тупат i ѓ цэнтр стадыёна, выпаѓз велiчэзны дыназаѓр. Ад тупату яго ног, уздрыгвалi трыбуны. Гэта была разнавiднасць трыпiналазаѓра. Велiкан ста метраѓ у даѓжыню. Раптам монстар спынiѓся: замёр, i яго цела стала падзяляцца на кавалачкi. Яны разляталiся нiбы мазаiка. Раптам на месцы монстра апынулася iншая iстота падобная на сiняга кiта з плаѓнiкамi. А кавалачкi плаѓна апусцiлiся на размаѓлялыя талеркi. Тыя праспявалi:
  - Есцi трэба паразiта! Усiм прыемнага апетыту!
  Юнак бачыѓ, што мяса дымiлася, пах быѓ вельмi панадлiвым. Яго зверху палiлi падлiѓкай, а руцэ матэрыялiзаваѓся куфель, у якiм плёскалася чорнае вiно. Блiскучы ярчэй алмаза келiх, стаѓ пералiвацца ѓсiмi колерамi вясёлкi, а затым празвiнеѓ:
  - Пi да дна! На славу вялiкай Расii!
  Арцём асцярожна прыгубiѓ. Вiно было даѓкiм, з кiслiнкай, прыемным на смак. Алкаголь не адчуваѓся, ды яго мабыць i не было! Затое нешта выклiкалае лёгкую эйфарыю, стала кружыць галаву.
  Эльфарая падказала:
  - Закусваць трэба!
  Юнак прыкусiѓ сакавiтага мяса. Яго адчувальная мова, лiтаральна млеѓ ад захаплення. Ды гэта мяса, упершыню ён яго есць. Праѓда ѓ галаве мiльганула думка, а яно натуральнае цi можа быць сiнтэтычнае. Зрэшты, цi мае гэтае значэнне. Бо нават на ѓзроѓнi элементарных часцiц, не знайсцi адрозненнi, а зараз можна сiнтэзаваць усё! Поѓны набор адчуванняѓ, ты акуратна глытаеш мяса i яно iдзе па горле, потым спускаецца па страваводзе. Напаѓняючы страѓнiк нечым такiм ужо незвычайным, накшталт адчування прыемнага цяжару.
  Эльфарая аксамiтным галаском выказала:
  - Давай паспрабуем наступны кавалак мяса, з'есцi разам?
  - А як?
  - Плётам мовы! - прапанавала дзяѓчына. - Гэта будзе куды больш выдатнае адчуванне, чым усё рабiць аднаму!
  Уладзiмiр пагадзiѓся:
  - Загонiм у чорную дзiрку квазар!
  - Будзе супер! Гiперквазарна! (лепш не бывае)
  Калi язычкi сплялiся гэта i сапраѓды вельмi прыемна, яны ахiнаюць адзiн аднаго, труцца. Памiж iмi прабягаюць iскрынкi. А само мяса разагрэтае i зараджанае, такi казачны набывае смак. Хлапчук застагнаѓ ад захаплення.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 11
  Мiрабела Белая выпрабоѓваючы цалкам зразумелую, нават невыносную дрыготку, чакала пакарання. Пасля паражэння яе ѓзялi пад арышт. Абвiнавачанне было сур'ёзным, яна дазволiла ѓцячы ворагу, хай нават i зусiм хлапчуку. А ѓмовах ваеннага часу, гэта магло мець тры вiды пакарання: пажыццёвае зняволенне ѓ анты-войсках, абязлiчванне або анiгiляцыя! Праѓда апошняе ѓжывалася вельмi рэдка, бо поѓнае знiшчэнне жывога, няхай i небялковага цела, нерацыянальна. Мiрабела глядзела прама перад сабой. Скаваная сiлавым полем, яна не магла нават паварушыцца. Заставалася толькi ѓ бездапаможным стане: чакаць сваёй долi.
  Сiлавое поле прыйшло ѓ рух, заехалi робаты. Абыякавы голас абвясцiѓ:
  - За злачынства супраць Сусветнай Святаросii, нацыi, войскi i iмператара: мы прысуджаем вас да вечнага зняволення ѓ апраметнай. - Робат помслiва блiснуѓ дзесяццю вачамi: - Вось так дзяѓчынка, тваё жыццё ганебна скончылася! А ты такая юная.
  З вачэй Мiрабелы выступiлi слёзы:
  - Я магу хаця б развiтацца са сваiмi сябрамi, таварышамi па зброi.
  - Не! - Заявiѓ робат. - Мы не жадаем, што ѓ iх паѓсталi непрыемныя асацыяцыi, а гэтак жа ѓспамiн i жаль да цябе!
  Мiрабела цяжка прастагнала:
  - А апошняе жаданне?
  - Для злачынцаѓ яно не iснуе! Iсцi хутчэй бязбожная ѓ апраметную. Чым хутчэй гэта для цябе скончыцца, тым лепей!
  Мiрабэлу падхапiлi, робаты пацягнулi дзяѓчыны па доѓгiм калiдоры. Паступова iх скорасць павялiчвалася. Раптам яны апынулiся перад празрыстай сцяной. Мiрабела была зусiм голая, i мноства якiя пабудавалiся юнакоѓ i дзяѓчын глядзелi на яе. У iх поглядах чыталася асуджэнне, але ѓ кагосьцi праслiзгвала i спачуванне. А Мiрабела не магла, iм нават махнуць рукой. Вось нарэшце яны апынулiся ѓ адсеку: пафарбаваным у барвяны колер. Тут як правiла прыводзiлiся ѓ выкананне вынесеныя прыгаворы. А гэта азначала, што страшны боль як нiколi блiзкi.
  Мiрабела чакала ѓвайсцi ѓ падабенства храма, але замест гэтага яе ѓвялi памяшканне роднаснае лабараторыi. Стаяла мноства кампутараѓ i пералiвалася мора галаграм. Тут кiбаргi былi апрануты ѓ своеасаблiвы камуфляж i, напрыклад, на вулiцы iх можна было прыняць за кучу смецця. А затым робаты даволi груба зрабiлi дзяѓчынцы, укол у галаву.
  - А гэта навошта? - Спытала Мiрабела
  - Цяпер ты пагрузiшся ѓ кашмар. I будзеш знаходзiцца там вечна. - прамычэѓ электронны садыст. Пасля чаго асвятлiѓ прамень i мноства маленькiх робатаѓ увайшлi ѓ яе цела. Мiрабела адчула, як дзверы лабараторыi сталi расплывацца, а блiскучая злосцю мордачка кiбарга правалiлася, нiбы чорная дзiрка, i наогул вакол пацямнела. Дзяѓчына адчула, як яна нырае ѓнiз, нiбы плюхнулася ѓ чарнiльную смалу, нават стала выядаць вочы. На iх цiснула дзiѓнай тоѓшчай, чымсьцi нагадваючы радыеактыѓную ртуць па якой плавала Мiрабела, але было куды страшней, i плоць плюшчыла. Тут ёй рэальна стала жахлiва, а раптам зараз ёй нiколi, не ѓбачыць зорак, каты здабылi ѓладу i над тагасветным светам. Цiск нарастае, становiцца проста невыносным, у сваёй зманлiвай мяккасцi i жахлiвай неадступнасцi. Чуецца скрыгат, такi гук, быццам сабака драпае па стэку, толькi значна гучней, ён угрызаецца ѓ вушы, выкручваючы iх. Распалены шомпал угрызаецца ѓ перапонкi, на мове адчуванне крывi, i льючай смалы. Такi агiднай i смярдзючай, смярдзючай найскладаным спалучэннем фекалiяѓ стварэнняѓ розных светабудов. Затым з цемры вынырае пашчу са блiскучымi, як лава вулкана на планеце-гiганце зубамi. Нiколi яшчэ Мiрабела: не бачыла гэтак агiднай рожы пачвары, персанажы фiльмаѓ жахаѓ цi iншаземцы са сусвету, на яго фоне былi толькi нiкчэмнай пародыяй на кашмар. Затым з'явiлiся iншыя: яшчэ больш страшныя скiвiцы, некаторыя былi вялiзныя як Эверэст, а iншыя маленькiя, падобныя на вельмi злосных сабачак. Вось яны сваiмi крывымi атрутнымi зубамi ѓчапiлiся ѓ яе плоць. За ѓсё сваё не такое доѓгае, але насычанае жыццё Мiрабела нi разу не адчувала такога болю. Галоѓнае што i падабраць аналаг адчуванням было немагчыма. Гэта i пякучае полымя i раз'ядаючая кiслата, адначасова якi замарожвае лёд i тупая рэжучая пiла. А таксама адначасова ѓдары гiпертокам, ад якiх прабiваюць разрады, апрамяненне ѓльтрарадыяцыяй i невядома што!
  А яе працягвалi мучыць, было вiдаць, як з рук зрываецца мяса, агаляюцца косцi, як з распоранага жывата, вылазяць кiшкi. Зласлiвыя пачвары грызуць iх, накручваючы на зубы. Мiрабела стогне, з вачэй пырскаюць слёзы. У роспачы яна стогне:
  - Госпадзi завошта. Бо я за сваё жыццё нiкога не забiла, не здрадзiла! Я хлопчыка пашкадавала толькi таму, што здаецца ѓпершыню, за ѓсё жыццё яго пакахала! Каханне - гэта вар'яцтва!
  Чуецца хiхiканне i ад яго, здаецца, што ѓ барабанную перапонку ѓтыкаюцца распаленыя iголкi, якiя пры гэтым пашыраюцца паглынаючы ѓсё i ѓся! Мозг закiпае. Гiперплазма пачынае люта вывяргацца ѓ кожным нейроне дзявочага мозгу. Нарэшце з'яѓляецца велiзарная пашча, жахлiвая i агiдная ѓ сваёй выродлiвай дысгармонii, яна цалкам заглынае яе. Унутранасцi абрываюцца ѓ вынiку падзення ѓ падобную варонку. Мiрабела бачыць, як у горле бушуе полымя, яно разбiваецца на 777, абсалютна розных па колеры i адценню пялёсткаѓ.
  - Вось ён легендарны агонь апраметнай. - Прашаптала Мiрабела, скура на руках зраслася, пакрыѓшыся выродлiвымi шнарамi. Яна спрабуе затармазiць свой палёт, але гэта бескарысна, ён нават не можа ссунуць сябе на мiлiметр. Вось яе такога сталага каханым юнага, па-д'ябальску прыгожага цела, дакранаецца агнiсты струмень. Ён лiжа аголены сасок дзяѓчыны. Толькi вонкава такое дакрананне здаецца ласкавым, i зачаравальным у сваёй сэксуальнасцi. Нiчога падобна яна нi разу не адчувала, у вачах, пацямнела, затым паскакалi блiкi, ёй здавалася, у роце пачалося вывяржэнне, а страѓнiк узбунтаваѓся, i яго атакавалi ядзернай зброяй, дакладней термокварковой або термокреонновой зброяй. Наколькi пякучым было гэта полымя, на голай скуры з'яѓлялiся буйныя гнайнiкi, косцi цямнелi i трэскалiся, прычыняючы пакуты. Соску працягвала лiзаць, полымя кранула чыстага, гладзенькага як у дзяѓчынкi ѓлоння. Пасля чаго так працяло, што дзяѓчына зайшлася ѓ iстэрыцы. Кожны сасок быѓ распалены, агонь прайшоѓся па жываце, разразаючы гiперплазмай пакуты прэс, выпальваючы кiшкi. Ды так што абвугленыя ѓрыѓкi выпадалi i растваралiся ѓ страшнай цемры.
  - Не, я не хачу не трэба - вымавiла яна. Адпусцiце мяне. Я болей так не буду! - Мiрабела i сапраѓды адчувала сябе не ваяѓнiцай, а маленькай дзяѓчынкай якая трапiла ѓ разбойнiцкi батлейка.
  Кожны колер агню - гэта адмысловы непаѓторны малюнак болю. Пакутам можна надаваць розныя адценнi, iх разнастайнасць дзiвiць, нават маркiз дэ Сад не дадумаѓся, да чаго можа дайсцi вынаходлiвасць жыхароѓ апраметнай. Адчувальныя дзявочыя пяткi, пакрылiся пухiрамi, тыя лопалiся, брыняюць i лопалiся зноѓ. Палала прычоска, i дзяѓчыне было не толькi балюча, але i вельмi прыкра, што яна пазбаѓлялася падобнага ѓпрыгожвання. Галаву лiтаральна апалiла гiперядзерным выбухам, кожны карэньчык воласа, нiбы быѓ закапаны ѓ яму, якую залiлi расплаѓленым да мiльярдаѓ градусаѓ металам.
  - А вось чэрцi, можаш пазнаёмiцца. - Агiдна пiшчыць незвычайна адваротны галасак катавальнiка. - Твой сябры ѓ вечнасцi!
  Iх выгляд зрэшты, жудасны, але асаблiва непрыемна глядзець на калючыя пашчы, аддалена падобныя на сумесь акулавых i кракадзiльiх з гiбрыдам крапiвы i цярноѓнiка. Затое рогi, хоць бязмежна агiдныя, як нi дзiѓна супакоiлi. Мiрабела каб адцягнуцца ад пранiзлiвага болю, стала ѓспамiнаць фальклор, дзе гэтыя мiленькiя пацешныя чорцiкi, то страшненькiя, то наадварот смешныя i наiѓныя часам дапамагаюць, а часам шкодзяць людзям. Асаблiва запамiнальная казка пра "Попу i ягонага працаѓнiка Балдзе". Вось з такiм "народам" суцэль можна мець справу. А тут толькi i ведаюць, колюць вiламi, сякуць трайнымi мячамi, усаджваюць паѓвакуумныя "драбнiцелi", i мега-плазменныя выпраменьваннi з гравiё-нуклоннымi ракетамi.
  - Што ты грэшная душа, чарнадырная здраднiца, не слухала камандзiраѓ? - Рог у чорта вырас ператварыѓшыся ѓ падабенства дзюбы i тырк па чарапку.
  Калi на галаве ламаюць косткi - гэта так балюча, што немагчыма апiсаць словамi. Але прытомнасць пры гэтым, не памутнела, будзь Мiрабела ѓ звычайнай чалавечай плоцi, то напэѓна памерла б ад шоку. А так яна адчуваѓ грубае дакрананне да свайго мозгу, затым монстар стаѓ пiць мазгi. Неспасцiжнае адчуванне, накшталт выцягвання жыл, толькi адчувальнасць нашмат мацней. А дэман усё пiѓ, выпускаючы кiслату. Рабiѓ ён гэта павольна, нiбы цадзiѓ. Iншы нячысцiк стаѓ свiдраваць пазногцi, заганяючы пад iх вострыя iголкi. Дзяѓчына спрабавала адвесцi свае босыя ножанькi, але полымя смажыла далiкатныя пяткi ѓсё мацней. Здавалася, што гэта аркестр набiрае тэмп у пякельным маршы. Аркестр кiраваны дырыжорам гэтак жа перакручаным, гэтак i юрлiва!
  Мiрабела крычыць, панадлiвы дзявочы раток раскрываецца, сам сабой.
  - Не трэба, не фатуйце мяне калi ласка!
  Яе хапаюць за язычок, распаленым з нялюдскiмi зубкамi абцугамi i цягнуць, павольна адрываючы яго ад неба.
  Таксама боль, але крыху па-iншаму, i ѓжо няма крыкаѓ толькi ѓсхлiпы i выццё.
  Пад кiпцiкi вытанчаных пальчыкаѓ босых, дзявочых ножак i ручак сталi ѓпаѓзаць агiдныя глiсты, якiя ѓраз звярнулiся ѓ патокi палаючай кiслаты. Чэрцi працягваюць куражыцца, услед за пазногцямi, сталi ламаць косткi, прычым робяць гэта павольна, смакуючы пакуты.
  - Вось так "вакуумная соску" бязмозгая атрымлiвай сваю порцыю гiперплазменнай кашы з заправай звышпрасторавага ультралазера. - Верашчыць адзiн: верагодна старэйшы па званнi нячысцiк.
  Мiрабела ѓжо дайшла да стану шалёнасцi, яе затапiла невыносная хваля або дакладней акiян пакут. А чэрцi не адступаюць, вось ужо пачалi вырываць жамчужныя зубкi, бязлiтасна псута, прыгажосць. Драбнiлi зубы годныя антычнай багiнi, затым свiдравалi iх, утыкаючыся лязом у дзясну. Само вастрыё пры гэтым распадалася на малюсенькiя нiткi, якiя круцiлiся як прапелер падбiтага верталёта.
  - Як можна апусцiцца, да падобнай жорсткасцi, няѓжо ѓ iх няма мацi. - Падумала Мiрабела. - Хто вас нарадзiла жанчына цi гiена! Мабыць прачытаѓшы яе адчайныя думкi, чэрцi залямантавалi, галасамi зграi грыфавых шакалаѓ злучаных з кодлай гадзюк.
  - Мацi няма - бацька Сатана!
  Потым знайшлi новую муку, распалiлi свердзел, дапiлавалi апошнiя зубы мудрагелiста знявечаным разаком. Далей дайшла чарга да касцей. Iх ламалi чырвонымi iскрыстымi, ад высокай тэмпературы абцугамi. Кожнае дзявочае рабрынка па асобнасцi. Распаленыя шчыпцы выкручвалi лалавыя соску дзяѓчыны, адрывалi яе далiкатныя вушкi, выдзiралi валасiнку за валасiнкай. Да шматпакутных, босых пятак дзяѓчыны падносiлася, пякучае гiперполымя, i кожны раз тэмпература была ѓсё вышэй i вышэй! Змянялiся колеры невядомага агню i часам спякота мяняѓ яшчэ больш пакутлiвы холад. Дымiлася скура, гарэлi косцi. Здавалася што тры сэрцы вось-вось лопнуць, падарвуцца як секстыльён бомб.
  Тут Мiрабела нечакана адчула, што яе хупавы язычок адрос, i можа зноѓ, нешта казаць:
  - Злiтуйцеся дзеля Хрыста.
  Нечакана ѓсплыла запоѓненая роспаччу, як вулей пчоламi, маленне. У адказ нячысцiкi ѓсадзiлi ѓ ваяѓнiцу вiлы, па новым адрываючы i плюшчу дзявочыя грудзi, ламаючы ноздры, выколваючы чароѓна выдатныя вочы!
  - Ты грэшнiца, нiкчэмней за фатон у квазары, i павiнна ведаць, што Хрыстос выдумка нiкчэмных людзей. Сапраѓдныя багi адзiныя ѓ двух асобах: дабро - зло, i стварылi ѓвесь сусвет, а таксама людзей па выяве i падабенству свайму. А вы грэшнiкi i прачытаеце стварэньнi, павiнны быць рабамi найвышэйшых сiл, якiя выконваюць любыя загады i церпяць самае гiдкае прынiжэньне. Ты нiкчэмная нявольнiца, не верыла ѓ наша iснаванне, а зараз адчуваеш - гэта ѓсё на ѓласнай шкуры.
  - Цяпер я веру!
  - Позна! У цябе няма надзеi i шанцаѓ!
  Мiрабалу працягнулi раздзiраць, яе некалькi разоѓ запар пераломвалi, палiлi, потым яна не мажлiвым чынам аднаѓляѓся. Затым ваяѓнiцу разбуралi па-новаму. Потым чарцям: вiдаць гэта самiм надакучыла i, падняѓшы яго ѓ паветра, панеслi па апраметнай.
  - Вось паглядзi, як караюць непакорлiвых.
  Мiрабела ѓбачыла голых дзяѓчат укрыжаваных на крыжах. Iх некалi цудоѓныя целы, былi страшна знявечаныя, з iх капала кроѓ. Буйныя свiннi падвалi крыжы, часам ахвяры падалi i на iх накiдвалiся кабаны, раздзiраючы на часткi жаночую плоць. Як пакутавалi гэтыя няшчасныя стварэннi, па шчоках у некаторых бязлiтасна кляйменых, сцякалi змешаныя з потам i крывёй слёзы. У вачах свяцiѓся адчай. Здавалася, яны малiлi: мы невiнаватыя, пашкадуйце нас. Мы ёсць растаптаныя ахвяры, няшчаснага i гарачага кахання.
  - За што караюць гэтых няшчасных?
  Нячысцiк з усяго размаху ѓрэзаѓ дзяѓчыне распаленым з вышчэрбленымi гранямi ломiкам па пятках, iншы чарцяка зламаѓ дзяѓчыне калена i прагугнявiѓ, картавя:
  - Розная дробязь. Адна дзёрзiла камандзiру, другая разбiла дарагi тэтралет, трэцяя адмовiлася заняцца сэксам з хлопцам, падчас спецыяльных вучэнняѓ, чацвёртая адступiлася. Гэта значыць, каб патрапiць сюды, не абавязкова быць вялiкiм грэшнiкам, або адкрытай здраднiцай, дастаткова адносна дробных правiн.
  - I iх жахлiвыя мукi, нiколi не канчацца?
  - А гэта ђсявышняму Богу вырашаць i iмператрыцы. Калi яе вялiкасць выдасць указ аб памiлаваннi, то iх могуць перавесцi ѓ iншае не такое балючае месца.
  - У рай!? - У пераламаным болем голасе Мiрабелы прамiльгнуѓ лёгкi цень надзеi.
  - Для вас здраднiкаѓ няма раю. Проста ёсць месцы, дзе вас не будуць бiць, i раздзiраць кожную секунду i дзе вы можаце працягваць, служыць сваiм камандзiрам пасля смерцi.
  - А што чакае людзей, чые злачынствы больш сур'ёзны? - Ваяѓнiца ледзь не задыхнулася ад хвалявання.
  - Гэта мы табе таксама пакажам.
  Чорт пырнуѓ сюррэалiстычнымi вiламi ѓ вочы, яблыкi лопнулi, палiлася вадкасць i Мiрабела акасела, на яе зрынулася, жахлiвая ѓ сваёй беспрасветнасцi чарноцце. Затым праз некалькi секунд, яна зноѓ здабыла здольнасць бачыць, праѓда кожнае мiгценне, выклiкала невыносны сверб. Iзноѓ яны паляцелi i вось на сустрэчу iм выпырхнулi яшчэ больш агiдныя iстоты. Мiрабела ѓважлiва разглядала iх. Выгляд i сапраѓды нiчога: голы, безвалосы i пакрыты каросты чэрап; падпаленыя iнфернальным святлом вочы; куцый, быццам адсечаны нос з чорным правалам па сярэдзiне. I мабыць самае агiднае - адсутнасць нiжняй скiвiцы, замест якой вiсяць i варушацца восем тоѓстых у форме зоркi д'ябла шчупальцы. Вось ён i прыпаѓ да Мiрабелi, упiѓшыся ѓ атласныя дзявочыя вусны (скарб далiкатнага кахання) зубамi, падарыѓшы свой знакамiты пацалунак у засос. Затым яго рукi-клюшнi сталi ламаць жаночыя костачкi. Мiрабела войкнула ад вострага болю ѓ локцях, ёй ламалi суставы, пачвара стала намотваць на клюшнi сухажыллi. Адначасова па целе прайшлi разрады, чагосьцi жудасней самага магутнага гiпертоку. Потым усё таксама раптоѓна аднавiлася, але пры захаваннi болю.
  - Вось так антыквазарная блядзюшка, можа, вып'ем за знаёмства.
  Адляпiѓшыся ад Мiрабелы монстар працягнуѓ руку да чары, i яна маментальна напоѓнiлася вiном. Абраза ткнула яе ѓ твар.
  -Пi! - Раѓнула голасам прастуджанага ѓвасаблення жаху, пачвару.
  А паколькi Мiрабела не хацела слухацца, два дэманы схапiлi, яе за галаву, сцiснулi шчокi i разявiлi рот. Жудасна горкая вадкасць пацякла дзеве ѓ горла. Мiрабела пракашлялася i сутаргава глынула:
  - Давай да дна! Пi да дна! Ды дадамо ѓ качан жменю розуму! - Дапамагалi здзеклiва напяваючы чэрцi. Калi няшчасная дзяѓчынка праглынула ѓвесь запас, яе жывот раптам успушыѓся. Унутры булькатала i гарэла.
  - Што зацяжарыла каростная сука! Вось зараз народзiш дзiцятка пекла!
  Затым вадкасць працягвала пашырацца, пакуль пуза i моцны дзявочы прэс, не лопнулi.
  - Вось так будзе з кожным вакуумным грэшнiкам i грэшнiцай!
  Мiрабэлу разарвала на часткi, яе галаву падабралi, i сталi гуляць яе футбол. Вельмi крыѓдна, калi цябе вось прынiжаюць, б'юць капытамi, падобнымi на дубiну хвастамi, перакiдваюць. Некаторыя ногi былi выпацканыя ѓ нешта куды агiдней гною цi нават фекалiяѓ жывёл смеццевых мiроѓ. Ад у губкi патрапiлi нечыстоты, дзяѓчынку па-зверску выварочвае. А калi патрапiць у штангу, то i зусiм поѓны афсайд. Галава звiнiць, зубы, штораз вылятаюць, але потым зноѓ зарастаюць. Мiрабелi здаецца, што гэтая забава доѓжыцца вечна, не адзiн месяц, стала расцi жудасная трава, сцяблiнкi драпалi адсечаную галаву, залазiлi ѓ ноздры. Чэрцi пры гэтым шалёна рагаталi, мачылiся з неспасцiжным смуродам у дзявочы твар, хапалi за валасы. Круцiлi i падкiдвалi, але вось i гэта спынiлi, вiдаць дэманам надакучыла. Яны ѓзялi, прыцiснулi яе знявечаную галаву i сталi прышываць тупой i агiдна iржавай у прыплодзе iголкай да змучанага цела.
  Потым усё знiкла, дзяѓчына i каты апынулiся напярэдаднi памыйнай ямы.
  - Ты былы член абранага мiльёна, i гэта павiнна быць табе знаёма.
  Гэта пах мiжгалактычнай "сметнiцы" не зблытаць нi з чым, толькi канцэнтрацыя празмерная, нос верне, i распаленае свердзел, люта ѓгрызаецца ѓ ноздры пранiкаючы да мозгу!
  Было вiдаць, як плаваюць i корпаюцца макрыцы, чарвякi, касматыя жукi, лiпкiя гусенiцы.
  Прама ѓ ямах адчайна поѓзалi вязнi; мужчыны i жанчыны. Яны нагадвалi абцягнутыя суцэльнай каростая шкiлеты, iх раны зыходзiлi гноем.
  - Ух, жахлiва! Мiрабела павярнулася, галава пакутлiва закруцiлася (невядомае раней адчуванне). - А гэтых завошта так?
  - Яны думалi, што бунтар, гэта гучыць ганарлiва, а на самой справе былi толькi нiкчэмнымi здраднiкамi. Вось зараз прынiжана iх ганарыстасць. Вось бачыш, што бывае з тымi, хто не жадае прызнаць над сабой панаванне камандзiраѓ i вайсковых статутаѓ. Цяпер чарвякi грызуць iх косткi, i так будзе працягвацца вечна, бо iмператрыца не любiць ганарлiѓцаѓ, асаблiва такiх гуманных тыпаѓ, як ты сучка!
  - А дзе знаходзяцца найвялiкшыя злачынцы мiнулага, напрыклад Гiтлер?
  - I гэта ты хочаш ведаць? Ён злачынец далёкага мiнулага! Яму прыдумана адмысловая кара, такая што i ѓявiць немагчыма! Гэта з разраду таго: што табе нiкчэмная чувiха-прастытутка ведаць не належыць. Зрэшты калi табе мала катаванняѓ, мы табе дадамо.
  Дзяѓчына стукнулi, па голых нагах, а потым спецыяльныя, калючыя вузельчыкi з дроту прайшлiся памiж пальчыкамi босых ножак. Дрот распалiѓся, выбiѓшы дадатковыя пакуты. Потым дзяѓчыну падхапiлi чатыры крукi, два рэбры, другiя два за ногi i расцягнулi красуню, пакуль цалкам не зламалi яе костачкi.
  Дэман выхваляючыся вымавiѓ:
  - У нас шмат розных вiдаѓ катаванняѓ. Многiя каты старажытнасцi, а таксама иногалакты-нябожчыкi, шчодра дзеляцца, сваiмi неймавернымi вынаходствамi! Жадаеш у шкатулку?
  - Не!
  - Усё роѓна атрымаеш!
  З'явiѓся страшны чалавек, твар у бародаѓках, рудая барада жмуткамi, гнiлыя зубы, смярдзючы рот.
  - Вось гэта Малюта Скуратаѓ. Цяпер ён табой зоймецца.
  З'явiлася мудрагелiстая шкатулка, яна нагадвала музычную. Вонкава даволi прыгожая з царскiмi гербамi. Дзяѓчына паспрабавала, супрацiѓляцца, але сiлы пакiнулi некалi магутнае цела. Здрадлiвая слабасць, яшчэ зневажальнага болю! Нячысцiкi падхапiлi Мiрабэлу i закiнулi ѓнутр.
  Зайграла музыка, шыпы ѓпiлiся ѓ сцягна, шчыкалатку, шыю. Малаточкi забiлi па галаве, а шасцярэнькi сталi ламаць пальцы, на руках i нагах. Адначасова ѓ дзяѓчыны разявiлi рот, i на мову палiлася распаленая вадкасць. Не проста жар, але i мярзота, накшталт кiпячага гною. Мiрабела завыла, яе жывот падсмажваѓ агонь, шматколернае полымя апраметнай. Музыка грала, то набiраючы тэмп, то наадварот запавольваючыся. Так працягвалася датуль, пакуль ад цела не засталася адна крывавая калатуша, змяшанае з распаленым металам. Потым па iм бiлi малаткi, зрабiѓшы падкову. Мудрагелiстая форма для невядомага монстра, а не каня: жахлiвы авангардызм. Якую затым расплавiлi, астудзiѓшы ѓ вадкiм гелii. Жудасць: пасля агню ѓ сцюдзёнае пекла. Дзяѓчына перанасычаная негатыѓнымi эмоцыямi, з цяжкасцю прыйшла ѓ сябе:
  - Ну як? Падабаецца! Пакутуй прыгажуня! Гэта вынаходства Малюты i Берыi! А як на рахунак таго што выпрабаваць стульчик самога таты Мюлера, раздзелы Гестапа!
  - Якiя спадары, такiя i слугi. - Па-фiласофску заѓважыла Мiрабела. Бачнасць стрыманасцi, далася ёй з працай.
  - Вось вы таксама павiнны, браць прыклад з Малюты Скуратава. Ён быѓ вельмi дагодлiвы i ветлiвы перад новымi гаспадарамi. Але табе мабыць, не церпiцца даведацца, што сталася з астатнiмi людзьмi, ну што мы табе пакажам. Але спачатку каб уцiхамiрыць тваю ганарыстасць, мы акунем цябе ѓ гiдкi кашмар.
  Мiрабэлу звязалi, слiзкiмi змеямi i калючымi гусенiцамi, падчапiлi за крук i акунулi ѓ памыйную жыжку. Практычна адразу на гнойныя раны дзяѓчыны абрынулiся чарвякi i iншая мярзота. Яны гэтак актыѓна грызлi адчайную ваяѓнiцу, што праз некалькi хвiлiн ад Мiрабелы: застаѓся толькi адзiн шкiлет. Потым, адправiѓшыся, "вырыгаѓшы" смуродную ванiты: мяса нарасло дзiѓна хутка, яны зноѓ працягнулi пажыранне дзявочага цела. Але самае паскуднае не гэта, а калi яны (розных памераѓ, формаѓ i вiдаѓ - агульнае толькi жудаснае ѓражанне, поѓная адсутнасць эстэтыкi i гармонii ѓ целах увасабляючых хваробы i разлажэнне) поѓзалi ѓ ранах, сверб стаяѓ не памяркоѓны. Так па-зверску, па пякельна свярбелi, бегалi не толькi пачвары, але i мiльярды бактэрый. Праз некаторы час: Мiрабела сама стаѓ раздзiраць гэтыя раны, iрваць артэрыi i жылы. Як толькi яна не звар'яцела, але розум цалкам мог пашкодзiцца.
  - Добра, заканчвай, а то бачыш, упiваецца асалодай блядзь. Давай шалаве папрацуй!
  Мiрабэлу падхапiлi, накiнулi на шыю вяроѓку i павалаклi. Пятля з калючага дроту, бязлiтасна яе душыла, не хапала паветра змучаным лёгкiм. А спiну раздзiралi канчукi. Кожная бiзун, несапраѓднае твор мастацтва катавання, столькi ѓ ёй розных украпiн: выклiкаюць боль:
  - Што сабачка ашыйнiк цiсне. Не трэба быць свавольнай.
  Мiрабела апынулася ѓ пустынi, там яна ѓбачыла жахлiва высахлых людзей, многiя з iх асаблiва жанчыны, не маглi не выклiкаць страшную скруху. Вось пяцёрка зусiм юных рабят, практычна дзяцей цягне пяцiдзесяцi тонную груду. Такога не павiнна быць па ѓсiх фiзiчных законах, якi сядзiць на стрэмi чорт б'е iх нейтронным, якiя выпускаюць маленечкiя, якiя выядаюць вочы маланкi ( то чаго святло можа быць агiдным) дубцом. Вiдаць нечалавечае напружанне кожнага мускула, жылы гатовы лопнуць, тонкiя костачкi трашчаць. З худых, рабскiх, па-зверску змучаных целаѓ капае пот, трапiѓшы на пясок ён дымiцца.
  - Гэта табе не крыж, дзе адпачываюць. Папрацуй i ты сама шлюха. Дабрыня каральная. Мяккi характар - занадта цвёрдая глеба, для таго каб выгадаваць насенне поспеху! - Нячысцiк далучае яе да груды. Пляскае па голым абадраным плячы:
  - Тут у цябе будзе выдатны стымулятар.
  Цяпер Мiрабелi трэба было працаваць. Дзяѓчыну бязлiтасна збiвалi, падганяючы, i яна вымушана была цягнуць непад'ёмную ношу. Тут празмерна ѓражлiвая ваяѓнiца, спазнала iншую меру пакут, i яны перапоѓнiлi яе так i не здолела загрубець сэрца. Самае галоѓнае: гэта была поѓная бессэнсоѓнасць праведзенай працы, iх нявольнiкаѓ i нявольнiц прымушалi вазiць глыбы па крузе, а затым падымаць на вяршыню, а пасля спускацца. I так бесперапынна. Да таго ж чэрцi актыѓна падсыпалi пад ногi распаленае вуголле, цвiкi i бiтае шкло, нават расколатыя алмазы (марнатраѓнасць вартая султанаѓ), за Мiрабелай цягнулiся спаленыя, акрываѓленыя сляды босых, дзявочых ножак. Яна здавалася незлiчоную колькасць, раз падала, але потым удар нейтроннага дубца прымушаѓ дзяѓчынку, падымацца. Ад дакрананняѓ патоку элементарных часцiц, i розны смяротных выпраменьванняѓ кваркавага ѓзроѓню, бiла сутарга, яна была настолькi пакутлiвай, што прымушала рухацца праз не магу. Напружанне бязмежнай пакуты, нават улiчваючы звыклую нагрузку нялюдскiх трэнiровак дзяѓчыне яшчэ не даводзiлася цягнуць, груз якi перавышае памерамi i масай пiрамiду Хеопса.
  - Ну, як рабочая малпачка. - Спытаѓ, яшчэ больш агiдна (хоць здаецца - горш немагчыма) выскаляючыся дэман. - Гэта таксама яшчэ толькi кветачкi, наперадзе цябе чакаюць мукi значна страшней. У прыватнасцi ты хочаш, выпрабаваць раздваенне?
  - Гэта як? - Спытала голасам пакутнiка Мiрабела i тут жа атрымала дубцом, якiя скалынаюць усё дзявочае, змучанае да крайнасцi цела па спiне.
  Дэман злосна хiхiкнуѓ:
  - Мучыцца адразу ѓ некалькiх выявах. Мы падзелiм цябе на некалькi частак, i ты атрымаеш, куды больш разнастайную гаму адчуванняѓ.
  - Не, не хачу такой радасцi!
  - А хто цябе пытаць будзе? - Дэман дастаѓ падабенства лучамёта, навёѓ на Мiрабэлу i нацiснуѓ на курок.
  У наступнае iмгненне дзяѓчына адчула, што ѓ яе быццам стала два целы. Адно па-ранейшаму валакло цяжкi груз, а другое вiсела на крыжы. I ѓ тым i ѓ iншым выпадку: захоѓвалася абсалютная поѓнасць адчуванняѓ.
  Мiрабела адчувала ѓ прыбiтых цвiкамi пэндзлях, цела стала цяжкiм, бо да ног былi прывязаны вялiзныя груды каменя. Для таго каб зусiм не задыхнуцца, яна змушаная была падцягвацца. Нават крыж прагiнаѓся ад вагi, трашчала трывалае дрэва, стрэмкi ѓпiвалiся ѓ рассечаную спiну. На галаве ѓ ваяѓнiцы быѓ калючы вянок. Ён жудасна ѓпiваѓся ѓ чэрап, павялiчваючы пакуты. Кожны ѓздых суправаджаѓся пакутлiвымi спазмамi. У доѓгiя валасы дзяѓчыны ѓчапiлiся птэрадактылi, пагражаючы сарваць скальп. Валасы цягнула ѓ розныя бакi, галава трэслася, як каменьчыкi ѓ бразготцы. I ѓ той жа час яна працягвала надрывацца, цягнучы непад'ёмную глыбу. Прычым паверхня пустынi ѓсё больш сыходзiла ѓверх. Цяжка сказаць што прычыняе вялiкiя пакуты, але калi гэта накладваецца адно на iншае, тое атрымлiваецца такое "свята" плоцi.
  - Ну, як табе падабацца? - Адначасова спыталi дзяѓчыну, два рысы.
  Мiрабела адмоѓна матнула галавой, цi галовамi.
  - А бо мы можам узмацнiць катаванне, давай мiлка адразу тры выявы. I ты ж была ѓ абраным мiльёне, такiм чынам, табе трэба, што больш выдасканаленае i тэхнагеннае.
  Не паспела Мiрабела мiргнуць вокам, як яго цела аказалася спрасаваным у плiту. Затым дзяѓчына адчула на сабе цяжар касмiчнага карабля. Здушыла ѓсе кiшкi, трашчалi косцi, некалькi рэбраѓ лопнула. Потым прагучаѓ сiгнал да старту i сопла ѓспыхнулi, разагрэтая да шматлiкiх мiльярдаѓ градусаѓ плазма апякла плоць. Калi так распаляе, адчуваннi невыноснага спякота такiя, што працяло кожную клетку, палаючы, пакутавала драбнюткая часцiца цела. Магутны зоркалёт адарваѓся, узляцеѓ угору, на iмгненне стала лягчэй, але ледзь Мiрабела паспела перавесцi дух, як карабель узарвала, i на дзяѓчынку абрынулiся абломкi.
  - Брава! Вымавiѓ дэман, паляпаѓ у ладкi. - Гэта называецца вечны старт.
  Затым зоркалёт узнiк iзноѓ, зноѓ гараць прыступкi, звышгарачага агню, затым узлёт i зноѓ падзенне. Адчуванне незвычайнасцi на iмгненне, засланiѓ папярэднiя ѓвасабленнi пекла. Потым Мiрабела зноѓ стала ѓспрымаць, усё адначасова.
  - Дадаць чацвёртую табе цi хопiць?
  - Вядома, хопiць! - У Мiрабелы i так ад пакут псiхiка дасягнула мяжы.
  - Не, з розуму ты не сыдзеш, гэта зменшыла б твае пакуты. У цябе добрая плоць адчувальнае дзявочае цела, але мы здольныя змянiць яго параметры i перамясцiць тваю плоць, у якую нi будзь iншую выяву. Жадаеш паэксперыментуем?!
  - Адпусцiце мяне, калi ласка! - прашапталi катаваныя формы Мiрабелы. Ныла кожная малекула, кожны ссунуты з месца, агiдна якi раздзiраецца атам цела.
  - Ну, ужо не! З цябе гэтага мала. У каго б цябе ператварыць - я думаю метэарыт.
  Мiрабэлу падкiнула ѓ вышыню. Яна заставаѓся сам сабой i пры гэтым адчувала сябе глыбай каменя. Хаатычна, скачучы з боку ѓ бок, яна перамяшчалася ѓ вакууме. I тут пакуты былi невыносныя. Мноства зорак палiлi метэарыт-дзяѓчынку разнастайнымi промнямi, ад простых да рэнтгенаѓскiх i нейтронных. Але асаблiва балючым было альфа i гама выпраменьвання. Часткi яе цела то награвалiся, то наадварот астывалi. Паверхня трэскалася, адвальвалiся цэлыя кавалкi, i пры гэтым дзяѓчынку халадзiла мёртвую беспаветраную прастору, а лёгкiя здавалася, вось-вось разарвуць ад недахопу кiслароду. Мiрабела непадзельна пакутавала, ператварыѓшыся ѓ камень, яна нi на ёту, не страцiла адчувальнасцi. Часам у яе траплялi дробныя аскепкi ад iншых метэораѓ цi яна натыкалася на вострыя абломкi спадарожнiкаѓ: штучных i. прыродных. I гэта таксама прычыняла невыносныя пакуты.
  - О Божа, выратуй мяне ад гэтых маньякаѓ, да чаго дайшло iх дзiкае ѓяѓленне. Ну не няѓжо рагатыя "нячысцiкi": маглi да такога дадумацца.
  А чэрцi працягвалi будаваць рожы, спаборнiчаючы хто выклiча найбольшую агiду. Дазваляючы пераварваць, чатырохразова ѓзмоцненыя пакуты.
  Тут цела-метэарыт, пачало прыцягвацца велiчэзнай планетай. Мiрабелi стала страшна, але яна не магла нават паварушыцца, плоць хоць адчувае ѓсё, але абсалютна бездапаможная. Мiрабела ѓляцела ѓ шчыльныя пласты атмасферы, яе паверхнi расплавiла, затым корпус стаѓ выпарацца, яна проста згарала ѓ атмасферы. Гэта стала дадатковым стымулам, дзевятым валам, у акiяне вучэнняѓ. Нарэшце балiд канчаткова анiгiлiраваѓся i Мiрабела тут жа ѓзнiкла ѓ космасе. Карусель катаванняѓ працягнулася, скакуны пераходзiлi ѓ галоп.
  - Чатыры вiды катаванняѓ адначасова - гэтага мала. Вось чаму б табе прастытутка, не выпрабаваць нешта на пятае.
  - Зноѓ касмiчнае? - перапытаѓ iншы дэман.
  -Не, гiстарычнае! - Як табе мая сяброѓка падабаюцца фашысты? - Усмiхаючыся, чорт паказаѓ тры рады крывых i пакрытых эрозiяй зубоѓ. А ѓ другога дэмана выраслi ѓ памерах шчупальцы; канцы завастрылiся.
  - Я iх ненавiджу!
  - А давядзецца пакахаць. За адно ты як ставiшся да лютых?
  - Цалкам нармальны, вельмi таленавiты i дружны народ. - Праз шматузроѓневую хвалю болю, вымавiла Мiрабела. - Хоць з iмi трэба трымаць вуха востра. Мяне ѓ прыватнасцi падмануѓ лютым. Няма не мёд! Але i на зорках бываюць плямы!
  - Вось выдатна станеш фiдам. Дакладней маленькiм фiдэнкам.
  Праз iмгненне Мiрабела адчула сябе хлопчыкам гадоѓ васьмi-дзевяцi. Ён быѓ зусiм голы, а побач з iм стаялi такiя ж голыя хлапчукi. Iм стрыглi валасы, было холадна i маркотна, вакол шэрыя сцены барака, калючы дрот, брэшуць сабакi.
  Машынка была вельмi тупая, яны вырывала шматкi валасоѓ, але яшчэ страшнейшы быѓ злавесны шэпт.
  - Цяпер нас адвядуць у крэматорый.
  Калi скончылася пакута з валасамi, зласлiвыя фашысты ѓ чорнай форме i з эмблемай чэрап з косткамi, наносячы ѓдары, пабудавалi iх. Мiрабела звярнула ѓвагу, якiя худыя былi дзецi, у крочыѓ перад iм хлопчыка была бачная кожная костачка, спiна пераѓтвораная ѓ суцэльны сiняк са шнарамi i пiцугамi. Iх вывелi на вулiцу, iшоѓ снег, босыя ногi дзiцяцi абпальвалiся аб белую паверхню, крыху падфарбаваную замерлай крывёй. Па шэрагах прайшлася бiзун, хвосткi ѓдар абрынуѓся на ледзь пакрытыя скурай ягадзiцы, пераѓвасобленай Мiрабелы.
  - Трымайце нагу фiдаѓскiя пачвары.
  Было вiдаць, што дзецi iмкнуцца з-за ѓсiх сiл, мiльгаю шэраг у шэраг расчырванелыя голыя пяткi. У жываце ѓ Мiрабелы пуста, голад грызе кiшкi, кiслата душыць страѓнiк. З брэхам да iх падбягаюць аѓчаркi, яны здаюцца шалёнымi, пашчы зыходзяць пенай. Адна з iх самая лютая, ледзь не перакусвае худую нагу Мiрабелы. Дзяѓчыну ѓ целе хлопчыка страшна, але тых дзяцей, што сарвалiся, заганяюць назад у строй вострымi штыкамi. Нарэшце iх уводзяць будынак, якi выпускае моцны смурод. Мiрабела, ды i iншыя дзецi зусiм здрыганулася i пасiнела. Першапачаткова крочачы збiтымi, полуобмороженными ножкамi, па гарачай сталёвай падлозе, яна адчувала блажэннае адчуванне. Потым стала прыпякаць, i Мiрабела танцавала гапак. Яе вусны шапталi яѓрэйскую малiтву.
  - Злiтуйся Яхвэ. Падары жыццё хлопчыку! Дакладней дзяѓчыне! Зьвярнi нацыстаѓ у шэол! У самае пекла!
  Палiць дзiцячыя ступнi стала мацней, многiя хлопцы ѓжо пачалi крычаць i плакаць, а пах смаленага мяса стаѓ невыносным.
  Хлопчыкаѓ вельмi шмат, iх спрэсавалi ѓ шчыльную, Мiрабела адчула дотыку, худых, забытых, потных целе. Вострыя лапаткi ѓкалолi, яе ѓ кашчавыя грудзi. На паголеную галаву ѓпала, гарачая смала, Мiрабела ѓскрыкнула. Пачуѓся падобны на рохканне рогат эсэсаѓцаѓ, затым гучыць сiгнал. Падлога пачала нахiляцца. Якiя стаяць з краю дзецi павольна, але дакладна саслiзгвалi ѓ геенну. Рабяты чаплялiся адзiн за аднаго, iмкнулiся ѓхапiць гладкую распаленую падлогу, але ѓсё дарэмна. Нават не гледзячы на ѓсе перажытыя пакуты, сэрца ѓ Мiрабэлы б'ецца як кулямёт.
  Вось прыходзiць i яго чарга саслiзнуць у апраметную. Полымя ахоплiвае яго i варта нi з чым не параѓнальны боль, скура згарае хутка, а косткi ѓ юрлiва зачараваннi лiжа агонь. Мiрабела перажывае кожную секунду ѓ асобнасцi, затым калi апошняя костачка спарахнела, яна апыняецца зноѓ у страi. Жах паѓтараецца зноѓ i зноѓ.
  - Вось так ты ѓжо дасягнуѓ пятай прыступкi. - Умешваецца чорт. - Але ж гэтага табе мала, трэба дадаць абаротаѓ.
  Вочы Мiрабелы нiчога не выказвалi, яна была настолькi перагружана эмоцыямi, што не магла казаць. Дэман з голым, дэгенератыѓным чэрапам прапанаваѓ.
  - Калi мы вярнулiся да чалавечай гiсторыi, то можа зноѓ, паѓторым эпiзод з немцамi.
  Што ты аддаеш перавагу; самалёт цi танк?
  Чорт-змоѓшчык рохкнуѓ.
  - Вядома самалёт; ён значна дынамiчней.
  - А якую ёй дамо плоць?
  - Лепш за ѓсё дзяѓчыны, мужчыны так агiдныя.
  Iзноѓ якi раз ландшафт змянiѓся. Мiрабела адчула сябе якая ляцiць у самалёце, кароткае iмгненне свабоды i вось яна збiтая i падае. У самы апошнi момант перад тым як урэзацца, лётчыца паспявае выскачыць з парашута, але ледзь нацягнулiся шлейкi, як рушыѓ услед удар i iмгненная страта прытомнасцi. Мiрабэлу падхапiлi пад рукi i плюхнулi вадой у твар, вакол бачныя азвярэлыя асобы, свастыкi, эмблема СС - дзве маланкi. З яе зрываюць адзенне, i дзяѓчына з жахам бачыць: дзве адрослыя жаночыя грудзi. Нешта няѓлоѓна страшнае было ѓ iх. Грудзi мнуць, шчыплюць, тузаюць. Потым пачынаюць зрываць партупею. Мiрабела адчайна тузаецца, брыкаецца нагамi. Яе б'юць прыкладам па галаве, потым iрвуць трусы, залазячы бруднымi рукамi ѓ iнтымныя месцы. Мiрабела раве як шалаве, чужое жаночае цела ѓплывае на розум. Яна ведае, што павiнна адбыцца i трымцiць напярэдаднi гэтага.
  - Што шлюха, начная ведзьма трапiлася, зараз спя чашу прынiжэння за загiнуѓшых таварышаѓ.
  Мiрабела адчула востры кол у сябе ѓ пахвiне. Яе прынялiся з азвярэннем гвалтаваць. Пры гэтым Мiрабэлу мелi два мужыкi адразу. Гэта было не столькi балюча: як зневажальна, яе былога чальца абранага мiльёна "петушылi" як апошнюю прастытутку. Адзiн мужчына змяняѓ другога, дзiѓна, але сэкс замест радасцi, прыносiѓ дзяѓчыне суцэльныя пакуты. Гвалтаѓнiкоѓ было шмат, вельмi многа i ѓнутры ѓ яе ѓсё парвалi, залiѓшы атрутным, блага пахкiм семем. Мiрабела думала, што на гэтым усё скончыцца, але фашысты знайшлi iншую муку.
  - Яна лётчыца, дык няхай палятае!
  Мiрабела надрэзалi вену, потым шчыпцамi выцягнулi сухажылле i прывязалi да самалёта.
  - Ну, вось распусьнiца. Адпраѓляйся ѓ палёт, жадаем казачных адчуванняѓ.
  Знiшчальнiк узляцеѓ, Мiрабелу тузанула i адарвала ад паверхнi, толькi галiнкi куста стукнулi па голай, загарэлай жаночай назе. Самы страшны боль, калi сталi вылазiць жылы, быѓ наперадзе. Вось здавалася, усё ѓжо адчула юная ваяѓнiца i няма чым яе здзiвiць, але ж не, сухажыллi выцягваюцца i кроѓ пырскае з вачэй.
  Самалёт выпiсваѓ пiруэты, рабiѓ горкi, бочкi, мёртвыя завесы. Усё гэта трэсла i падкiдвала цела. Мiрабела раѓла, адначасова пакутавалi i астатнiя дзявочыя ѓвасабленнi. Затым знiшчальнiк стаѓ рэзка знiжацца i Мiрабела ѓрэзалася, у зямлю, потым яе працягнулi па калючкамi, акунулi ѓ смярдзючае балота. Усё гэта прымушала ѓспрымаць пакуты: крыху па-iншаму. Здавалася ѓ самалёта: нiколi не скончыцца бензiн. Аднак налятаѓшы па адчуваннi не адну гадзiну яна згарае ва ѓспышцы i ѓсё зноѓ паѓтараецца.
  Чорт нават праспяваѓ, шурпатым скрэбучым мазгi голасам:
  Жорсткi, чырвоны пекла цар,
  Вакол яго вялiкi эскорт!
  I як дабро ты не пiяр,
  Эфект зусiм наадварот!
  
  Цябе сустракае жудасны нячысцiк,
  Рогi чатыры, доѓгiх сажнi!
  Не для таго Iсус уваскрэс,
  Каб у рай увайшоѓ, судом пасаджаны!
  
  Ты панна ганарлiвая была,
  Уваходзiла ѓ шляхетны мiльён!
  Цяпер гаспадар Сатана,
  I мук без рахунку - легiён!
  
  Якi набор - тут усё знойдзеш,
  Ёсць прэнг, iголкi i вогнiшча!
  Пры катаваннi звонка заспяваеш,
  Правiцу гневу Бог працягнуѓ!
  
  Пасучасней мукi ёсць,
  Да паслуг самалёт i танк!
  Мы растаптаць, жадаем гонар,
  У Пекле парадак - не бардак!
  
  Была ты мяккай з дабрынёй,
  Цяпер за гэта жыццё ѓ лайне!
  Не трэба быць авечкай святой,
  Няма месца рахманым на Зямлi!
  
  Любы дурань мараль зразумее,
  Да поспеху шлях - гвалт, зло!
  Загад аддадзены - iсцi ѓ паход,
  Iдзе вайна - вам пашанцавала!
  
  Не можа выжыць пацыфiст,
  Бо без мяча, ты слабы зусiм!
  Быѓ скрышаны ѓ пясок фашыст,
  I больш няма з iм праблем!
  
  А ты красуня - вось бяда,
  Вырашыла слёзы - гэта ѓсё!
  Такая ѓ кахання кошт,
  Усё астатняе пыл - хлусня!
  
  Ну, а цяпер расплюшчы вочы,
  У пекле гарыць i стогне плоць!
  Бушуе ѓ целе: шторм, навальнiца,
  I боль табе не перамагчы!
  
  I што страшней, у чым увесь страх,
  Канца не будзе - нiколi!
  Не вызвалiць: нi Бог, Алах,
  Чакае катаванняѓ чарада!
  Як нi дзiѓна гэтыя словы, замест таго каб дабiць Мiрабэлу, яе ажывiлi. Яна была вельмi адчувальная да каравай рыфмы.
  - Ты чорт загаварыѓ вершамi. Значыць не ѓсё добра з тваiмi рагамi! - Ваяѓнiца, нават падмiргнула, усiмi сваiмi вочкамi ѓ катаваных целах.
  - А табе я бачу квазарна! Вырашыла ѓзяць не мыццём, дык катаннем. Шаную пачуццё гумару загаворанага, куды яе вакуумную путану, зараз вызначыць з сёмай формай катаванняѓ? Можа ѓ гiперядзерны рэактар?
  Нячысцiк паварушыѓ каравымi шчупальцамi.
  - Сем святы лiк i гэта павiнна быць нешта грандыёзнае. I такое, каб пакуты перапаѓнялi меру.
  - Тады прапаную варыянт - звышновая зорка, гэта зжарэ блядзюшку знутры.
  - Пышна! Слухай Мiрабела - каб ты пасiвеѓ! Табе аказваюць асаблiвы гонар адчуць тое, што мы прапануем толькi самым заѓзятым злачынцам i верхаводам мяцежнiкаѓ. Устрашыся i кайся вораг Гасподнi!
  Тут перад вачыма Мiрабелы закружылася, i яна апынулася ѓ цэнтры суцэльнага шматмiльярднага полымя, цяпер усё цела растварылася ѓ iм, i ваяѓнiца адчувала жахлiвы жар кожнай малекулай, кожным вiбруючым кваркам, кожным нуклонам сваё цела, якое стала неймаверна велiчэзным. Тое, што яна адчувала, калi апускалася ѓ пекла, было толькi слабым лепетам немаѓля ѓ параѓнаннi з голасам раз'юшанага архангела. Гэта зацямнiла ѓсе iншыя выявы пакут. Дзяѓчынаѓ мозг нiбы брыняючы, зараз адчуваючы квiнтыльёны кубiчных кiламетраѓ распаленай плазмы i што яшчэ страшней гiперплазмы, працэсу злiцця кваркаѓ i преонов(часцiц з якiх складаюцца кваркi). Вось зараз яна зразумела, што такое сапраѓднае адчуванне болю, якое не мае аналагаѓ ва ѓсiм Сусвеце. I, тым не менш, нават гэта не было мяжой, iнтэнсiѓнасць пакут усё нарастала - зорка-квазар перажывала другое нараджэнне. Што такое ѓспышка звышновага квазара - сто мiльярдаѓ квiнтыльёнаѓ у вадародных бомбаѓ: скiнуты ѓ адно месца. А ѓсё пераварыць зараз не можа, нi адна псiхiка. Мiрабела здрыганулася, у мозгу наступiѓ ступар, апошняе ѓвасабленне яе дабiла.
  Робат-катульнiк паглядзеѓ на яе бездапаможнае, але ѓсё яшчэ цудоѓнае цела, кампутар выдаѓ:
  - Кiбер-апраметная яе даканала.
  - Што ж давядзецца вяртаць чалавечка.
  Мiрабела прыйшла ѓ сябе: усе сем выяваѓ неймавернай, заснаванай на самых сучасных тэхналогiях сусветнай iмперыi пакут - патухлi, чэрцi злосна буркалi.
  - Табе пашанцавала чалавек. Сама iмператрыца заступiлася за цябе, катаваннi скончаны, але калi ты патрапiш да нас яшчэ, будзе тое ж самае, але тысячу разоѓ мацней i вынаходлiвей, а самае галоѓнае на бясконцыя мiльярды гадоѓ. А зараз пазнаёмся з электронным Гiперангела Ада!
  Перад Мiрабелай паѓстала расплывiстая выява, якая разам увасобiлася з засяроджваннем усяго жудаснага, хворага, смяротнага: усё гэта было настолькi агiдна, што ваяѓнiца запомнiла: толькi тузiн выгнутых лейцарамi рагоѓ, у падарваных бародаѓках i жудасна запаленых язвах. Потым востры палец праткнуѓ дзяѓчынку наскрозь; калi б гэта не ѓ кiбер-апраметнай, яна б адразу памерла ад такой аперацыi, так пазногаць распаѓся на мiльярды якiя спальваюць цела iголак. Мiрабелу працяло ад ягадзiц да патылiцы. Яе панесла ѓгору, зноѓ бушавала вакол пякучае полымя, мiльгалi пасвiць i нарэшце вочы прарэзаѓ прамень святла.
  - Пакуль вольная вакуумная здраднiца. Да хуткай сустрэчы! - Вымавiѓ Гiперангел Ада. Мiрабела зноѓ адключылася, калi прытомнасць вярнулася ѓ галаву, ласкавы жаночы голас вымавiѓ.
  - Ды яна шоку. Гэта празмернае пакаранне для чалавека. Тым больш вельмi здольнай ваяѓнiцы!
  - Вы як заѓсёды маеце рацыю, Гiпермаршал! Але трыбуналу лепш ведаць, як рабiць са здраднiкамi! - Робат-катавальнiк страсянуѓ голую красуню. - Пакуль ты вольная, да пары да часу.
  Дзяѓчына была ѓ шоку i часта мiргала, яе тварык стаѓ сiнiм, вочы на твары правалiлiся.
  Маршал Марыя Грымучая як магла, старалася, суцешыць дзяѓчыну, у яе руках узнiк фужэр са смарагдавым сокам:
  - Пi мая прыгажуня! Спадзяюся гэта дазволiць табе прыйсцi ѓ сябе.
  Мiрабела выпiла, ёй стала значна лягчэй. Ружовы колер вярнуѓся да твару. Дзяѓчына спытала:
  - А што зараз са мной будзе! Ну няѓжо мне застаѓся толькi боль? I боль бясконцы...
  Перад дзяѓчынай паѓстала выява iншай чароѓнай красунi ѓ раскошным скафандры. Гэта была вядомая i палохаючая ѓсiх падданых iмперыi( можа акрамя iмператара) ультра-гiпермаршал дэпартамента "Пяшчотнага кахання" Анастасiя Страляцова. Вонкава яна выглядала, як вельмi прыгожая i найзыркая, поѓная абаяннi i страсцi, iмпазантная дзяѓчына. Сапраѓды Страляцова была вельмi шчадралюбнай, любiла займацца каханнем адначасова з некалькiмi мужчынамi або иногалактами ѓсiх вiдаѓ. Пры гэтым адрознiвалася вялiкай, проста дзiвоснай вынаходлiвасцю ѓ прычыненнi болю.
  Тым не менш не гэта, яе дадзены момант цiкавiла:
  - Ведаеш, ты здзейснiла сур'ёзнае злачынства i прыгаворана да пажыццёвага зняволення са знаходжаннем у анты-войсках! Гэта азначае: што ты вечна будзеш адчуваць моцны боль i не разу ѓ табе не будзе магчымасцi атрымаць асалоду ад, адпачыць або перавесцi дух. Нават у сон пагрузiцца, вы не маеце права, нiякiх забаѓ, а паколькi ты не будзеш старэць, то працягнуцца такое можа доѓгiя, пакутлiвыя тысячагоддзi. Звычайна такiх як ты, не мiлуюць!
  - А пасля пераможнага канчатка вайны?! - З нясмелай надзейнай, спытала Мiрабела.
  Гiпермаршал скаля, блiскучыя як гiперплазма, якая вывяргаецца прамянём зубкi, адказала:
  - У падобным выпадку, у вас вядома ёсць шанец, але памiлуюць хутчэй за ѓсё тых. хто заключаны раней цябе мiлачка. Наогул не разлiчвай на лiтасць iмператара цi iмператрыцы!
  Дзяѓчына схiлiла галаву, жамчужная слязiнка скацiлася з хупавага носiка:
  - I ѓсё роѓна, я люблю сваю Радзiму!
  Анастасiя Страляцова яшчэ шырэй усмiхнулася:
  - Мы гэта ведаем! Ты шчырая i верная абавязку! Таму па волi найвялiкшай iмператрыцы, даем табе шанец паслужыць Айчыне! Ты гатовая да выканання важнага задання?
  Мiрабела горача кiѓнула, у яе не было душэѓных сiл хаваць радасць:
  - Ды вядома! Хачу служыць айчыне, кожны дзень i гадзiну, як адважны ваяр i верны салдат.
  Анастасiя некалькi па тэатральным, панiзiла тэмбр голасу:
  . РАЗДЗЕЛ Љ 12.
  Янка працягнуѓ, шэптам:
  - Другая праблема ѓ тым, што вадародная бомба дае моцную радыяцыю, якая забiвае ѓсё жывое!
  Садат жмурачыся, спытаѓ:
  - Радыяцыя - гэта накшталт яду?
  - Не! Значна страшней! - Янка для пераканаѓчасцi акруглiѓ вочы. - Гэта нешта такое, што здольна прымусiць скалануцца любое, самае смелае ѓяѓленне. Нябачнае, без колеру i паху, але смяротнае нават для прусакоѓ!
  - Магiя апраметнай?! - Падсохлыя, карычневыя целы хлапчукоѓ зараз задрыжалi, у вачах непадробны жах.
  - Не! Навука якая перавышае магiчныя магчымасцi. Фiзiка пастаѓлена на службу чалавецтву. - Янка хацеѓ развесцi рукi, але перашкодзiла валакнiстая вяроѓка, якая iх сцягнула.
  Алi заѓважыѓ:
  - Навука - нуда! Не ведаю, а цi шмат яна нам дала? Што ѓвогуле значыць слова такое навука!
  Янка пацiснуѓ плячыма:
  - У вас пакуль занадта раннi этап развiцця цывiлiзацыi. Акрамя таго розныя ордэны i рэлiгii замiнаюць.
  Садат пагадзiѓся:
  - Прадстаѓнiкi ордэна "Угневаны Бог" лiчаць, што ѓсе навукоѓцы служаць сатане i спальваюць iх. У свой час яны палявалi на ведзьмаѓ, але пасля таго як колькасць прыгожых дзяѓчат значна паменшылася каралi, султаны, цары з цяжкасцю ѓгаварылi, iх спынiць бязладдзе. I зараз праѓда катаваннi не рэдкасць, асаблiва дастаецца рабыням. Але жыць у прынцыпе можна.
  Жанчын-нявольнiц i сапраѓды часцяком лупцавалi. Iх былi спецыяльнай шырокай бiзуном, каб не рассячы скуру, даставалася i мужчынам. Дарослых хлопцаѓ зусiм не шкадавалi.
  - Акрамя той фатальнай, у якой вы ѓсё не жывяце, не жывяце таму што нельга гэта жыццём назваць! - Праспяваѓ Янка.
  Свiснула бiзун, але ѓдар не абрынуѓся на шматпакутнае дзiцячае цела. Наглядчык падобна, толькi хацеѓ прыстрашыць хлопчыка. Ён i сам раз-пораз прыкладваѓ далонь да вуха, выдаючы цiкаѓнасць.
  - Цiшэй балбатай! - буркнуѓ ён.
  Садат спытаѓ:
  - А ты пiсаць, умееш?
  - Вядома!
  - Можаш апiсаць, якiм спосабам вырабляюць вадародную бомбу?
  - У прынцыпе магу, чытаѓ у Iнтэрнэце, але ѓсiх падрабязнасцяѓ я не ведаю. I ѓвогуле гэта так складана, не дарма большасць краiн свету, хочуць стаць ядзернымi дзяржавамi, але ѓ iх гэтага не атрымлiваецца. Нават напрыклад Iндыi найбагацейшай прыроднымi рэсурсамi краiне з насельнiцтва больш за мiльярд, спатрэбiлася пятнаццаць гадоѓ, каб стварыць атамную i вадародную бомбу. Так што вы з сахой: так проста падобнай зброяй не абзавядзецеся. Акрамя таго трэба ведаць масу тэхнiчных падрабязнасьцяѓ. Вадародная бомба - гэта набор найскладаных элементаѓ, унiкальных матэрыялаѓ. Да яе патрабуецца Плутонiй i Уран - 235. I наогул свету дзе кiруюць султаны, i пануе рабства; безумоѓна рана авалодваць падобнай зброяй.
  Алi заѓважыѓ:
  - Наш манарх з такой моцай, напэѓна ѓсю планету знiшчыѓ! Няма не варта дражнiць тыгра, жаночымi грудзьмi.
  Садат пагадзiѓся:
  - Магчыма i сапраѓды такая зброя тутэйшым кiраѓнiкам не па зубах.
  Янка схiлiѓ:
  - Што свiннi рогi! I аслу iклы!
  - Вось гэта дакладнае параѓнанне! - Пагадзiѓся Алi. - Не варта гэтым рызыкаваць, а наогул як патрапiць у твой свет?
  - Не ведаю! Можа быць дэманы, могуць перакiнуць! Хоць злыя сiлы, на тое i злыя, каб не быць добразычлiвымi, да такiх нiкчэмнасцяѓ як людзi. Зрэшты мы самi як ставiмся да прусаѓ?
  Садат моршча загарэлы лоб, спытаѓ:
  - Гэта што пачвары накшталт котак?
  - Не казуркi!
  - Я асабiста люблю матылькоѓ!
  Янка пакруцiѓ галавой:
  - Матылi гэта добра, але ёсць яшчэ i камары, а таксама iншыя стварэннi, што джаляць, раздзiраюць людзей.
  Садат пацiснуѓшы плячыма, заѓважыѓ:
  - У нас у краiне няма такiх. Але кажуць у перадзелах поѓначы, ёсць такiя паскудныя, джаляць казуркi! Зрэшты калi б нашы драпiны ад бiзуноѓ яшчэ i грызлi членiстаногiя? Гэта было б жудасцю!
  Янка чарговы раз падзякаваѓ Усявышняму, што хоць у гэтым свеце няма гнюса. Ён памятаѓ сваю паездку на Поѓнач, як камары яго ледзь не з'елi. Нават не зразумела, навошта Бог стварыѓ такую агiднасць, мабыць для таго каб лiшнi раз дапячы чалавеку. У джунглях таксама поѓна ѓсякага гнюса, i iншай дрэнi. Праѓда ѓ iх Янка не бываѓ, бачыѓ толькi па тэлебачаннi i Iнтэрнеце. Зрэшты на гэтай планеце падобна таксама ёсць месцы: дзе пануе ѓсякая гiдота.
  Хлапчук пакруцiѓ галавой, адкiнуѓ локцем (рукi звязаныя) светлыя валасы з iлба. Наогул чаму, на Зямлi няма шчасця. То холадна, то горача, даводзiцца доѓга i нудна вучыцца ѓ школе, зiмой часта iдзе мокры снег. Загарэць вельмi цяжка, а ад цытрусавых высыпае алергiя. Вось такi свет! А старым як жывецца? Наогул кашмар, не жыццё суцэльная мука. Янка падумаѓ, цi паспеюць пры яго жыццi вынайсцi элiксiр вечнай маладосцi? Або якое-небудзь амаладжальнае выпраменьванне?
  Надзея на гэта ѓсё ж ёсць! Не хацелася, вось бо старыя мучацца i крэкчуць.
  Наогул з пункту гледжання чалавека, Бог вельмi жорсткi, калi дапусцiѓ такiя пакуты мiльярдаѓ людзей. Зрэшты працэс старэння: бязлiтасны Яхве не проста дапусцiѓ, але сам яго стымуляваѓ. Як сказана пасля патопу: няхай будуць днi iхнiя - сто дваццаць гадоѓ! Зрэшты i да гэтага ѓзросту, пераважная большасць людзей не дажывае! Нават стогадовыя старыя рэдкасць, многiя ѓжо ѓ шэсцьдзесят гадоѓ лядашчыя дзяды. Наогул падобны здзек над чалавекам празмерна! Ну нельга так рабiць з уласнымi дзецьмi! Бо гэта выдасканалены, разбэшчаны садызм, павольна забiваць уласнае дзiця, ды яшчэ ператвараць яго ѓ пачвару. I якi пасля гэтага Бог, стваральнiк усё iснага! Як не па гадах развiты хлопчык, Янка шмат аб чым задумваѓся, аналiзаваѓ i рабiѓ высновы. Першая яго самастойная хлапечая выснова - Бога няма! Сусвету кiруе бязлiтасны, сляпы закон эвалюцыi i натуральнага адбору.
  Праѓда ён бачыѓ дэманаѓ, якiя i закiнулi яго з сяброѓкай у iншы сусвет. На першы погляд, гэта даказвае iснаванне Бога. Бо калi ёсць чэрцi, значыць ёсць i анёлы. Калi ёсць святло, значыць iснуе цемра! На першы погляд гэта аксiёма.
  - Але не тут-то было! - сказаѓ сам сабе Янка. Пару разоѓ тупнуѓ нагамi, каб кроѓ адхлынула i невыносны сверб у збiтых, босых ступнях дзiцяцi, стаѓ слабейшы.
  Сапраѓды, эвалюцыя магла ѓ прынцыпе спарадзiць звышiстотныя, накшталт дэманаѓ i анёлаѓ. Як ён чытаѓ, у аднаго вядомага пiсьменнiка - эвалюцыя гiперплазмы! Сапраѓды паступовы пераход ад простага да складанага, нарастанне энтрапii.
  Свайго роду па меры развiцця прагрэсу ѓзмацненне розуму, i яго перайначванне! Чаму напрыклад, вакууму, энергii зорак, iмпульсам пульсараѓ, розным расколiнам памiж светамi i раѓналежнымi сусветамi, не спарадзiць суперiстоты iншага ѓзроѓня! Бо гэта ѓ прынцыпе магчыма. Калi верыць у тэорыю самазараджэння жыцця, то чаму не паверыць у гiпотэзу самазараджэння дэманаѓ, дэманаѓ i магчыма анёлаѓ. У прыватнасцi паводле фальклору Старажытнай Русi, Бог i Чорт разам тварылi Зямлю. Старажытныя русiчы лiчылi: што Д'ябал вечны, як i Бог.
  Мужыкi часта малiлiся i Хрысту, i Сатане! Была нават старажытная прыказка: Богу малiся i Чорту пакланiся! Так наяѓнасць дэманаѓ: зусiм не факт, што iснуе клапатлiвы творца.
  Магчымы i iншы варыянт. А з чаго ён узяѓ, што гэта менавiта дэманы? Можа гэта прадстаѓнiкi якой-небудзь звышцывiлiзацыi, якая падобнай выявай забаѓляецца... Як маленькiя дзеткi на гульнявой прыстаѓцы: памерам з светабудову!
  - А што? Вельмi нават можа быць! - сказаѓ сам сабе Янка.
  Калi падумаць - лагiчна; уявiце сабе звышцывiлiзацыю! Усе матэрыяльныя патрэбы задаволены, вечнае жыццё, неѓмiручасць стала рэальнасцю, заваёѓваць iншыя светы i ставiць сусвет на рак жадання няма! Бо не ѓсiм выглядам на шчасце: падабацца панаваць над iншымi. Iнакш бы сусвет, быѓ даѓно знiшчаны ѓ жудасных войнах. Уявiце сабе паядынак дзвюх цi большай колькасцi звышцывiлiзацый! Вайну з выкарыстаннем такiх вiдаѓ узбраенняѓ: што фiзiчныя законы ѓмоѓнасць, iх мяняюць як праграмы кампутарных гульняѓ...
  А як забаѓляцца, як не гуляючы з iншымi iншаземцамi. Свайго роду ж людзям падабацца гуляць, з коткамi, сабакамi, пацукамi. Тая ж котка забаѓляецца гульнёй з мышкай, што кажа аб развiтым iнтэлекце. Цi не стаѓ Янка свайго роду пахай?
  Звышцывiлiзацыя закiнула яго ѓ iншы сусвет! Для яе гэта раз плюнуць! Цi можа, нават не закiнула! Можа насамрэч як у фiльме "Матрыца", ён у свайго роду вiртуальнай рэальнасцi. Бо нават густ здольна перадаць электронiка. Тут успамiнаецца дабрак Шварц у фiльме "Успомнiць усё". Ды ѓмеюць амерыканцы здымаць, у iх шмат добрых iдэй. Ды i мультфiльмы проста клас, асаблiва дыснэеѓскiя. Ён кахае амерыканскiя мультыкi, у iх вельмi напружаны сюжэт, актыѓны i маляѓнiчы сцэнар. Наогул не трэба лiчыць; што ѓ ЗША жывуць дурнi. Амерыка складаецца з лепшых розумаѓ, сабраных з усяго свету. I Галiвуд гэта нешта! Праѓда пiшуць амерыканскiя фантасты не важна. Вось напрыклад Стывен Кiнг, экранiзацыi нядрэнныя, але падача тэкстаѓ слабая. Самi накшталт цiкавыя iдэi, псуе цяжкi, глейкi выклад. Няма амерыканцаѓ лепей глядзець, чым чытаць. Вось фiльм: Начны дазор - такое дзярмо! Зрэшты чытаць яго, таксама не цiкава!
  Вось калi б "Вясёлку Армагедона" экранiзавалi, было б класна! Такi прыкольны твор. А баi - проста супер, апантаная дынамiка, i кожны раз нешта новае! Гэта вам эмансiпацыя - што не бой, зноѓ сенсацыя!
  Станавiлася ѓсё цямней i цямней: надыходзiѓ змрок гэтага свету. Ноч зрэшты чакалася лётная, цёплая!
  Алi спытаѓ Янку:
  - А ты маеш свой дом?
  - Ды вядома! Дакладней кватэру! - Хутка адказаѓ хлопчык.
  - Вялiкi ён?
  - Не вельмi! Хацелася б куды больш! - сказаѓ са шкадаваннем Янка. - Кватэра двухпакаёвая, а ѓ мяне яшчэ маленькая сястра.
  - Ды не густа! Харомы цесныя. Калi станеш наложнiкам, то зможаш жыць у гарэме, у мяккай пасцельцы. У адваротным выпадку давядзецца, начаваць у бараку для рабоѓ. А значыць быць прыкаваным на ноч.
  Садат запярэчыѓ:
  - Ланцугi каштуюць дорага i па гэтым скоѓваюць не ѓсiх! Толькi самых небяспечных рабоѓ, нас хлапчукоѓ не будуць!
  Янка з уздыхам заѓважыѓ:
  - Слабае суцяшэнне!
  - Але ѓсё ж лепш, чым у ланцугах. Гэта паверце, жудасна. - Садат пацягнуѓ плячыма. - Вось я напрыклад сядзеѓ на ланцугу, у кайданах i ведаю што гэта такое. Асаблiва калi пры гэтым табе вывернуць спiну.
  - Гэта як?
  - Калi галаву зводзяць да ног i выварочваюць рукi. Прычым могуць у такiм выглядзе; пакiнуць на тыдзень.
  Янка затрос галавой:
  - Вось жах!
  - Вядома! Цяжка падобнае ѓявiць, калi сам не адчуѓ! - Садат плюнуѓ у бок. - Але наогул прапаную наступнае: паводзiць сябе цiха, не падстаѓляючы спiну, пад новыя ѓдары пугi.
  Янка пагадзiѓся:
  - Гэта лепш за ѓсё! Толькi вытрымка будзе часовай.
  Янка дадаѓ:
  - Можа памаѓчым!
  Нарэшце яны падышлi да вышкi, з трохметровым частаколам. Рабоѓ увялi ва ѓнутр, i дазволiлi падысцi да ручая. Змяненнi, рукi былi вызваленыя, якая гэта асалода: зноѓ iмi рухацца. Ад вяроѓкi засталiся сляды i сiнякi, пальцы з цяжкасцю згiналiся.
  Янка з задавальненнем папаласкаѓ рот, i астудзiѓ у прахалоднай вадзе, свае збiтыя ногi. Прамыѓся пад пахамi. Iншыя хлопчыкi таксама спаласнуѓ, звычайна падлеткi адрознiваюцца большай ахайнасцю, чым дарослыя. Пасля чаго рабоѓ: не асаблiва сытна пакармiлi. Бо край быѓ трапiчны, а садавiна расла круглы год, яна i склала асноѓны рацыён. Увогуле раслiнная ежа не насыцiла, Янку вельмi хацелася мяса, але папрасiць багата новай лупцоѓкай. Пасля чаго рабоѓ развялi спаць, ноч чакалася не асаблiва доѓгай.
  Рабы заснулi на галiнах, коѓдры не належыла, хоць была лёгкая прахалода i хлапчукi паспяшалiся закапацца ѓ лiстоту. Янка нiяк не мог заснуць. Бакi i спiна былi рассечаныя бiзуном, i на iх ляжаць балюча. Нылi стомленыя ногi, збiтыя падэшвы патрэскалiся, выступiла кроѓ, увогуле хлапчук адчуваѓ сябе разбiтым. Вось зараз ён раб! Нiкчэмная iстота! Проста чарвячок. I няѓжо ѓсё жыццё давядзецца трываць пабоi, натруджанае цела i пусты страѓнiк? Як так можна жыць i вечна пакутаваць?
  З iншага боку, цi не паспрабаваць збегчы? Але куды? Акрамя таго на сёння штосьцi рабiць, проста няма сiл! Цяглiцы бастуюць, асаблiва баляць iкры ног, ды i запясцi нацерла вяроѓка. Акрамя таго яго напэѓна зловяць i адной толькi лупцоѓкай справа не абмежавацца. Не нават элементарнага плана: куды схавацца, як выжыць у чужым светабудове збегламу нявольнiку... Лепш пакуль абвыкнуць, прыгледзецца i лавiць падыходны момант.
  Думкi ѓ галаве хлапчукi канчаткова заблыталiся, i ён правалiѓся ѓ бяздонную, чарнiльную бездань. Стомленасць была такая вялiкая, што Янка практычна не бачыѓ сноѓ, толькi часам узнiкалi iрваныя вобразы, чаго-небудзь жахлiвага, але ён не рэагаваѓ.
  Разбудзiлi рабоѓ рана, прагучаѓ горан i ѓдар бiзуном па голых нагах:
  - Прачынайцеся сукi племя! - Прааралi наглядчыкi.
  Сон быѓ адносна кароткi i аднавiѓ далёка не да канца сiлы. Хлапчукоѓ i iншых рабоѓ пагналi ля ручая, каб яны памылiся. Нядбайна нiбы жывёлам iм залiлi ѓ лаханкi, лёгкi вегетарыянскi сняданак (ды яшчэ падсцёбнулi: каб жэрлi хутчэй) i чарговая пабудова. Мае быць новы пераход.
  Алi спытаѓ:
  - Ну як спалася?
  - Бакi нылi, але так адпачыѓ, хоць i мала!
  - А што, снiлася?
  - Не памятаю! Я занадта стамiѓся, каб бачыць сны!
  - А мне снiлася быццам я воiн, скачу на канi i рублю ѓсiх ворагаѓ. I нават сам султан: узнагародзiѓ мяне залатым ланцугом.
  Садат перабiѓ:
  - Вось менавiта ланцугом! Рабскi сiмвал!
  - Затое залаты! I яшчэ на ёй быѓ буйны iзумруд! Вось такi з мой кулак! - заявiѓ крутануѓшы мазолiстым рукой, хлапчук.
  - Гэта ѓсё мары! А наперадзе ѓ нас цяжкi дзень! Прыйдзецца ѓзбiрацца ѓ гару.
  - Як нi будзь вытрымаем. - сказаѓ Янка.
  - Паглядзiм! Табе мабыць будзе не салодка, ды i нам таксама.
  Калона рушыла далей. Шлях меѓся быць далёкi i вельмi цяжкi.
  Янка крочыѓ разам з усiмi, крыху накульгваючы, дзiцячыя ногi былi разбiтыя. Праѓда ѓначы ѓ дарозе прайшоѓ дождж i iсцi стала няшмат лягчэй! Як добра гэта прашлёпаць босымi нагамi, па цёплых лужынах, адчуць рух хвалi. Хлапчук падумаѓ, а цi не стаць яму флiбусцьерам. Пагонi, сутычкi, абардажы! Рамантыка!
  Успомнiць часы Моргана, Флiнта, капiтана Блада. Тут асаблiва цiкавы Галiвуд, розныя эфектныя здымкi.
  Пiраты! Само слова абазначае: паляѓнiчы за поспехам! У гэтым свеце: ён яшчэ нi разу не бачыѓ гармат. Што ж будуць бiцца аднымi шаблямi, шпагамi, мячамi! Так яно нават, лепш без якiя закладваюць вушы прымiтыѓных пiсталетаѓ.
  Як там спяваецца: а дзе твой чорны пiсталет?
  На вялiкiм карэтным!
  А хочаш гарэлкi i цыгарэт?
  Пачкi дзве канкрэтна!
  Янка спытаѓ, як яму здавалася разумнейшага Садата:
  - А пiраты на вашай планеце ёсць?
  Той зло адказаѓ:
  - Гэтага дабра цалкам хапае! Праѓда адсюль да мора далёка, але там падобным дабром усё кiшыць.
  - А гарматы ѓ пiратаѓ ёсць?
  - Гарматы?
  - Агнястрэльная зброя!
  - Такое як у вашым свеце! Няма чаго, няма таго не! - Садат для ѓпэѓненасцi матнуѓ галавой. - Гэтага яшчэ не вынайшлi!
  - Значыць як у старажытнасцi, адзiн меч да сцягна i ѓ бой!
  - Ды падобна менавiта так! Ну ты я думаю такое разумееш!
  Янка спытаѓ:
  - А сам бы ты хацеѓ, стаць пiратам?
  - Як сказаць! Гэта не было маёй дзiцячай марай, але ѓсё ж лепей, чым гнiць рабом. Зрэшты ёсць шанец патрапiць на галеры. Тамака рабу вельмi цяжка, але пры поспеху... - Садат мiмаволi тузануѓся, пару секунд напружваючы загартаваныя цяжкай працай цяглiцы, спрабаваѓ парваць вяроѓку.
  - Я чытаѓ пра гэта! - выдыхнуѓ Янка i скрывiѓ твар; удар вялiкi палец правай нагi аб шурпаты камень.
  - Толькi чытаѓ! Фу! Хаця ведаеш: шанец стаць пiратам, ёсць далёка не ва ѓсiх рабоѓ, нават калi яны спрытныя i моцныя. - Садат згарнуѓ вусны ѓ трубачку.
  - Гэта чаму?
  - Большасць пiратаѓ не людзi!
  Янка прасвiстаѓ:
  - Вось так? Нават не людзi!
  - Вось менавiта! Такiя iстоты, накшталт вялiкiх карычневых гiбрыдаѓ жаб i гарлачыкаѓ. Яны добра плаваюць i могуць доѓга знаходзiцца пад вадой. У асноѓным гэты вiд пiрацтва! I дзейнiчае вельмi жорстка. У прыватнасцi, яны абавязкова падвяргаюць усiх палонных катаванню, i не для таго каб выведаць тую цi iншую iнфармацыю, або пацешыцца. Яны высвятляюць узровень тваёй мужнасцi, цi варты ты называцца мужчынам. Зрэшты, жанчын таксама катуюць. Цi вытрымаеш, не ѓскрыкнеш? Рэдка хто застаецца пасля iх жывымi. Калiсьцi ад пiратаѓ увогуле жыцця не было, яны непадзельна камандавалi морамi. Але ѓ апошнi час кiраѓнiкi аб'яднаѓшыся( што рэдкасць), прымусiлi iх пацяснiцца.
  - Так званая агульначалавечая салiдарнасць! - сказаѓ радасна Янка.
  - Накшталт таго! З iншых вiдаѓ да людзей добразычлiва ставяцца толькi эльфы, хаця ѓ ролi наймiтаѓ здольныя нядрэнна забiваць!
  - Я яшчэ не разу не бачыѓ эльфа!
  - На нашай планеце, яны рэдкасць! Але ѓ сталiцы абавязкова сустрэнуцца. Зрэшты трэба быць асцярожнымi, асаблiва з мужчынамi, яны вельмi ласыя да прыгожых хлопчыкаѓ. I не церпяць адмоваѓ!
  - Я гэта ѓлiчу! - Янка здрыгануѓся, хаця цела пакрывалi кропелькi поту, адчувалiся дрыжыкi.
  - Але калi патрапiш у гарэм да эльфа, будзеш жыць прыпяваючы. Эльфы добра ставяцца да рабоѓ, i не будуць збiваць за кожную дробязь. Зрэшты эльфаѓ жанчын, больш за мужчын i яны таксама любяць хлопчыкаѓ.
  - Хоць слабое, але суцяшэнне! Але ж можна выжыць. I з жанчынай куды прыемней! - Пагадзiѓся Янка.
  - Толькi потым: калi пачне расцi барада (эльфы яе ненавiдзяць), могуць прадаць чалавеку цi гному, а гэта ѓжо блага. Я бачыѓ гнома толькi раз, i магу сказаць што гэта тыпы не ад гэтага свету. Праѓда ѓ нашым свеце няма паселiшчаѓ гномаѓ, i якiя яны звесткi розныя i часам супярэчлiвыя.
  - Як супярэчлiвыя?
  - Не зразумееш! Добрыя яны цi злыя! Гном гэта не чалавек, i паводзiць сябе не па-чалавечы. Ходзяць чуткi што яны людаеды i любяць свежае жаночае мяса. Прычым дзяѓчын вараць жыѓцом у кiпенi, а перад гэтым сякуць неверагодна пякучай травой, каб мяса было смачней.
  - Якiя жахi! - адказаѓ, трасучы галавой Янка. - Бо жанчына, гэта прадмет гонару i агульнага кахання.
  - Нажаль такiя правiлы! I нiкуды ад гэтага не ѓцячэш. Нельга з нелюдзей патрабаваць гуманнасцi i дабрынi!
  Янка пацiснуѓ плячыма:
  - Гуманнасцi патрабаваць нельга, але элементарнай спагады я думаю можна!
  - Няхай на гэтую тэму пагаворыць ахвяра з катам. - Садат падкiнуѓ нагой угору камень, потым дастаѓ вялiкiм пальцам нос. - Вось гатовы спрачацца на пяць шчаѓбанаѓ, што ты гэтага не можаш. - Змянiѓ раптам тэму хлапчук.
  - Не чаму, магу! - Янка таксама, дакрануѓся пальцам да босай нагi свайго носа, пакiнуѓшы на iм крывавую паласу.
  Садат прасвiстаѓ:
  - Ну ты малаток! Наш хлопец! Ну добра, на прывале выб'еш мне шчаѓбаны. Мой лоб моцны, вытрымае!
  - Я ѓ гэта веру! Але калi хочаш, проста дарую!
  - Не! За даѓгi трэба плацiць! Я б цябе, не стаѓ дараваць!
  - Ну добра! Чорт з табой, такая дробязь!
  Дарога пайшла ѓ гару i iсцi стала куды цяжэй. Акрамя таго сама сцежка была ѓжо не з буйнога жвiру, а вострых, горных камянёѓ. Цяпер кожны крок для Янкi, стаѓ сапраѓдным катаваннем, босыя ступнi бязлiтасна пекла. Iншыя хлапчукi: таксама адчувалi дыскамфорт, але арагавелыя, вечна басаногай дзятвы ступнi вытрымлiвалi нагрузку, мазалям не страшныя дарогi. Дарослыя рабы насiлi грубы абутак. Так што яшчэ не прывыкшаму да падобнага "экстрыму" Янку было цяжэй за ѓсё. Ён адчуваѓ сябе; нiбы пяткам прайшоѓся бамбукавы гай. Збiтыя аб вострыя камянi ступнi, усё мацней сыходзiць крывёй, асядалi кропелькi крывi. Алi заѓважыѓ гэта:
  - Ды ты крывавiш брат! Адразу вiдаць: што ѓ цябе не было звычкi хадзiць басанож. Дык ты доѓга не вытрымаеш!
  З цяжкасцю стрымлiваючы стогны, Янка прамармытаѓ:
  - Нажаль! Проста я жыву ѓ сталiцы, i ѓ нас босымi ходзяць, толькi цыганскiя дзецi! Калi я прайду босы па вулiцы, мяне могуць аштрафаваць! Хаця не, я ж яшчэ непаѓналетнi.
  Садат кiѓнуѓ:
  - Я гэта разумею! У нас дзецi шляхетных вяльможаѓ: нават хаты iмкнуцца падыходзiць у сандалях, каб не быць падобным на басаногiх рабоѓ. Такiя забабоны. А потым калi здараецца патрапiць у рабства: станавiцца вельмi цяжка. Тым не менш, я бачу ѓ цябе трэнiраванае цела. Можа здолееш: што-небудзь цiкавае нам расказаць. Ты праѓда не ваяр, i не шляхетны малайчына!
  Янка моршчачыся ад болю, адказаѓ:
  - Я вучуся ѓ цыркавым вучылiшчы. А значыць, павiнен быць спрытным i моцным.
  - А што такое цырк?
  - Вельмi цiкавае вiдовiшча. Яго галоѓны сэнс забаѓляць людзей. Дарыць iм усмешку i добры настрой!
  Садат пагадзiѓся:
  - А што? Гэта выдатна! Добры настрой! Ну, добра, а што ѓ вас яшчэ ёсць. Напрыклад лётаць вы можаце?
  Янка пакутлiва ѓсмiхнуѓся:
  - Ды вядома! У гэтых адносiнах мы асы! Ёсць напрыклад самалёты, яны здольныя загрузiць зараз, да пяцiсот чалавек. Потым перамяшчаць iх з хуткасцю ѓ трыццаць разоѓ большай, чым самы жвавы конь.
  - Ого! Хоць у нас у казках, таксама ёсць конi такiя жвавыя! Скачуць Ледарук i Махмуд. У Махмуда чалма зляцела. Ён крычыць: спынiся давай павернем падбяром. Той яму ѓ адказ:
  - Пакуль ты крычаѓ ужо пяцьсот вёрст праляцела. А зараз i ѓся тысяча.
  - А вярста гэта колькi? - спытаѓ Янка.
  - Прыкладна паѓтары тысячы маiх крокаѓ! - Адказаѓ Садат. - Увогуле, не вельмi-то шмат!
  - Гэта значыць больш за тысячу кiламетраѓ! За паѓхвiлiны! Цiкавая казка. Ды ѓ нас пакуль такiх самалётаѓ няма, але ёсць ракета. Тыя, што ляцяць да iншых планет, могуць развiваць прыкладна гэтую хуткасць. - заѓважыѓ Янка. - Але ѓвогуле не за кожнай казкай можна сагнацца, i асаблiва гэта ставiцца да навуковай фантастыкi. Людскiя фантазii - сапраѓды бязмежныя!
  Садат пагадзiѓся:
  - Як правiла тыран: бязмежныя амбiцыi i абмежаваны розум! Зрэшты i простым людзям гэта ѓласцiва.
  Янка старая ступаць, каб параненыя ступнi станавiлася на менш вострыя камянi, прабурчаѓ:
  - Сумленнасць паняцце выбарачнае! Падман усеагульнае! Зрэшты ѓ дадзеным выпадку, я не хлушу.
  Алi шэптам спытаѓ( хоць наглядчык выяѓляѓ на гэты раз, дзiѓнае ласку):
  - Значыць вы можаце перамяшчацца па iншых мiрах?
  Янка закруцiѓ галавой:
  - На жаль няма! Людзi паспелi пабываць толькi на адным Месяцы. Нават палёты на Марс: пакуль суцэльная фантастыка. Наогул засваенне космасу iдзе вельмi павольна, не тое што бурнае развiццё кампутараѓ. Але дагэтуль людзi топчуцца на сваёй планеце.
  Садат па-фiласофску заѓважыѓ:
  - Гэта таму, што ѓ вас шмат дзяржаѓ i народаѓ. У планеты мусiць быць адзiн гаспадар. Толькi ѓ гэтым выпадку магчымы прагрэс, а кошт не мае значэння.
  Янка пагадзiѓся:
  - Былi героi, што хацелi аб'яднаць чалавецтва, але заѓсёды iм нешта перашкаджала. Цi кароткае жыццё, цi моцныя супернiкi. Акрамя таго занадта часта на троне вялiкага - змяняла нiкчэмнасць. Трэба сказаць, што i ѓ дэмакратычных краiнах з правадырам узнiкалi праблемы. Напрыклад у Джорджа Буша-малодшага: быѓ вельмi нiзкi ѓзровень iнтэлекту, i слабая памяць. Ну, а тое, што Амерыка дакацiлася да таго, што абрала прэзiдэнтам негра, гэта наогул ганьба. Для падобнай краiны, зрабiць такi "стынг-стэнг"! Наогул усенародныя выбары: гэта таксама не самы лепшы спосаб адбору ѓлады. Хоць мабыць лепш за манархiю.
  Садат паведамiѓ:
  - У ордэне "Угневаны Бог" супергросмайстра таксама выбiрае раду кардыналаѓ. Наогул-то раней, усе значныя манархi былi архiкардыналамi, але зараз усё змянiлася.
  - У якiм сэнсе?
  - Каралi жадаюць кiраваць, а не быць марыянеткамi ордэна. Зрэшты, гэта цалкам заканамерна, каму паляванне быць пад кiмсьцi! Зрэшты падрабязнасцяѓ i iнтрыгi, я не ведаю! Можа будзе так, а можа iнакш! - Садат наступiѓ агрубелай пяткай на востры камень i закульгаѓ, вiдаць i яго тоѓстую скуру прашыла.
  Янка цяжка прастагнаѓ. Пад'ём рабiѓся ѓсё круцейшы, а камянi вастрэйшыя. Хлапчуку было па-сапраѓднаму балюча, нiбы палiць распаленае жалеза. Ён спрабаваѓ некалькi разоѓ загаварыць з таварышамi, але гэта ѓжо не магло прынесцi палёгкi.
  Катаванне ѓзмацнялася жорсткасць, сляды сталi крывавымi. Нарэшце хлопчык не вытрымаѓ i звалiѓся на каленi. На яго спiну абрынуѓся бiч. Янка мог толькi ѓсхлiпваць:
  - Пашкадуйце! Пашкадуйце!
  Да iх пад'ехаѓ гандляр:
  - Што за шум!
  Наглядчык павярнуѓся:
  - Цi бачыце вялiкi Ахмед, гэты падшыванец, не жадае далей iсцi!
  Рабаѓладальнiк з прытворнай ласкай лiсiцы прываблiвае пеѓня, спытаѓ:
  - А чаму ты не iдзеш, мiлае дзiця?
  Янка скрозь слёзы прастагнаѓ:
  - Я канчаткова збiѓ ногi i не магу хадзiць, асаблiва па такiх вострых камянях!
  Ахмед усмiхнуѓся:
  - Добра мой хлопчык! Калi ты не можаш iсцi, цябе проста пасадзяць на кол, цi адсякуць галаву.
  Янку вельмi хацелася жыць, ён адчайна стараѓся пераканаць гандляра ѓ сваёй карысцi.
  - Пасадзiце мяне ѓ павозку! Потым калi мае ногi зажывуць я зноѓ пайду! Бо вам гэта выгадна!
  - Чым? - спытаѓ Ахмед.
  - Вы зможаце прадаць мяне на рынку! А так атрымаецца: што вы мяне дарма кармiлi! - Сказаѓ, усхлiпваючы хлапчук.
  - А цi вялiкi з цябе даход! Што ты яшчэ можаш, акрамя таго, як быць прададзеным у якi-небудзь гарэм?
  Янка адчуѓшы прылiѓ натхнення, заявiѓ:
  - Я гульнi ведаю мой спадар! Прычым вельмi цiкавыя! Калi вы мне дазволiце, то я вам нажом выражу фiгуркi: для адной вельмi цiкавай гульнi. Яе лiчаць асаблiвым мастацтвам, многiя наймудрэйшыя людзi, нашай краiны.
  Ахмед наблiзiѓся, ад яго павеяла цяжкiм потам, тоѓстага, але магутнага цела:
  - Гульнi кажаш! Я ѓвогуле ведаю толькi адну гульню, калi кiдаюць косцi. Але калi ты не хлусiш i гульня мне спадабацца, я можа быць захаваю табе жыццё. - Гандляр пакалашмацiѓ хлапчука па валасах. - Шкада губляць такога прыгажуна. Ну добра. мы табе дамо iнструменты. А Гертруда няхай паглядзiць твае ногi.
  Янку адвязаѓ i падвялi да фурманкi. Да яго падышла жанчына гадоѓ трыццацi, з чорнымi валасамi i тварам тайландскага тыпу. Яна вельмi асцярожна, амаль не прычыняючы болю, абмыла скрываѓленыя ногi Янкi. Збiтыя, яшчэ не паспеѓшыя агрубець ступнi хлапчукi, уяѓлялi бездапаможнае вiдовiшча. Да чаго яны былi разбiты, парэзаны, нiводнага жывога месца. Вострыя камянi ператварылi падэшву ѓ калатушу. Жанчына пакiвала галавой:
  - Ого, як цябе парэзала маляня! Проста жудасць! Ну, што мне з табой рабiць!
  Янка адказаѓ:
  - Што рабiць! Лячыць!
  - Ну добра я табе вышмарую!
  Жанчына падобна разумела ѓ медыцыне, яе рукi былi надзiва лёгкiя. Яна акуратна вышмаравала збiтую паверхню, а затым лодыжкi i iкры хлопчыка.
  Янка адчуѓ, як яму прыемныя дакрананнi жаночага цела. Гэта было нешта невымоѓнае, узвышанае, асаблiва калi яна масажавалi костачку i збiтую каленку.
  - Павярнiся на жывот, я апрацую тваю спiну.
  Хлапчук падпарадкаваѓся. Яго спiны, дакранулiся да ласкавыя рукi, i сталi ѓцiраць мазь у шнары i парэзы прычыненыя бiзуном. Дык гэта было добра, у цела вярталася бадзёрасць. Боль адыходзiла. Нарэшце Гертруда скончыла, добра памяла спiну i плечы.
  - Ну як табе не было балюча? - Спытала ласкавым галаском яна.
  - Не! Нi кропелькi! - Адказаѓ ажыѓ, хлапчук. - Наадварот я на вяршынi асалоды. Адчуваю сiлу.
  - У гэтым выпадку ты малайчына! Вельмi добры хлопчык! - Сказала ѓсмiхаючыся, цудоѓнымi зубкамi Гертруда. - Наогул я люблю такiх як ты! Светлыя валасы, гэта так рамантычна! Кахаю ѓсё светлае i чыстае!
  - Гэта добра! - усклiкнуѓ Янка. - Хоць трохi паразмяцца, не перашкодзiць!
  Ахмед прыкрыкнуѓ:
  - Не адцягвай бача, ад справы. Няхай папрацуе!
  Гертруда нахiлiлася i пацалавала хлопчыка ѓ вусны. Янка ледзь не задыхнуѓся, наколькi гарачым, быѓ пацалунак дарослай жанчыны. Не параѓнаць з нясмелымi паськамi дзяѓчынак. Вусны жанчыны як мёд, так i хочацца iх выпiць. Гертруда з цяжкасцю адарвалася, пагладзiла хлапчука па галоѓцы.
  - Супакойся мiлы!
  Янка глыбока ѓздыхнуѓ, узбуджэнне паволi праходзiла. Столькi ѓсходняга запалу ѓ гэтай жанчыне. Нешта асаблiвае якое запальвае.
  Хлапчук узяѓ у рукi прымiтыѓныя iнструменты i пачаѓ выразаць фiгуркi. Ён вырашыѓ навучыць гэты свет, найстаражытнай зямной гульнi шахматы. Хаця на першы погляд, у параѓнаннi з сучасным электроннымi стратэгiямi, гэтая гульня здаецца прымiтыѓнай, але гэта не так! Алгарытм шахматнай гульнi вельмi складзены, напiсаны дзясяткi тамоѓ тэорыi i шматлiкiя сотнi кнiг. Гульня цудоѓная, багатая, iнтэлектуальная. У яе любiлi гуляць Напалеон, Тамерлан, Iван Грозны, Пётр Першы, Iосiф Сталiн, Адольф Гiтлер, Чэрчыль i Рузвельт. Наогул выдатная гульня, якая развiвае логiку i розум. А што да большасцi сучасных ваенна-эканамiчных стратэгiй, то тактыка ѓ iх вельмi простая. З максiмальна магчымай хуткасцю захоплiвай свiдравiны, развiвай пяхоту i кiдай яе на ворага. Наогул шматлiкiя баi можна выйграць: проста наштампаваѓшы казармы з пяхотай. I нiякага разлiку. Можна пакласцi без сэнсу тысячы вiртуальных салдат, але выйграць у камп'ютара. Узяць напрыклад найстаражытную гульню казакi. У ёй таксама можна супернiка проста закiдаць трупамi, выкарыстоѓваючы самыя танныя войскi. Больш складанымi праѓда з'яѓляюцца кампанii i мiсii. Там ужо ѓ непрыяцеля загадзя падрыхтаваная абарона i пяхоту ѓ гэтым выпадку, проста пакладзеш на палях бiтваѓ. Або яшчэ страмчэй калi, лiк войскаѓ строга абмежавана! Але ѓсё ж па ѓзроѓнi складанасцi з шахматамi не параѓнаць. Тым больш асаблiва: калi гуляеш з кампутарам дастаткова адной, нават нязначнай памылкi каб прайграць партыю цi патрапiць пад няѓмольны стратэгiчны зацiск. У свой час Янка чытаѓ "Вайну i Мiр" Льва Талстога. У тыя часы, шахматная тэорыя яшчэ не была развiта, а аб кампутарах не пiсалi нават фантасты! Таму Леѓ Талсты мог разважаць аб тым, што шахматная партыя складаецца з суцэльных памылак( i тут ён быѓ шмат у чым мае рацыю). Толькi мы заѓважаем тыя памылкi, якiмi скарыстаѓся супернiк. Калi гаворка iдзе аб гульнi з кампутарам, то тут аѓтамат здольны скарыстацца найменшай недакладнасцю. У 1997 году, Гары Каспараѓ стаѓ першым чэмпiёнаѓ мiру, якi пасля зацятай бiтвы садзьмуѓ сур'ёзны матч кампутару. Калi нават чэмпiён свету з рэкордным рэйтынгам прайграе, то што казаць аб шараговым шахматысце. Тым больш што, за гэты час узровень электронных монстраѓ стаѓ яшчэ вышэй, толькi хуткадзейнасць падвойваецца кожныя тры з паловай гады!
  Янка думаѓ i адначасова рэзаѓ. Ён не спяшаѓся, фiгуркi павiнны атрымацца роѓныя, каб можна было iмi i гуляць, i любавацца. Хлопчык атрымлiваѓ асалоду ад у творчым парыве, iмкнучыся пры гэтым не заснуць.
  Што можна сказаць аб Гары Каспараве. Унiкальны чалавек якi ведае восем замежных моѓ, паводле сацыялагiчных апытанняѓ увайшоѓ у сотню самых выбiтных генiяѓ за ѓсю гiсторыю чалавецтва( Дарэчы Уладзiмiр Фуцiн, якога многiя ѓзнiмаюць як непаѓторнага iнтэлектуала ѓ абраную сотню не ѓвайшоѓ).
  Вось Гары Каспараѓ i кiнуѓ яму выклiк. Пачалася супрацьстаянне! Чым адрознiваюцца шахматы ад палiтыкi? У шахматах гульня iдзе на роѓных, а ѓ палiтыцы ѓлада заѓсёды мае фору! У шахмат цэйтнот у канцы гульнi, а ѓ палiтыцы заѓсёды! У шахматах ахвяры добраахвотныя, а ѓ палiтыцы заѓсёды вымушаныя!
  У шахматах фiгуры перастаѓляюць па чарзе, а ѓ палiтыцы калi заѓгодна ѓладзе!
  Гары Каспарава не зарэгiстравалi кандыдатам у прэзiдэнты, аблiлi брудам, не пускалi ѓ эфiр. Гэта значыць, не давалi зрабiць ходу! Натуральна, нельга выйграць партыю, дзе табе забаранiлi хадзiць. З iншага боку, будзь Фуцiн разумнейшы, то даѓ бы годную пасаду, аднаму з самых адораных людзей Расii. Бо шчыра кажучы, большасць расiйскiх чыноѓнiкаѓ, проста шэрыя нiкчэмнасцi. I яскравых людзей у камандзе прэзiдэнта станавiцца ѓсё менш. Наогул кадравая праблема не вырашана да гэтага часу. Хоць поѓна таленавiтых людзей. Той жа ђладзiмiр Жалязоѓскi, мог стаць выдатным мiнiстрам замежных цi ѓнутраных спраѓ! А iх не пускаюць ва ѓладу. Хоць здаецца Напалеон казаѓ: вялiкi кiраѓнiк у асяроддзi нiкчэмнасцяѓ, што камень у кепскай аправе, каштоѓнасць будзе i падаць i, непазбежна пацьмянее!
  Наогул iнтарэсы Расii павiнны быць вышэй за асабiстыя амбiцыi. На верх павiнны паднiмацца не тыя хто падабацца кiраѓнiку, а самыя вартыя. Магчыма гэта нават i да лепшага, што цяпер у Расii як бы два цары. Яны пры прыняццi таго цi iншага рашэння будуць спрачацца, прыводзiць аргументы, а значыць верагоднасць памылкi будзе нiжэйшай. Хоць досвед паказвае, што дуэты i трыѓмвiраты: як правiла недаѓгавечныя. Калi ѓзгадаць гiсторыю сучаснай Расii, калi Чарнамордас, стаѓ прэтэндаваць на ролю роѓнага прэзiдэнту, яго прыбралi. Або нядоѓгае супрацоѓнiцтва Елкiна i Крымакова. Ды i разам з Фуцiным, Елкiн не змог бы ѓжыцца, калi прабыѓ ва ѓладзе даѓжэй. У больш раннiя перыяды гiсторыi, распалiся саюзы Брэжнеѓ - Касыгiн, Берыя - Малянкоѓ, Ленiн - Троцкi! Трон звычайна цесны для дваiх, а тым больш траiх! Калi Сталыпiн стаѓ фактычным суправiцелем, разам з царом Мiкалаем, яго неѓзабаве забiлi. Прычым не без ведама ахранкi, i магчыма самога Мiкалая Другога.
  Так што колькi працягнуцца дуэт невядома! Можа справа скончыцца не жартоѓнай варожасцю - разборкай, цi ѓ 2012 годзе, Фуцiн забярэ прэзiдэнцкае крэсла назад.
  Наогул трон, у адрозненне ад ложа, дзеляць толькi слабакi!
  Па меры ѓздыму станавiлася ѓсё халадней, гэта асаблiва адчувае, калi ляжыш. Хлапчук захутаѓся ѓ шкуру падобную лiсiнай. Яго новыя сябры, крочылi даволi далёка i з iмi не пагаворыш. Наогул добрыя трапiлiся хлопцы, дапытлiвыя. Па ѓласным досведзе, Янка ведаѓ што навiчку, часта даводзiцца нялёгка, яго iмкнуцца праверыць цi нават пакрыѓдзiць. Зрэшты сучасныя дзецi: б'юцца куды радзей, чым дзесяць цi пятнаццаць гадоѓ таму - агульны iнтэлектуальны ѓзровень прыкметна вырас. Цяпер амаль любы падлетак: мае фундаментальныя веды ѓ шматлiкiх абласцях. Нават у такiх як самалётабудаванне цi хiмiчная прамысловасць. Не тое, што старое на iх фоне непiсьменнае пакаленне. Iнтэлект бярэ сваё! Акрамя таго сучасныя падлеткi куды больш ветлiвыя i тактоѓныя, чым ранейшы параснiк. Што можна сказаць аб дарослых, асаблiва пакаленнях; васьмiдзесятых-дзевяностых: маргiналы i тупiцы!
  Наогул галоѓную ролю гуляюць электронныя сродкi навучанне, у свой час яны дазволiлi падняцца Японii. Калi зараз краiна Узыходзячага Сонца i не асаблiва моцная, гэта выклiкана тым, што электронiка распаѓсюдзiлася па ѓсiм свеце. Канкурэнцыя, тым больш што япашкi не асаблiва вынаходлiвыя. Нават немцы ѓ гэтым плане куды разумнейшыя i знаходлiвейшыя за iх.
  Патэнцыйна гэта нясе пагрозу чалавецтву. Бо робат, будучы больш магутным чым чалавек, можа ѓсвядомiѓшы сябе самадастатковай асобай, адмовiцца падпарадкоѓвацца. Пра гэта напiсана шмат кнiг, знята фiльмаѓ, пачынаючы з вынаходнiка тэрмiна робат Чапека, i канчаючы серыялам "Тэрмiнатар". Шварц проста захапляльны! Але тое што машыны, суцэль здольныя паѓстаць: не сумняваецца нiхто з сур'ёзных навукоѓцаѓ i экспертаѓ. Тым не менш электронiка працягвае ѓдасканальвацца. Асаблiва гэта небясьпечна, калi iснуе мноства краiн, i няма адзiнай iмпэрыi. Шкада, што Сталiн не паспеѓ, ажыццявiць мару аб сусветным панаваннi. Сусветная iмперыя СССР даѓно дазволiла б усе праблемы чалавецтва i пачалася касмiчная экспансiя. Тады зорныя войны апiсаныя ѓ фантастыцы: сталi б рэальнасцю. Шкада, ну чаму дэманы адправiлi яго ѓ мiнулае, а не будучыню. А што, ён жа на сёе-тое касмiчнае, суцэль здольны.
  Янка ѓ прыкрасцi ледзь не адрэзаѓ сабе ѓказальны палец. Палiлася крывiнушка. У галаву прыйшла думка, а не размаляваць цi ѓ чырвоны колер постацi. Напрыклад белыя супраць чырвоных. Наогул ёсць некаторы парадокс шахматнай партыi. Бо белы колер сiмвалiзуе дабро, святло, чысцiню, а чорны, змрок, жах, бездань. Але тым не менш, нападаюць першымi белыя! Хаця ѓ ролi агрэсара больш дарэчнымi выглядалi б чорныя! Чым не парадокс! З iншага боку: цi не памяняць яму правiлы. Няхай першымi ѓ гэтай гульнi ходзяць чорныя. Агрэсар, як i належыць цёмны бок сiлы. Калi б Сталiн, напаѓ на Германiю, як бы цяпер падносiлi гiсторыю. Была здабыта хуткая перамога, цi вайна зацягнулася цi стала яшчэ горш. Тут меркаваннi экспертаѓ i даследчыкаѓ разыходзяцца. Адны лiчаць што - гэта быѓ шанц на сусветнае панаванне, iншыя, прывяло да гiбелi iмперыi саветаѓ. Зрэшты улiчваючы, што савецкiя войскi былi нядрэнна навучаныя ваяваць на чужой тэрыторыi, а немцы не дастаткова падрыхтаваны да абароны. (Блiзарукi нямецкi генеральны штаб, нават не разглядаѓ што рабiць у выпадку раптоѓнага нападу СССР). А бо гэта вельмi дурное, рыхтуючыся да нападу забываць аб абароне. Шмат у чым фенаменальны поспех вялiкiх баксёраѓ: братоѓ Клiчко тлумачыцца найвышэйшай абаронай. Гэта значыць тым, чым iх апаненты, асаблiва негры, часцяком грэбуюць. Зрэшты гэта ѓзаемная бяда абедзвюх войскаѓ. Зрэшты ѓсё ж вермахт на пачатковым этапе вайны, быѓ больш унiверсальны, i да абароны яго войска былi лепш падрыхтаваны, чым савецкiя.
  Ахмед пад'ехаѓ да фурманкi, перапынiѓшы недзiвосныя думкi:
  - Ну як бача, праца прасоѓваецца!?
  - Ды пан!
  - Калi мне гульня не спадабацца, я цябе высяку. I вельмi балюча!
  - Я стараюся спадар.
  - Ну глядзi! Хутка прывал!
  Сапраѓды наперадзе здалося горнае паселiшча. Яно мела некаторую абарону, у прыватнасцi выкапаны роѓ i земляны вал. Наогул горцы жылi не бедна, ва ѓсякiм разе каменных хат было нашмат больш. Храм пасярод вёскi быѓ своеасаблiвы храм, з вострым купалам i падабенствам трохгаловага арла на верхавiне.
  У цэнтры сяла некалькi дзяѓчат у насцегнавых павязках, i аголенымi грудзьмi, упарта змагалiся.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 13
  Сумеснае пажыранне ежы з асляпляльнай красуняй, гэта адмысловы шык. Адчуванне водару мяса i моцнай, здаровай жанчыны!
  Эльфарая адарвалася, а затым дакранулася сваёй пышнай грудзьмi: да рота юнака.
  - Пасмак мой хлопчык!
  Уладзiмiр прагна ѓхапiѓся за грудзi, яго мова лашчыѓ яе трывалую плоць. Цудоѓна, як гэта добра быць побач з дзяѓчынай, трымаць у роце клубнiчны сасок. Так сябе адчуваеш сапраѓдным мужчынам - мачо! А тое, што iншыя гэта бачаць: не бянтэжыць, сэкс даѓно перастаѓ быць чымсьцi ганебным - забаронены толькi гомасэксуалiзм. Усё астатняе дазволена! А што свабода нораваѓ - гэта выдатна!
  - Ведаеш Эльфарая, я ѓ захапленнi табой! Можа папросiм пасля балю, каб нам дазволiлi служыць у адной частцы.
  Дзяѓчына гуллiва адказала:
  - Гэта выдатная думка. Я папрашу аб гэтым начальства.
  Уладзiмiр пагладзiѓ далонню яе пругкiя грудзi, i зноѓ звярнуѓ увагу на сцэну. Паляцелi новыя кавалкi мяса, а ѓ кубках заiскрылася новае па колеры i паху вiно.
  Уладзiмiр Кашалотаѓ, прагна перакулiѓ у сябе змесцiва куфля. Вiно пацякло па горле, прыемна саграваючы. У вачах хлапчукi заззяла гiперплазма:
  - Вось гэта сiла!
  - Суперсiла! - Адказала Эльфарая. - Ну што малыш, хочаш яшчэ чаго-небудзь гарачанькага?
  Юнак гуллiва адказаѓ:
  - А што гэта вiно ѓзбуджае запал. Можа паспрабуем мяса!
  Яна зноѓ сталi пажыраць яго ѓдваiх, гэта было падобна на рытуал спарвання. Самец i самка былi вельмi агрэсiѓныя, i пры гэтым крынiчылi шчадралюбнасць.
  Густ у гэтага кавалачка быѓ зусiм незвычайны, нешта, што можна кахаць i смакаваць.
  Эльфарая прапанавала:
  - А можа дагары нагамi ѓстанем?
  - Гэта як?
  - Ну ѓ нiз галавой!
  - Давайце! Вось будзе пацеха!
  Хлапчук так i зрабiѓ, перавярнуѓшыся, разам з дзяѓчынай. Потым яны нават крыху прыѓзнялiся над паверхняй. Уладзiмiр прапанаваѓ:
  - Давай згуляем у якую-небудзь стратэгiю! Я вось хачу, з табой розумам памерацца!
  Эльфарая страляючы маланкамi з калейдаскапiчна якiя змяняюць колер вачэй, прапанавала:
  - Няхай гэта будзе ваенна-эканамiчная бiтва - за сусветнае панаванне!
  - Ды будзе так! - Сказаѓ юнак!
  Яны прынялiся гуляць, iнтэлект супраць iнтэлекту! Тым часам з'яѓлялася адна страва за iншай, змянялася вiно ѓ кубках. Пiр быѓ на ѓвесь свет. Пасля мяса пажыралi разнастайную садавiну з розных галактык. Чаго тут толькi не было. Iх багацце проста ѓражвала. Некаторыя з садавiны былi жывыя, варушылiся i спявалi песнi. Гэта ѓсё вельмi весела, iграе музыка, нешта дзiѓнае адбываецца.
  У прыватнасцi гароднiна i садавiна разыгрываюць сапраѓдную бiтву. Прычым упартае i вельмi маштабнае. Пасля чаго "забiтых" проста з'ядаюць вайскоѓцы. Выглядае ѓсё вельмi гратэскава! Асаблiва калi камандаванне на сябе бярэ сумесь цыбулiны i конiка, а супрацьстаiць мешанка малiны i вавёркi. А таксама такая гароднiна i садавiна, што iм нават не знайсцi аналагаѓ у чалавечай сельскай гаспадарцы.
  Уладзiмiр i Эльфарая заапладзiравалi, так i вiселi дрыгаючы нагамi.
  Юнак прытворна шкадуючы, сказаѓ:
  - Такое хараство, нават шкада ёсць!
  Дзяѓчына гуллiва адказала:
  - Няма нiчога прыемней, як з'есцi буйнае, гарачае, якое выдае водар запал годнасць сапраѓднага мачо!
  - I закусiць садавiнай!
  Сапраѓды гароднiна i садавiна штурмавалi крэпасць, якую абаранялi казуркi.
  Казуркамi, камандаваѓ размаляваны ѓ клетачкi нiбы шахматная дошка, паласаты жук. Яго завiтыя ражкi нервова варушылiся, тырчачы з прасвiдраваных дзiрак серабрыстага шалома. Побач скакала iстота, якое нагадвае жоѓта-зялёную блоку, з цудоѓнымi ножкамi балярыны. Яна паспрабавала аддаць загад сваiм звонкiм голасам:
  - Ану казуркi на вылазку.
  Зайграла бравая музыка. Прыгожыя мурашы з залацiстымi шчытамi, у даспехах выбеглi з брамы.
  Адначасова да крэпасцi падбiралася садавiна i гароднiна, пад прычыненнем стэлажоѓ. Камандаваѓ iмi сапраѓдны сеньёр памiдор. Такi вялiзны як танк, з чатырма ручышчамi ѓ кожным па сякеры. А нос такi доѓгi, як морква. А вось i сама морква. Маршыруюць морквы, адначасова падпяваючы:
  - Раз, два, тры, чатыры, пяць! Выйшаѓ зайка шэрых качак пастраляць!
  Гусенiцы кiнулiся на яго, пачалася сеча. Дзiда ѓпiлася ѓ пуза памiдора, пырснуѓ сок. Гароднiна падалася назад, але вось у бой iрванулi лiмоны. Цэлая армiя лiмонаѓ.
  Падмога падаспела!
  Уладзiмiр пакруцiѓ галавой:
  - Гэта халтура! Наогул такiя баi без правiл, цiкавейшыя з людзьмi. А тут, што за глупства гароднiна i садавiна супраць казурак!
  Эльфарая мяне колер валасоѓ (робячы гэта намаганнем волi) заѓважыла:
  - Свайго роду фальклор, але толькi злёгку дурнаваты! Мне таксама не падабацца гэтае трызненне!
  - Наогул жадалася чагосьцi iншага! Якую-небудзь меладраму, ад усiх гэтых баёѓ ванiтуе. Або нечага фiласофскага!
  - Гамера напрыклад? - прапанавала Эльфарая.
  - Цi Цэзара, можа нават Нерона. Наогул Нерон даволi цiкавая асоба, iмператар-акцёр. Рамантычная натура!
  - Ого! Я цябе не бянтэжыць, што ён забiваѓ хрысцiян?
  - У апошнi час шматлiкiя навукоѓцы падставiлi пад сумнеѓ хрысцiянскае паданне. Няѓжо не так, мая мара. Ды i хрысцiянскi пацыфiзм загубiѓ непераможную iмперыю!
  Эльфарая прытворна пазяхнула:
  - Як добра было б вынайсцi машыну часу. У гэтым выпадку: мы б даведалiся многiя таямнiцы старажытнасцi.
  Уладзiмiр зрабiѓ пару глыткоѓ:
  - Так! Напрыклад, хто быѓ сапраѓдным натхняльнiкам забойства Цэзара. А ѓвогуле мне б хацелася дапамагчы Спартаку. Ён кажуць, быѓ высакародны.
  - А некаторыя думаюць, што проста бандыт! Тут няма адзiнства! Як напрыклад супярэчлiвыя адзнакi Стеньки Разiна.
  - Разiн быѓ прагрэсiѓны i для Расii было лепш, калi б ён перамог! Я асабiста вельмi паважаю Сцяпана Цiмафеевiча! Сама яго iдэя, скончыць з прыгонным правам, зрабiць усiх людзей вольнымi казакамi, увесцi ѓсеагульнае выбарчае права, вельмi прагрэсiѓныя. Сцяпан хацеѓ скончыць з галечай, з катаваннямi, даць людзям магчымасць працаваць на сябе, а не на пана. - Горача вымавiѓ Уладзiмiр. - Хiба гэта дрэнна!?
  Эльфарая пачухала валасы:
  - Добрымi намерамi выбрукаваная дарога ѓ пекла! Стенька i сапраѓды хацеѓ дабра, але атрымалася: толькi некалькi дзясяткаѓ тысяч дадатковых трупаѓ. Сам Сцяпан скончыѓ дрэнна!
  - Затое захаваѓ годнасць пад катаваннем! Перамагчы можа кожны, годна прайграць дадзена не многiм! - Уладзiмiр вымавiѓ гэта некалькi тэатральна.
  - Магчыма ѓ гэтым ты маеш рацыю! Але ѓсё ж лепей быць жывым, чым мёртвым! - Эльфарая сцiснула рукой келiх, ператварыѓшы яго ѓ кубiк. - Цi ты думаеш iнакш!
  - Мёртвы герой - лепш жывога баязлiѓца! - З пафасам заявiѓ Уладзiмiр.
  - Верагодна! Але i жыццё трэба шанаваць! Ведаеш у гэта дурной, агароднiннай бiтве, таксама ёсць сваё хараство.
  Магутным ударам рэзерву лiмонаѓ, супернiка пагналi назад у вежу. Казуркi адыходзiлi, неслi страты, падалi. Выбухнула некалькi гаршкоѓ з гаручай сумессю, конiкi адступаючы, палалi i цвыркалi. Асаблiва добра гарэлi крылцы. Яны адслойвалiся, i разляталiся ѓ розныя бакi.
  Зрэшты ѓ адказ па гароднiне, бiлi цяжкiя камянi. Вось камень трапiѓ у лiмон, звалiѓ яго, пырснуѓ сок. Iншая гароднiна быѓ прыбiты разам з перцам, пераламаныя морквы курчылiся ѓ перадсмяротных курчах. Частка камянёѓ была завостранай, яны траплялi ѓ агуркi, выцiскаючы расол. Пякучыя кропелькi расола пры гэтым гарэлi, падсмажваючы гароднiну, i прымушаючы лопацца садавiна.
  Камандзiр казурак аддаваѓ, звонка папiскваючы загады:
  - Дай бi iх! Схадзiся ѓ блiзкi бой! Конiкi ѓжывяце свае пiлачкi, прабiце лупiну.
  Велiчэзны кавун верашчаѓ у адказ:
  - Душыце членiстаногiх! Давайце шчыльней, кiдайце дроцiкi!
  Агуркi актыѓна агрызалiся, кiдаючыся ѓсякай усячынай.
  Бой выглядаѓ пацешна, але не асаблiва прыгожа. Разляталiся ва ѓсе бакi апетытныя трупы, якiя затым траплялi ѓ выглядзе разнастайных страѓ на стол салдатам. Глядзець мульцяшны бой для воiнаѓ: якiя толькi што перажылi сапраѓдную бойню, не вестка бог якое задавальненне.
  - Выдатнае фрыкасэ! - Сказала Эльфарая. - У спалучэннi з мясам выглядае пышна!
  Уладзiмiр пражаваѓ кавалак, мяса слiзганула па страваводзе, яно стала куды больш рэзкiм на смак. Юнак пачухаѓ кончык носа.
  - Усё спазнаецца ѓ параѓнаннi!
  - А што ты можаш параѓнаць, бо ясi ѓ першы раз у кароткiм жыццi!
  - Нi з чым! Але калi паглядзець з iншага пункту гледжання, то паглынанне ежы вядзе да фекалiаанiгiлятара.
  - Гэта значыць, да таго што ѓ старажытнасцi звалi сарцiрам!
  - А чаму сарцiрам! Гэта што ад слова сартаваць? - Спытаѓ Уладзiмiр.
  - Не! Хутчэй ад слова гатунак! Напрыклад фекалii першага гатунку!
  - Або лайно другога!
  Ваяѓнiца пырснула, яе смех такi цудоѓны - паднiмае настрой:
  - А ты я бачу: ведаеш старажытную чалавечую мову! У цэлым гэта пахвальна!
  Уладзiмiр закацiѓ вочы:
  - I генiяльна! Ведаеш дзяѓчынка: якую багатую палiтру думак укладвалi старажытныя ѓ сваю прамову.
  Эльфарая пяшчотна запярэчыла:
  - Палiтра гэта мастацкi тэрмiн! Я думаю больш дарэчнае вызначэнне: гама!
  - Магчыма! Але наогул у сучасным свеце, дзе малююць робаты, выяѓленчае мастацтва вырадзiлася. Iншая справа ѓ мiнулым, у глыбокай старажытнасцi, калi той жа Леанарда Давiнчы, не толькi маляваѓ, але i вынаходзiѓ.
  Дзяѓчына страсянула вогненнымi валасам, ад iх зыходзiѓ лiтаральны жар:
  - Леанарда Давiнчы, да гэтага часу лiчыцца лепшым мастаком усiх часоѓ i народаѓ! Так?
  Уладзiмiр крыху падумаѓшы (мiмалётны погляд на сцэну, галоѓнакамандуючы жук перавярнуѓся i плаваѓ у соку), адказаѓ:
  - Генiяльнасць не вымераць лiнейкай, цi нават суперлазерам i гiперсканарам. Тут цяжка сказаць: хто лепшы, калi iснуе плеяда генiяѓ!
  Эльфарая не пагадзiлася:
  - Не зусiм так! Сярод кампазiтараѓ лепшым лiчаць Бетховена, сярод пiсьменнiкаѓ фантастаѓ Жуль Верна, як родапачынальнiка навуковай фантастыкi. Сярод рускiх паэтаѓ, прызнаны аѓтарытэт Пушкiн! А пiсьменнiкаѓ Леѓ Талстой!
  Уладзiмiр заѓважыѓ, мякка пярэчачы:
  - З пiсьменнiкаѓ фантастаѓ: самы лепшы Алег Рыбачэнка, ён столькi вiдаѓ зброi прыдумаѓ, што галава iдзе кругам. А баi так маляѓнiча апiсвае, быццам нарадзiѓся i рос у наш час!
  - Яго ѓжо ѓваскрэсiлi?
  - Не ведаю! Мне не дакладвалi!
  - Жуль Верна сапраѓды ѓваскрэсiлi, ён кажуць далучыѓся да праекту: машына часу!
  - Ого! Гэта цалкам магчыма! Жуль Верн, ён быѓ разумнейшы за многiх навукоѓцаѓ дваццатага i дваццаць першага стагоддзя. Цалкам лагiчна лiчыѓ: што будучыня належная належаць машынам, якiя рухаюцца на электрычнасцi. Праѓда ѓ дваццаць першым стагоддзi з'явiѓся свой Жуль Верн - Алег Рыбачэнка, якi прыдумаѓ гiперплазму - аснову сучасных матораѓ, i апiсаѓ асноѓныя прынцыпы яе атрымання!
  - Гэта сапраѓды быѓ генiй!
  - I што дзiѓна, яго як i Жуль Верна: не хацелi адразу выдаваць! Наогул сучаснiкi часта недаацэньваюць сапраѓдных генiяѓ! I ѓзвышаюць бяздарнасцей!
  - Ды такое бывае! Як казаѓ Фiгара - каб з розумам i прасунуцца! Працавiтая пасрэднасць пануе ѓ вярхах!
  - Ну, не зусiм так! Iнакш мы б не заваявалi сусвет! I тут найперш нам на дапамогу прыйшла навука!
  Уладзiмiр па-фiласофску заѓважыѓ:
  - Як нi парадаксальна, менавiта фiзiчная немач чалавека, дазволiла яму прыпадобнiцца Богу! Будзь у малпы даѓжэй рукi, яна нiколi не ѓзяла палку!
  Эльфарая ѓсмiхнулася, блiснуѓшы, якiя сталi ярчэй алмазаѓ, зубкамi:
  - А што! Таксама дакладна! Чалавечыя заганы рухаюць прагрэс i наблiжаюць да ѓсемагутнасцi! Баязлiвец прыдумаѓ - браню, лянiвы - кола, слабак - пад'ёмны кран, абжора - слабiльнае, славалюбiвы - самалёт, нудны - кiно, цiкаѓны - Iнтэрнэт, садыст - дынама-машыну! За кожным вялiкiм адкрыццём - хаваецца загана! Нiзiнны запал - узвысiлi тэхнiку!
  Уладзiмiр выцер лоб:
  - Так! Вельмi арыгiнальная заѓвага! Наогул гэта суцэль свежы погляд на мiр!
  - Не саграшы Адам, ён i яго нашчадкi, адрознiвалiся ад працоѓнай скацiны, толькi ѓменнем казаць! - Упэѓнена вымавiла Эльфарая. - Або я не правы!
  - Iсцiну кажаш, але да справы гэта не мае прамога дачынення! Наогул прагрэс зрабiѓ нас моцнымi! Гэтага нельга адмаѓляць, але пры гэтым мы перасталi быць людзьмi! А зараз - проста салдаты!
  Эльфарая з пафасам паправiла:
  - Вялiкiя салдаты!
  - А няхай i так! Жадаецца больш асалод, i менш болi. А то зведваеш пастаянныя пакуты, гэта так вымотвае! Нiбы бегаць бо дзень з квазарам на спiне, цi можа быць з чорнай дзiркай у бруху!
  Эльфарая захiхiкала, матаючы галавой:
  - А мне падабацца боль! У ёй нешта такое прыцягальнае! Як у чорнай дзiрцы! Вось табе, гэтага нават не зразумець!
  - Не постацi, я дзiка гарлапанiць! Падабаецца боль?
  - Так! I вось чаму, гэта моцныя сiгналы па нервовых клетках, а значыць яны спараджаюць узрушанасць, у гiперплазменным рэчыве галаѓнога мозгу. А гэта ж заѓсёды прыемна! - Дзяѓчынка аблiзнулася, у яе было адразу два апетытных язычка.
  - Ты мабыць, не ад гэтага свету! - здзiвiѓся Уладзiмiр.
  Дзяѓчынка адкусiла кавалачак падноса, яшчэ раз стрэльнуѓшы вочкамi:
  - Ну, чаму! Трэба толькi перавесцi моцны сiгнал болю, у зону асалоды. Яшчэ ѓ старажытныя часы, многiя людзi любiлi гэта i ѓмелi пераѓтвараць боль у дзiкi кайф!
  Уладзiмiр узрадаваѓся:
  - Я ведаю! Iх клiкалi мазахiсты!
  Эльфарая кiѓнула:
  - Вось менавiта! Мазахiсты! Простыя людзi атрымлiвалi асалоду на прэнгу, а ты не можаш!
  - Атрымлiваць асалоду ад болем? Стромка! Гiперплазменна! - Усклiкнуѓ хлапчук.
  - Ведаю блазан, што без цябе мне будзе дрэнна! I нiхто не падзелiць тваiх пакут! Паплывем сярод хваляѓ, бязмежнай заганы! Адключыѓшы ѓ момант аргазму: пульс, дыханне! - Праспявала, пагульваючы моцнымi i эратычнымi грудзьмi Эльфарая.
  Уладзiмiру вельмi спадабалася такая песня, ён нават стаѓ прытанцоѓваць.
  - Ногi сапраѓды кола, нiбы турок!
  - Супакойся дурань! Бачу моцна занесла!
  - Я дурны дурань! - Уладзiмiр узляцеѓ уверх i тузiн разоѓ перавярнуѓся, пакруцiѓся вакол сваёй восi.
  Эльфарая ѓзляцела разам з iм, пара стала танчыць. Iншыя салдаты мабыць прынялi гэта за адданую каманду пабудавалi своеасаблiвы карагод, дакладней мноства ланцугоѓ карагодаѓ.
  Эльфарая прапанавала:
  - Можа абмяняемся энергiяй!
  - Гэта тыпу гiпертраха!
  - Вось менавiта!
  Юнакi i дзяѓчаты сталi страляць адно ѓ аднаго, пучкамi энергii, асаблiвымi вiдамi бiятоку. Гэта i называлася гiпертрах! Усё выглядала зрэшты суцэль прыстойнае, салдаты элементарна насiлiся сябар за сябрам, у паветры ѓспыхваѓ казачны феерверк.
  Усё выглядала проста шык, да абсалютнага ашаламлення!
  Дзяѓчыны i хлопцы паступова агалiлiся i далейшы гiпертрах перайшоѓ у оргiю.
  Тут апiсаць што рабiлi, адразу мiльёны голых, i вельмi прыгожых хлопцаѓ i дзяѓчат якiя носяцца ѓ прасторы не ѓ сiлах, нi якая фантазiя. Пажадлiвую рэальнасць зацямнiць любое, самае багатае ѓяѓленне! Карацей - хлопцы павесялiлiся ад душы.
  Пасля заканчэння свята пачалося самае галоѓнае - раздача ѓзнагарод.
  Байцы пастроiлiся ѓ вялiзнай зале. Уладзiмiр крыху нясмела пазiраѓ на знешне люстраную падлогу. Ён быѓ зроблены з гiпералмаза, у адрозненне ад звычайнага ён быѓ меѓ валентнасць 1024, i мiльён разоѓ цвярдзей. Зiхацеѓ ён таксама нашмат, мабыць разоѓ дзвесце ярчэй.
  Юнаку ѓручылi ордэн "Анiгiляцыя" - другой ступенi, што даволi высокi знак адрознення. i прысвоiлi званне часовага адназорнага вiцэ-афiцэра. Гэта азначала iстотны дадатак да жалавання, i на меркаванне камандзiра ён мог як i заставацца радавым, так i атрымаць пад камандаванне дзясятак салдат. А гэта ѓ не салага, а якая-нiякая ѓлада! Звычайна другую ступень ордэна: уручалi разам з трэцяй i чацвёртай, што само па сабе даволi ганарова. Эльфарая атрымлiвала падобны набор узнагарод, i пурпурное сэрца ѓ прыдачу! Тут Уладзiмiр адчуѓ прыкрасць: дзяѓчынка яго абыйшла. Зрэшты зайздрасць пачуццё не годнае: салдаты, а зараз амаль афiцэры - браты па духу. Самы трывалы метал, мякчэй пластылiну - без загартоѓкi палымяным сэрцам i ледзяным стрыманасцю!
  Ордэна асабiста вешала, таксама вельмi чароѓная дзяѓчына: пяцiзоркавы генерал Людмiла Карпаѓна!
  Сярод камандзiраѓ, у тым лiку ѓзроѓню генерала: дзяѓчаты сустракаюцца нават часцей, чым юнакi, такая агульная прапорцыя, характэрная для свету, дзе жанчыны складаюць большасць. Праѓда не пераважная. Яна ѓсiм усмiхалася, а Уладзiмiру, нават падмiргнула.
  - Што мiлка, падабацца ордэн!
  Хлапчук усклiкнуѓ:
  - О так! Квазарна! Хоць спакою не дае думка, цi заслужыѓ я!
  Вечна юны генерал усклiкнула:
  - Вядома заслужыѓ! Асаблiвую каштоѓнасць узнагароды, што ты вызначыѓся ѓ першым жа баi!
  Калi такi пачатак, дык якi будзе канец!
  - Спадзяюся пераможны!
  - Надзея памiрае апошняй!
  Уладзiмiр быѓ вельмi ѓсцешаны. Пачатак кар'еры перасягнуѓ самыя смелыя чаканнi. А калi ѓлiчыць, што старасцi няма i выхад на пенсiю не пагражае, то, як ведаць, цi не адкрые гэта шлях у маршалы, а то i вышэй. Шкада толькi iмператарам яму не стаць - гэта доля абраных! Зрэшты быць адказным за цэлы сусвет: занадта вялiкая ноша. Што трымаць на плячах светабудову! Улада не заѓсёды ѓ радасць, столькi трэба вырашаць праблем, прычым разнастайных якiя выскокваюць як чорцiк з табакеркi, квадрыльёнаѓ мiроѓ, на шматлiкiх з якiх: яшчэ не ступала нага чалавека. Правiльна пiсаѓ Нiцшэ: нi адна, нават самая дасканалая псiхiка не зладзiцца, з нагрузкай якую выпрабоѓвае Бог. Якога гэта чуць штосекундна: мiльярды малiтваѓ i мiльярды праклёнаѓ, калi цябе абвiнавачваюць у завiсаннi кампутара i смерцi бабулi, у нявернасцi жонкi i нястраѓнасцi страѓнiка. Калi дзве армii адначасова моляцца аб адной перамозе, мiльён людзей прэтэндуе на адзiны выйгрыш. Цяжка быць Богам i ашчаслiвiць людзей усiх зараз! Праѓда чалавеку дадзены розум, i ѓсталяваны законы прыроды, якiя дазваляюць бязмежна развiвацца прагрэсу, да самых неспасцiжных вяршыняѓ. Увогуле калi не лiчыць войны, то чалавеку жывецца добра, тэхналогii дазваляюць рэалiзаваць амаль усе мары i запатрабаваннi. Жадаеш палац, калi ласка, робатаѓ-рабоѓ, колькi заѓгодна. Перасоѓванне само сабой, ты лётаеш без самалёта: вечная маладосць, бясплатная ежа, кожнаму па лятаючай машынцы. Ну, а сэкс усiх узроѓняѓ i нiякiх праблем з аргазмам цi патэнцыяй. I iндустрыя забаѓ вар'ятка, якую толькi можна прыдумаць з фантазiяй: тэхнiка дазваляе ѓсё! Ну, што яшчэ чалавеку трэба! Але рэальнасць? Доля: так усё жыццё правесцi ѓ жаѓнернi, выпрабоѓваючы боль, у сталых трэнiроѓках: гэта няѓжо шчасце! I што перашкаджае заключыць мiр! Зрэшты войны заѓсёды канчаюцца мiрам, толькi часам бываюць заваёвы. Толькi вось навошта iм iншы сусвет, калi ѓ сваёй вялiкая частка планет не асвоена! Прамiльгнулi крамольныя думкi ѓ галаве Уладзiмiра. Ён стараѓся адагнаць iх - жудасная ерась!
  Калi цырымонiя ѓзнагароджання скончылася: салдат i афiцэраѓ развялi па зоркалётах. I перш за ѓсё стала чарговая трэнiроѓка. Звыклая, руцiнная, але з новымi элементамi ѓ падрыхтоѓцы. Тут Уладзiмiру нечакана пашанцавала: яго напарнiцай стала Эльфарая, якое гэтак упадабала яму.
  Дзесяцi-зорны афiцэр патлумачыла iм:
  - Вы вызначылiся ѓ папярэдняй сутычцы, таму мы хочам да канца высветлiць вашыя здольнасцi. Магчыма вас перавядуць у СС - супер-спецназ!
  Уладзiмiр адзначыѓ:
  -Ёсць абмежаваннi якiя на нас накладвае генетыка!
  - Гiсторыя вайны паказвае, што любы чалавек, можа перавысiць здольнасцi закладзеныя прыродай!
  Салдаты надзелi шлемы, i свет вакол iх зараз змянiѓся, жахлiвыя галаграмы прыйшлi ѓ рух.
  Уладзiмiр хоць i разумеѓ, што гэта понарошку: адчуваѓ некаторую нясмеласць. Ён ведаѓ, што пераадоленне паласы перашкод тыповае для адвольнай падрыхтоѓкi, больш-менш сур'ёзнай армii.
  Эльфарая шапнула яму:
  - Не робей напарнiк! Гэта ѓсяго толькi магiчная электронiка.
  - А з чаго ты ѓзяла, што я спалохаѓся! - Уладзiмiр Кашалотаѓ адважыѓся, але зубы здрадлiва ляскалi.
  - Гэта спецыяльнае выпраменьванне, яно выклiкае нам страх! Мы нiбы забiлi што не зялёныя навiчкi, а бывалыя воiны! Напарнiца акуратна пагладзiла, юнака па грудзях. Вочы гарэлi.
  - Я ваяваѓ толькi адны суткi, але трэнiраваѓся ѓсё жыццё!
  . На першую пару з усёй зброi iм выдалi толькi па невялiкiм цвёрдым лазерным кiнжале.
  Ён нават выглядаѓ не асаблiва сур'ёзна. Праѓда быѓ лёгкi i мог крыху даѓжэць. Першы працiѓнiк, нагадваѓ калючы слiмак, з дзюбаю з панцыра дзюбай. Першапачатковы шлях, iшоѓ па слiзкай у асобных месцах якая верцiцца паверхнi. Таму Уладзiмiр адхiлiѓшыся ад нападу непрыяцеля, ледзь не звалiѓся. Яго прыяцелька ѓдарыла жука, разрэзаѓшы на дзве часткi, апалi кавалкi.
  - Працуй кiнжалам! - Крыкнула Эльфарая. - Не такiя ѓжо яны страшныя, як хочуць здавацца.
  - Я гэта заѓважыѓ! - Вымавiѓ Уладзiмiр. - Хоць нешта дзiѓнае, робiцца з целам. Нешта нервовыя канчаткi замарозiлi!
  - Убачыш бi! Вось i ѓся "размарозка"!
  Вiртуальныя монстры, некаторыя падобныя на людзей, iншыя са мноствам шчупальцаѓ атакавалi iх. На гэты раз, Уладзiмiр быѓ напагатове. Сустрэчны ѓдар патрос блiжэйшага супернiка. Наступным каго ён паклаѓ, быѓ чалавек гермафрадыт. Такога вырадка i зусiм не шкада. А вось падабенства кальмара з мячамi ледзь не знесла галаву.
  Пасля таго як зачапiла мячом, цела стала ныць i хварэць.
  - Вось гадасць ён мяне закрануѓ! - вылаяѓся Уладзiмiр. - Не думаѓ што я такi ѓжо нязграбны.
  - А ты калi-небудзь з вiртуальным монстрамi ваяваѓ? - Спытала Эльфарая.
  - З ананаснай малпай! Яна за мной ганялася, i я ледзь не загiнуѓ. Хоць ёсць некаторыя дзiвакi што кажуць, быццам усе малпы добрыя i кахаюць людзей таму што яны яе браты.
  - Нашы супернiкi не добрыя i не злыя. Яны абыякавыя, як мора па якiм плаваюць пiраты.
  - Хутчэй нават вакуум. Мора цёплае i ласкавае. - Юнак уразiѓ якi скокнуѓ на яго сумесь банана i тыгра, з ракетамi замест iклоѓ. - Я на гэтых палосах перашкод, чорную дзiрку на галаве набiѓ. Праѓда цяпер нешта не добрае робiцца з целам.
  - Прызнацца сапраѓды мне таксама стрэмна!
  Хлопец i дзяѓчына працягнулi рух. Спачатку пачвары былi не асаблiва хуткiя, што аблягчала задачу. Тым не менш, Уладзiмiр i Эльфараю злёгку ѓчапiла разрадамi. Горш стала, бо монстры сталi, плявацца агнём. Уладзiмiру апякло жывот, i ён адчуѓ сапраѓдны боль.
  - У мяне выварочвае кiшкi! - Сказала ён.
  - I ѓ мяне лягчэй! - Дзяѓчына паказала на свае правыя аголеныя грудзi. З яе капала кроѓ. На Уладзiмiр снаваѓ плюнулi, юнак спазнiѓся яму прабiла плячо, вiдавочна ламаючы косцi. А калi косткi ламаюць простаму чалавеку, гэта так балюча, можна ачмурыцца ад шоку. Хоць Кашалотаѓ i не быѓ простым чалавекам, але ѓ дадзены момант адчуваѓ сябе не ѓ сваёй талерцы. Ён адчуваѓ асаблiвыя, вельмi шкоднасныя хвалi, якiя паралiзавалi яго здольнасцi.
  - Мне дрэнна! - Уладзiмiр адключыѓся. Дзяѓчына прафесiйным рухам расцерла яму твар.
  - Не нырай у чорную дзiрку, мой мiлы вiцязь. Вярнулася прытомнасць, але разам з iм i боль. Уладзiмiр прастагнаѓ, яго душыла немач:
  - Я больш не пайду.
  - Не раскiс! Тут аптэчка ёсць.
  Сапраѓды паласа перашкод была як кампутарная гульня. Ёсць дадатковыя жыццi i што iстотна энергiя выклiкае маментальную рэгенерацыю. Ды было складана, але хлопцы вучылiся.
  - Галоѓнае не адыходзiць i не здавацца! - Сказала Эльфарая. Яна таксама была не ѓ сваёй талерцы, раз-пораз памыляючыся, атрымлiваючы балючыя ѓдары. Затым пара асвоiлася i стала дзейнiчаць, куды больш зладжана. У наступным этапе iм прыйшлося скакаць па плаваюць у паветры грыбам, ухiляцца ад лятучых нажоѓ, перапаѓзаць калючы дрот. Бiтва станавiлася ѓсё больш суровай, а супернiкi рухалiся ѓсё хутчэй. Праѓда з'явiлася магчымасць выкарыстоѓваць трафейную зброю, таксама вiртуальную, але па сваiх уласцiвасцях суцэль падобнае на рэальныя носьбiты смерцi.
  Уладзiмiр у прыватнасцi апрабаваѓ шматствольны вiбрамет! Ён ствараѓ невялiкiя расколiны ѓ прасторы. Праѓда пасля трох стрэлаѓ рассыпаѓся, але выкасiѓ некалькi шэрагаѓ супернiкаѓ.
  - Не дрэнна! - Вымавiѓ юнак.
  - Паспрабуй абзавесцiся пузырным плазмамётам! - Параiла Эльфарая. - Гэта будзе куды больш эфектыѓна.
  - Што ж таксама не самая дрэнная iдэя. А дзе ён?
  - Вось такая невялiкая труба, што нагадвае пiянерскi горан. Дунь у яе, i ѓбачыш iмклiвы палёт, гiперплазменнага каскаду.
  Юнак ледзь ухiлiѓся ад залпу, трохi прапаѓз па вышчарбленай, паверхнi падхапiѓ горан. Стрэлiѓ.
  Бурбалкi пасыпалiся па звiлiстай лiнii, старанна падскокваючы, тыя стварэннi ѓ якiх яны пападалi, выбухалi.
  - Што ж! Гэта не дрэнна! - Сказала Эльфарая. - Толькi бi нiжэй, каб бурбалак менш у неба ляцела.
  - Як магу, стараюся!
  - Старайся i не дзiвiся!
  Дзяѓчына таксама падхапiла моцную зброю i прымянiла яе дэманструючы моц, якая не згiнаецца.
  Баталiя рабiлася ѓсё цiкавейшай. Вось яны ваююць на планеце, дзе пад нагамi спачатку вада лье раѓчуком, а затым цячэ жахлiва слiзкi вадкi гелiй, а зверху i знiзу паляць магутнымi лазерамi, рвуцца анiгiляцыйныя гранаты.
  Уладзiмiр адстрэльваѓся, адразу з абодвух рук i нават танцаваѓ завiтушкi.
  Яго некалькi разоѓ зачапiла, зразаѓшы левую нагу. Дзякуй напарнiцы дапамагла дабрацца, да выратавальнай аптэчкi. Нага вырасла.
  - Ты крутая Эльфарая.
  Ваяѓнiца пагардлiва фыркнула:
  - А ты слабачак Уладзiмiр. Такi нялюдскi боль церпяць немаѓляты, а ты застагнаѓ!
  Юнак быѓ сам не свой, нешта яго карабацiла:
  - У дадзены момант я ѓспрымаю, усё значна вастрэй!
  Абклаѓшы яшчэ адзiн шэраг пачвар, Эльфарая выскаляючыся, вымавiла:
  - Усё роѓна трывай!
  Хлапчук уздыхнуѓ, казаць стала, неймаверна цяжка:
  - Прыходзiцца, я ж мужчына!
  - Вось менавiта мужчына! - НА iмгненне iх вусны злучылiся. Уладзiмiр адчуѓ мядовую саладосць юнага жаночага пацалунку.
  - Багiня!
  - Люцыпар! - адказала панна.
  Затым яны патрапiлi ѓ пастаянна змяняецца атмасферу з моцным ветрам. То ён дзьме спераду, то наадварот цiсне ѓ спiну. Ды i ворагi ѓвесь час змяняюцца, то яны лётаюць нiбы восы, то наадварот поѓзаюць як атрутныя змеi. А вось дзерцiся прыходзiць стала, пры гэтым, скачучы з адной платформы на iншую, i нават хапаючы штучных мух i яшчараѓ за ножкi, вылятаючы з iх дапамогай з пастак. Некаторыя асобнiкi: асаблiва гiбрыды матылькоѓ i кветак: узрушаюча прыгожыя. А сумесь стракозы i цюльпана зiготкая, усiмi колерамi вясёлкi з дурманлiвым прытомнасць пахам ... Квазарно! Ашчэраныя пашчы пстрыкаюць ззаду, як электронныя пасткi, метровыя зубы iскрыць разрадамi маланак. Вось ёсць i буйнейшыя пяцiметровыя i нават дзесяцiметровыя iклы. Уладзiмiр прымудрыѓся, праскочыць мiма iх. Адно з пачвар: гiбрыд танка i скарпiёна, з грукатам iрванула, разляцеѓшыся пякучымi ледзянцамi:
  - Нас не фатоняць! Кваркаѓ не ловяць! - Праспяваѓ адважны воiн.
  Iзноѓ юнак атрымлiвае ад анiгiляцыйных выблiскаѓ пашкоджаннi. А дзяѓчыне цяпер яшчэ горш, зноѓ адарвала нагу. Але яна i на адной канечнасцi спрытна скача, не думаючы аб адступленнi. Зрэшты, адыходзiць няма куды.
  - У нас адзiн спосаб, альбо выжыць, альбо памерцi! - Вымавiла з некалькi банальным пафасам Эльфарая.
  Юнак пацвердзiѓ:
  - I толькi разам! Чорная дзiрка святлей, калi ѓ ледзяным эфiры: палае пара падпаленых сэрцаѓ!
  Коштам неверагодных намаганняѓ, нечалавечай напругi iм удалося прайсцi i гэта, хоць на целе не засталося жывога месца.
  Наступны этап пустыня: са па-зверску якi засмоктвае зялёным пяском, немагчыма нi секунды стаяць на месцы, ногi гразнуць, а яшчэ трэба страляць i калоць. Тут супраць iх ваююць баевiкi ѓ масках, некаторыя ѓ бранi. Байцы розных тыпаѓ, ёсць i людзi, i гiбрыды скарпiёна з кактусам, блашчыцы i гаечнага ключа! Ляцяць гравiялеты, ад якiх не схавацца, нi схавацца, лазерныя промнi рассеюць пясок. Пры трапленнi на цела: пякельны боль, вантробы нiбы выцiскала катком, i залiвала распаленым алеем. Тэтралет пiкiруюць, скiдаючы бомбы ѓ форме агiдных чэрапаѓ з мноства пякучы вачнiц, i вывяргаючы апантаныя, у сваёй смаге разбурэння прамянi!
  Уладзiмiр зрэшты, не губляецца. Ён выконвае падабенства танца, праходзячы памiж струменьчыкамi.
  Эльфарая нават падкалола:
  - Рускi вiст: побач з табой крылы параць!
  Уладзiмiр падхапiѓ:
  - Камандзiр, нашы палiцы выбудаваѓ у шэраг!
  Удваiх юнак i дзяѓчына стукнулi нажнiцамi, ужыѓшы прыём: "бруя вадаспаду", укладваючы ворагаѓ пышнымi пачкамi. Гэтулькi розных стварэнняѓ, расколвалася, смiналася, цi ѓспыхвала. Гэта надзвычайны гратэск - не пазбаѓлены камiзму, асаблiва калi тэтралет у форме каршуна i сякеры, звярнуѓся пры трапленнi, у падальны струменьчык: залацiстых у бiрузовую крапiку, гусенiц:
  - Калi страляеш, станавiся на шкарпэткi, рухомасць будзе большай. - Падказала Эльфарая
  Уладзiмiр аѓтаматычна, заѓважыѓ:
  - Устойлiвасцi менш.
  - Як сказаць, дынамiка заѓсёды мацней статыкi!
  У пацверджанне сваiх слоѓ, дзяѓчына ссекла промнем апорную канструкцыю, якая нагадвае кансервавы слоiк з рулямi. Яна раскалолася на часткi i ѓпала, разляцеѓшыся на кавалкi. Ужо ѓ палёце кавалачкi зрынутай мэты, ператварылiся ѓ зграю лiловых гiбрыдаѓ: чмялёѓ i шымпанзэ. Гэтыя дзiѓныя iстоты, бiлiся адзiн з адным: з кожным iмгненнем становячыся ѓсё менш, раствараючыся ѓ атмасферы баявой вiртуалкi:
  - Ну як? Квазарна? - Спытала, ссунуѓшы бровы Эльфарая.
  - Вельмi нават крута, галоѓнае прыстойна! - заѓважыѓ Уладзiмiр. - Прыемна жыць сярод лазераѓ i плазмы! I чуць як планета ѓзарвалася!
  Дзяѓчына засмяялася:
  - I выпрабаваць у баi са мной аргазмы! I пагуляць i павесялiцца ѓволю! Што ж шаную, так пачуццё гумару ѓ мужчынах.
  Уладзiмiр Кашалотаѓ гуляючы: знiшчыѓ наступны гасцiнец. Ён нагадваѓ палена, пакрытае сталлю. Выбухнула не адразу, запатрабавалася яшчэ некалькi зарадаѓ. У сваю чаргу прамянi вывяргаюцца ад кiпцюрастых крукоѓ, перабiлi Кашалотаву пэндзаль.
  - Вось бязднокосмас! - крыкнуѓ з прыкрасцю ён. - Трэба да такога дадумацца.
  Эльфарая нiбы здзекуючыся, вякнула:
  - Ты пра што?
  - Урэж мне ѓ морду цэглай. - Адна рука не дзейнiчае. - Адзначыѓ Уладзiмiр. - Аб дзе мая суперплоць!
  - Не хвалюйся, хутка будуць яшчэ, якiя рэгенеруюць цела жыцця.
  Як высветлiлася, яна не памылiлася. Але лекi аказалася мала, пэндзаль аднавiлася, а шматлiкiя парэзы i боль засталiся.
  Наступны этап вывяржэнне вулкана, даводзiцца з неймавернай хуткасцю выносiцца на верх, пастрэльваючы ѓ баявых кiбаргаѓ супернiка. А кiбаргi проста да непрыстойнасцi вычварныя: гiбрыды старажытных галiвудскiх тэрмiнатараѓ i сучасных спараджэнняѓ касмiчнай эвалюцыi: ультрадыяактыѓных танказаѓраѓ. Уладзiмiр Кашалотаѓ( што для яго звычайна не тыпова), ужо смяротна стамiѓся, перад вачыма мiльгала, ад монстраѓ i навакольнага варожага асяроддзя, а канца краю ѓсяму гэтаму не было вiдаць. Прыпадаць i накульгваць стала i Эльфарая:
  - Мой хлопчык, як табе даводзiцца туга!
  Кашалотаѓ хiстаючыся, адказаѓ:
  - I ты я бачу, спаѓзаеш у калапс!
  - Даѓно ѓ мяне такiх трэнiровак не было. Наогул мы мiрная iмперыя i нi на каго не збiраемся нападаць цi дакладней не збiралiся, але кожная асобiна праходзiць шлях - ваеннай падрыхтоѓкi. Бо гэта не жарт: больш за тысячу гадоѓ iдзе вайна! Вось i ты перахрысцiся, на ѓсякi выпадак мала што! Я вось сем гадоѓ правяла на паверхнi нейтроннай зоркi!
  - Ого, сем гадоѓ шмат!
  - Ну, па-першае, мы жывем зараз амаль бясконца доѓга, а па-другое, на нейтроннай зорцы суцэль камфортна, поѓная iндустрыя задавальнення i забавак. Свайго гэта радаснае баѓленне часу. Гравiтацыя нейтралiзуецца! Табе хлопчык квазарна?
  - Пакуль асаблiвай суперрадасцi няма! - Заѓважыѓ, знемагае Уладзiмiр.
  - Гэта цябе спецыяльна ганяюць, каб ты хоць што-небудзь зразумеѓ у вайсковай службе. У вас што няма муштры, цi вы ѓвогуле слабакi? - Спытала Эльфарая, не перастаючы, апантана страляць у монстраѓ.
  Уладзiмiр адстрэльваючыся, а часам i рубячыся (апошняе яшчэ цяжэй), ледзь пераводзячы дыханне, заявiѓ:
  - А было ѓ мiнулым час: калi расiйскае войска цалкам прафесiйнае. У ёй служаць добраахвотнiкi за грошы, прычым набiралi iх з розных краiн.
  - Гэта значыць наймiты! - Падвяла вынiк Эльфарая. - Але ж яны не надзейныя i могуць перайсцi на бок таго, хто больш плацiць.
  Уладзiмiр падсекшы чарговага выродлiвага, у выглядзе барадаѓчатай стракозы, салдата, скрушна ѓздыхнуѓ:
  - Не выключана падобнае. Але ѓсё ж большасць наймiтаѓ - гэта расiяне па грамадзянстве. А значыць, не здрадзяць сваёй Радзiме. I бо не здрадзiлi!
  Ваяѓнiца пальцамi босенькай ножачкi навяла лучемет i раскрышыла: мешанка макакi i кiвi.
  - А ѓ выпадку вялiкай вайны ѓ мiнулым узнiкалi праблемы з заклiкам.
  Хлапчук змахнуѓшы тры галавы ѓ гiбрыда змяя Гарыныча i кактусавых мухамораѓ (яны яго балюча ѓкалолi ѓ бiцэпс страканымi iголкамi) вякнуѓ?
  - Маглi i ѓзнiкалi! Але Расея ѓсё роѓна выйгравала ѓсе войны! НАТА было разгромлена, Кiтай зрынуты i нават такi монстар як ЗША скарылiся.
  Дзяѓчынка зрабiла дурныя вочы, стрэлiѓшы з выпраменьвальнiка пры дапамозе язычка:
  - У iх войска па прызыве?
  Юнак запярэчыѓ, растрыбушыѓшы гiбрыд трохколавага ровара i кальмара:
  - Не! Таксама вольнанаёмная. У гэтым яе сiла i слабасць. Зрэшты, войскi супернiка добра навучаны, у прыватнасцi ЗША разграмiлi паѓтары мiльённую Iрака, страцiѓшы менш за дзвесце салдат. Пагадзiцеся ѓражлiвы поспех.
  - Дакладна, не дрэнна! - Эльфарая ѓсадзiла зарад у байца, якi намiнае вялiкага клапа, якi праглынуѓ самаходку. Таго разнесла на часткi. - Але ѓ нас былi суадносiны страт у сваю карысць: куды страмчэй.
  - Што ж гэта ад тэхналагiчнага ѓзроѓню залежыць! - Хлапчук злiзаѓ струменьчык крывi, якая цячэ з рассечанага iлба.
  - Вядома, яшчэ як залежыць! Кожнае адкрыццё ѓ ваеннай сферы наблiжае iмгненне перамогi!
  Эльфарая заспявала, яе голас абуджаѓ новыя нястрымныя сiлы:
  Расiя: ты краiна мая родная,
  Я буду вернай, адданай заѓсёды!
  Палаеш лета, у сцюжу ледзяная,
  Прахалодны раѓчук, цячэ вада!
  
  Выбраньнiк мой - бялейшы за сьнег, крэйду,
  Да вуснаѓ празрыстым паднесла вiно!
  I дух моцны, але так нямоглае цела,
  Пакутаваць ад ран, яно асуджана!
  
  Спакою няма ѓ касмiчным эфiры,
  Грукоча бой i слоѓ не разабраць!
  Вар'яцтва дзеецца - ва ѓсiм свеце,
  I льецца кроѓ нявiнная зноѓ!
  
  Нас храмы праводзяць гучным звонам,
  I вецер нiбы замёр, гул натоѓпаѓ сцiх!
  I першынец нарадзiѓся з маiм стогнам,
  Я прысвячу патомству нясмелы верш!
  
  I будзе сын служыць сваёй айчыне,
  Усiх пераможа ворагаѓ сталёвым мячом!
  I сцяг Русi бязвольна не правiсне,
  Усiх супостатаѓ у бiтве разаб'ём!
  
  Айчына i скалы, i дубровы,
  I дзiцячы смех, у бары трэль салаѓя!
  За Радзiму бiлiся не дзеля славы,
  А каб жылi ѓ шчасцi: ты i я!
  Калi яна скончыла: перад iмi апынулася цэлае войска трупаѓ. Яна нагадвала накрышаную мясную салату, з прадуктаѓ спароджаных уяѓленне Пiкасо: пасля таго як яго мазгi затапiлi акiянам гiперплазмы. Дзяѓчына спытала, ледзьве перавёѓшы дыханне:
  - Ты са мной згодзен Уладзiмiр?
  - Я кахаю сваю Радзiму, нi ледзь не менш цябе. - Павер мне Эльфiяда.
  Ваяѓнiца паправiла, збiѓшы пры гэтым гiбрыд камара i гiпапатама:
  - Я не Эльфiяда, а Эльфарая.
  - Прабач, абмовiѓся. - Страшная стомленасць. - Юнак пахiснуѓся. - У адным серыяле, так звалi квазiбагiню, якая стварыла тузiн вялiзных сусветаѓ, а затым добраахвотна адмовiлася, ад усiх пераваг i прададзеную ѓ рабства!
  - Гэта цiск выпраменьванняѓ. Насамрэч усё не так ужо i дрэнна. - Ваяѓнiца паказала два язычка. - Рабыня i багiня, так ультразорна рыфмуюцца!
  I гэты ѓзровень застаѓся ззаду. Хаця пралiлося нямала крывi.
  А калi на наступным этапе на хлопца i дзяѓчыну сталi падаць вiртуальныя камянi, па форме груба абчасаныя антычныя багi, то пара цяжкiх трапленняѓ, ледзь iх дваiх не дабiла. Косцi Уладзiмiра страцiлi ранейшую эластычнасць, яны прычыняючы невыносную муку ламалiся. Эльфарая таксама лiмiтава выматалася, i трымалася на звышнамаганнi.
  - Хлусiце! Вам не зламаць волю рускага чалавека!
  Уладзiмiр губляючы сiлы прахрыпеѓ:
  - Нечалавечая мужнасць, адрознiвае нашу нацыю ад астатнiх народаѓ!
  Юнак i дзяѓчына падбадзёрвалi адзiн аднаго. Яны нават думкi не пакiдалi сабе такой каб здацца цi зламаць.
  - Наша воля ѓ кулаку! - абсек Уладзiмiр.
  Эльфарая дадала:
  - Воля гэта ѓказальны палец, што трымае спускавы кручок прамянемета - слабасць яе самагубная!
  Нарэшце ѓ канцы пару юных байцоѓ чакала рукапашная сутычка, самае жудаснае страшыдла прыгатавана напрыканцы. Монстра вiдаць здалёку, Эльфарая шэпча.
  - Лепш за ѓсё нам дзейнiчаць парна. Парыруючы дружна выпады - гэтага спараджэння вiртуальнай апраметнай.
  Уладзiмiр пагадзiѓся:
  - Толькi тады ѓ нас будзе шанец.
  Яно, гэтае неверагоднае пачвара было створана з вадкiх металаѓ змешанага з мульты-плазмай, у руках жвiрова-нуклоные мячы. Кожная канечнасць па сваiм жахлiвая: адна пакрыта бародаѓкамi, iншая гнайнiкамi, трэцяя калючкамi, чацвёртая стрэмкамi, пятая бiтымi дыяментамi i т. д. Яны гэтыя "рукi працоѓныя" мiльгаюць з неверагоднай хуткасцю, напад iдзе адначасова з верха, са боку i знiзу. I не трохмернай прасторы, а адразу ѓ васемнаццацi вымярэннях! Гэта значыць сотнi адначасова супрацьлеглых i разам з тым падобных плоскасцяѓ нападу. Ледзь паспяваеш адбiвацца, а калi нават i атрымоѓваецца ссекчы руку, то тут жа вырастае новая.
  - Дзейнiчай парна!
  - Драны фатон!
  Хлопец i дзяѓчына страляюць, iмкнучыся патрапiць у засяроджванне ѓсiх шматвектарных вымярэнняѓ, што кантралююць мультыплазму. Iм гэта ѓдаецца, улавiѓшы ружу васемнаццацiмернай прасторы. Вiдаць расцякаецца ва ѓсе бакi метал: тысячы падобных на ртутныя шарыкаѓ.
  Эльфарая крычыць:
  - Квазар зафатаграфаваны! Гiперплазменна!
  Але монстар як птушка Фенiкс раптоѓна ажывае i аднаѓляецца...
  . РАЗДЗЕЛ Љ 14.
  Мiрабела напружылася, яна адчувала, што ёй скажуць нешта вельмi важнае, магчыма эпахальнае! Анастасiя Страляцова яшчэ больш мякка i лiслiва (а вочы як у ѓдава), працягнула:
  - Табе дзяѓчынка вядома, што iснуе вялiкае мноства сусветаѓ?
  Мiрабела нясмела адказала:
  - Так! Гэта ведае кожнае немаѓля!
  Анастасiя кiѓнула:
  - Але ты ведаеш, што пакуль перамяшчацца памiж сусветамi вельмi цяжка, за выключэннем люстраных мiроѓ!
  Мiрабела са смуткам у голасе, пагадзiлася:
  - Я чытала падобную тэорыю! Быццам два нашы сусветы адлюстроѓваюцца сябар у сябру як люстэрка i менавiта таму i ѓспыхнула вайна!
  Анастасiя весела пацвердзiла:
  - I гэта дакладна! Але iншыя светы адлюстроѓваюцца некалькi па iншаму, i чым iм больш, тым iстотней адрозненнi!
  - Лагiчна! - Выпалiла Мiрабела.
  - А ёсць сусветы якiя i зусiм кiруюцца, па незразумелых нам фiзiчных законах. Тыя пра якiя мы ведаем, што там магчымае жыццё, толькi тэарэтычна! Табе гэта зразумела Мiрабела? - Анастасiя блiснула правым вокам.
  Дзяѓчына кiѓнула:
  - Наколькi я зразумела, менавiта ѓ гэты сусвет вы i хочаце мен адправiць?
  - Вось менавiта фатончык-батончык! - Анастасiя ѓзрадавалася. - Табе i трэба патрапiць туды!
  Мiрабела падняла сваё моцнае плячо: новае заданне ѓ iншым свеце! Гэта лепш, чым доѓгiя стагоддзi пакутаваць у анты-войсках! Тым больш гэта магчымасць атрымаць доѓгачаканую свабоду! Калi цябе не ганяюць кожны дзень i гадзiну, па шматлiкiх палосах, прымушаючы пераадольваць перашкоды i адчуваць боль! Нават страшна, а раптам ультра-гiпермаршал перадумае i загадвае аддаць яе катам?
  - Я гатова выканаць любое заданне Радзiмы - Святой Расii! - З натхненнем крыкнула яна.
  Анастасiя пакiвала галавой:
  - Ты зусiм не ѓмееш захоѓваць таямнiцы i душыць у сабе эмоцыi! Адразу вiдаць, як ты ѓзрадавалася дзяѓчынка!
  Мiрабела зменшыла тон:
  - Хiба вы б не радавалiся, калi замест нялюдскiх катаванняѓ, цябе чакае цiкавае заданне. Тут любы ѓзляцеѓ бы на белага пульсара!
  Гiпермаршал спакойна пагадзiлася:
  - Вядома гэта лепш анты-войскаѓ, але павер мне таксама не гiперэкстаз! Так што дзяѓчынка: вучыся душыць свае эмоцыi, калi жадаеш выжыць!
  Мiрабела перайшла да дзелавога тону:
  - Што я павiнна зрабiць?
  - Увогуле заданне i складанае i, простае! Растлумачу табе сутнасць. Гэта надзвычайны сакрэт. Нам у адным з астэроiдаѓ, удалося знайсцi ультра-гiперплазменны чып, якi належыць неверагодна старажытнай цывiлiзацыi. Ёсць нават версiя, быццам яна мае дачыненне да стварэння нашага i паралельнага сусвету!
  Мiрабела непадробна здзiвiлася:
  - Ого! Гэта сiла!
  - Дык вось! Мы доѓга бiлiся над расшыфроѓкай, пакуль адзiн з эльфаѓ-ведзьмакоѓ, зусiм выпадкова не прачытаѓ загавор. Карацей кажучы, мы атрымалi доступ да наймацнейшай зброi, кантролю над часам.
  Дзяѓчынка ѓсклiкнула:
  - Гiперплазменна! Значыць, машына часу гэта рэальнасць!
  - I не проста машына, а цэлы партал, тэарэтычныя разлiкi паказваюць, што з яго дапамогай можна ѓвесь варожы сусвет адправiць у мiнулае, у плоць да таго моманту: калi ѓся светабудова iснавала ѓ выглядзе адной гiпершчыльна сцiснутай часцiцы!
  - Мегаквазарна! - Прашаптала Мiрабела. - Такая зброя здольная навечна скончыць з вайной! Дакладней з усiмi войнамi!
  Анастасiя выскалiлiся, буйныя зубы завастрылiся:
  - Ды мiлая i эксперыменты падобнае пацвердзiлi! Але так атрымалася, што гэты чып раптам знiк, разам з iм анiгiлiравалiся ѓсе запiсы аб эксперыменце. Разумееш упартая праца некалькiх гадоѓ пайшла насмарку. I галоѓнае была ѓпушчана магчымасць выйграць вайну, без найменшага стрэлу!
  - Чорная дзiрка ѓ галаве! Гiперкалапс ѓ носе! - Мiрабела ѓздыхнула. - Ну што я магу зрабiць?
  - Засталося пасланне выдадзенае напэѓна самi гiперчыпам. У iм паведамлялася што артэфакт перамясцiѓся ѓ сусвет Вялiкая Пятля, а назад яго зможа вярнуць толькi той, у чыiм сэрцы жыве мiласэрнасць i спагада! - Гiпермаршал недвухсэнсоѓна паглядзела на дзяѓчыну.
  Мiрабела бянтэжачыся, адказала:
  - Не такая ѓжо я i добрая! Выратаваць хлапчука з палону, мяне заахвоцiла душэѓная слабасць. Не трэба лiчыць мяне дабрадзейнай!
  - Выдатна, што ѓ цябе крытычнае стаѓленне да сябе! Гэта значыць, што я не памылiлася ѓ табе! - Узрадавалася яшчэ больш хiтрая Анастасiя.
  - Не ведаю! Такая адказнасць, але чаму менавiта я! Няѓжо са шматлiкiх трыльёнаѓ людзей: няма больш мяккi i мiласэрных?
  - Чаму, сустракаюцца, асаблiва ѓ анты-войсках! Нягледзячы на выхаванне i генетычны адбор, у адным выпадку з трыльёна: абавязкова знойдзецца пацыфiст-адмарозак. Гэта мабыць звязана з тым вайна найцяжкая ноша для псiхiкi i целы! Часам нават мне станавiцца вакуумна (цяжка)!
  Мiрабела праявiла ѓпартасць:
  - Дык усё ж такi: чаму менавiта я?
  Анастасiя пераадолеѓшы секунднае ваганне, адказала:
  - Справа ѓ тым што сусвет Вялiкая пятля, таму i атрымала такую назву, што задушлiвым чынам, уздзейнiчае на нашых агентаѓ. Яны трапiѓшы пад пакуль незразумелае, не раскрытае нашымi навукоѓцамi выпраменьванне, губляюць усе свае здольнасцi i даволi хутка гiнуць.
  Настрой Мiрабелы ѓпаѓ:
  - Дык гэта значыць?
  Ультра-гiпермаршал працягнула:
  - У лепшым выпадку, ты станеш простым чалавекам, у горшым наогул загнешся. Такая аксiёма. Тым больш што наша хваленая тэхнiка i кампутары ѓ гэтым сусвеце не дзейнiчаюць.
  - Там наогул няма тэхнiкi?
  - Ну чаму, на некаторых планетах ёсць! Не такая ѓжо дрымучая светабудова, хоць такой сусветнай iмперыi як наша тамака няма! Наогул аб гэтым сусвеце нам вядома няшмат. Яна не люстраная, але таксама вельмi вялiкая, i зорак у ёй не менш чым у нашай. Так што знайсцi гiперчып будзе неймаверна цяжка!
  Дзяѓчына адчайна, прастагнала:
  - Без тэхнiкi, у варожым свеце, у простым бялковым целе, я асуджана.
  Анастасiя пацiснула магутнымi, але анi не якiя аслабляюць яе сэксуальную прывабнасць плячыма:
  - Не ведаю! Мы не маем дакладных звестак цi захоѓвацца ѓ цябе байцоѓскiя навыкi. Але ж ты ѓмееш, не толькi страляць, але i секчыся на мячах.
  - Ды валодаю ѓсiмi вiдамi зброi з цвёрдай - ультрастабiльнай гiперплазмы! - Як аѓтамат адказала дзяѓчына. - Так што бiцца магу! Хоць прызнацца, сапраѓды, не вельмi кахаю, прычыняць iншаму боль.
  Анастасiя надтачыѓшы пазногаць i выпусцiѓшы з-пад яго полымя, заѓважыла:
  - Калi iнтарэсы Радзiмы патрабуюць, то боль прычыняць трэба! Хаця радасцi ѓ гэтым сапраѓды няма! Неяк маркiз дэ Сад: мяне не натхняе на подзвiгi. Хаця некаторыя прафесiяналы, любяць сам працэс! Запомнi Мiрабела, ты павiнна выжыць любой цаной. Ад цябе шмат залежыць.
  Дзяѓчына нясмела спытала:
  - А памагатыя ѓ мяне будуць?
  Анастасiя па добрым, усмiхнулася:
  - Магчыма i будуць! Нехта з нашых агентаѓ верагодна выжыѓ, але пакуль не можа выйсцi на сувязь. Так што спадзявайся на лепшую дзяѓчынку. А пакуль табе мабыць давядзецца працаваць адной, калi вядома ты цi мы што-небудзь не прыдумаем! Можаш дарэчы намачыць рыльца, пасля кiбернетычнага пекла!
  Мiрабела прайграла жэст, перад ёй паѓстала шклянка з сокам, ёмiстасць праспявала:
  - Калi трэба падсiлкавацца, то зараз жа падкрэпiс! Ты мацнейшы за каршун птушка, як снарад фатонны ѓ вышыню!
  Дзяѓчына, не адказала, зрабiла некалькi глыткоѓ, адчуваючы прыемнасць. Ёй раптам захацелася паесцi, дзiѓнае жаданне, для iстот: што сiлкуюцца гiперплазмай i яе праявамi, але магчыма дрэмле, закладзены ѓ генах iнстынкт.
  - Можа напрыканцы дасце мне перакусiць? - Вымавiла панна-воiн з надзеяй.
  Анастасiя з клапатлiвым выглядам спытала:
  - Хочаш паесцi?
  Мiрабела адказала, дзiвячыся ѓласнай смеласцi:
  - На колькi я зразумела, у тым сусвеце куды патрапiць ваша пакорлiвая слуга, ужо нельга будзе харчавацца гiперплазмай. Значыць я павiнна абвыкаць да таго: каб ёсць - усё што ёсць i дае калорыi!
  Анастасiя з бачным паляваннем, пагадзiлася:
  - Гэта гучыць лагiчна! Патрэнiруйся, але ведай ежа патрабуе ѓмеранасцi. Калi ты моцна наясiся, твае баявыя якасцi ѓпадуць.
  - Я асвойвала iнфармацыю, аб старажытнай медыцыне! Вядома, буду кантраляваць свой апетыт. Тоѓстыя свiннi - дрэнныя байцы!
  - Ну добра калi ты зразумела! - Анастасiя пстрыкнула пальцамi i перад Мiрабелай узнiк паднос з ежай; галаграма звонкiм голасам вымавiла:
  - Натуральная ежа, сто трыццаць пяць гатункаѓ мяса, дзвесце дваццаць восем гароднiны, i трыста пяцьдзесят пяць садавiны, чатырыста сорак сыроѓ, пяцьсот семдзесят грыбоѓ. Ульра-пiца нельга не спакусiцца!
  У руках Мiрабелы ѓзнiклi ножык i вiдэлец, яны зiхацелi, быѓшы выкладзенымi рознакаляровымi камянямi. Ад сталовых прыбораѓ аддзялiлiся галаграмы, яны прынялi выгляд мушкецёраѓ-мульцяшак, з каскамi часоѓ другой сусветнай вайны на галаве.
  - Ешце шчыльна, ваша вялiкасць! - Праспявалi яны. - Наша вялiкая прынцэса, пайка без эксцэса!
  Мiрабела стала асцярожна, адрэзаць кавалачкi. Яна ела не спяшаючыся, паклаѓшы першы кавалак у рот старанна пражаваць. Дзяѓчыне хацелася: лепш адчуць смак ультра-пiцы, атрымаць асалоду ад iм. Бо яна адпраѓляецца ѓ заданне: з якога так мала шанцаѓ вярнуцца. Зрэшты цi так вялiкiя шанцы на выжыванне, у гэтай жорсткай, па сутнасцi братазабойчай вайне, калi ѓ папярэднiм баi анiгiлiравалася больш за палову армii Ракасоѓскага. Гэта ѓсё роѓна, што палохаць пасля пекла - апраметнай.
  Што можна сказаць аб пiцы! Натуральны смак, нi з чым не зблытаць. Гэта паэзiя, гiмн кулiнарыi! Калi кухары можна параѓнаць з кампазiтарам, то гэта быѓ Чайкоѓскi цi Моцарт. Мiрабела атрымлiвала асалоду ад ежай, як сэксам, страѓнiк адчуваѓ падабенства аргазму!
  Калi першыя ѓражаннi прайшлi, дзяѓчына зноѓ здабыла дарунак прамовы:
  - А як мне шукаць гiперчып? Бо ён мусiць не вельмi вялiкi?
  Гiпермаршал уключыла галаграму, перад iмi паѓстаѓ мiгатлiвы шарык, памерамi з грэцкi арэх.
  - Вось ён! Як бачыш сапраѓды невялiкi. Нават можна насiць на пальцы, калi зрабiць кольца.
  Мiрабела глыбока ѓздыхнула:
  - I як я, яго знайду! Лягчэй заваяваць галактыку галышом, чым знайсцi такi артэфакт у бязмежным светабудове.
  Анастасiя сцiснула свой хупавы кулачок:
  - Так! Але ѓ гiперчыпе вялiзныя запасы энергii. Яе праѓда цяжка зафiксаваць прыборамi, то ты павiнна адчуць, ва ѓсякiм разе калi наблiзiшся да яго!
  Мiрабела пахiтала галавой:
  - Сусвет вялiкi, трэба яшчэ здолець наблiзiцца!
  Ультра-гiпермаршал, чароѓны кат, амаль бязмежнай iмперыi, тлумачыла з цярпеннем нянькi ѓ хаце для дэфектных дзяцей:
  - А вось тут ёсць пасланне! Гiперчып абяцаѓ, што вартаму чалавеку, будзе пасылаць падказкi. Праѓда толькi ѓ тым выпадку, калi ён будзе правiльна сябе паводзiць!
  - Ого! Гэта шанец! - Узрадавалася, ззяючы вачыма Мiрабела.
  - Выдатна ты мяне зразумела, а пакуль ясi! Тваё цела пакуль дазваляе, з'есцi пiцу цалкам, без усялякiх праблем!
  Юная ваяѓнiца прапанавала:
  - Можа i вы далучыцеся?
  Анастасiя матнула галавой, цудоѓныя ѓ сваёй дзiкай сэксуальнасцi валасы закруцiлiся, абдаючы суразмоѓнiцу ветрыкам:
  - Не хачу, сябе песцiць! Наогул, я павiнна быць прыкладам устрымання i аскетызму для сваiх падначаленых i тых каго даводзiцца выхоѓваць!
  - А я?
  - Прысуджаным да смерцi нi ѓ чым не адмаѓляюць! - Паѓжартам, напаѓсур'ёзна вымавiла ультра-гiпермаршал. - Зрэшты ты вядома ж разумееш, што табе, я жадаю поспеху. I не толькi я, а таксама ѓся Вялiкая iмперыя.
  - Зразумела, гэта дазволiць, пераможна скончыць вайну! Такiя магчымасцi дае кiраванне часам! - Мiрабела закашляла, ледзь не падавiѓшыся ультра-пiцай. - Толькi гэта занадта жорстка!
  Анастасiя адразу насцярожылася, вочы засвяцiлiся мацней, тэмбр агрубеѓ:
  - Што жорстка?
  Мiрабела вымавiла роѓным голасам, хоць ёй гэта i нялёгка далося:
  - Знiшчыць цэлы сусвет, няхай нават пры гэтым нiкога не забiѓшы!
  Ультра-гiпермаршал адразу змякчыѓшы голас, заѓважыла:
  - Ну чаму, адразу знiшчыць! Можа мы прыдумаем, больш гуманны спосаб нейтралiзаваць супернiка. Цi ты не верыш у мудрасць iмператрыцы.
  Мiрабела паспяшалася, заявiць:
  - Вядома веру! Можа нават вораг капiтулюе: даведаѓшыся аб наяѓнасцi ѓ нас падобнай зброi!
  - А на якiх умовах капiтулюе? Гэта не зусiм зразумела! - Гiпермаршал пачухала кiпцiкам лобiк. - Калi разабрацца, то што мы з ворага можам атрымаць! Золата нам не трэба, рабоѓ таксама! Цi яны адмовяцца ад уласнай дзяржаѓнасцi! - Гiпермаршал прыгубiла чаек.
  - Мы можам уключыць iх склад нашай iмперыi, будуць такiмi ж вайскоѓцамi так i мы, а iх iмператрыца стане намеснiкам нашай! - Прапанавала Мiрабела.
  - Гучыць пацешна! Але не ведаю цi рэальна такое, але ѓвогуле тут вырашаць не мне, а iмператрыцы. Дарэчы магчыма, калi ѓ валадаркi будзе вольная хвiлiнка, яна зачытае табе зварот. Наогул гэта вялiкi гонар, пясчынцы з квадрыльёнаѓ, цi нават квiнтыльёнаѓ людзей мець гутарку з найвялiкшай уладаркай.
  Мiрабела нясмела пагадзiлася:
  - Ды гонар! А цi не адаб'ецца наша ѓчарашняе паражэнне, негатыѓна на ѓсiм ходзе вайны?
  Анастасiя груба абсекла:
  - Не! Гэта толькi нiкчэмная доля працэнта, ад агульнай колькасцi нашых сiл. Ня думаю што iстотна паѓплывае на ход усёй вайны. Часам мы перамагалi, часам нас. Такiх па маштабе бiтваѓ штодзень адбываецца сотнi. Сусвет вельмi вялiкi, i мы пакуль спраѓляемся з цяжарам выдаткаѓ. Ды i нараджальнасць у iнкубатарах высокая.
  Дзяѓчына ѓжо смялей выказалася:
  - Можа трэба больш актыѓна распаѓсюдзiцца па сусвеце, будаваць новыя заводы, штампаваць iнкубатары?
  Ультра-гiпермаршал кiсла ѓхмыльнулася:
  - Усё гэта робiцца, акрамя таго не забывай у iмперыi поѓна розных рос, мы iмкнемся не правакаваць iх на бунт! Сама разумееш, чым гэта багата!
  - Iстотным распыленнем сiл! - Машынальна адказала Мiрабела.
  Анастасiя адобрыла:
  - Вось менавiта! У свой час фашысты прагарэлi на тым, што зьвярэлi на акупаваных тэрыторыях. Калi спачатку насельнiцтва не асаблiва хацела iсцi ѓ партызаны, то ѓ далейшым народная вайна стала сур'ёзным фактарам. Шчыра кажучы, каб не партызаны, вайна магла працягнуцца, яшчэ год, два, занясучы яшчэ не адзiн мiльён жыццяѓ.
  Мiрабела пагадзiлася:
  - У мяне вельмi хуткая здольнасць успрымаць iнфармацыю, у Гiперiнтэрнэце я схоплiвала ѓсё! Хоць сапраѓды кажучы: шматлiкае мне здаецца вельмi спрэчным. Напрыклад подзвiгi партызан i асаблiва пiянераѓ, нейкiя непраѓдападобныя!
  Анастасiя па-фiласофску, нi ледзь не раззлаваѓшыся, заѓважыла выразнай скорагаворкай:
  - У нас няма машыны часу, каб усё праверыць! Не выключана, што многiя подзвiгi былi перабольшаныя. СССР быѓ таталiтарнай краiнай, i цалкам магчыма праѓду падфарбавалi. Але ж факт бясспрэчны: тое, што савецкiя войскi праяѓлялi масавую гераiчнасць i вучылiся ваяваць. I тое, што палкаводчае мастацтва, пастаянна ѓдасканальвалася! Бо савецкае войска наступала, не маючы пераважнай колькаснай перавагi. Напрыклад, восенню сорак другога года, фашыстаѓ было 6 мiльёнаѓ 200 тысяч салдат, а ѓ нас 6 мiльёнаѓ 600 тысяч. Гэта значыць амаль роѓныя сiлы, а калi браць якасныя характарыстыкi, то нямецкiя войскi значна мацнейшыя за нас у вывучцы i баявым вопыце. Працэнт навабранцаѓ у савецкiх войсках, быѓ куды большы чым у фашысцкiх. Акрамя таго нямецкая вiнтоѓка пераѓзыходзiла савецкую ѓ прыцэльнасцi i была лягчэйшая. Звыш таго гiтлераѓцы, мелi пераважную перавагу ѓ мабiльнасцi войскаѓ. У танках суадносiны былi крыху лепей, але найноѓшыя Т-4, па сваiх баявых якасцях ужо не саступалi нашай Т-34, а экiпажы нямецкiх танкаѓ, мелi куды больш вопыту, i цудоѓную оптыку, i вывучку! Так што нямецкiя генералы моцна прыбiраюць, калi сцвярджаюць, што СССР меѓ, ажно сямiразовая перавага ѓ сiлах. Гэта ѓвогуле не магло быць. Насельнiцтва Германii восемдзесят мiльёнаѓ, плюс Аѓстрыя, Судэткiя немцы, дыяспары ѓ еѓрапейскiх краiнах, усяго больш за сто мiльёнаѓ. Не лiчачы саюзнiкаѓ. А СССР меѓ па афiцыйных дадзеных 194 мiльёны жыхароѓ, а некаторым удакладненым ацэнкам на 7 мiльёнаѓ менш, бо дадзеныя перапiсы былi завышаныя па ѓказаннi Сталiна. Плюс яшчэ Германскiя саюзнiкi, гэта прыкладна мiльёнаѓ сто, адна Iталiя сорак восем мiльёнаѓ не лiчачы калонiй. Плюс яшчэ насельнiцтва акупаваных краiн, замежныя легiёны СС, рабочыя-рабы! Так што ѓжо ѓ сорак першым годзе, не было ѓ СССР перавагi. А восенню сорак другога года, вораг па людскiх рэсурсах пераѓзыходзiѓ Расiю амаль у два разы. Так што восень сорак другога года, гэта амаль апошнi шанц пераламаць ход вайны. Тым больш што ЗША i Англiя, актыѓна шукалi спосаб, скласцi сепаратны мiр з Нямеччынай. Мы завiслi на гранi прорвы, ды i Японiя падцягвала войскi да ѓсходнiх меж!
  Мiрабела спакойна выказала сваё меркаванне:
  - Я думаю галоѓная вiна, за паразу немцаѓ ляжыць на Гiтлеры. Калi б ён перагрупаваѓ свае войскi пад Сталiнградам, то магчыма здолеѓ бы адбiць нацiск савецкiх войскаѓ, тым больш што лiкавая перавага супернiка было невялiка. Ды i падобныя звесткi паступалi ад нямецкай разведкi. Утоена ажыццявiць перакiдку такой вялiкай колькасцi войскаѓ, па голым стэпе немагчымае. Тым больш што прыйшлося пераадолець дзве вялiкiя рэкi, Волгу i Дон.
  Анастасiя ледзь улоѓна зморшчыѓшыся, пагадзiлася:
  - Гiтлера падвяла яго цяга да акультызму. Ён сваiм астролагам, давяраѓ больш, чым генералам-прафесiяналам. Яны яму ѓпэѓнiлi, што трэба ѓзяць Сталiнград любой цаной. Тады вайна скончыцца пераможна. Вось нямецкiя войскi i збiлiся ѓ кучу пад Сталiнградам. I нiякiя папярэджаннi, на Гiтлера не дзейнiчалi! Вiдаць, занадта захапiѓся Адольф мiстыкай. Ды i ѓ сорак першым годзе пад Масквой, будзь фашысты лепш гатовы да зiмы, не вядома, чым бы справа скончылася. А так фюрар разлiчваѓ на дамову з холадам. Мiстыкi з таварыства Туле пераканалi Гiтлера, што з дапамогай вышэйшых духаѓ зробяць рускую зiму сухой i цёплай. I ён паверыѓ iм, адмовiѓшыся ад належнай падрыхтоѓкi.
  Мiрабела жвава кiѓнула:
  - Iдыёт! Нiчога не скажаш! Акрамя таго, Гiтлер дапусцiѓ яшчэ адну буйную памылку: замест таго, каб хутка адвесцi войскi на зiмовыя кватэры, лiнiю Арол - Ржэѓ, загадаѓ: нi кроку назад, бiцца ѓпарта i фанатычна! Гэта загубiла шматлiкiя дзясяткi тысяч немцаѓ, змёрзлых у акопах. Немцы аказалiся сур'ёзна аслаблены! На наша шчасце!
  - Дурасць супернiка - не заменiць уласнага ѓмення! - Ультра-гiпермаршал не вытрымаѓшы, адкусiла кавалак ультра-пiцы. - Ды гэта смак, нядрэнны, але хочаш наступным разам: мы цябе пачастуем больш раскошнай гiпер-пiцай з мiльёнам гатункаѓ мяса?
  Дзяѓчынка ѓзрадавалася:
  - Вядома хачу! А мiльярдам можна?
  Анастасiя нядбайна кiнула:
  - Можна! Калi здабудзеш гiперчып, такую зробiм спецыяльна для цябе! Наогул задаволiм сапраѓднае шоѓ, баль гарой. Можа нават заснуем ордэн у твой гонар.
  Мiрабела збянтэжылася, тварык злёгку паружавела:
  - Наогул-то, не прынята прысвойваць ордэны ѓ гонар герояѓ сучаснай вайны. Ёсць такое няпiсанае правiла якога прытрымлiваюцца, абодва бакi Вялiкай вайны. Дазволены толькi старажытныя героi!
  - Для цябе зробiм выключэнне, бо гэта сапраѓды ѓнiкальная паслуга iмперыi! А ѓвогуле, тое, што для гераiнi прыгатавала iмператрыца, будзе сюрпрызам! Марам аддавацца не трэба! Маецца быць доѓгае i жорсткае дужанне, не на жыццё, а да смерцi! Зрэшты навошта, казаць банальнасцi! - Гiпермаршал шырока ѓсмiхнулася, хоць вочы заставалiся тыгравае. - Асабiста мне твая мордачка на ордэне: здаецца куды больш сiмпатычнай, чым разбрузлая морда Кутузава, або Жукава. Наогул можа таму i вырашылi не штампаваць ордэнаѓ з партрэтамi сучасных ваяк, таму што яны занадта прыгожыя, нiводнага брыдкага твару! На iх фоне старыя героi: выглядаюць цьмяна - не эстэтычна.
  Мiрабела падправiѓшы павойныя валасы з вакуумам (смуткам) у голасе вымавiла:
  - Як шкада што сярод палкаводцаѓ старажытнай Расii, ва ѓсякiм разе буйных, няма нiводнай жанчыны. Вось напрыклад было не дрэнна, мець жанчыну-маршала падчас Вялiкай Айчыннай Вайны. Тады перамога, была б здабыта значна раней!
  Анастасiя не стала пярэчыць:
  - Магчыма падчас Вялiкай Айчыннай Вайны: шмат было дапушчана памылак. Перамагчы сапраѓды можна было раней. У прыватнасцi бяздарнае паражэнне ѓ Смаленскай бiтве, паражэнне маючы праѓзыходныя на Украiне, пралiкi падчас вясновай кампанii сорак другога года. Не кажучы аб тым: якiя магчымасцi былi выпушчаныя ѓ лютым-сакавiку сорак трэцяга! Наогул ты напэѓна вывучала, досвед другой сусветнай вайны i памылкi абодвух бакоѓ.
  - Вывучала! Паколькi кожны радавы можа даслужыцца, да ѓзроѓню камандзiра самага высока рангу, i ѓвайсцi ѓ вярхоѓную ваенную раду, нам выкладалi асновы тактыкi i стратэгii. - Дзяѓчына мiргнула, збiѓшы вейкам пылiнку ад трэснутай харчовай скарыначкi. - Жукаѓ, сапраѓды кажучы, не зусiм адэкватны палкаводзец. Атрымлiваѓ перамогi вялiкай крывёй, дзейнiчаѓ занадта прамалiнейна! Яго нават звалi "крывавая лiнейка"!
  Ультра-гiпермаршал павысiла тон:
  - А хто ѓмее перамагаць без ахвяр?! Дык ваяваць, яшчэ не навучылiся. Перамогi без страт, атрымлiваюць толькi ѓ казках, цi дрэннай фантастыцы. Што да прамалiнейнасцi, то абыходныя манеѓры тыповыя для ѓсiх войн, асаблiва механiзаваных. Жукаѓ вядома ѓ недастатковай меры, выкарыстоѓваѓ падобную тактыку, але ѓсё ж атрымаѓ нямала перамог. Асаблiва добра яму ѓдалася генiяльная аперацыя: штурм Берлiна! За два тыднi ѓдалося разграмiць групоѓку колькасцю ѓ мiльён дзвесце тысяч салдат, якая займае непрыступную лiнiю абароны! Многiя заходнiя эксперты, былi гэтым здзiѓлены, падобным поспехам. А страты не маюць значэння, у любым выпадку iх было не пазбегнуць! Наогул чаго нас, пацягнула ѓ такую дрымучую гiсторыю! Давай лепш абмяркуем, твае планы пасля пранiкнення ѓ iншы сусвет!
  Мiрабела разгубiлася:
  - А што я магу зрабiць! На ролю прафесiйнага шпiёна мяне не рыхтавалi, хаця элементарныя прыёмы разведкi, я безумоѓна ведаю!
  Анастасiя падбадзёрыла:
  - Тут я думаю, табе трэба будзе дзейнiчаць па натхненнi! Без дакладнага разлiку! Мы нават не ведаем, у якi свет ты спачатку патрапiш. Не выключана, што цябе выкiне ѓ чорную дзiрку, або на радыеактыѓныя могiлкi. Цывiлiзацыя можа быць як i жудасна адсталай, так i перакручанай! Так што будзь гатова да ѓсяго! Мы ѓ сваю чаргу можам табе: толькi пажадаць удачы!
  - А што мяне не даставяць на зоркалёце? - Спытала дзяѓчына.
  - Не! Гэтага мы пакуль зрабiць, ня можам! Цябе перакiнуць праз партал, прыблiзна ѓ цэнтр сусвету. Гэта адзiнае, што я магу табе паведамiць. Нiякай сувязi падтрымлiваць у нас няма магчымасцей! - Выдыхнула Анастасiя.
  - А як я вярнуся! Цi вяртанне не прадугледжана? - Твар Мiрабелы выцягнулася i збялела.
  Кiраѓнiк дэпартамента Любовi i Пяшчоты адказала, быццам гэта, само сабой зразумела:
  - У той кропцы, дзе цябе скiнуць застанецца аварыйны выхад. Ён цалкам здольны вярнуць назад тваё цела, разам з гiперчыпам. Гэта наша апошняе вынаходства, так што ѓ цябе будзе некаторы час для пошуку артэфакта.
  - Час самы аб'ектыѓны суддзя - яно дае слова ѓсiм i агаляе доказы! - Сказала, прыкметна ажывiѓшыся Мiрабела. - Але ѓ дадзеным выпадку, даводзiцца дзейнiчаць без плана.
  - А што ѓвогуле можна запланаваць? Любая бiтва непрадказальна! Гэта аксiёма вайны! - Анастасiю ѓжо стала раздражняць, невыносная ѓ сваёй тупасцi дзяѓчынка.
  - Iмправiзацыя - гэта аксiёма перамогi! Шаблон - тэарэма паразы! - Выказалася афарызмам Мiрабела. - Зрэшты мне хоць дадуць зброю?
  - Мы ѓзброiм цябе самай дарагой i сучаснай зброяй. У цябе некалькi вiдаѓ абароны, дакладней трыццаць тры, як у гiперсуперсалдат, але цi дапаможа гэта не ведаю! Мы ж пакуль не ѓсемагутныя, а кожны новы сусвет загадка прыроды! Зрэшты я думаю, ты не з тых, хто спачатку страляе, а потым крычыць рукi ѓ верх!
  - Так! Але калi ѓжо ѓстаноѓлена, што наша тэхнiка ѓ гэтым сусвеце бяссiльная, то навошта марнаваць рэсурсы на маё ѓзбраенне. Бо на вайне каштоѓны кожны рубель. Я ѓжо як-небудзь абыдуся, магчыма здабуду трафейнае ѓзбраенне!
  Анастасiя праглынула гiбрыд конiка i авакада, запiѓшы кроѓ памiдорнай кобры. Голас стаѓ куды званчэй:
  - Што ж! Гэта таксама нядрэнна, што ты клапоцiшся аб нашым бюджэце. Але ѓ матэрыяльных рэсурсах у нас няма нястачы, а што адбываецца са зброяй мы дакладна не ведаем. Можа табе павязе i ѓзбраенне ацалее. Акрамя таго, у выпадку траплення, на планету не прыдатную для жыцця гэта адзiнае што цябе можа абаранiць. Асаблiва калi ты патрапiш на паверхню зоркi!
  Мiрабела з прытворным страхам адказала:
  - Жах мяне гэта спапялiць!
  - Толькi не ѓ абароне ѓзроѓню ГСС! Усё будзе суперзорна! - Анастасiя лёгенька пляснула суразмоѓнiцу па плячы.
  Мiрабела даела пiцу, прамаѓчала. З аднаго боку, ёй лiслiвiла што пра яе клапоцяцца, з другога ѓсё ж былi пэѓныя дрэнныя прадчуваннi. Цi не з'яѓляецца гэта выдасканаленым спосабам смяротнага пакарання? Зрэшты: што можна сказаць аб смерцi? Гэта свайго роду загадка - нiхто з разумных людзей не верыць у казкi аб раi i пекле! Але ѓсё ж ёсць некаторыя тэорыi, ён не выключаюць пераѓвасабленнi душ пасля фiнiшу жыцця. Можа нават з перамяшчэннем у iншы сусвет? Iснуе тэорыя шматразовай люстранасцi, i вялiкага мноства паралельных мiроѓ з парным размяшчэннем сусветаѓ! А таксама розныя ценявыя вымярэннi, i субпрасторы. Наогул светабудова: аказалася куды складаней, чым думалi ѓ старажытнасцi! Але лезцi ѓ падобныя нетры не вельмi хацелася. Фiзiка стала вельмi шматузроѓневай, але безумоѓна магчымасцi матэрыi i ёй выкарыстаннi пашырэлi. З'явiлася столькi розных праяѓ гiперплазмы. Адкрыццё шостага стану матэрыi: выклiкала сапраѓдны пераварот у навуцы i тэхнiцы! Цяпер сталi магчымы самыя смелыя фантазii. Палёты ѓ космас, памiж галактыкамi, вырашэнне энергетычных i харчовых праблем. Паступова адкрывалiся i стваралiся новыя вiды гiперплазмы, у тым лiку бiяiнжынерыi стала выкарыстоѓваць iх, пры канструяваннi чалавечых целаѓ.
  Гэта зрабiла людзей несмяротнымi! Адначасова была створана наймагутная разнастайная зброя, яна дапамагла заваяваць сусьвет. Найбольшы эфект дае выкарыстанне гiперплазмы ѓ магii. Спалучэнне супертэхналогiй спецыяльных суперрэактараѓ i чараѓнiцтва, стала велiзарнай сiлай. Тым не менш магiя заставалася iрацыянальнай! Разгадаць яе прыроду да канца, не ѓдавалася нiкому! Чаму ѓ адных ёсць здольнасцi да чараѓнiцтва, а ѓ iншых, не гледзячы на ѓсе намаганнi бiяiнжынерыi няма!
  Вось сама Мiрабела, умела чараваць, але яе пазбавiлi гэтай магчымасцi! Усе чальцы абранага мiльёна валодаюць магiяй, але з дапамогай адмысловага выпраменьвання, гэтыя здольнасцi можна прытушыць. А не цi папрасiць ультра-гiпермаршала, вярнуць ёй, хоць бы частка магiчнай сiлы?
  - Маё заданне вельмi важнае! Я б хацела, хоць нешта ѓмець, на той выпадак, калi маё ѓзбраенне апынецца бескарысным. - Папрасiла дзяѓчына. - Бо магiя добрая дапамога!
  Анастасiя з дрэнна ѓтоенай прыкрасцю, адказала:
  - Гэта мы ѓжо зрабiлi, калi ты была ѓ вiртуальнай апраметнай, правялi поѓную апрацоѓку.
  - Чаму тады я гэтага не адчуваю? - Здзiвiлася дзяѓчына.
  - Здольнасцi да магii выявяцца праз некаторы час! - Абсекла кiраѓнiк дэпартамента Любовi i Пяшчоты.
  -Колькi?
  - У розны людзей па-рознаму! Не трэба надта спяшацца. Антывыпраменьванне з дапамогай якога цябе спрасцiлi, было занадта моцным, каб адразу нейтралiзаваць усе наступствы. Так што супакойся дзяѓчынка!
  Мiрабела цяжка ѓздыхнула:
  - Я магу загiнуць, так i не выявiѓшы ѓсiх здольнасцяѓ?
  Ультра-гiпермаршал адкiнулася ѓ крэсле, выпусцiѓшы сноп маляѓнiчых iскраѓ з-за рота:
  - Ты можаш быць анiгiляваная i на фронце. Наогул некаторыя трусы аддаюць перавагу жыць i пакутуе ѓ анты-войсках, чым загiнуць за Святую Айчыну. Хаця я думаю ты не з тых. А здольнасцi могуць праявiцца i праз два тыднi, месяц, год! Тут у кожнага iндывiдуальна. Хлапчукi звычайна хутчэй аднаѓляюцца, чым дзяѓчынкi! А чаму шмат што ёсць тэорый, табе iх слухаць будзе не цiкава!
  Мiрабела нечакана пагадзiлася:
  - Шчыра кажучы, мне б хацелася, каб мяне адправiлi хутчэй!
  Анастасiя паклiкала тэлепатычным iмпульсам гiбрыд дыяментавага матыля i залатой рыбкi, i прынялася лiзаць яе трыма сваiмi мовы. Адна мова чырвоная, другая фiялетавая, трэцяя жоѓтая. Голас тым не менш застаѓся выразным i нават стаѓ выразней:
  - Цяпер iдзе зарадка гiперрэактара, каб цябе перакiнуць трэба выдаткаваць энергii, месячнага рацыёну цэлай iндустрыяльнай планеты. Вялiкая пятля вельмi цяжкадаступны сусвет. Так што дзяѓчынка, ты нам абыходзiшся вельмi дорага. Не ведаю: як цябе пакараюць у выпадку правалу?
  - Правал - гэта ѓсё роѓна смерць! - Нядбайна адмахнулася Мiрабела.
  Настасся сказала змянiѓшы танальнасць да нiзкага, сакавiтага басу:
  - Так, але ёсць магчымасць цябе выняць. У прыватнасцi зараз iдзе спрэчка: цi варта здабываць з субпрасторы Адольфа Гiтлера, каб адразу судзiць i пакараць цi пачакаць заканчэння вайны.
  - А чаму не зараз? - Мiрабела злiзала з пальчыкаѓ сумесь соку i тлушчу, раскошнай стравы (яна наогул ела цi ледзь не ѓ першы раз)
  - Гiтлера занадта многiя праклiналi, i выняць яго асобасны файл з адмоѓнага вымярэння вельмi складана! Выдаткi энергii вялiкiя, а сама ведаеш падчас вайны лiшнiх рэсурсаѓ няма! - Ультра-гiпермаршал адкусiла крылатай рыбешку галаву, i маментальна зжавала.
  - Гэта зразумела, але калi вайна скончыцца, што з iм будзе! - Мiрабела нават здзiвiлася, лiзаць пальчыкi цi ледзь не прыемней, чым ёсць саму пiцу.
  - Вырашыць народны суд! Хутчэй адправяць навечна ѓ апраметную, накшталт той якой ты нядаѓна атрымлiвала асалоду ад! - Зло абсекла Анастасiя.
  - Брр! Цi не занадта жорстка? - Дзяѓчынка раптам адчула сябе выкiнутай у вакуум.
  - А ты што не ведаеш гiсторыi, колькi па вiне Гiтлера пралiлося славянскай крывi! Яго трэба вельмi жорстка пакараць, па справядлiвасцi. - Ультра-маршал мабыць у лютасцi праглынула рэшткi рыбнай матылi. Абломак крылца ѓпаѓ на падлогу i зараз выпарыѓся.
  Мiрабела спакойна заѓважыла:
  - Я чытала Гiтлера, у тым лiку малавядомыя працы! Не думаю што ён скончаны маньяк або апошнi мярзотнiк!
  Анастасiя падобна, здзiвiлася:
  - Гэта чаму?
  Мiрабела стала паспешна тлумачыць (не кожны валодае падобнай дасведчанасцю, гэта не вучаць у акадэмiях), наогул iх размова толькi здавалася доѓгай, а на самой справе заняѓ не больш за тры секунды.
  - Ён зусiм не супраць культуры. Наадварот патрабаваѓ развiваць навуку, школы, тэатры, высоѓваць на верх прыстойных i здольных людзей. Гiтлер жадаѓ насадзiць арыйскую, чыстую культуру, прывiць iншым народам дысцыплiну i акуратнасць! Акрамя таго, Гiтлер зусiм не марыѓ аб сусветным панаваннi, ён хацеѓ вялiкай iмперыi, з пэѓнымi межамi. Ды i планаѓ пагалоѓнага знiшчэння славян, у яго не было! Наадварот Адольф меркаваѓ, што пад нямецкiм кiраваннем, рускiя i iншыя народы, будуць жыць лепш, чым пры Сталiне. Акрамя таго фашысты знайшлi аптымальныя суадносiны памiж капiталiзмам i сацыялiзмам. У прыватнасцi нямецкiя працоѓныя карысталiся шырокiмi прывiлеямi, а капiталiсты былi iстотна абмежаваны ѓ даходах. Наогул зараз у нашай iмперыi, няма прыватнасць уласнасцi на сродкi вытворчасцi. Усе заводы iмперскiя i ѓ iх служаць салдаты эканамiчных войскаѓ. Але хiба гэта не спараджае бюракратызацыi?
  Анастасiя абарвала
  - Не дурненька! Гiперплазменныя кампутары займаюцца планаваннем, бюракратычная праца, лiмiтава рацыяналiзаваны! Уся эканомiка даволi дакладна кiруецца камандзiрамi. Гэта ѓ часы СССР, узнiкалi праблемы з-за неразвiтай электронiкi. Калi б не слабасць, дакладней здрада Гарбачова i Ельцына, наша савецкая iмперыя стала б найбагацейшай у свеце! Зрэшты пры Сталiне была высокая дынамiка вытворчасцi, нягледзячы на адсутнасць электронiкi! Дарэчы я размаѓляла са Сталiнам. Генетычныя даследаваннi паказалi, што ён рускi па бацьку сын палярнiка i дваранiна Пржэвальскага! Для свайго часу надзвычай адораны чалавек, разумнейшы за практычна ѓсiх сваiх военачальнiкаѓ. Будзь усе нашы палкаводцы такiмi як ён, вайна з Германiяй працягнулася не больш за паѓгода. Нават у выпадку раптоѓнага нападу! Колькi перамог мы выпусцiлi!
  - Навошта шкадаваць аб гэтым? - Сказала, апусцiѓшы погляд Мiрабела. - Хiба можна паправiць?
  - З дапамогай супермашыны часу ѓсё можна! Ты дзяѓчынка я бачу: не вельмi гэта разумееш.
  - Я разумею! Калi б раней i меншай крывёй перамаглi фашыстаѓ, то быѓ шанц, разграмiць ЗША i заваяваць увесь свет! У гэтым выпадку зорная экспансiя пачалася значна раней i ѓ вайне з Вялiкарасiяй мы б мелi фору! - Так? - Мiрабела была рада паказаць сваю эрудыцыю!
  Гiпермаршал адкусiѓшы вострыя канцы вiдэльцы (тая пiскнула), пагадзiлася:
  - Ды iстотную, i маглi хутка перамагчы! Зрэшты улiчваючы нашу люстранасць, магчыма што i ѓ iх ход гiсторыi змянiѓся. Тут увогуле поѓна розных альтэрнатывак. Калi б забiлi ѓ маладосцi Чынгiсхана, то не было нашэсця Батыя! З iншага боку былая Кiеѓская Русь была раздробненай, i невядома калi б з'явiѓся князь, здольны яе аб'яднаць. Успомнi як люта: пасля развалу савецкага саюза канфлiктавалi Украiна i Расiя.
  - Але потым аб'ядналiся! - Уставiла Мiрабела
  - Пасля цяжкай вайны!
  - Вайна натуральны стан чалавека!
  - Вядома! Але блага, калi яна iдзе памiж братамi! - Анастасiя прыкрыла вочы далонню.
  - Хто б казаѓ! - Абурылася Мiрабела.
  Ультра-гiпермаршал абарваѓ:
  - Я так сказала! Але ѓвогуле думаеш, мне прыемна ѓсведамляць што ѓ баях гiнуць такiя ж рускiя хлопцы i дзяѓчаты, як i я! Сваю сястрычку стукнуць балюча!
  Дзяѓчынка ѓзлавалася:
  - У нас уся вайна суцэльныя ѓдары! Нечым самакатаванне нагадвае! I галоѓнае пазбаѓленае сэнсу.
  Анастасiя захацела было адказаць, як усё памяшканне залiло да болю асляпляльнае, чырвонае святло i загучала бравурная музыка!
  - Смiрна! Iмператрыца на сувязi! - Суха буркнула ультра-гiпермаршал.
  Перад iмi ѓзнiкла велiчная галаграма. Iмператрыца была скафандры падобным на рыцарскiя даспехi. Галава прычынена шлемам: асобы i валасоѓ не вiдаць! Фiгура атлетычная, але ѓ скафандры не зразумець мужчынская цi жаночая! Наогул асобы дзеючага iмператара: нiхто з простых смяротных, не бачыѓ. Партрэты i вiдэамалюнкi не стваралi. Нават сапраѓднае iмя ѓладара было старанна засцерагальнай таямнiцай, за выключэнне вузкага кола абраных. Чаму такiя сур'ёзныя абмежаваннi? Адказ элементарны! Каб супернiк падчас вайны не здолеѓ скарыстацца магiяй цi гiпертэхнамагiяй, здольнай паѓплываць на рашэннi iмператара. Бо нават дакладная дата стварэння (нараджэння) лiдэра: абсалютна канфiдэнцыйная, бо з дапамогай гараскопа можна вылiчыць асаблiвасцi характару, каб кiраваць, прадбачыць хады цi прычынiць шкоду. Па чутках iмператрыца, была казачна цудоѓнай, але ѓсё калi ѓсе жанчыны вечна маладыя i прыгожыя, гэта не так кiдаецца ѓ вочы. Мiрабела таксама пышная, на выгляд ёй гадоѓ дваццаць i яна цалкам здольная, перамагчы на конкурсе мiсiс сусвет.
  Iмператрыца вымавiла вельмi нiзкiм, грамавым ( нiбы спявае зараз хор) басам ( электронiка вiдавочна змянiла голас).
  - Я рада вiтаць сваiх пакорлiвых слуг!
  - Слава Найвялiкшай Свяшчэннай Расii! Ды выканацца воля iмператара! - крыкнулi абедзве ваяѓнiцы ѓскiнуѓшы рукi ѓ салюце.
  Уладарка ветлiва адказала:
  - I вам слава сцiплыя воiны! Бо на такiх як вы i трымаецца ѓвесь сусвет! Спадзяюся вам не трэба тлумачыць лiшнi раз важнасць задання?
  Мiрабела кiѓнула:
  - На мяне нiбы павесiлi ѓсю светабудову!
  Галаграма стала буйней, даспехi зазiхацелi:
  - Квазарна (выдатна) радавая! Цяпер табе трэба яшчэ сёе-тое растлумачыць! Мы не збiраемся пагалоѓна знiшчаць Вялiкарасiю. Гэта хоць i выючы, але братэрскi народ! Але калi ты занадта затрымаешся i мiсiя твая, ну можа нават i iншых нашых агентаѓ правалiцца, то мы ѓжывем супраць супернiка найновая, наймагутная зброя. Яго прынцыпы надзвычайны сакрэт, але сiла разбурэння такая, што можна знiшчаць звышскопiшча галактык. Працiѓнiк таксама вядзе паралельныя распрацоѓкi, хутка ѓ яго будзе гатова такая зброя. У гэтым выпадку галоѓную ролю адыграе, хто нанясе ѓдар першым. Так што чакай застаецца не так ужо i шмат!
  Мiрабела страшна збялела, з вуснаѓ сарвалася:
  - Я буду спяшацца!
  Iмператрыца супакоiла, голас стаѓ далiкатней:
  - Паспяшайся - не спяшаючыся! Звышзброя пакуль не гатова i супернiк з дапамогай сваiх шпiёнаѓ i дыверсантаѓ усяляк тармозiць працы. Мы таксама не застаемся ѓ даѓгу! Iдзе абмен ударамi! Вайна як бокс, толькi пасля накаѓту - рукi не пацiскаюць!
  - Значыць!
  - Не занадта спяшайся, i беражы сваё жыццё дзяѓчынка! Ты ж такая добрая, твой каэфiцыент гуманнасцi зашкальвае! - Iмператрыца павярнулася вакол сваёй восi, яе даспехi блiснулi, як сотня зорак.
  Ультра-гiпермаршал нясмела спытала:
  - Зброю ёй выдаць?
  - Вядома! Усё па апошнiм слове тэхнiкi! Наогул у нас нават некаторая перавытворчасць узбраення, хутчэй за бракуе людзей.
  Анастасiя пакланiлася:
  - Ультразорна! Не магу вас больш затрымлiваць найвялiкшая з найвялiкшых!
  Iмператрыца пакрыѓдзiлася, у голасе пачулiся капрызныя ноткi:
  - А хiба вам не падабацца мець зносiны з iмператарам! Бо гэта таксама большае дасягненне, быць побач з правадыром! Што засмуцiлiся орлiкi! Што скажаце хлопцы-квазарата!
  - Вядома зносiны з вамi вялiкае задавальненне! - Заявiла Мiрабела. - Гэта нiбы слухаеш дзiѓную музыку, пералiвы мелодый. Хоць няма падобнае параѓнанне занадта бледнае, каб апiсаць наколькi мы здзiѓлены вашым iнтэлектам!
  Уладарка сусвету, змянiла тон, яе голас стаѓ куды больш жаноцкiм:
  - У тваiх словах чуваць прыхаваная насмешка, але мне падабацца што ты мяне не баiшся. Баязлiвасць самы вялiкi недахоп салдата. Недахоп розуму, яшчэ можа кампенсаваць кампутар, але нiякая тэхнiка не заменiць адвагi! - Iмператрыца выпусцiла трайную маланку, паветра заiскрыла, нiбы зiхацяць сняжынкi, Мiрабела адчула жар.
  - Ды я згодна, о вялiкая валадарка! Хоць калi шчыра казаць, разумны баязлiвец прыносiць часам больш карысцi iмперыi, чым адважны дурань!
  Iмператрыца з яхiдцай заѓважыла:
  - Ты маеш рацыю! Калi ѓлiчыць што нябожчыкi, не могуць бiцца! Мёртвы салдат гэта заѓсёды дрэнны салдат! - Магутная iмператрыца ѓжо фактычна грукатала. - Ведаеш, ты не баiшся спрачацца з той, што можа цэлы трыльён цi нават квадрыльён такiх як ты, адправiць у вечнае пакута апраметнай. Гэта сведчыць аб тым, што дзяѓчына здольная адыходзiць, ад шаблону ѓ мысленнi. Нажаль большасць нашых салдат: толькi прылада артыкулам прадугледжаны.
  Мiрабела мякка запярэчыла:
  - Яны разумныя, адукаваныя i вельмi эрудзiраваныя! Не трэба казаць дрэннае, аб маiх таварышах. Усе яны прайшлi добрую школу!
  - Вайна добрая школа, толькi ѓ выпадку памылкi, iспыты не пераздасi! - Iмператрыца ѓстала дагары нагамi, упёршыся ѓ якая выпускае шматгамнае выпраменьванне гiрлянду. - Наогул у нашай армii дурняѓ няма! Гэта сур'ёзная сiстэма падрыхтоѓкi з генетычным адборам. Карацей кажучы мой фатончык, скажы я прыгожая?!
  Мiрабела не ѓтрымалася, ад прыколу:
  - Вельмi, асаблiва ѓ даспехах, яны так зiхацяць, проста прыемна глядзець! Нешта накшталт старажытнага грылю!
  Iмператрыца захавала спакой, нават падобна ѓзрадавалася:
  - Гэта добра, што ѓ цябе ёсць вобразнае мысленне. Значна горш, калi людзi не могуць звязаць двух слоѓ, асаблiва ѓ прысутнасцi ѓлады! Ну добра прыгожая i далiкатная, весцi з табой дыскусiю некалi. Хаця напрыклад скажы: чаго заѓсёды не хапае, i ад чаго ѓвесь час ванiтуе!
  - Улада! - Хутка адказала Мiрабела.
  Уладарка здзiвiлася, па скафандры прабегла зялёная хваля:
  - Ого! А ѓ казарме вас гэтаму не вучылi! Як ты здагадалася?
  - Метадам дэдукцыi! - Адказала дзяѓчына.
  - Гэта як? Можаш удакладнiць!? - Iмператрыца прайграла пальчыкам: магiчны фантом, у выглядзе гiбрыда дзьмухаѓца i краба, са шпагай у руках.
  Не сумеѓшыся, Мiрабела адказала:
  - Улады заѓсёды не хапае, а ад адказнасцi ванiтуе! Гэта аксiёма! Наогул трымаць на плячах сусвет - гэта так цяжка!
  Гiбрыд дзьмухаѓца i краба, сашчапiѓся з раптоѓна ѓзнiклай сумессю лiсы i дзiкабраза, акрамя шпагi ѓ ход пайшлi яшчэ некалькi iнструментаѓ, на выгляд хутчэй музычных, чым баявых:
  - Калi рацыянальна размеркаваць адказнасць, то ѓсё не так ужо i цяжка. Дзяржаѓны механiзм, адладжаны да дасканаласцi. Гэта свайго роду вадаспад, нягледзячы на ѓсю ѓяѓную iмклiвасць, суцэль стабiльная сiстэма. - Заѓважыла, паслаѓшы з вока пульсар (ён адразу ж бясшумна ѓзарваѓся) iмператрыца:
  - Параѓнанне сiстэмы ѓлады з фантанам, калi бруя б'е ѓверх, куды больш дарэчы! - Запярэчыла, сама дзiвячыся сваёй смеласцi Мiрабела.
  - Чароѓна дзяѓчынка са мной спрачаецца. Гэта як у казцы пра Алiсу Адмарожаную! Тая так адважвалася каралеве, што яна замуравала яе ѓ тоѓшчу лёду! - Другi магiчны пульсар, быѓ яшчэ буйнейшы i ярчэйшы за першы i ѓ форме вострых кутоѓ.
  - А чаму не цвёрдага вадароду!?
  - Не хацела рабiць з яе натуральную бландынку! - Мiльгануѓ фантом гiбрыда голай дзяѓчынкi i незвычайна яркага мухамора.
  Мiрабела не ѓтрымалася, захiхiкала:
  - Кажуць у бландынак вельмi арыгiнальнае мысленне!
  Уладарка сусвету зараз запалiла яшчэ тузiн чароѓных праекцый:
  - Тыпу дурная як бландынка! Але ж i ѓ цябе ад прыроды валасы сумесь жэмчугу i золата! Гiперквазарна! Спадзяюся яшчэ сустрэнемся! Ты мне вельмi спадабалася! - Велiчэнская галаграма ѓспыхнула каметай i знiкла разам з фантомамi.
  Мiрабела пакланiлася i шапнула:
  - Дзiѓна, уладарка сусвету падобная на дурнiцу!
  Ультра-гiпермаршал махнула рукой:
  - Проста яна гаворыць з пачуццём гумару, а наогул, калi б ты пабыла ѓ шкуры iмператара, зразумела што па чым! Тады магла ацанiць просты чалавечы жарт.
  - Я яе не асуджаю! Калi столькi праблем, вельмi хочацца падурэць.
  Наста паслала тэлепатычны iмпульс, ёй адказалi:
  - Увесь час, пакуль мы дабяромся да ѓваходу ѓ партал будзе ѓсё гатова!
  - Нарэшце! Чаканне чаго невядомага заѓсёды пакутлiва! Нервы плавяцца! - Адчайна вымавiла Мiрабела.
  Абедзве дзяѓчыны (хоць адной з iх, ужо перавалiла за чатырыста цыклаѓ) у суправаджэннi тузiна баявых, жахлiвых з паѓсотняй разнастайных прылад робатаѓ, накiравалiся ѓ iншы канец планетарнай сiстэмы. Iх акампанаваѓ узвод тэтралетаѓ.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 15.
  Рабы ѓтаропiлiся на напаѓголых дзяѓчын i тут жа атрымалi бiзунамi:
  - Не глядзець! Вашаму племю не належыць!
  Нявольнiкам прыйшлося падцягнуцца. Як нi дзiѓна да хлапчукоѓ, стаѓленне было больш лiберальнае. Iм дазволiлi падысцi блiжэй i з захапленнем разглядаць дзяѓчат. Потныя аголеныя целы блiшчалi, поѓныя, злёгку падрапаныя грудзi сiмпатычных дзевак трэслiся.
  Галоѓны гандляр Ахмед пазяхнуѓ:
  - Не, гэта не тое! Проста жаночая барацьба, вось куды лепш было на мячах. Паклiчце старэйшыну.
  - Ён ужо iдзе!
  Сапраѓды з'явiѓся кiраѓнiк паселiшча. Ён быѓ у тозе i з доѓгай сiвой барадой, маршчынiсты твар амаль чорны. Драѓляныя туфлi цокалi па камянях.
  - Вiтаю цябе Ахмед! Будзеш начаваць цi так праездам?
  Працагандляр раѓнуѓ:
  - Праездам! Слухай зрабi мне невялiкае паданне, а то сумна! Разбойнiкi мне не трапляюцца, а рука засумавала па мячы.
  Стары кiѓнуѓ галавой:
  - Сам будзеш бiцца цi няхай нашы памахаюць:!
  Ахмед паглядзеѓ памiж пальцаѓ з нанiзанымi пярсцёнкамi, i вырашыѓ:
  - Ды лепш сам! Забiць iншага большае задавальненне, чым проста глядзець на смерць.
  Старэйшына натхнiѓся:
  - Значыць лiтасцi не будзе! Толькi да смерцi!
  Гандляр гандляра выскалiѓся:
  - Вось менавiта Пiлон. Цi ты думаеш, з мяне дастаткова, будзе толькi паранiць!
  Старэйшына пачухаѓ бараду:
  - За гэта трэба плацiць! Юныя дзяѓчыны каштуюць ад двухсот i да пяцiдзесяцi срэбных шлемаѓ, нажаль на рабыняѓ велiзарны попыт! Але мужчыны таннейшыя, ад ста да трыццацi, а хлопчыкi i зусiм пойдуць за дваццатку!
  Ахмед абарваѓ:
  - Тады лепш хлопчыка! Грошы трэба берагчы.
  Пiлон узрадаваѓся:
  - Твая воля, хлапчукi каштуюць амаль нiчога, акрамя таго iх шмат i цяжка пракармiць. Зараз кiнем жэрабя.
  Ахмед ухмыльнуѓся:
  - Толькi хутчэй я не прывык доѓга чакаць.
  Адабраѓшы хлапчукоѓ старэйшых за дзесяць гадоѓ з самых бедных сем'яѓ, Пiлон загадаѓ цягнуць саломiнкi. У каго самая кароткая той i павiнен бiцца. Хлапчукi ѓвогуле паводзiлi сябе як i пакладзена ѓ iх узросце шумна, але смела. Нiхто не хiтраваѓ, павiнна быць паядынак на мячах уяѓляѓся iм пацешнай гульнёй. Перамог даволi мускулiсты, асмуглы дзяцюк гадоѓ чатырнаццацi. Яму далi ѓ рукi лёгкi меч, на галаву капнулi масла. Дзятва стала наперабой даваць парады. Ахмед абраѓ сабе даѓжэйшы i цяжкi меч усмiхаѓся. Ён быѓ нядрэнным фехтавальшчыкам i быѓ больш чым упэѓнены ѓ перамозе на хлапчуком, якi калi i меѓ досвед, то толькi бiтваѓ на палках. Зрэшты калi дзяцюк умее нешта больш, то Ахмеда гэта толькi ѓзрадуе, цiкавей пацешыцца.
  Рабам раздалi па сакавiтаму якi нагадвае памялу садавiне, толькi скурка была шурпатай i больш тонкай, яна лёгка здымалася. На смак значна саладзей, нешта накшталт апельсiна, але больш высокай якасцi. Янка ѓ думках падзякаваѓ дэманам: што яны адправiлi яго ѓ цёплы, як сочынскi курорт свет, дзе не даводзiцца галадаць i няма страшных камароѓ. Мабыць наяѓнасць некалькiх сонцаѓ спрыяльна адбiвалася на флоры i фауне. Янка глядзеѓ i ѓ той жа час спачуваѓ падлетку, якому даводзiлася бiцца з гандляром. Цi можа ён выстаяць супраць такой махiны, амаль два метры ростам i не пакрыѓджаным хуткасцю i рэакцыяй. Праѓда галiвудскiм фiльмам: як правiла часцей перамагаюць маленькiя байцы. Як правiла адмоѓны персанаж: куды вышэй ростам i больш важыць, чым дадатны. Свайго роду традыцыя кiнаiндустрыi! Але ж жыццё куды больш суровае за Галiвуд i гандляр не такi дурань: каб бiцца, не будучы ѓпэѓненым ва ѓласнай абсалютнай перавазе.
  Частка вольных ад працы жыхароѓ вёскi, у асноѓным дзяцей сабралася палюбавацца рэдкiм вiдовiшчам. Бо не дужанне i не кулачны бой, бiтва да смерцi! Тым не менш дзецi складалi стаѓкi, як правiлы на якую-небудзь дробязь, жукоѓ, самаробныя цацкi, цi лёгкiя фiзiчныя пакараннi, шчаѓбаны, удар у нагой зад, скачок з дрэва, цi проста аплявуха. Рабы-падлеткi: у якiх нi чаго не было таксама заключалi заклад, на шчыпкi, шчаѓбаны i iншую драбнiцу. Паколькi Янка сядзеѓ на павозцы, то з iм заклад нiхто не заключаѓ, а падыходзiць да хлапчукоѓ не хацеѓ.
  У перамогу простага вясковага хлапчука: над дарослым умелым байцом, ён не верыѓ, а ставiць на жорсткага Ахмеда не хацелася.
  Пратрубiѓ рог i сутычка пачалася. Ахмед важыѓ, не менш за сто трыццаць кiлаграм, гэта значыць у трое больш за хлапчука, якi для сваiх чатырнаццацi гадоѓ, быѓ амаль эталоннага памеру.
  Гандляр прабурчаѓ:
  - Што шакалёнак, хочаш сталi пад рабро.
  Хлапчук годна i смела адказаѓ:
  - Пад тваё!
  Ахмед раѓнуѓ i паспрабаваѓ стукнуць ботам, але хлапчук паспеѓ парыраваць i нават зачапiѓ нагу. Калi б у пацана быѓ больш востры меч, была б не жартоѓная рана. Гандляр вылаяѓся:
  - Рабскi гной!
  - Тоѓстае чэрава! - Адказаѓ хлапчук.
  Ахмед нанёс удар, але дзяцюк спрытна адскочыѓ. Невялiкае, гнуткае цела было рухомым, акрамя таго калi на табе: толькi насцегнавая павязка, рухацца вельмi лёгка.
  Ахмед зрэшты быѓ дасведчаны баец, ён рухаѓся не спяшаючыся, слушна лiчачы: што шчанюк ад яго не сыдзе. Хлапчук абраѓ адзiна дакладную тактыку: сталага адыходу.
  Гэта нагадвала пагоню тоѓстага ката, за шустрай мышкай.
  Ахмед выставiѓ наперад меч, ледзь адштурхоѓваѓся шкарпэткамi ботаѓ, сочачы за супернiкаѓ.
  - Шакалёнак, скуголiш i баiшся.
  Хлопчык у адказ:
  - Што барабан буркуеш i пыхкаеш!
  Ахмед рушыѓ крыху хутчэй i яго клiнок паспеѓ распароць хлопчыку грудзi. Зрэшты не гледзячы на капаючую кроѓ, гэта была ѓсяго толькi драпiна.
  - Ты сячэшся як дзяѓчынка!
  Ахмед у лютасцi ѓрэзаѓ, ды з такой сiлай што хлопчык ледзь не выпусцiѓ меч, упаѓ, але хутка ѓскочыѓ.
  - Не дагонiш!
  У Янка ѓзнiклi ѓ галаве асацыяцыi з вядомым фiльмам Бурацiна, там таксама за маленькiм чалавечкам, бегаѓ вялiкi Карабас. У фiльме ѓсё скончылася добра, бараду зашчымелi, Карабаса закiдалi шышкамi. Тут у Янкi ѓзнiклi не жартоѓныя праблемы, мачавая бурбалка пасля збана з вельмi прыемным сокам, рэзка ѓзбунтаваѓся, а вельмi не хацелася, прапускаць вiдовiшча бою. Бо калi б'юцца на мячах, усё можа скончыцца ѓ адзiн момант.
  - Я не маленькi, магу i пацярпець!
  Ахмед працягваѓ наступаць, хлопчык якому надакучыла ѓцякаць, спрабаваѓ, размахваючы атакаваць. Ён быѓ хуткi i спрытны як i пакладзена падлетку, якi з ранняга дзяцiнства, шмат фiзiчна працаваѓ i бегаѓ, не ведаючы такой мукi: як сядзенне за партай! . Але вось размашыстасць рухаѓ, выдавала поѓную адсутнасць школы фехтавання. Хлопчык проста махаѓ i бiѓ, iмкнучыся патрапiць, без усялякай сiстэмы цi элементарных прыёмаѓ. Будзь у яго дасведчаны настаѓнiк i хаця б пару гадоѓ трэнiровак, Ахмед ляжаѓ бы з распоратым брухам. Але нажаль такой магчымасцi, у жабрака хлопчыка няма!
  Гандляр меѓ некалькi магчымасцяѓ, карыстаючыся азартам хлапчукi прабiць яму грудзi, цi нават адсекчы галаву. Але ён не спяшаѓся, лёгкая смерць дзёрзкага шчанюка, не ѓваходзiла ѓ яго планы.
  - Ну што смактунак! Усё тузаешся i лаешся! А зараз паглядзi: як сякуць сапраѓдныя батыры!
  - Вырадак! - крыкнуѓ хлапчукi, i атрымаѓ моцны ѓдар у плячо. Меч адразу пацяжэѓ, дзяцюк пахiснуѓся.
  - Ну што хто вырадак! - Канец мяча Ахмеда стаѓ крывавым.
  - Ты!
  - Дык атрымай яшчэ! - Ахмед умела атакаваѓ. Рукi дзецюка саслабелi i пасля чарговага выпаду, атрымаѓшы раненне ѓ руку, ён выпусцiѓ меч.
  Хлапчукi ѓскрыкнулi. Раб-падлетак спрабаваѓ уцячы, але яму ѓ грудзi ѓперлася дзве дзiды:
  - Куды шакалёнак!
  Ахмед падскочыѓ i ѓдарыѓ плазам мячом, хлопчыка па галаве:
  - Ну што супакоiѓся!
  Янка войкнуѓ, калi хлапчук упаѓ, яму здалося, што ён забiты. Убачыѓшы што галава пацана цэлая, у яго мiльганула надзея, што можа гандляр так i пакiне юнага гладыятара без прытомнасцi, а потым ён ачомаецца.
  Але мабыць мiласэрнасць не было часткай натуры Ахмеда.
  - Ану, паказытайце яго!
  Воiн з атрада гандляра дастаѓ, загадзя прыгатаваную дзiду з агню. Падышоѓ да цела, якое нерухома ляжала.
  - Ну давай чаго каштуеш!
  Воiн кiѓнуѓ, працягнуѓ дзiду, распаленае жалеза прыпякло босую пятку хлапчука.
  Пацан ѓскрыкнуѓ ад вострай болi i паспрабаваѓ ускочыць. Ахмед стукнуѓ яго кулаком у твар:
  - Куды шакалёнак!
  Хлопчык упаѓ, i яго схапiлi за рукi i ногi воiны. Ахмед узяѓ дзiду ѓ рукi сам i з задавальненнем прыпалiѓ распаленым лязом iншую пятку падлетка. Той выѓ, спрабуючы вырвацца. Астатнiя хлапчукi прыцiхлi, але глядзелi не адрываючыся. Яны самi баялiся падвергнуцца катаванню, але глядзець на мукi аднагодка, так цiкава. Не дарма на смяротнае пакаранне або лупцоѓку, заѓсёды збiраецца столькi народа.
  - Ну чаго табе неймется! Гэта ж вельмi прыемна! Цi не так! - Ахмед сунуѓ наканечнiк пад мышку хлопчыка. Пахла смажаным мясам. Зрэшты наканечнiк хутка астываѓ. Воiн падаѓ гандляру паходню. Той паднёс агонь да цёмных валасоѓ на галаве хлапчукi, яны пачалi абужвацца.
  Тут ужо не вытрымаѓ старэйшына:
  - Хопiць!
  - Што хопiць?! - Раѓнуѓ Ахмед.
  - Мы дамаѓлялiся, што ты яго проста заб'еш, а на рахунак катаванняѓ у нас дамовы не было!
  - Ах вось як! На табе яшчэ пяць сярэбраных шлемаѓ, за прыемнасць. - Гандляр шпурнуѓ грошы Пiлону. Той прагна схапiѓ iх i прабурчаѓ:
  - Можа быць дзесяць?
  - Занадта шмат хочаш! Хаця вось што... - У галаве ѓ Ахмеда мiльганула, нейкая думка. - Я забiраю гэтага раба з сабой. Ён будзе маiм хлопчыкам для бiцця. Ледзь нешта пачне чухацца цi дрэнны настрой, буду на iм вымешваць лютасьць. Табе зразумела?
  Старэйшына пакорлiва адказаѓ:
  - Мне ѓвогуле ѓсё роѓна, заб'еш ты яго цi ён будзе твой! А грошы нiколi лiшнiмi не бываюць! Хлопчыка дарэчы клiчуць Мук, сiмвалiчна, значыць ён народжаны для пакут!
  - Зробiм Муку, добрую муку! - Узрадаваѓся, аблiзваючы вусны Ахмед. - Што ж, выдатна, прывяжыце яго да астатнiх хлапчукоѓ.
  Янка, каб не бачыць катавання, саскочыѓ з воза. Ногi яшчэ не да канца зажылi, i ён абматаѓ iх анучамi. Iсцi было балюча, але боль ужо стаѓ звыклай. Пакута - дачка рабства, прычым самая першая i моцная!
  Пачуѓшы што Мука забiраюць, ён не ведаѓ радавацца цi засмучаецца. Бо быць аб'ектам павольнага катавання, не лепш чым памерцi адразу. Асаблiва, калi ѓ гэтым сусвеце пасля смерцi, ёсць не толькi пекла!
  Калi палягчаеш мачавую бурбалку, на душы станавiцца лягчэй i пачуваешся, нашмат бадзёры. Добра лепш пакуль прамаѓчаць, а то самому давядзецца стагнаць пад катаваннем!
  Караван зноѓ рушыѓ: адпачылыя рабы, крочылi больш бадзёра. Толькi аднаму Муку было не лёгка, пяткi пакрылiся буйнымi пухiрамi i крочыць прыходзiлася на шкарпэтках. Хлопчык зрэшты трымаѓся, i нават спрабаваѓ усмiхацца, не гледзячы на раны. Янка адразу адчуѓ да яго павагу. Наогул мужнасць заѓсёды шанавалася. У свой час, калi ѓ iх у школе, было сачыненне на вольную гiстарычную тэму: ён пiсаѓ некалькi лiстоѓ пра Стэньку Разiна. Пры чым з вялiкай павагай, падкрэслiѓшы, што Сцяпан не збаяѓся, нават калi яго пакаралi смерцю метадам чвартавання. Ён да канца жартаваѓ, усмiхаѓся, прыняѓшы пакутлiвую смерць, як прыемнае прыгода. Настаѓнiцы праѓда, яго сачыненне не спадабалася.
  - Стенька Разiн проста бандыт! - Крыкнула яна.
  - Народ бы не пайшоѓ за проста бандытам. Хiба людзi складаюць песнi пра нягоднiкаѓ! Стенька Разiн хацеѓ зрабiць простага селянiна i рамеснiка: годным чалавекам. Ты былы раб - вольны казак, а не быдла! Бо тое, што Разiн адмянiѓ саслоѓную няроѓнасць i загадаѓ усiх ураѓноѓваць адзiн да аднаго - гэта праѓда! Толькi сапраѓды свабодны чалавек, можа нешта тварыць i ствараць цудоѓнае. Хаця ж былi прыгонныя мастакi i паэты! I ѓ часы змрочнага сярэднявечча тварылi шэдэѓры. Але воля - гэта воля! У СССР Гарбачоѓ даѓ людзям свабоду, магчымасць глядзець на голых жанчын, чытаць Гiтлера, лаяць партыю, глядзець добрыя галiвудскiя фiльмы i што асаблiва прыемна: мульцiкi. Усё ж пакуль у ЗША здымаюць блокбастары лепш, чым у Расii. Гэта факт, i не толькi па спецэфектах. У Галiвудскiх фiльмах неяк больш напружаныя i непрадказальныя сюжэты, больш маляѓнiчыя i разнастайныя бойкi, i нешта яшчэ няѓлоѓнае, што адрознiвае большасць расiйскiх. Можа, гэта больш дабрынi, не гледзячы на кроѓ! Зрэшты савецкiя часы было нядрэннае дзiцячае кiно. Асаблiва спадабалiся Янку ваенныя фiльмы, дзе крутыя дзяцюкi накшталт яго, малоцяць дарослых фашыстаѓ, белагвардзейцаѓ, буржуяѓ! Як гэта цiкава i пацешна! У ЗША таксама ёсць фiльмы з дзецьмi-героямi, але iх неяк менш, i нечага не хапае. Можа, iдэi патрыятычнай. Вось цi можна ѓспомнiць, хоць адзiн Амерыканскi фiльм, пра другую сусветную вайну, дзе дзецi грамяць i ѓкладваюць пачкамi немцаѓ. Цi нават пра грамадзянскую часоѓ Абрагама Лiнкальна. Вось Марк Твен несумненна вялiкi пiсьменнiк, у тым лiку i дзiцячы, але так i не развiѓ выяву дзiцяцi ваяѓнiка. Аркадзь Гайдар: сёе-тое рабiѓ у гэтым напрамку, але не дастаткова. Магчыма, калi б ён не загiнуѓ у сорак першым, то выява дзiцяцi-ваяѓнiка атрымаѓ бы наступнае развiццё. Толькi адзiн расiйскi пiсьменнiк здолеѓ па-сапраѓднаму раскрыць выяву дзiцячага ваяра! Янка чытаѓ яго ѓ Iнтэрнеце. Выдатна, i вельмi крута! Дзiѓна толькi, што такога займальна хлопца не выдаюць! Хаця магчыма яшчэ i выдадуць. Вось Майстры i Маргарыту не хацелi выдаваць, а потым раман стаѓ самым лепшым i папулярным з усiх фантастычных твораѓ. Яго нават вывучалi ѓ школе, у якасцi класнага задання. Зрэшты, упершыню Майстра i Маргарыту Янка прачытаѓ: калi яму было пяць гадоѓ. Раман зрабiѓ моцнае ѓражанне на дзiця. Зрэшты натуральна: такi твор занадта, ужо мiстычны для свайго часу. Тады ѓ даваеннай савецкай Расii, атэiзм быѓ як нiколi агрэсiѓны. Колькасць таварыства ваяѓнiчых бязбожнiкаѓ: перавышала дзесяць мiльёнаѓ чалавек, калi камунiст наведваѓ служэнне, яго адразу выключалi з партыi, што аѓтаматычна вяло да арышту! А тут сам Вялiкi Сатана: разгульвае па Маскве i вырашае лёсы людзей. А пахваленае НКВД абсалютна бяссiльна супраць Воланда i яго слуг! Канечне. вялiкая аплявуха савецкай улады. Акрамя таго самi масквiчы, жыхары сталiцы, узорнай савецкай дзяржавы, паказаны прагнымi, самалюбiвымi, своекарыслiвымi, пазбаѓленымi працавiтасцi i элементарнай прыстойнасцi. А бо не такая выява савецкага чалавека, ляпiѓ Агiтпроп. Мiлiцыянеры бездапаможныя, начальства п'янае, грамадства без сумлення i прагнае! I гэта ѓ сталiцы пад мудрым кiраваннем Сталiна.
  Вядома Булгакаѓ, сёе-тое змякчаѓ. У прыватнасцi паказаѓ вар'ятню ѓзорнай установай, дзе кожны пацыент ляжыць у асобнай палаце з душам, а санiтары ветлiвыя, прычым многiя з iх чароѓныя жанчыны. Насамрэч псiхушка гэтая страшная ѓстанова, у ёй горш, чым турме. Жудасны бруд i смурод, перапоѓненыя камеры, уцiхамiрвальныя кашулi, жорсткiя санiтары-садысты! Сiлкаванне: нават горш чым турме, бо паянне раскрадаецца ѓсiмi каму не лянота. Кампанiя таксама горш, жорсткiх крымiнальнiкаѓ i маньякаѓ хапае, ды яшчэ дурылкi, дэбiлы, шызафрэнiкi дастаюць. Трэба сказаць, што большасцi турмаѓ жывуць, па паняццях:. без бязмежжа, камеры акуратныя, зэкi самi падтрымлiваюць чысцiню, нават абсталяваны пампавалкi, можна паставiць тэлевiзар, а калi ёсць грошы зрабiць еѓрарамонт. У псiхушцы куды горш, бо дурань суцэль можа памачыцца цi схадзiць па вялiкiм у пасцелю i вы ѓсё яго нюхайце. Акрамя таго ѓ турме: табе не колюць псiхатропныя прэпараты, а псiхушцы? Розную дрэнь, ад якой вельмi дрэнна, усё балiць, наступаюць сапраѓдныя, як у скончанага наркамана ломкi. Ды i для здароѓя гэта вельмi шкодна, пакутуе i сэрца, печань i ныркi, ды лiтаральна ѓсё! Не, ужо лепей сапраѓды сядзець у турме! Булгакаѓ турму не апiсвае, а псiхлячэбнiцу адлюстраваѓ у ружовых танах. Чаму ён так зрабiѓ? Напэѓна не толькi таму: што баяѓся цэнзура, а верыѓ, што савецкая ѓлада куды дабрэйшая, чалавечная i святлейшая, чым ёсць насамрэч. Кожнаму хочацца верыць у лепшае, многiя савецкiя пiсьменнiкi верылi ѓ камунiзм i змякчалi негатыѓныя праявы жыцця. Цi вы думаеце, што Гайдар не ведаѓ: што такое калектывiзацыя. Ведаѓ, але баяѓся! Зрэшты: калi не лiчыць дапушчаных перагiнаѓ, сама iдэя калектывiзацыi, была правiльнай i большая частка сялянства яе падтрымлiвала. Верылi ѓ лепшае i любiлi Сталiна. Цiкава, а як Сталiну ставiѓся сам Булгакаѓ? Бо Сталiн яго выратаваѓ, ад жорсткай расправы НКУС, i нават дазволiѓ здымаць у тэатрах п'есы Булгакава. . А ёсць столькi здольных пiсьменнiкаѓ, якiх расстралялi або згнаiлi ѓ лагерах. Наогул адбяры ѓ Булгакава Майстар i Маргарыту, яго б нiхто зараз не ведаѓ (акрамя вузкага кола спецыялiстаѓ). Пакiнь яму толькi Майстар i Маргарыта i то ведалi б усё!
  Зрэшты, у кожнага пiсьменнiка ёсць свае шэдэѓры, накшталт: Трох мушкецёраѓ Дзюма (i гэта значыць факты, яму дапамагалi iх пiсаць), цi Шэрлака Холмса Конан Дойла. У пладавiтага Жуль Верна цяжэй вылучыць раман-лiдэр, але гэта хутчэй за ѓсё "Дваццаць Тысяч лье пад вадой", як яго часцей за ѓсё экранiзавалi. З iншага боку, пасля таго як Джэкi Чан зняѓся ѓ блокбастары "У круг свет у восемдзесят дзён", мабыць гэты твор вырваѓся ѓ лiдэры пракату. Сучасных пiсьменнiкаѓ лепш не чапаць, сярод iх няма нiводнага гiганта. Акрамя таго арыгiнальныя iдэi ѓ асноѓным вычарпаныя, i практычна любога пiсьменнiка: можна абвiнавацiць у плагiяце. Iншая справа ѓ канцы дзевятнаццатага - у пачатку дваццатага стагоддзя, калi ѓздымалi свежую цалiну лiтаратуры. Ды былi, тады гiганты, а цяпер здрабнелi, i толькi адзiн, падыходзiць пад азначэнне вялiкага!
  Над Янкам праляцела вялiкая, як журавель страказа. Адзiн з лучнiкаѓ стрэлi ѓ яе i патрапiѓ. Хлапчук звярнуѓ увагу; стрэлак практычна не цэлiѓся. Стрэл на ѓскiдку кажа аб добрай вывучцы i вялiкiм досведзе. Значыць - гэта трэба ѓлiчыць калi, ён усё ж вырашыць бегчы. Толькi вось куды?
  Ахмед падсцёбнуѓ каня i пад'ехаѓшы акрыкнуѓ:
  - Ну што гульня гатова?
  - Праз гадзiну зраблю, уладар! - усклiкнуѓ Янка.
  - Дык глядзi галубок! Не справiшся, я цябе так узгрэю бiзуном, што... - Гандляр не дагаварыѓ. Пад'ехаѓшы да Мука, агрэѓ хлопчыка калючым бiзуном.
  - Што шакалёнак, у мяне цела свярбiць! - I зноѓ удар.
  Янка падумаѓ, а чаго яму не чухацца, калi гэты тып нiколi не мыецца. Нават здалёк адчуваеш, як ён смярдзiць. Смярдзiць як падла. Хлопчыкi-рабы i то куды больш ахайныя.
  Глядзець брыдка, але ѓстаць i ѓмяшацца, значыць самому патрапiць пад удары. Ах як проста патрапiць у каты: прамаѓчы, прамаѓчы, прамаѓчы!
  На шчасце наперадзе прабег пухнаты кабан i гэта адцягнула ѓвагу садыста. Мук з цяжкасцю перавёѓ дыханне, але не ѓскрыкнуѓ. Твар ледзь збялеѓ, з рассечанай скуры: сцякалi тоненькiя раѓчукi крывi. У гандляра, была адмысловая бiзун са сталёвымi зорачкамi: што рвалi скуру i мяса.
  Янка падумаѓ, што ѓсё ж добра жыць у цывiлiзаванай краiне, дзе дзяцей не лупцуюць па дробязях. У царскiя часы натуральна, была распаѓсюджана розга. Праѓда з часам лупцавалi ѓсё радзей i радзей! Дзецi пры савецкай уладзе: былi прывiлеяваным класам, iх шкадавалi, лупцоѓкi ѓ школах забаранiлi. Праѓда пры Сталiне: сталi ставiцца значна стражэй. Нават катаваннi ѓжывалi, але потым iзноѓ наступiла лiбералiзацыя. Можа нават наадварот, у школе няма дысцыплiны, поѓная безадказнасць. Зрэшты калi цябе самога лупцавалi, неяк не вельмi хочацца, падвяргаць бiчаванню iншых. Не дарма самыя перакананыя пацыфiсты, гэта тыя, хто ваяваѓ, бачыѓ смерць сваiх таварышаѓ!
  Цiкава як бы на яго месцы, паступiѓ бы якi-небудзь з пападанцаѓ: прыгоднiцкай кнiгi. Выклiкаѓ бы Ахмеда на бой?
  Гэта значыць самому загiнуць. Або як у казцы: у крытычны момант, з'яѓляецца вялiкая чараѓнiца цi ваяѓнiца. Пачынаецца сапраѓдная бiтва, дзе твой супернiк ужо нiкчэмны чарвяк.
  У жыццi больш складана. Бо тое, што з iм адбываецца: не блокбастар. I ён не ѓ сiлах раскiдаць у адзiночку варту, закалоць верхавода. Так што даводзiцца маѓчаць i цярпець. Вось калi ѓспомнiць аналогii, тое што рабiлi ѓ сярэднiя стагоддзi тыя цi iншыя героi. Адзiн памятацца лячыѓ, рабiѓ аперацыi i ѓ яго ѓсё цудоѓна атрымлiвалася. Iншы паступiѓ на каралеѓскую службу, зрабiѓшы кар'еру, трэцi стаѓ пiратам, чацвёрты...
  Зрэшты, гэта дарослыя. З дзецьмi складаней! У першую чаргу: трэба прыкiнуцца прадстаѓнiком якога-небудзь шляхетнага роду. Нажаль, тут ён першы раѓнд прайграѓ! Апусцiѓся да ѓзроѓню раба! Iншы спосаб: гэта выкарыстоѓваць веды сучаснасцi.
  Што ж, тут ён ужо сёе-тое спрабуе зрабiць. Вось даволi прыстойныя шахматы, вось-вось будуць гатовыя, а акрамя iх ён яшчэ шмат можа вынайсцi гульняѓ. Наогул, калi быць вольным чалавекам, то можна на гэтым разбагацець. Праѓда, тут шмат ад шанцавання залежыць, калi шахматы папулярныя ѓ нашым свеце, то чаму б iм не быць: чымсьцi супер у гэтым. Праѓда не дрэнна, атрымаць манапольнае права на вытворчасць шахмат, iнакш прыбытак упадзе. Можна таксама паспрабаваць з касметыкай, тут, магчыма, жанчыны гэтым не песцяцца. Зрэшты i тут трэба быць вольным чалавекам. А так лепш пакуль хаваць сваё ѓменне. Наогул часцей у мiнулым героi гiстарычных авантур: дзейнiчалi грубай сiлай. Тут вядома моцна перабольшана моц i рэальныя магчымасцi спецпрызна. Няѓжо мала выпадкаѓ, калi адборных байцоѓ, збiваюць простыя вулiчныя хулiганы. Прыстойна! Так што наiѓна лiчыць: што адзiн спецназавец, на мячах пакладзе сотню трэнiраваных байцоѓ. Янка быѓ гатовы паспрачацца, што на мячах добра падрыхтаваны i дасведчаны старажытнарымскi гладыятар, укладзе амаль любога байца спецгрупы Альфа. Ды i, супермагутнасць спецпрызна, гэта своеасаблiвы прапагандысцкi штамп. Комплекс Звышчалавека! Хоць гэта, усяго толькi звычайнае бялковае цела, ды яшчэ нярэдка п'янае! Трэба адзначыць таксама, што мардабой надакучвае! Што яшчэ можна галавой прыдумаць? Аѓтамат проста так, не вынайдзеш, тонкая праца. Ды вядома прасцейшую гармату: можна зрабiць i вырабiць порах. Але што гэта дасць? Пачнецца нечуваная вайна, пральюцца патокi крывi. I ён усё роѓна застанецца на ланцугi. Успомнiлiся прыгоды Гулiвера, як ён прапаноѓваѓ каралю волатаѓ вырабляць порах, а манарх адмовiѓся. Што ж мудрае рашэнне! Акрамя таго акрамя пораху, ёсць маса iншых небяспечных выбуховых рэчываѓ. Брр! Не справа пачынаць гонку ѓзбраенняѓ. Шкада што напрыклад элiксiрам вечнай маладосцi, ён не валодае, пакуль людзi яго эпохi - гэтага самi не ѓмеюць. Можа быць музычныя iнструменты вырабляць? Аб гэта iдэя, але спачатку здабыць свабоду!
  Тут ёсць два шляхi, уцячы або выслужыцца перад гаспадаром. Першы шлях панадлiвы, але рызыкоѓны, другi наадварот не вельмi жаданы, але больш рэальны i бяспечны. Зрэшты тут шмат, ад чалавека залежыць. Калi ѓ Ахмеда, хоць кропля сумлення?
  Закапаѓ грыбны дожджык. Сонца працягвала свяцiць. Тут Янка першы ѓбачыѓ мясцовую вясёлку. Яна была куды багацейшая, ярчэйшая, разнастайнейшая за зямную. Агульная колькасць адценняѓ, што мелася - неверагодна вялiкае.
  Нават рабы якiя яе бачылi, не раз любавалiся. Хлапчукi спрабавалi смяяцца i атрымлiвалi па спiнах бiзуном.
  Янка спытаѓ стражнiка:
  - А што ѓ вас неверагодна прыгожа падчас дажджу.
  Наймiт адказаѓ:
  - Мне тое што! Мой кашалёк ад гэтага, нi грамульку, не пацяжэе! Проста бог Фажжара гуляе!
  - Хто?
  - Фажжара цi Фаж! Боства малога святла. Такое легкадумнае i даволi слабое!
  Янка заѓважыѓ:
  - А вам, хто больш падабацца?
  Наймiт адказаѓ з натхненнем:
  - Вядома Гор! Ён вельмi моцны бог! Заступнiк воiнаѓ! Ёсць яшчэ праѓда Сетэр, але вельмi любiць крывавыя ахвяры! Каб перамагчы, трэба перабiць занадта шмат рабоѓ! А рабы гэта каштоѓнасць i багацце!
  Янка пагадзiѓся:
  - Чалавек вышэйшая каштоѓнасць!
  - Чалавек - гэта казяѓка! Як шмат ты малец не разумееш! Жаласная нiкчэмнасць чалавек.
  - А султан?
  Наймiт замахаѓ дзiдай:
  - Маѓчы няшчасны цi нас усiх пасадзяць на кол!
  Янка з прытворным спалохам усклiкнуѓ:
  - Вядома маѓчу, о вялiкi!
  - Хто вялiкi?
  - Вядома ты!
  Наймiт прыняѓ ганарлiвую выправу:
  - Я самы найвялiкшы на свеце.
  Гандляр паклiкаѓ наймiта:
  - Што ты сказаѓ?
  Той адразу скурчыѓся:
  - Я пажартаваѓ гаспадар.
  - Я так i зразумеѓ! - Ахмед падскочыѓ да наймiта i сцебануѓ наводмаш бiзуном. Той ад страху паляцеѓ са скакуна. Грымнуѓся, падняѓшы пыл, але адразу ѓскочыѓ:
  - Я ѓсё зразумеѓ гаспадар!
  - Усё зразумеѓ?
  - Так! Да найменшых дэталяѓ!
  - Вось i добра сядай, пакуль я цябе не прывязаѓ да звера.
  Наймiт не без працы ѓзлез, пры гэтым вохкаючы, вiдаць адбiѓ ныркi. Янка з цяжкасцю стрымаѓ смех: не хапала сабе нажываць яшчэ аднаго ворага.
  Ахмед пад'ехаѓ да хлапчука:
  - Ну як гульня гатова?
  - Я выразаю апошнюю фiгурку!
  - Добра мяне гэты дурань пацешыѓ, я пакуль добры i цябе дарую!
  Янка адказаѓ, з бачнай пакорай:
  - Дзякуй уладар!
  Ахмеду было гэта прыемна, але ён строга вымавiѓ:
  - Не называй мяне асаблiва пры ѓсiх уладар. Гэты зварот да султана. Клiч мяне гаспадар цi лепш пан.
  - Я зразумеѓ спадар!
  - Вось i цудоѓна! Калi пад'еду ѓ наступны раз гульня павiнна быць гатова!
  - Я пастараюся!
  Хлапчук зноѓ узяѓся за працу: Яго ѓ дадзены момант цiкавiла: цi будзе ён мясцовым чэмпiёнам у гульнi цi не. У шахмат былi свае гiганты, напрыклад Грэка, Фiлiдор, Марфi, Капабланка, Фiшэр, Каспараѓ. Зараз шахматысты i гросмайстры здрабнелi. Самы абсалютны чэмпiён, гэта кампутар. Цi дакладней па сэнсе шахматны робат! Iншыя вялiкiя чэмпiёны: нечым апярэджвалi свой час. Напрыклад Грэка, першы ѓвёѓ паняццi ахвярнай камбiнацыi, Фiлiдор ролi пешак i пазiцыйнай гульнi, Марфi дэбютнага развiцця, Стэйнiц абароны, Ласкер псiхалогii. Кожны з iх быѓ сапраѓднай асобай! Пры чым што цiкава: практычна ѓсе чэмпiёны, былi франдэрамi, рэвалюцыянерамi. Уключаючы апошняга вялiкага чэмпiёна: Гары Каспарава. Янка прагледзеѓ практычна ѓсе партыi: Гары Каспарава. У iм дзiвiла веданне дэбютаѓ, найвостры камбiнацыйны зрок, зацятасць у дужаннi за iнiцыятыву, адсутнасць страху перад партнёрамi. Шэраг зруйнавальных удараѓ, вырабiѓ супернiкам Каспараѓ! Вось здаецца аддаѓ ферзя - ад мацюка ѓцячы нельга! Ну добра да чорта лiрыку. Усё ж такi ѓ Янкi: цвёрды першы разрад, i досвед перамог над магутнымi кампутарнымi праграмамi.
  Нарэшце апошнi конь выразаны. Фу-фу! Можна прылегчы адпачыць, рукi стамiлiся!
  Янка не заѓважыѓ як заснуѓ, размарыѓ разменны тэмп. Акрамя таго: яны ѓжо перасеклi хрыбет, спусцiлiся ѓ далiну, дзе было цяплей. Янку снiѓся конны бой. Праѓда частка коней у панцырах у выглядзе смаѓжоѓ, як у мясцовых скакуноѓ.
  Янка секчыся: у яго шмат сiл, ён вялiкi i дарослы. Завальвае аднаго за iншым. Прарываецца да галоѓнага волата ѓ кароне герцага. Хлапчук робiць рэзкi намах, наносiць удар. Меч супернiка трэснуѓ, вастрыё ѓпала пад капыты. Янка зноѓ б'е...
  У гэты момант, яго абпальвае моцны боль. Хлопчык ускрыквае i расплюшчвае вочы. Пятля "ашпарыла" яго, яшчэ адзiн раз.
  - Ну як спалася саколiк!?
  Янку хацелася паслаць катаѓ далей, а то i рушыць кулаком у морду, але ён знешне пакорлiва адказаѓ:
  - Вельмi добра гаспадар!
  - Ну i выдатна! Гульня гатова?
  Хлопчык кiѓнуѓ:
  - Так, засталося, толькi пафарбаваць!
  - Дык у чым справа! Крась! - Ахмед тузаѓ губой, ад нецярпення.
  - Добра! Чорная фарба i белая знойдзецца?
  - Дайце яму! Адна на аснове вугалю, другая мелу! - Работорговец, свiснуѓ бiзуном па паветры, але бiць не стаѓ.
  Янку далi ѓ рукi пэндзаль i хлопчык пачаѓ фарбаваць. Фiгуры размаляваць проста, а вось саму дошку на клетачкi, каб былi роѓнымi... Прыйшлося павазiцца: выкарыстоѓваючы ѓ якасцi прынад, розныя галiнкi i гаплiкi. Не без цяжкасцi, Янка скончыѓ працу. А што зараз ён увойдзе ѓ гiсторыю, як першы вынаходнiк шахмат, калi вядома Ахмед: яго адкрыццё не выкрадзе. Хоць быѓ напрыклад вялiкi раб-фiлосаф Эзоп, якi стаѓ вядомы большасцi старажытных цароѓ i сучасных прэзiдэнтаѓ!
  Квадрацiкi атрымалiся не вельмi роѓныя, але нiчога сыдзе. Янка палюбаваѓся на сваю работу: нiбы не заѓважаѓ ён за сабой таленту рамеснiка, але патрэба прымусiла. Калi чалавека прыцiскае жыццё, ён часта выяѓляе выдумку i ѓтоеныя раней здольнасцi. Вось яны першыя: у гэтым сусвеце шахматы. Было нядрэнна i гадзiннiк зрабiць. А што, таксама добрая думка, на гадзiннiку можна сур'ёзна разбагацець! Калi механiзм тых, што на спружынках занадта складаны, патрабуюць вялiкага мастацтва, то сонечныя, куды прасцей, суцэль даступныя ва ѓмовах сярэднявечча. Толькi пакуль, аб гэтым маѓчок. Хлапчук расставiѓ фiгуры, успомнiѓ: што ѓ сярэднiя вякi самай рухомай фiгурай быѓ не ферзь, а слон. Яго часцей называлi блазан цi бягун. Слон гэта пазнейшая назва, падобна таму як ладдзю звалi: тура цi гармата! Яна хадзiла ѓ сярэднiя вякi толькi на два палi. Ферзь цi бiскуп на адно. Але вось зараз, лепш адразу ѓвесцi сучасныя правiлы, iнакш не быць яму мясцовым чэмпiёнам. А то прыстасоѓвайся, пад новыя правiлы, ды i тэорыя ѓ гэтым выпадку будзе iншая. Якая яшчэ гульняѓ на планеце Зямля, мае столькi сотняѓ кнiг прысвечаных тэорыi i разбору партый? Так вядома, прафесiйныя баксёры атрымлiваюць вялiкiя ганарары, багацей чым шахматысты, хоць напрыклад Фiшэр у свой час зарабiѓ мiльёны, але прыгажосць i эстэтыка непараѓнальныя. Зрэшты Фiшар часта параѓноѓваѓ шахматы з боксам. Янку даводзiлася ѓдзельнiчаць у кантактных спарынгах, але ён не любiѓ бокс. За кошт рэакцыi i хуткасцi, хлопчык нават выйграѓ школьныя спаборнiцтвы( па ачках, не адважваючыся бiць у поѓную сiлу), але адмовiѓся займацца гэтым вiдам спорту - прафесiйна. У школе даць крыѓднiку ѓ морду, сiлы ѓ яго хапала, але сэрца ѓ Янкi было добрым, ударыць слабога, нават "чмошнiка", у яго не было нiякага жадання. Праѓда зараз ён моцна пашкадаваѓ, што адмовiѓся ад баксёрскай, а яшчэ лепш кiкбаксёрскай (дзе б'юць яшчэ i нагамi) кар'еры. Зрэшты дванаццацiгадовы хлапчук, будзь ён нават чэмпiёнам мiру сярод дзяцей, цi наѓрад зладзiцца з дваццаць пяццю дасведчанымi i ѓзброенымi ваярамi. Але гаспадара Ахмеда: калi сам-насам, напэѓна зрабiѓ. У яго Янкi цудоѓная расцяжка, гнуткiя суставы, добрыя дадзеныя для баявых мастацтваѓ. Вось толькi характару яму, можа, не хапае. Неяк цяжка стукнуць чалавека па твары, прычынiць боль. Аднак у сярэднявеччы, нельга быць занадта гуманным, злопаюць, трэба адгадаваць iклы!
  Янка панюхаѓ белага ферзя, узяѓ на язык. Не, гэта не чыстая крэйда, нешта раслiннае, прыямнейшае на густ. Хлопчык зрабiѓ першы ход, перасунуѓшы чорную пешку. Янка вырашыѓ, першы ход будуць рабiць чорныя, няхай агрэсарам стануць цёмныя сiлы!
  Нiбы ѓ пацверджанне падобных думак, падзьмуѓ вечар i вялiкiя пышныя пальмы закiвалi. Хлапчук памахаѓ iм рукой. Ахмед заѓважыѓ гэты жэст i падскочыѓ да Янкi.
  - Ну як расфарбаваѓ?
  - Ды пан! Вось яны чорныя i белыя!
  Ахмед злез з смаѓжанага каня, сеѓ на вазок i акуратна падняѓ дошку.
  - А нiчога! Выглядае прыгожа! Толькi як у яе гуляць!
  Янка стаѓ, тлумачыць:
  - Трэба хадзiць фiгурамi па чарзе!
  - А чаму па чарзе! Лепш адразу кiнуцца, гуртам!
  Янка смела запярэчыѓ:
  - Не так будзе хаос, а гульня павiнна спараджаць гармонiю!
  - Вось як... Гармонiю! - Гандляр выцягнуѓ тлусты, барадаты твар.
  - Вядома ѓ ёй бо галоѓнае галава, гэтая гульня дазваляе найболей ярка выявiць, здольнасцi палкаводца. - разважлiва вымавiѓ Янка.
  Ахмед пачухаѓ верхавiну:
  - Палкаводца! Ого! Часам мне здаецца, што найлепшы палкаводзец гэта я! Асаблiва калi трэба камандаваць залатымi панцырамi!
  Янка хутка адказаѓ:
  - Трэнiроѓка нiколi не перашкодзiць, тым больш, што гэта сумленная бiтва, якая пачынаецца ѓ роѓных умовах!
  - Сумленная ты кажаш? А на вайне нельга быць сумленным. - Ахмед крутануѓ пярсцёнак на сваёй валасатай руцэ.
  - Калi ты навучышся перамагаць сумленна, то i ѓ падмане вам, не будзе роѓных!
  Ахмед пагадзiѓся:
  - Ну добра паспрабуем гуляць: штораз!
  - Кожны род войскаѓ перасоѓваецца па сваiм... - Пачаѓ Янка.
  Ахмед махнуѓ галавой:
  - Гэта занадта складана!
  - Не, займальна! Паверце мне! - З натхненнем вымавiѓ хлапчук. - Бо так i ѓ рэальнай вайне, хiба вершнiкi роѓныя пяхоце?
  Гандляр пачухаѓ нос:
  - Наогул-то дакладна! Ну добра давай тлумач правiлы.
  Янка ѓзяѓ у рукi пешку:
  - Вось гэта пяхотнiк, падчас першага ходу, ён можа пераскочыць як на адну, так i праз дзве клеткi.
  - Цiкава!
  - Але другiм ходам, ён можа зрабiць перамяшчэнне толькi на адну клетку!
  - Гэта чаму? - Ахмед нахiлiѓся нiжэй, смурод ад яго стаѓ мацнейшы.
  - Таму што пяхота: стамляецца падчас пераходу! - Янка крыху адсунуѓся, ад смярдзючага багацея.
  - А калi зрушыць яе ѓ бок!
  - Ён можа толькi пабiць iншую постаць наѓскасяк, а сам ходзiць толькi прама! - Хлапчук для пераканаѓчасцi, паказаѓ пальцам на дошцы.
  - Гэта чаму?
  - Бо пяхотнiк, калi размахвае мячом сячэ ѓ тым лiку i ѓ бок!
  Ахмеду было цiкава:
  - А чаму не прама?
  - Шчыт яму замiнае! - Знайшоѓся Янка.
  Гандляр пакалашмацiѓ хлапчука па светлых як снег, валасам:
  - Ну, ты i маленькi хiтрун! Iх больш за ѓсiх, але яны самыя слабыя!
  - Не зусiм так! Калi пешка дабярэцца да апошняй лiнii, то можа ператварыцца ѓ любую фiгуру! - Янка падняѓ руку ѓгору.
  - Як у любую? - Ахмед падобна, з гэтым быѓ не згодны.
  - Кар'ерны рост, за асаблiвыя заслугi!
  - Вось так? I нават у султана?
  - Не! Султан сан спадчынны!
  Ахмед супакоiѓся:
  - Дык я згодны, гэта куды больш справядлiва! Кажы далей якiя фiгуры.
  - Вось гэта ладдзя, яго падганяе вецер i яна можа хадзiць адразу на восем клетак: па прамой.
  - А чаму па прамой?
  - Дык дзьме вецер! Ладзёй кiруе стыхiя i палкаводзец, а ѓвогуле гэта вельмi моцная i мабiльная фiгура.
  Ахмед пакруцiѓ галавой:
  - Ды гэта падобна, сапраѓды моцная! А што яшчэ ёсць у вас! Вось гэта хто, а я ведаю скакун.
  - Ды скакун, ён скача лiтарай Г. Вось так! - Хлопчык паказаѓ ды дошцы, усмiхнуѓся.
  - Пацешна! Менавiта так! - Ахмед хiхiкнуѓ.
  - Скачкамi як конiк! - Янка ѓсмiхнуѓся яшчэ шырэй. Яго зубы некалькi буйней, чым пакладзена хлапчуку, яго ѓзросту, але iдэальна роѓныя - бялей мелу.
  - Ну добра, а гэта хто? - Працягнуѓ Ахмед.
  - Гэта слон!
  - Слон! Не надта падобны!
  Янка знайшоѓся адразу:
  - У нашым свеце: такiя вось сланы!
  - Ну i мярзота, ваш свет нiкчэмны i пачварны. - Ахмед пстрыкнуѓ хлопчыка па носе. - Вось бы табе такi хобат. Добра, а як ён ходзiць?
  Хлопчык цярплiва тлумачыѓ:
  - Наѓскасяк, праѓда на ѓсю даѓжыню дошкi!
  - А ад чаго наѓскасяк?
  - Занадта цяжкая вага схiляе ѓ бок! - Янка адчуваѓ сябе настаѓнiкам, якi тлумачыць прыладу атамнай бомбы - першаклашцы.
  - Аб гэта вельмi цiкава! А гэта што за постаць!
  Хлопчык надзьмуѓ шчокi:
  - Гэта наймацнейшая постаць, ферзь, цi галоѓны вiзiр. Ён можа хадзiць i направа, i налева i наѓскасяк.
  - А ад чаго так?
  - Вярхоѓны вiзiр часцей за ѓсё з'яѓляецца галоѓным палкаводцам, ды i ѓ многiх краiнах: рэальна кiруе краiнай. Бо часта другi, больш увагi надае кiраванню дзяржавай, чым першы! - Янка кiѓнуѓ, перамяшчаючы па клетках ферзя. - Сялявi! Стромкi хлопец!
  Ахмед паправiѓ чалму:
  - А што лагiчна! А вось гэта, я ѓжо ведаю - сам султан!
  - Так! Ён ходзiць ва ѓсе бакi, але толькi на адну клетку.
  - А чаму так слаба? - У голасе рабагандляра адчувалася расчараванне.
  - Справа ѓ тым, што занадта вялiкi цяжар, цяжар улады ѓ султана, каб праяѓляць жвавасць, акрамя таго яму ѓ паходзе, трэба цягаць з сабой цэлы гарэм! - Янка праспяваѓ. - Без жанчын жыць нельга на свеце няма! У iх сонца Мая - як сказаѓ паэт!
  Ахмед да непрыстойнасцi гучна, разрагатаѓся, нават конi кiдалiся:
  - Дасцiпна! Вельмi дасцiпна! Ну што ж зараз правiлы мне вядомыя: так можа быць згуляем?
  Янка ѓсмiхнуѓся:
  - Ну чаму не згуляць! Першымi ходзяць чорныя!
  - Тады мае i будуць чорныя! - Ахмед рашуча перасунуѓ крайнюю пешку. Зрабiѓшы ход, якi ѓ анатацыi пiшацца а7-а5.
  - Чаму вы так згулялi?
  - Пачынаю абыход з флангаѓ! - Пагардлiва прахрыпеѓ напышлiвы багацей.
  - Добра няхай так? - Янка адказаѓ Е2-Е4.
  Пачалася гульня. Ахмед вядома не ведаѓ тэорыi i проста пабудаваѓ пешкi ѓ шэраг. Натуральна справа скончылася: хуткiм мацюком.
  - Што гэта?
  - Кароль знiшчаны: значыць усё войска здаецца, такiя правiлы. - Янка развёѓ, пацямнелымi ад свежага загару рукамi.
  - А вiзiр не можа ѓзяць на сябе камандаванне? - Спытаѓ Ахмед.
  - Не! - Адсек хлопчык-стратэг.
  - Гэта чаму? - Гандляр гандляроѓ прыѓзняѓ бiзун.
  - Таму: што ён не хоча гiбелi султана. Бо караля нельга бiць, абараняць яго, да канца: святы абавязак падданых! - З запалам вымавiѓ мудры нявольнiк.
  - Рэдкая адданасць! Мне падабаецца гэта гульня! У наступны раз: табе мяне не адолець! Я цябе ... - Плётка засвiстала ѓ паветры.
  - Заматаю! Калi манарха бяруць у палон, гэта называецца мацюк! - Голыя плечы хлопчыка ѓздрыгнулi, яму хацелася пазбегнуць падобнай "ласкi".
  - Пацешнае назву! Тады давай, калi я выйграю, табе прапiшуць дзесяць гарачанькi па спiне! - Нядобра выскалiѓся Ахмед.
  - А калi я? - Янка ѓзрадаваѓся, што ѓ блiжэйшую хвiлiну, бiзун з калючымi зорачкамi, яго не пагладзiць.
  - На вячэру цябе пачастуюць мясам. Для раба: мяса вельмi вялiкi ласунак! - Ахмед памякчэѓ.
  - Iдзе! Мне i самому цiкава!
  Хлапчук расставiѓ фiгуры i пачалася новая партыя.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 16.
  Уладзiмiр i Эльфарая кружылiся вакол неѓмiручага монстра. Яны ѓжо знемагалi, а супернiк працягваѓ насядаць на iх. Падобна гiдры: замест адной ссечанай галавы, вырасталi дзве! Паспрабуй перамажы!
  Юнак атрымаѓшы чарговае рассячэнне, зрывiстым ад неймавернага напружання голасам, прапанаваѓ:
  - Заѓсёды павiнен быць спосаб: перамагчы ворага! На тое гэта i ёсць паласа перашкод, нехта абавязкова яе праходзiць i зрывае лаѓры!
  Дзяѓчына задыхаючыся, адказала:
  - Вядома: ёсць спосаб перамагчы! Што табе падказвае досвед?
  Уладзiмiр прашаптаѓ, губляючы кроплi крывi:
  - Гэты монстар - робат! Трэба знайсцi яго пульт кiравання i адключыць! Квазар у гiпердробных вымярэннях: можа патануць у напарстку.
  Эльфарая адчула надзею:
  - I дзе ён?
  - Не занадта далёка, але не ѓ самым вiдавочным месцы! - Адказаѓ Уладзiмiр, губляючы апошнiя сiлы ад раненняѓ!
  Эльфарая была, толькi крыху свяжэй за яго:
  - Давай я цябе прыкрыю, а ты пашукаеш: гэты праславуты пульт кiравання!
  - Паспрабую! - Правае вока юнака: ужо нiчога не бачыѓ, а левае завалакло ружовым туманам, i юны баец арыентаваѓся чыста iнтуiтыѓна.
  Вiртуальны монстар атакаваѓ дзяѓчыну з неймавернай сiлай, прычынiѓ ёй некалькi рассячэнняѓ. Эльфарая нясмела адступiла, у плячы зеѓрала вялiкая рана. Ногi, дакладней адна ацалелая ѓ дзяѓчыны трэслiся, але яна здолеѓ адсекчы адну з канечнасцяѓ пачвары!
  - Не так проста ты мяне не возьмеш! - Ваяѓнiца выплюнула выбiты зуб, мэта ѓ шэрагi вачэй супертвары.
  Монстар прабурчаѓ:
  - Полымя апраметнай, цябе чакае!
  Эльфарая парыравала ѓдары, але прапусцiла штурхель у нагу. Бот рассыпаѓся агалiѓшы хупавую, мускулiстыя ножку. Пальчыкi была абпалены патокам гiперплазмы.
  - Вось чарнадырнiк! - Адказала дзяѓчына. - Так робiш са мной - мой супермонстр-антыгерой! Але мне не проста зусiм - прышыць вырадка, нуль, нуль, сем!
  Рукi монстра падаѓжэлi, ён паспрабаваѓ дастаць Уладзiмiра. Юнак ад брыкнуѓся, але яму сур'ёзна зачапiлi бок. Iзноѓ палiлася кроѓ, пакiдаючы плямы на няроѓнай паверхнi. Уладзiмiр перамагаючы боль зрабiѓ сальта, прайшоѓся на руках, потым узнавiѓ чарговы выпад.
  - Я вам пакажу кузькiну мацi! Чарнадырнiк! - Хлапчук секануѓ у сцяну, iмкнучыся бiць вышэй.
  Монстар працягваючы павялiчвацца ѓ памерах, вёѓ наступ на два фронта.
  Эльфарая круцiлася, скакала абпальваючы аголеныя ногi, другая канечнасць нечакана галiна. Прыгожая дзяѓчына адчувала моцныя, але даѓно сталi звыклымi пакуты. Яна падскочыла i стукнула электроннае стварэнне босай нагой, але тут жа атрымала ѓ адказ, страцiѓшы тры пальцы i пашкодзiѓшы ступню.
  Эльфарая ѓскрыкнула:
  - Жах антымiра!
  Монстар яхiдна падкалоѓ:
  - У гiперапраметнай: ты не так заспяваеш!
  Дзяѓчына была вымушана адыходзiць. Ёй праходзiлася ѓсё цяжэй. Даставалася i Уладзiмiру, пасля чарговага нападу, вiртуальная пачвара па калена адсекла хлопцу нагу.
  Хлапчук застагнаѓ:
  - Ох гэта не пераносна!
  - Мацуй i зьбяры волю ѓ кулак! - Параiла Эльфарая. Лязо мяча дагадзiла красунi ѓ грудзi, i зрэзала сасок. Дзяѓчына зрабiла сальта назад, блiснуѓ голымi скрываѓленымi пяткамi. Пасля чаго злосна вылаялася:
  - Вось так ты лашчыць жанчын!
  Электроннае стварэнне адказала:
  - Хочацца вырадку дзяѓчат, проста прылашчыць, прыабняць! Жадаецца iм пальцы зламаць, у дробныя кавалкi разарваць!
  - Пасячу ѓ паласоньку, расцягну казлы! - Крыкнула Эльфарая. Дзяѓчыне дасталася нiбы ѓдарам молатам. Зламалася нага, адляцеѓ дрыготкi абломак.
  Уладзiмiр страцiѓ руку, яе проста адсеклi, прыёмам веер:
  - Вось фалаiмiтатар! - Вылаяѓся юнак. - Хочаш мяне растаптаць!
  Монстар люта лаяѓся:
  - Вам будзе прутка - вакуумныя кваркi!
  -Памыляешся трупная падла!
  Хлапчуку было вельмi цяжка, ногi падкасiлiся. Трымацца далей не было сiлы, але Уладзiмiр бiѓся. Ён парыраваѓ чарговы выпад, адсек супернiку немаведама якую па лiку канечнасць, але яна адразу, нават цяжка ѓлавiць момант, вырасла!
  Твары завыла:
  - Што балюча!
  - Ды так не вельмi! - Хлапчук выплюнуѓ жменю зубоѓ, скулу рассекла.
  - Будзе яшчэ горш!
  Рушыла ѓслед атака на дзяѓчыну, яна адступiла i спрытна падрэзала супернiка. Той плюнуѓ атрутна-карычневай крывёю, але стаѓ яшчэ страшнейшым:
  - Што красуня! Атрымаеш у пятак!
  - Нарвешся на моцны салдацкi кулак! - годна адказала дзяѓчына.
  Наступны ѓдар i ёй адсек руку. Эльфарая падкасiлася, яе адкiнула. Яна сплывала крывёю. Уладзiмiр атрымаѓ чарговы "падарунак", яму падсеклi каленку. Юнак застагнаѓ, паспрабаваѓ ухiлiцца, але вастрыё прабiла месца, дзе ѓ звычайных людзей знаходзiцца правая нырка.
  Уладзiмiр ударыѓ па канечнасцi, яму толькi злёгку атрымалася: яе надсекчы, плоць з вадкага металу стала куды трывалей. Хлапчук адступаѓ, спрабаваѓ парыраваць, але на яго ляцела адразу тузiн лёзаѓ, а таксама кiнжалы. Адзiн з iх прабiѓ хлопцу сэрца, Уладзiмiр пахiснуѓся i пачаѓ завальвацца.
  Адчайнае намаганне Эльфараi, выратавала яго ад неадкладнай гiбелi. Юнак атрымаѓ новае пашкоджанне, быѓшы амаль рассечаным па падлогах, а дзяѓчына пазбавiлася другой грудзей, i ёй прабiла сэрца. Эльфарая ѓся была ѓ крывi, з яе злазiла цудоѓная скура. Дзяѓчына прашыпела:
  - Я губляю прыгажосць!
  Монстар не хаваючы пажадлiвай эмоцыi, зароѓ:
  - Нiбы з алiгатара здымецца з вас скура!
  Дзяѓчына гiнулая не губляла гумару, адразу адказала:
  - Сiлай тэрмiнатара, будзе бiта рожа!
  Зноѓ поѓны роспачы выпад, засталася толькi адна пакалечаная нага. Да чаго прутка прыйшлося дзяѓчынцы.
  Уладзiмiр атрымаѓ чарговы ѓдар у сэрца. Добра што iх у яго цэлых тры, iнакш неадкладная смерць. Але i страта двух з трох матораѓ прымушае iстотна аслабець. У хлапчука мутнела прытомнасць, адна ацалелая нага ѓ ж не трымала цела.
  Монстар завыѓ:
  - Я цябе забiѓ! - I кiнуѓся на дзяѓчыну. Яго пахабны рот вымавiѓ:
  - Ведаеш як даѓней: гвалтавалi такiх крамяных дзевак як ты?
  - I ведаць не хачу! - Эльфарая адбiвалася, з адчаем мухi ѓ густым павуцiннi.
  - А давядзецца!
  Накiнуѓшыся на дзяѓчыну: лязо перарэзала красуню напалову. У апошнiм смяротным намаганнi, Уладзiмiр кiнуѓ меч, паразiѓшы мiльгаючага ѓ нябёсах голуба, птушка была маленькай i такой бяскрыѓднай, але юнаку на iмгненне здалося: што перад iм паѓстаѓ аранжавы прыцэл.
  Монстар ужо хацеѓ раздрабнiць дзяѓчыне галаву, застыѓ i нечакана стаѓ рассыпацца. Яго жахлiвая плоць разляцелася, як шарыкi пiнг-понгу. Яны становячыся ѓсё драбней i драбней рассыпалiся, падскокваючы. Эльфарая адрыгваючы крывёю, крыкнула:
  - Ты ѓсё ж зрабiѓ гэта!
  - Так, я гэта зрабiѓ! - хлапчук тузаѓся ѓ канвульсiях, ён невымоѓнага болю. ---Нас чакае канчатковая перамога.
  Апошняя фраза, ужо была не да месца, але глядзелася вельмi выразна. Юнак i дзяѓчына злучылi свае скрываѓленыя рукi i папаѓзлi. Яны пераадольвалi метр за метрам, нiбы голым прэсам па бiтым шкле. Гераiчнымi намаганнямi, удалося нарэшце пераадолець бар'ер. Выява замiгцела i святло патухла. Юнак i дзяѓчына на iмгненне адключылiся, пасля чаго прыйшлi ѓ сябе, застыѓшы ѓ бiякамеры. Яны знешне былi цалкам цэлыя, але вiселi на сiлавым полi.
  Дзесяцi-зорны афiцэр з двума намеснiкамi, з цiкавасцю глядзела на аголеныя целы юнака i дзяѓчыны:
  - Выдатныя вы байцы! Усё ж здолелi зладзiцца з апошнiм монстрам, што звычайна атрымоѓвалася толькi аднаму з мiльёна!
  Уладзiмiр i Эльфарая гаркнулi:
  - Мы старалiся, выканаць свой абавязак перад Свяшчэннай Радзiмай.
  - Гэта пахвальна, але звычайна недастаткова, для таго каб адолець усе перашкоды! Няѓжо не так?
  Эльфарая хутка адказала:
  - Так! Адной толькi адданасцi не дастаткова, каб служыць краiне, але яе адсутнасць не замянiць нiчым!
  - Так, менавiта так! А як ты ђладзiмiр здагадаѓся: што трэба збiць менавiта голуба. Ён жа быѓ такi бяскрыѓдны!
  Хлопец зморшчыѓшы лоб, адказаѓ:
  - Цяжка сказаць! Можа быць iнтуiцыя! Мне падалося: што я бачу птушку, праз аранжавы прыцэл, а далей цела зрэагавала само. Можа перадсмяротная звышадчувальнасць.
  Дзесяцi-зорны афiцэр пагадзiлася:
  - Так! Гэта даволi дзiѓна чуць, але я запомню! Дарэчы: вас хоча адведаць дзесяцiзорны генерал Дзмiтрый Зуброѓ.
  Перад парай матэрылiзаваѓся новы камандзiр. Ён быѓ у парадным мундзiры, i пры раскошных пагонах i ярка ѓсмiхаѓся:
  - Наогул гэта ты не правы, я цяпер маршал!
  Змiцер меѓ, стройную атлетычную постаць i быѓ падобны на гламурнага юнака. Як усе людзi прыгожы, цалкам годны часопiса плэйбой, ён шчэрыѓся выглядаючы не зусiм сур'ёзна. З-за адсутнасцi вусоѓ i барады (нiкому не патрэбны атавiзм лiквiдаваны генетычна.), Маршал здаваѓся амаль падлеткам, асаблiва калi не хмурыѓ бровы i не жмурыѓ погляд.
  - Тое што, ты Вова здолеѓ знайсцi ключык i знiшчыць пульт кiравання монстрам, характарызуе байца з лепшага боку. Акрамя таго: у цябе не стандартнае мысленне.
  - Гэта добра цi дрэнна!
  - У залежнасцi ад таго наколькi ты адданы iмперыi.
  Уладзiмiр сцiпла адказаѓ:
  - Мая адданасць, не перавышае межаѓ разумнага! Я не кажу, што адданей за мяне няма нiкога!
  Маршал разумела вымавiѓ:
  - Усе адданыя! Ведаю! Хоць слова адданы i адданы сiнонiмы!
  - Гэта каламбур! - Сказала з разумным выглядам Эльфарая.
  - Смешны каламбур! - Пагадзiѓся Дзмiтрый. - Карацей кажучы, я прыйшоѓ да вас не для таго, каб высвятляць чый гумар квазарней. Вам трэба выканаць: адно спецыфiчнае заданне.
  Эльфарая пажартавала:
  - Спадзяюся гэта звязана з заняткамi каханнем?
  - Амаль! - узрадаваѓся маршал Дзмiтрый. - Вы напэѓна чулi, аб тым што асобных адсеках сусвету час iдзе, то хутчэй, то наадварот павольней: чым у нас, а часам i зусiм насустрач!
  Эльфарая ахвотна пацвердзiла:
  - Так, ёсць такi феномен!
  - Дык гэта стварае пэѓныя праблемы, з засваеннем дадзенай прасторы. Нiкуды не дзенешся, гэта факт! - Маршал развёѓ рукамi.
  Уладзiмiр заѓважыѓ:
  - Але ж нашы разведчыкi, з гэтым эфектыѓна змагаюцца?
  - Вядома змагаюцца! I пры гэтым даволi актыѓна! - Маршал злёгку пстрыкнуѓ пальцамi, узнiкла галаграма зорнага неба. - Досыць шырокая дзяржава: наш сатэлiт прыналежнае эльфам, падвергнулася нападу, зласлiвых стварэнняѓ дамавiн. Труны гэта такая разнавiднасць дзiкiх троляѓ, яны з iмi вечна варагуюць. Ваша задача прадухiлiць грамадзянскую вайну: якая драпежным пажарам ахапiла вялiзную планету Фурасан.
  Эльфарая з сумневам, заѓважыла:
  - Гэта вядома цiкавае заданне, але цi не прасцей паслаць туды некалькi ракетных крэйсераѓ.
  Маршал рэзка матнуѓ галавой:
  - Не, нiяк не прасцей! Мы не жадаем: каб занадта ѓжо вiдавочнае ѓмяшанне нашай iмперыi, наладзiла супраць нас троляѓ усiх выглядаѓ. Трэба правесцi мiкрахiрургiчную аперацыю.
  Уладзiмiр кiѓнуѓ:
  - Зразумела!
  Змiцер стаѓ цярплiва тлумачыць:
  - Высадзiцеся на планеце, яна хоць i вялiкая, але сiла цяжару прыкладна роѓная зямной. Знойдзеце верхавода налётчыкаѓ, ён заве сябе генералiсiмус Додж, захопiце яго цi лiквiдуеце. Лепш, вядома, захапiць, а потым прымусiць яго дзейнiчаць у сваiх iнтарэсах.
  Эльфарая пагадзiлася:
  - Элементарна лепш захапiць, а потым прымусiць спынiць грамадзянскую вайну.
  - Вось менавiта дзяѓчынка. Так вам i трэба зрабiць. Спадзяюся з падобным заданнем вы зладзiцеся. - Маршал пстрыкнуѓ пальцамi.
  - Вядома! - Пара воiнаѓ гаркнула зараз. - Ультразорна!
  - Толькi маску: вы павiнны прыняць эльфаѓ, не варта ѓ гэтую справу ѓблытваць Вялiкаросiю.
  Юнак i дзяѓчына дружна кiѓнулi:
  - Мы з гэтым згодны!
  - Памяняеце iмя! Ну ты Эльфарая i так носiш iмя як у эльфа, цябе асоба змяняць не варта, згодна? - Дзмiтрый надтачыѓ паказальны палец, на правай руцэ.
  - Ну так? Менш рызыцы выпадковага зрыву!
  - А Уладзiмiр будзе перайменаваны, ва Уларада! Прыгожае iмя эльфа. Такiм чынам вы i павесялiцеся!
  - Значыць я Уларад!
  - Так - Уларад, i не чалавек, а эльф. У гэтай частцы сусвету час цячэ хутчэй, i да таго моманту: калi вы справiцеся з заданнем, нiчога iстотнага на франтах не павiнна адбыцца!
  Дзяѓчына i юнак ускiнулi рукi ѓ салюце:
  - Мы зразумелi!
  - Так што паляцiце на грузавым зоркалёце эльфаѓ. У гэтым i заключаецца ваш шанец! Павiнны праслiзнуць неѓзаметку!
  Эльфарая праспявала:
  Радзiма: ты сонца i вясна,
  Мы парым у прасторы беспаветранай!
  Не пабудуеш горад з пяску,
  Калi сэрцам: чэрствы i бяздушны!
  
  Эльфы нашы браты па каханнi,
  Далiкатныя, але ѓ бiтвах бездакорныя!
  Выдаѓ комп у праекцыi нулi,
  Робаты ж таксама людскiя!
  
  Зоркалёт iмклiва ляцiць,
  Пераход у мiрах - крок, шпацыр!
  Надамо сусвету свежы выгляд,
  Адчуѓшы экстаз усiм сэрцам чулым!
  
  А вайна вядома добра,
  Без яе няма густу, ласункi свету!
  Калi супастат разбураць прыйшоѓ,
  Ператворым яго ѓ падабенства цiра!
  
  Нарадзiлiся пад грукат злых ракет,
  Тэрмакваркi разрываюць космас!
  Калi рускi дух - ардой закрануты,
  Значыць прыгатуем у тазе розгу!
  
  А змагацца трэба - гэта абавязак,
  I такi, што патрабуе аддачы!
  Сунуѓся нячысты на парог,
  Атрымлiвай ад вiцязя, у лоб здачы!
  
  Лук на тое i патрэбен не дробязь,
  А звышлазер у мiльён разоѓ лепш!
  Сто галактык змялi як пятак,
  Не спадзявайся на шчаслiвы выпадак!
  
  Да перамогi - веру дажывем,
  I з Расiяй будзем мы адзiныя!
  Славу пацвярджалi мячом,
  У народа няма мяжы сiлы!
  Ваяѓнiца спявала ѓ адмысловым дыяпазоне: гэта значыць яшчэ словы вывяргалiся ѓ выглядзе ѓльтрагуку i ѓся песня ѓклалася ѓ паѓтары секунды.
  Маршал свiснуѓ:
  - Ультразорна! Абсалютны калапс!
  Уларад не зважаючы. спытаѓ:
  - Нам выдадуць самую сучасную зброю?
  Змiцер завязаѓшы вузлом, свой якi падаѓжэѓ указальны палец, пацвердзiѓ:
  - З таго што можна дастаць кантрабандай, так! Але не варта выкарыстоѓваць стандартнае ѓзбраенне расейскага войска.
  Юнак запярэчыѓ:
  - Стандартная зброя: таксама можна дастаць кантрабандай!
  Маршал выяѓляючы цярпенне i зрабiѓшы яшчэ адзiн вузельчык, адказаѓ:
  - Вядома ѓ прынцыпе можна, калi падобнае дапушчаюць нашы спецслужбы, але гэта як правiла састарэлыя мадэлi. Акрамя таго выкарыстоѓваецца спiсанае, але прыдатнае да бою зброю. Так што аб апошнiх мадэлях забудзьцеся. I не трэба пляскаць вушамi i перабiраць мовай гiперпрасторавыя ѓльтраструны!
  Эльфарая нават ухвалiла гэта:
  - А што? Так нават цiкавей. А тое што ѓльтрасучасная тэхнiка, не паспеѓ пачаць бой, а вораг ужо анiгiляваны!
  Уларад нават узрадаваѓся, блiскаючы вачыма:
  - Гэта нават прыкметна! Асаблiва ѓ нашым сусвеце, у мiжсусветнай прасторы зброя не такая ѓжо i разбуральная.
  Маршал выпусцiѓ з пазногця галаграму, чароѓнага гiбрыда матыля i сэксуальнай, паѓнагай дзяѓчыны:
  - Як сказаць, у гэтай частцы сусвету гiперплазменная зброя дзейнiчае таксама нашмат слабей. Гэта i прасцей, вас цяжэй знiшчыць, i цяжэй у ворага куды больш шанцаѓ ацалець. - Маршал працягнуѓ далонь, скручаны вузельчыкамi палец маментальна выпрастаѓся i набыѓ нармальную даѓжыню. Далонь стала фiялетавай у жоѓтую крапiнку, на ёй з'явiѓся разьбяной у завiтушках, блiскучы ярчэй брыльянтаѓ фужэр. Змiцер адным махам: праглынуѓ яго змесцiва, яму мабыць падабаѓся напой, некалькi рознакаляровых бурбалак вылецела з-за рота. Вакол баявой пары: раптам узнiкла флатылiя з баявых галаграм. Зоркалёты былi хоць i маленькiя, але вельмi жахлiвыя.
  - Вось так мы будзем рабiць! - Крыкнула ѓ ваенным экстазе Эльфарая: ваяѓнiца разам выкасiла, страляючы з лакiраванай кiпцiкi, калапс-iмпульсамi, паѓсотнi вiртуальных караблёѓ .. - Што ж зараз нас застаецца яшчэ некалькi секстыльёнаѓ i кожны не ведае страху! Квазарна! Аддавай загад!
  Маршал ухвальна кiѓнуѓшы, папярэдзiѓ:
  - Што вы людзi, лепш i вашым напарнiкам эльфам не ведаць! Мала хто, з iх можа апынуцца шпiёнам, цi проста балбатуном. Разрэз вачэй i вушэй, мы вам ужо змянiлi, у перыяд рэгенерацыi. Што да гiсторыi, прыкiньцеся зусiм юнымi асобамi якiя прайшлi спецнавучанне ѓ расiйскай кид-казарме з маленства. А значыць не дасведчаныя шматлiкiх звычаяѓ i спецэфiчных паняццяѓ эльфаѓ.
  Уларад падобна пакрыѓдзiѓся:
  - Што-нiшто аб гэтай расе, нашым галоѓным саюзнiку: вядома. Мы ж праходзiлi дастаткова шырокую праграму, навучання.
  Змiцер абарваѓ:
  - Гэта можа быць недастаткова! Акрамя таго, не так проста перабудаваць уласныя паводзiны. Занадта ѓжо вялiкая рызыка правалу.
  Эльфарая выскаляючыся, заѓважыла:
  - Заданне мы ѓ любым выпадку выканаем! Што нiколi, не нараджалася, не нарадзiлася, i нiколi не народзiцца? Палкаводзец здольны пакарыць Расiю!
  Маршал выпусцiѓшы з далонi празрыста калобку, той раптам набрак, лопнуѓ i зверху пасыпаѓся пышны сняжок:
  - Гiперквазарна! Сумленныя словы! Вы заданне зразумелi, а зараз прыступайце да яго рэалiзацыi. Толькi не дурыце. Робаты вас суправаджаюць. Хоць пачакайце! На развiтанне ваша група павiнна, выпрабаваць уздзеянне гiпертокам. Каб не разраджацца!
  Магутныя кiбаргi ѓдарылi маланкамi, яны разрасталiся нiбы рознакаляровае павуцiнне. Целы баявой пары прасвятлiла наскрозь, нават абсыпалася скура, рэбры тырчалi, i часткi шкiлета згiналiся. Частка костак трэснула i загарэлася як запалкi, полымя было мёртвым i адначасова вельмi яркiм, якiя выпальваюць нервы. Уларад i Эльфарая застагналi, але стрымалi крыкi.
  Дзяѓчына нават усмiхнулася:
  - А што, мяне гэта заводзiць! Накшталт групповухи з тузiнам хлопцаѓ!
  Маршал задаволена, раптам падоѓжыѓ як жыраф шыю, злавiѓ мэту, адкусiѓшы сваiмi ѓ некалькi мiльёнаѓ разоѓ цвярдзей тытана, зiготкiмi зубамi, галоѓку робата-ракеты. Праглынуѓшы, вымавiѓ:
  - Што ж можаце далей чапаць! Думаю не обфотонитесь(опростоволоситесь)!
  Юнак i дзяѓчына ѓ суправаджэннi робатаѓ рушылi далей з залы. Заданне было вельмi ясным, i двум часовым афiцэрам засталося: толькi яго выканаць. Яны заляцелi на хуткасны катэр i iмклiва накiравалiся да касмадрома.
  Эльфарая хiхiкнула:
  - Калi Змiцер адкусiѓ зубкамi частку робата, я афiгела! Шыкоѓны хлопец!
  Уларад заѓважыѓ:
  - Маршал падобна, хацеѓ сваiмi жэстамi, сказаць нам нешта большае, чым словамi. У прыватнасцi робаты: моляцца на аснове траiчнага кода, але апошняе Амiн як правiла суправаджаецца выкiдам, няхай i ѓ мiкраскапiчных дозах - гiперплазмы!
  Ваяѓнiца лiзнула хлапчука, двума язычкамi ѓ нос:
  - Добра што манастыры робатам не пакладзены!
  Уларад запярэчыѓ:
  - Не, ёсць кiбернетычныя манахi! У iх нават свайго роду ваяѓнiчыя нана-касмiчныя ордэны!
  Касмадром як бы вiсеѓ у пустаце, высока над паверхняй. Недзе па баках луналi будынкi цвёрдых геаметрычных формаѓ. Зямная iмперыя не трывала залiшняй вычварнасцi, усё было размераным, нават здавалася, што збудаваннi - гэта якiя маршыруюць калоны. Толькi адзiн будынак было ѓ форме шасцi пастаѓленых сябар на сябра гiбрыдаѓ фурмы i чарапашак. Самая буйная асобiна ѓ падставе, па меры руху да верха, памеры памяншаюцца, яркасць нарастае.
  Эльфарая хiхiкнула:
  - Гэта падобна, прадстаѓнiцтва эльфаѓ! Бездань-вакуумныя блазна!
  На самым касмадроме зоркалёты стаялi стройнымi радамi, нiбы выстраеныя пад лiнейку. Грузавы транспарт эльфаѓ, нагадваѓ якi пачаѓ распускацца, бутон ружы. Яны быѓ прыгожы i хупавы, пялёсткi мелi паѓсотнi кветак i адценняѓ. У адрозненнi ад суровых зямлян, эльфы вельмi любiлi раскошу i паказны гламур, яркiя тоны.
  Эльфараю i Уларада пераапранулi ѓ стандартныя: вельмi яркiя, нацыянальныя касцюмы эльфаѓ. Валасы былi завiты i размаляваныя, у вушы былi заколатыя завушнiцы. Гэта было прынята i ѓ мужчын гламурнай расы. Уларад, упершыню адчуѓ цяжар завушнiц, ён адчуваѓ сябе вялiзным i надзьмутым. Неяк нават: не зусiм мужчына. Унутры зоркалёт эльфаѓ, больш нагадваѓ забаѓляльную яхту асобы каралеѓскай крывi, чым грузавое камерцыйнае судна. Усё было такiм прыбраным, пышным, раскошным, з вялiкай колькасцю кветак, са штучных каштоѓных камянёѓ. Сапраѓды кожны сканструяваны ѓ гiперплазменным кiбер-рэактары камень быѓ несупаставiмы: ярчэй i прыгажэй прыроднага каштоѓнага. Эльфарая як сапраѓдная жанчына, была ѓ захапленнi.
  - Мегаквазарна! Да чаго непаѓторна i цудоѓна!
  Уларад панура заѓважыѓ:
  - Мы не любiм лiшняй раскошы. Акрамя таго, эльфы занадта спешчаныя i не адчуваюць як мы пастаяннага болю i суровай загартоѓкi - жорсткiх спецпадрыхтовак!
  Эльфарая лiзнула каменьчыкi язычкамi i заквiтнела:
  - Якi гiперусяленскi смак i водар!
  А вось i самi эльфы, вельмi падобныя на сучасных людзей, асаблiва калi не вiдаць хупавых, як кветкi з райскага саду вушэй, з пышнымi прычоскамi, i багата размаляваныя касметыкай. Так правiла эльфы i мужчыны i жанчыны вельмi любiлi прыбiрацца. Гэта надавала iх прыгажосцi экстравагантны выгляд. Эльфаѓ-мужчын прыкладна ѓ трое менш, чым жанчыны, а вонкава iх бязбародых, размаляваных з пышнымi прычоскамi i не адрознiш. Як i зямляне, эльфы выглядаюць юна, але вочы ѓ iх не чалавечыя: зусiм дзiцячыя, наiѓныя i ветлiвыя. Уларад падумаѓ, што ён таксама падобны на дзяѓчынку. У людзей усё ж мужчыны стрыглiся коратка, i мелi адрозненнi ѓ адзеннi. Хаця па твары: сапраѓды часам цяжка адрознiць самку ад самца. Праѓда пераважная большасць чалавечых жанчын: маюць пышныя грудзi i шырэйшыя сцягна. У эльфаѓ прыкладна тое ж самае, хоць звычайна яны танчэй i больш далiкатныя, чым зямляне. Камандзiрам зоркалёта была дзяѓчына, з дзесяцiкаляровай прычоскай. Яна атрымала папярэджанне: што на яе борт прыбываюць байцы, якiя прайшлi спецпадрыхтоѓку.
  Падляцеѓшы яна пацалавала Эльфараю i Уларада. Юнак паморшчыѓся: занадта ѓжо моцны быѓ пах багатай сумесi дарагiх духоѓ, ды i твар дзяѓчыны ѓжо вельмi страката размаляванае, эльфы любiлi рабiць каляровыя малюнкi на целе. Да iх падляцеѓ памагаты капiтана, судзячы па постацi хутчэй за ѓсё мужчына цi дзяѓчына-падлетак. Ён выпусцiѓ з-за рота хмару шматкутных, рознакаляровых бурбалак, абдаѓшы iмi пару. Зрэшты пырсак не было:. запахла мятай i складанай гамай прыемных пахаѓ!
  - Я Хрызлi! Двухзорны афiцэр!
  Уларад усмiхнуѓся, працягнуѓ руку:
  - Уларад, часовы вiцэ-афiцэр!
  Эльф узяѓ у далонь яго руку i працягнуѓ сабе ѓ пахвiну!
  - Блiжэй да сэрца! - I прарабiѓ таксама з свой выпешчанай рукой.
  Уларад ведаѓ што ѓ эльфаѓ, дакрананне да палавога органа, не лiчыцца абразай, наадварот гэта як бы вышэйшы знак павагi, але крыху збянтэжыѓся, атрымлiвалася неяк вульгарна i непрыгожа.
  Капiтан зоркалёта адказала:
  - Я Астарта! Поѓная павагi да байцоѓ СС. Мы паляцiм на Фурасан, гэта значыць давядзецца перасекчы неспрыяльную зону.
  Эльфарая звонка адказала:
  - Ну зразумела перасячэм! Дзе наша не прападала!
  Астарта паправiла:
  - Прападаць не трэба! Гэта чалавечы слэнг!
  Дзяѓчына адказала з годнасцю:
  - Цяжка быць з магнiтам i не намагнiтыцца.
  Астарта кiѓнула, ледзь прыѓзняѓшыся ѓ паветра, страсянула сцёгнамi. Яе боцiкi так i зiхацелi.
  - Мы шматлiкае ѓ культуры перанялi ѓ людзей. Вось паглядзi на мне ордэн героя мiжусяленскай вайны Пятра Гаѓбiцы. Бачыш як прыгожы.
  Пётр Гаѓбiца быѓ у колеры, i ѓпрыгожваннях. Эльфы заснавалi чалавечы ордэн, але размалявалi яго на свой лад. Зрэшты выглядаѓ суцэль прыстойна.
  Эльфарая жмурачыся, заѓважыла:
  - А ён мiлка.
  - У дванаццаць цыклаѓ, ён на два квазiгоды раней за тэрмiн трапiѓ на фронт. Тамака праславiѓся тым, што паланiѓ генерала! - Заѓважыла гуляючы тулавам, Астарта. Наогул нiчога не скажаш - герой. Загiнуѓ узарваѓшы флагманскi лiнкор - смерць героя!
  - I жыццё! - Гаркнуѓ Уларад (Уладзiмiр). - Зрэшты, хто не ѓмее шанаваць жыццё, не здолее, годна сустрэць смерць!
  Астарта пагадзiлася:
  - Дакладна хлапчук-кiбальчыш! Дык здаецца вас называюць у чалавечай iмперыi?
  - Ды не! Дзяцей называюць кiд-салдаты! - Запярэчыѓ Уларад.
  - Гэта я ведаю, але маю на ѓвазе зусiм iншае. Таксама адважныя i настырныя! - Дзяѓчына скончыла, круцiцца. - Давайце: чым-небудзь пацешымся, у нас поѓна гульняѓ, асаблiва калектыѓных. Думаю, што бесперапынныя войны вам надакучылi?
  Эльфарая кiѓнула:
  - Да чорцiкаѓ! Пастаянна разiць i забiваць стала руцiнай. Асаблiва на гэтых чарнадырных вучэннях!
  Астарта прапанавала:
  - А што, калi пабудаваць горад! Цi не, прапаную вам наступную гульню. Кожнаму з эльфаѓ даецца па планеце.
  - Добра!
  - Дзiкай планеце! Ваша задача пабудаваць цывiлiзацыю! - Дзяѓчынка падмiргнула.
  Уларад пляснуѓ рукамi:
  - У адну секунду! А потым напасцi на суседнi свет!
  Астарта замахала галавой:
  - Не! Не гэта мы маем на ѓвазе! Падобнае нам у прынцыпе не патрэбна. Пераможа той, хто даб'ецца больш высокага ѓзроѓню жыцця. За гэта i будуць давацца акуляры. У прынцыпе, спадзяюся вам усё зразумела.
  Эльфарая смеючыся, заявiла:
  - Мы вас усiх пераможам! Дарэчы, калi мы стартуем?
  - Мы ѓжо стартавалi! - Завiшчала эльф.
  - А чаму я нiчога не адчула!? - здзiвiлася руская ваяѓнiца.
  Твар Астарты стала хiтрым:
  - Гэта наш вялiкi сакрэт! Не ва ѓсiм жа людзям пераѓзыходзiць нашу расу. Павiнны быць i ѓ нас ноѓ-гаѓ! Асаблiва з улiкам старажытнасцi маёй цывiлiзацыi!
  Уларад успомнiѓ:
  - А я здаецца ведаю, разгон у грузавых судах, больш павольны чым у людзей. Вось ад чаго i не бывае адчуванняѓ.
  Хрызлi пакрыѓджана вымавiѓ:
  - У нас усталяваны адзiн з найноѓшых рэактараѓ, мы яго купiлi на распродажы!
  Эльфарая пырснула:
  - Найноѓшы рэактар на распродажы! Ды што можа быць недарэчней i дурней.
  Хрызлi запярэчыѓ:
  - На анты-рынку, можна абсалютна ѓсё купiць! Вы проста не ѓ курсе, верыце прапагандзе, ва ѓсемагутнасць чалавечых спецслужбаѓ.
  Эльфарая прымiрэнча заявiла:
  - Мусiць спiсана з якога-небудзь падбiтага зоркалёта?
  - Вось менавiта! Нельга перамагчы дзве рэчы прагнасць i глупства, хоць адсутнасць першай - часта спалучаецца з апошняй! - Схiлiѓся Хрызлi. - Хочаце, глюк злавiць?
  Уларад спытаѓ:
  - Гэта што галюцынацыi?
  - Так, накшталт гэтага, але такiя захапляльныя! Проста ачмурэць! - Астарта раздзьмула шчокi, з вульгарна-эратычнымi малюнкамi, як два кавуны.
  - Не варта марнатравiць глюкамi! багата! - Уларад пагразiѓ пальчыкам (ён чытаѓ, што эльфы любяць такi жэст).
  - А ты паспрабуй i адразу зразумееш, што лепш гэтага нiчога не бывае! Няѓжо што сэкс! - Хрызлi разявiѓ рот i прызыѓна паварушыѓ доѓгiм, здольным раздвойвацца, ружовым язычком.
  Эльфарая ласкава пацалавала Хрызлi:
  - А што, я не супраць з табой!
  - Не, я хачу кахання з Уларадам.
  Юнак-воiн злосна скрывiѓся:
  - Аднапалярны сэкс скрыѓленне!
  Хрызлi праскулiѓ:
  - Дык гэта ѓ людзей! Цi вы забылiся сваю расу, жывучы з людзьмi. У нас падобнае цалкам натуральна. Нават наадварот: спакусiць самку не цяжка, але вось раскруцiць мужыка (самцы ѓ меншасцi), гэта гiпершык!
  Уларад запярэчыѓ:
  - Каханне памiж самцом i самкай натуральнае, бо дае нашчадства! Прырода загадвае - партнёр у каханнi, павiнен быць процiлеглай падлогi!
  Хрызлi прывёѓ цiкавы прыклад, дэманструючы дасведчанасць:
  - У старажытныя часы, людзi былi зусiм iншымi. У iх быѓ iнстытут шлюбу, калi жанчыну прымушалi кахаць, толькi аднаго мужчыну, а мужчыну жанчыну. Тых хто парушаѓ гэты дурны закон: чакала смяротнае пакаранне. Вы ж вывучалi гiсторыю старажытных людзей!
  Уларад неахвотна пагадзiѓся:
  - Ды гэта была дурасць! Мужчына пазбаѓляѓся магчымасцi выбiраць i параѓноѓваць, жанчыны чэзлi ад аднастайнасцi! Але зараз наадварот у гонары частая змена партнёраѓ - усе людзi адна сям'я: кожная самка жонка, кожны самец - муж!
  - Гэта значыць тое, да чаго мы эльфы дашлi яшчэ мiльёны гадоѓ назад. - Узрадаваѓся Хрызлi. - Думаю, пасля вайны людзi стануць больш разумна, глядзець на бiсексуальнасць!
  Эльфарая паляпала эльфа па плячы:
  - А ты ведаеш, я таксама не супраць бiсексу!
  Астарта скалясь (кожны зуб меѓ сваё непаѓторнае адценне), заявiла:
  - Як вам будзе заѓгодна! Хочаце гульнi, хочаце сэкс, зараз у вашым жыццi будзе значна больш задавальнення. Дарэчы вы спрабавалi ѓдары гiпертокам?
  - Так! - Дружна адказалi юнак i дзяѓчына.
  - I як?
  Эльфарая састрыла:
  - Накшталт сэксу, толькi аргазм выходзiць iншым месцам!
  Эльфы засмяялiся, iх тварыкi асвятлiлiся ѓсмешкамi. Хрызлi махнуѓ рукамi, i ѓ кожнага ѓ руцэ аказалася па пакуначку з марожаным, у форме гiбрыда пiрамiды i астры:
  - Прашу, натуральны прадукт!
  Уларад спытаѓ:
  - Гэта што?
  - Эрафiра, разнавiднасць марожанага!
  Юнак акуратна падчапiѓ яго мовай, адчуѓ салодкую i адначасова кiслую мякаць. Эльфарая з любоѓю лiзала сваю долю:
  - А што, вельмi нават цудоѓна! I цудоѓна! Проста цудоѓна! З'ем што заѓгодна!
  Уларад спытаѓ:
  - А гэта мусiць з гравiтацыйнага малака.
  Хрызлi вырашыѓ, згуляць пад прасцячка:
  - Якога малака! Што гэта такое!
  Эльфарая пагразiла пальчыкам:
  - Не трэба пад дурня касiць! Быццам ты не ведаеш што такое малако, яго атрымлiваюць са шматлiкiх жывёл, а таксама прамянёѓ квазара!
  Хрызлi замычаѓ:
  - А вось i не ведаю! Я маленькi хлопчык. Лепш ешце марожанае, гэта вельмi ганаровае пачастунак.
  Уларад нiколi раней, не еѓ марожанага, на балi яму паспрабаваць не давялося i таму дэманстраваѓ энтузiязм. Страва была рознакаляровай i шматслаёвай, усярэдзiне былi ягады i грыбы. Эльфарая таксама з задавальненнем ела, i тым не менш працягвала балбатаць:
  - Хочаце ведаць, што людзi даволi цiкавыя ѓ зносiнах iстоты, але сумны. Iх так i цягне на ѓсялякiя подзвiгi. Кахаюць балбатаць аб вайне, а душа патрабуе чаго-небудзь iншага.
  Астарта прапанавала:
  - Як на рахунак гандлю! Таксама цiкавы занятак, палётаеш па розных мiрах, у тым лiку i адсталым. Ведаеш многiя абарыгены прымаючы нас за багоѓ, аддаюць свае багаццi ѓ якасцi ахвяры. Наогул людзi таксама сустракалi нас, эльфаѓ. У тыя не такiя ѓжо далёкiя часы, калi чалавецтва карысталася каменнымi сякерамi i падала нiцма перад выблiскам агню. I не толькi нас, пара iншых рас наведвала зямлю.
  Эльфарая злiзваючы кiпцiк, спытала:
  - Хочаце сказаць, адсюль узялiся многiя рэлiгii?
  - А чаму б i не! А таксама казкi! Чалавецтву вельмi пашанцавала, што раса Дурыж была разгромлена намi. У адваротным выпадку людскi род патрапiѓ бы ѓ найцяжкае рабства. У краiне якую людзi назвалi Егiптам, дуррыжы прымусiлi будаваць вялiкiя пiрамiды.
  - Гэта яны былi? - Ваяѓнiца непадробна здзiвiлася, ледзь не падавiѓшыся марозiвам.
  - Так, у такiмi страшнымi звярынымi галовамi! - Дзяѓчына ѓсмiхнулася. - Зрэшты, пра што гэта я! Эльфы выратавалi людзей, была касмiчная бiтва, нават у сонечнай сiстэме, была ѓзарвана планета.
  - Планета што людзi клiчуць Фаэтон. - Нагадала Эльфарая.
  - Так! Кемiш! Наогул чалавекам уласцiва фанабэрыстасць i не падзяка. Мы эльфы любiлi людзей, як сваiх малодшых братоѓ, асаблiва iх жанчын i дзяцей. Мужчыны з бародамi: выклiкалi ѓ большасцi з нас пачуццё мярзоты!
  Хрызлi не пагадзiѓся:
  - Каралева Маффго, завяла сабе цэлы тузiн барадатых палюбоѓнiкаѓ.
  - Не кажы пошласцяѓ! - Абарвала Астарта.
  - Гэта гiстарычны факт! - Эльф прыѓзняѓся ѓ паветра.
  - Усё роѓна пошласць! - Капiтан нават надтачыла на паѓметра шыю, ад абурэння.
  - Ну чаму i цяпер ёсць жанчыны, што любяць напрыклад гоблiнаѓ, оркаѓ i стварэнняѓ круцейшы. Ды не толькi жанчыны, але i мужчыны! Акрамя таго Маффго заляцалася за мужчынамi-рабамi, прымушаючы людзей адрошчваць сабе бароды па даѓжэй. Аднаму з мужыкоѓ, нават падоѓжылi магiяй жыццё гадоѓ на трыста, i яго барада, вырасла доѓгiм з хвост дыназаѓра.
  Эльфарая засмяялася:
  - Пацешна!
  Уларад напышлiва вымавiѓ:
  - Бародзе слава i гонар, а вусы i ѓ ката ёсць! Зрэшты гэта, толькi кажа аб шыраце душы эльфа!
  Юнак прыкончыѓ сваю порцыю марожанага, i спытаѓ:
  - А ѓсё ж з чаго яна зроблена, калi натуральная!
  Астарта (яе шыя прыняла нармальныя памеры) адказала:
  - Гэта астэроiдная грыбная ракавiнка.
  - Што?
  - Сумесь грыба i ракавiнкi, што жыве на астэроiдзе! Здольная нават лётаць, пагадзiцеся проста шык! - Дзяѓчына нават заскакала ад захаплення. - Можаце сабе ѓявiць хоць нешта падобнае!
  - Розныя стварэннi ёсць у сусвеце! Дзiѓна, што яна такая смачная. - Уларад лiзнуѓ, яшчэ раз палачку.
  Эльфарая пацягнула носам:
  - А ад чаго такi даѓкi пах!
  Астарта адказала:
  - Гэта таму, што гэта не проста грыбная ракавiнка, а яе лiчынка. Яна па асаблiваму прасякнутая мiнераламi. Вось хутка вы гэта адчуеце.
  - Як? - спытаѓ Уларад.
  - Паколькi гэта ѓ вас у першы раз, то для пачатку пачнуцца галюцынацыi. Не бойцеся, яны будуць прыемнымi: для старту кайфу: усядзецеся ѓ крэслы.
  Ва Уларада(Уладзiмiра) усё стала расплывацца перад вачыма. Ён паспяшаѓся легчы, праз iмгненне яго пагрузiла ѓ кашмар.
  Уладзiмiр адчуѓ моцны холад i дрыготку ѓ нагах. Ён убачыѓ пакарабачаныя прысыпаныя iнеем дрэвы. I сябе як бы збоку. Ён бачыѓ сябе, што вiсела на шыбенiцы, задыхалася ѓ пятлi. Жахлiвая пятля сцiснула горла хлопца, яна прычыняла моцныя пакуты. Самае страшнае гэта была бездапаможнасць i страшная слабасць у целе. Ён не мог, нават варухнуцца, нiбы памёр. Не было магчымасцi, нават ссунуць палец. Юнак паспрабаваѓ тузануцца, цела не падпарадкавалася. Стала па-сапраѓднаму страшна, ад свайго бяссiлля. Уладзiмiр нiколi не спаѓ, ён не ведаѓ, што такое сон цi галюцынацыя i быѓ проста ѓ шоку.
  Тут ён убачыѓ вёску, простую, збляклую ад часу царкву. Жыллё, падобныя на старадаѓнiя дамы са старых iнтэрнетаѓскiх хронiк. Белагаловыя, басаногiя дзецi насiлiся па дварах. Бегалi яны па сучасных мерках марудна, вiдаць, у нешта гулялi. Дзяѓчаткi скакалi на адной назе, хлопчыкi змагалiся на палках i як бы стралялi з аѓтаматаѓ. Судзячы па iрваным адзеннi, вёска бедная, мабыць калгасных часоѓ: сярэдзiны дваццатага стагоддзя. Чаму ён так вырашыѓ: сярод дзяцей не было неграѓ, гэта вiдавочна не Амерыка, царква Праваслаѓная. Ды i здаецца ѓ пары хлапчукоѓ, пацьмянелыя зорачкi на аблезлых будзёнаѓках. Дзяцей шмат, а вось дарослых амаль не бачна. Дзiѓна гэта...
  Тут Уладзiмiр пачуѓ вуркатанне матораѓ, удалечынi з'явiлiся слупы пылу. Хлапчукi не зважалi, дзяѓчынкi падобна нават узрадавалiся. Раптам з'явiлася калона грузавiкоѓ i бронетранспарцёраѓ, а наперадзе ехаѓ тузiн матацыклiстаѓ. Нейкiя яны шэра-зялёныя, у цяжкiх касках. Нягледзячы на боль, Уладзiмiр падумаѓ, што нашэнне такой каскi: не самая добрая iдэя. Бо яна стамляе галаву i адносна слабую шыю чалавека ѓ бялковай плоцi, значыць знiжае прыцэльнасць стральбы. Бо цяжка прыцэлiцца: калi шыя напружана, а галава балiць. Тым больш цяжка ваяваць спякотным летам, пот лiтаральна залiвае вочы. Праѓда зараз ужо восень, вiдаць жоѓтае лiсце, брудныя лужынкi. Вiдаць яшчэ не вельмi холадна, дзецi апранутыя лёгка, моцна абарваныя i худыя.
  Калёна пад'ехала блiжэй, хлапчукi падбеглi да салдат. Яны сталi падносiць пальцы па роце, нiбы зацягваючыся.
  Уладзiмiр лаяѓся:
  - Вось падшыванцы! Жадаюць курыць! А цыгарэты яд, асаблiва для дзiцячых арганiзмаѓ.
  Салдаты пачынаюць усмiхацца, вусны расцягваюцца, але вочы лядоѓнi, цвёрдыя. У iх эмблема дзве маланкi, i чырвоны сцяг са свастыкай.
  - Гэта СС! Адборныя войскi. У душу ђладзiмiра запаѓз страх, не за сябе вядома. Проста аб СС iшла нядобрая слава. Зрэшты насуперак прапагандысцкiм стэрэатыпам, большасць эсэсаѓскiх частак, былi проста гвардыяй нямецка-фашысцкай армii. Адборныя войскi, лепшыя салдаты. Многiя з iх паводзiлi сябе высакародна, адважна ваявалi i iх паважалi. Але iснавалi, такiя спецыяльныя карныя часткi, якiя не шкадавалi нiкога! Зрэшты, была надзея, што худзенькiя бялявыя хлопчыкi i дзяѓчынкi не справакуюць агрэсii. Бо эсэсаѓцы любяць светлыя валасы i блакiтныя вочы.
  Але нешта не падабаецца ѓ iх поглядах. Можа, партызаны далi быдлам прыкурыць...
  - Фаеер! - Варта каманда. Эсэсаѓцы маментальна выхоплiваюць аѓтаматы, такiя кароткiя, хуткастрэльныя. Чэргi накрываюць дзяцей. Кулi прабiваюць цяля наскрозь, раздзiраюць вантробы. Дзецi разбягаюцца, мiльгаючы бруднымi пяткамi. Пыльная дарога завалена трупiкамi, пацяклi шматлiкiя, малюсенькiя раѓчукi крывi. Дзяѓчынка з распоратым жыватом працягнула ѓверх ручанькi i нема аралы. Аднаму хлапчука перабiла нагу, але як праѓдзiвы мужчына, стрымлiваѓ стогны i адпаѓзаѓ.
  Фашысты зрэшты: анi не сумелiся. Жаль не ведалi сэрца! Яны кiнулiся пераследваць дзятву. Стралялi па вокнах, эсэсаѓцы кiдалi ѓ дамы спецыяльныя запальныя бомбы.
  Параненых дзяцей, тапталi ботамi, дабiвалi штыкамi. Да бронетранспарцёра быѓ прыроблены агнямёт. Полымя стукнула па хатах, збiваючы платы, дрэвы гарэлi, лопалiся саспелыя яблыкi.
  Уладзiмiр хацеѓ абаранiць вёску, але не мог паварушыцца. Цела нiбы ѓ ледзяных, тытанавых кайданах.
  - Неверагодная жорсткасць!
  Зрэшты, калi ѓспомнiць тую бязлiтасную вайну, што вядуць яны. Бо калi прарываюцца ѓ сусвет супернiка, то знiшчаюць усё запар. Бо мiрнага насельнiцтва ѓ сучаснай вайне не iснуе. Тут таксама фашысты разважаюць, сёння хлопчык, заѓтра партызан. Ды i падчас Вялiкай Айчыннай Вайны, дзецi-героi дастаѓлялi, не мала клопатаѓ фашыстам. Зрэшты, гэта гiтлераѓцаѓ-iзувераѓ не апраѓдвае! Падняць руку на дзяцей, якiя працягваюць да цябе маленькiя, мазолiстыя ад цяжкай працы ручкi, могуць толькi падонкi. Тым больш на кожнае забiтае дзiця: прыходзiцца, дзесяць мсцiѓцаѓ i вайна становiцца сапраѓды ѓсенароднай.
  Вёска палае, фашысты злавiлi жанчыну, сарвалi вопратку, сталi гвалтаваць. Iдзе жахлiвы тэрор, злоѓленаму хлопчыку разрэзалi жывот, сталi намотваць кiшкi на штык. Дзiця задыхалася, яно ѓжо не магло нават гарлапанiць. Дзяѓчынку гадоѓ пяцi разарвалi напалову. Грудных немаѓлят кiдалi ѓ агонь, або насаджвалi на штыкi.
  На сустрэчу гiтлераѓцам выбег святар з крыжом. Эсэсаѓцы, урэзалi прыкладам па твары, адабралi крыж, схапiлi папа пад рукi i падпалiлi бараду. Адначасова здаравякi выкручвалi служку культу рукi. Крыж распалiлi на агнi i прыклалi да грудзей святара. Разабраць словы было немагчыма, але мабыць гэта былi праклёны бацюшкi. Нарэшце ад болевага шоку поп страцiѓ прытомнасць i яго кiнулi ѓ агонь. Адначасова садысты ѓ форме адрэзалi пальцы, на нагах у дзяѓчынкi. Iншыя каты зрэзалi вушы, у яшчэ жывых хлапчукоѓ. Глядзелася ѓсё жудасна, нiбы ѓ фiльме псiхiчна хворага рэжысёра.
  Уладзiмiр тузаѓся i ѓсё нiяк не мог саскочыць з пятлi.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 17
  Мiрабела i Страляцова ляцелi, iх хуткасць у шмат разоѓ перавышала светлавую. Нагрувашчваннi зорак у мудрагелiстых сузор'ях, складаныя кампазiцыi ѓ выглядзе iероглiфаѓ. Здавалася, што зоркi хацелi, перадаць нейкае пасланне, цi можа быць пажадаць удачы. Некаторыя свяцiлы раз-пораз мiргалi, а падвойныя цi патройныя зоркi, стваралi непаѓторнае суквецце фарбаѓ i выпраменьванняѓ, якое цешыць вока. Хуткасць дзяѓчат яшчэ больш вырасла, зоркi замiльгалi, нiбы кропелькi сляпога дажджу. Наперадзе ѓзнiкла зарыва, нiбы ад палаѓ вакуум. Мiрабела ведала: што гэта эфект светлавой аберацыi, калi запасяцца якiя збiваюцца матэрыяльным целам фатоны i ѓсё наперадзе пачынае апантана шугаць. Вочы Мiрабелы, бачылi адразу сотнях дыяпазонах! Наколькi цудоѓнай была прастора i адкрываѓся выгляд, простаму чалавеку ѓявiць немагчыма: розных адценняѓ многiя мiльёны, яны напластоѓвалiся адзiн на аднаго i змешвалiся!
  Дзяѓчына глядзела на гэта i вымавiла па-фiласофску:
  - Як вы думаеце таварыш гiпермаршал, такая прыгажосць магла паѓстаць шляхам эвалюцыi, цi гэта створана Вышэйшым духам!
  Гiпермаршал Страляцова крыштальным галаском, адказала:
  - Ты маеш на ѓвазе Усявышнiм Богам?
  - Вось менавiта! - Усклiкнула Мiрабела.
  - Даѓней было шмат розных вераванняѓ. Тады i зьявiлася вера ва ђсявышняга Творцу цi нават Творцаѓ. Хаця напрыклад былi iдэi ѓ старажытных грэкаѓ, што ѓсё само ѓтварылася з хаосу. Наогул павiнна табе сказаць - гэтую памылку быццам манатэiзм прыдумалi Юдэi. Як нi дзiѓна першая згадка пра адзiнага творцу, сустракаецца ѓ афрыканскiх народаѓ. У прыватнасцi найстаражытнай iмперыi Нiтр.
  - А хiба не ѓ Гiпербарэi! Вялiкай i самай старажытнай iмперыi, ад якой i пайшлi рускiя? - Мiрабела паспрабавала злавiць далонькай, якая пырхала як матылёк сузор'е зорак.
  - Не! Гiпербарэi верылi ѓ эвалюцыю хаосу! - строга вымавiла Страляцова.
  Мiрабела не пагадзiлася:
  - Там было некалькi розных вераванняѓ. У тым лiку, першы ѓ гiсторыi чалавецтва манатэiзм. Гэта значыць вера: што Бог-асоба стварыѓ сусвет!
  Далiкатны кат дзьмухнула, выклiкаѓшы лёгкi вiхура сярод зорных гiрлянд( эфект аберацыi i скажэннi прасторы)
  - Не зусiм так! Манатэiсты, былi толькi невялiкi па колькасцi сектай. У iмперыi ж Нiтр - гэта было панавальнае вучэнне.
  - Але тамака яны верылi: што галоѓны Бог стварыѓ iншых багоѓ.
  Страляцова чыркнула пальцам Мiрабэлу па шчочкi:
  - Гэта з'явiлася пазней! Але ѓвогуле тэрмiн юдэяѓ бог - цi эль, ня быѓ манапалiзаваны Яхвэ цi Iеговай. У прыватнасцi багамi - Элохим называлi i анёлаѓ i суддзяѓ, i нават сатану. Таксама былi прыкметы палiтэiзму, нават пра людзей было прароцтва - яны амаль прыпадобнiлiся багам, гэта значыць анёлам!
  Мiрабела ѓзрадавалася:
  - А я i ёсць амаль анёл! Магу перамяшчацца памiж зоркамi без зоркалёта. Зрэшты на рахунак хуткасцi, тэтралеты пакуль хутчэй, але ѓ будучынi калi тэхналогii яшчэ хутчэй разаѓюцца то i хуткасць вырасце. Мы ж яшчэ вельмi маладая цывiлiзацыя!
  Ультра-гiпермаршал вельмi далiкатна, пагладзiла дзяѓчыну па валасах:
  - Вядома! Тваё несмяротнае цела можа, пражыць нашмат даѓжэй: чым налiчвае ѓся гiсторыя чалавецтва.
  Мiрабела бурчэла, па галаве прайшлi разрады мульты-элетрычнасцi (шматсектарны рух субнуклонаѓ), а яны ѓ яны ѓ адрозненне ад гiпертоку, даволi прыемныя.
  - I ѓсё ж, цi мог такi складаны механiзм: як наш сусвет: быць толькi плёнам сляпой i жорсткай эвалюцыi?
  Ультра-гiпермаршал засяродзiла ѓвагу:
  - Ну тое што эвалюцыя, сама як такая мае месца, вераць практычна ѓсе навукоѓцы. Мы нават на практыцы, назiралi эвалюцыю ѓ шматлiкiх мiльярдах мiроѓ.
  Дзяѓчына ѓсклiкнула:
  - Ды назiралi! Хоць пакуль нiхто не здолеѓ, злавiць той момант калi з неарганiкi з'яѓлялася арганiка.
  Анастасiя Страляцова мякка паправiла:
  - Не зусiм так, шэраг прамежкавых працэсаѓ зафiксаваны. У прыватнасцi назiралася, як гермафрадыты станавiлiся двух i трох полымi. Або эвалюцыю крэмнiя, лiтыя, калiя, i нават серы. Або яшчэ пытанне: калi Бог стварыѓ па выяве i падабенству свайму Адама i Еву, то па чыiм падабенстве створаны напрыклад iстоты якiя дыхаюць фторам?
  - Пра гэта цiкавая пастаноѓка пытання. Але наогул тэорыя эвалюцыi настолькi ѓсяедная, яе прапаведуюць практычна ѓсе сур'ёзныя цывiлiзацыi, што дзiѓна што да яе дадумаѓся толькi ѓ дзевятнаццатым стагоддзi: Чарльз Дарвiн цi можа Ламарк.
  Ультра-гiпермаршал не пагадзiлася:
  - Тое, што эвалюцыя iснуе, падазравалi i грэкi, i егiпцяне i нават гiпербарэйцы. Аб гэтым шмат сведчанняѓ. Вось напрыклад узяць выхаванне ѓ Спарце, тыповая спроба рэгуляваць эвалюцыю, i накiроѓваць яе! Калi жанчын прымушалi падымаць цяжкасцi, бегаць з грузам у горы, плаваць i загартавацца: каб яны былi моцныя i нараджалi моцных дзяцей. Мы, дарэчы, таксама гэтым займалiся.
  - Гэта ѓжо працэс накiраванай эвалюцыi.
  - Вядома накiраванай, але гэтага не менш эфектыѓна! Прагрэс i бiяiнжынерыi складаюць поспеху. Але калi мы можам назiраць тэхнiчную эвалюцыю, дык чаму не быць i бiялагiчнай. - Страляцова пяшчотна лашчыла дзяѓчыне шыйку.
  Мiрабела злёгку адхiлiѓшыся, заѓважыла:
  - Навукова-тэхнiчная эвалюцыя, накiроѓваецца розумам, а бiялагiчная сляпым выпадкам!
  Далiкатны кат надтачыла рукi, iх у яе раптам стала адразу шэсць:
  - Не зусiм так! Iснуе Гiпернаасфера, яна змяшчае ѓ сабе неспасцiжныя аб'ёмы iнфармацыi, якiя дазваляюць праграмаваць многiя працэсы ѓ тым лiку i самазараджэння жыцця.
  - А як яна ѓзнiкла? - Дзяѓчынка адчувала як ёй гладзяць грудзi.
  - Таксама ѓ вынiку эвалюцыi! Як гэта табе растлумачыць. Вось Гiперсусвет: сама па сабе бясконцая? - Анастасiя апошняе слова вымавiла крыху гучней.
  - Ды вядома! Я нават не магу сабе ѓявiць, якiм чынам будзе выглядаць яе канец! - Усклiкнула Мiрабела, ноздры казыталi патокi наначасцiц.
  - Напэѓна, гэта неспасцiжна розуму! Так што перыяду, абмежаванняѓ, канца iснаму няма! У абсалюце адсутнiчае!
  Мiрабела закiвала:
  - Ды гэта вiдавочна! Проста мы, пакуль не ѓсе сусветы адкрылi.
  Анастасiя працягнула, яе кiпцiкi ператварылiся ѓ пялёстачкi:
  - Ну вось! А цяпер уявi сабе: што апроч бясконцасцi гiперсусвету ѓ прасторы, iснуе яшчэ бясконцасць у часе!
  Юная ваяѓнiца пагадзiлася:
  - Гэта значыць вечная, бясконца доѓга iснуючая як абсалют матэрыя! Менавiта гэта, ты мела на ѓвазе!
  Страляцова ѓзрадавалася:
  - Ты я бачу добра асвоiла ѓрокi адважная дзяѓчынка!
  Мiрабела вымавiла як школьнiца, добра засвоiла прадмет:
  - Сапраѓды ѓявiць сабе вечнае iснаванне матэрыi, як абсалютную аксiёму можна! Але чалавек фiласофскага склада розуму запатрабуе доказаѓ - якiм чынам з'явiлася матэрыя.
  - Пошук першапрычыны?
  - Вось менавiта!
  Страляцова яхiдна заѓважыла:
  - Тады калi першапрычына Бог, то што стала першапрычынай першапрычын! Бо калi ѓсё мае першапрычыну: то яна павiнна быць у Усявышняга!
  Мiрабела заѓважыла:
  - Рэлiгiя патрабуе прыняць гэта як дадзенасць! Або як аксiёму, Бог прадвечны i не трэба шукаць першапрычыну.
  - Але, а чаму не прыняць як дадзенасць, што матэрыя спрадвечная i iснавала заѓсёды, таксама за аксiёму! Бо прызнаць iснаванне вечна iснуючага Усявышняга Бога, патрабуе куды больш iрацыянальнага мыслення, чым верыць у прасторава-часовую бясконцасць матэрыi. - Страляцова паказала адразу дваццаццю пяццю немаведама адкуль якiя выраслi пальцамi на зоркi. - Вы ж бачым зоркi, бачым матэрыю, i для нас яна iснуе заѓсёды! А Бога не бачыѓ, нiхто i нiколi! Нават Бiблiя пра гэта пiша!
  Дзяѓчына падняла правае брыво:
  - А Данiiл-прарок сцвярджаѓ, што быццам бачыѓ Бога Айца.
  Ультра-гiпермаршал усклiкнула:
  - Архiквазарна! Вось i гэта даволi цяжкая дылема. Калi Усемагутны нас стварыѓ, то ён не павiнен быѓ, кiнуць нас на волю лёсу. Дзяцей трэба выхоѓваць! А значыць, даваць iм адкрыццё аб сабе!
  - Праз Бiблiю? - Мiрабела мiргнула:
  - Няхай нават праз Бiблiю! Але ж Надразум, зацiкаѓлены ѓ тым: каб яго правiльна зразумелi! Хiба Бог можа: сам сабе супярэчыць. Бо нават недасканалыя людзi, прымаючы законы, iмкнуцца, каб яны адзiн аднаму не супярэчылi звесцi да мiнiмуму двухсэнсоѓнасцi. Дык гэта стварае шчылiны для нягоднiкаѓ i вядзе да шматлiкiх злоѓжыванняѓ. Акрамя таго найменшая памылка Бiблейскага аб'яѓлення: падрывае веру ѓ само адкрыццё, а ты сама ведаеш колькi было такiх памылак. I за iх багата расплачвалiся крывёй! - Пры апошнiх словах кiраѓнiка дэпартамента Любовi i пяшчоты, здрыганулiся мiльярды бачных свяцiлаѓ.
  Мiрабела пагадзiлася:
  - Вядома! Узяць хаця б вучэнне аб Тройцы. Насуперак гэтаму вучэнню Iсус Хрыстос казаць юнаку: чаму ты клiчаш мяне добрым, хiба ты не ведаеш; што добры толькi Адзiн(!) Бог на небе!
  Лiк рук у ультра-гiпермаршала вырасла да тузiна (нiчога звышнатуральнага - цела прасякнута магiчнай гiперплазмай, якая змяняе структуру матэрыi i прасторы).
  - I не толькi! Iсус казаѓ: што бацька больш за мяне, хай ведаюць цябе адзiнага праѓдзiвага Бога i пасланага табою Iсуса Хрыста. Можна ѓспомнiць што Павел пiсаѓ: Хрысту - Кiраѓнiк Бог, а Лука называѓ Iсуса слугой божым. Наогул тое, што ѓ Бiблii няма дакладнага вучэння пра Сёмуху, прызнавалi i царкоѓныя аѓтарытэты. Не дарма колькi крывi, пралiлося з-за гэтага дагмату. Напрыклад цэлыя краiны, былi спустошаны ѓ вынiку арыянскiх войн. Спалены многiя тысячы ерэтыкоѓ, што не верылi ѓ Сёмуху. Нават Леѓ Мiкалаевiч Талсты, быѓ адлучаны, ад царквы: з-за не жадання прызнаць падобны дагмат.
  - Важны дагмат! - Мiрабела паспрабавала ѓзвысiць голас.
  Гiпермаршал развяла шырока ѓ бакi, цi ледзь не сотню рук:
  - I тым не менш, якi не мае дакладнага бiблейскага абгрунтавання. Але хiба Усявышнi не паклапацiѓся аб тым, каб такое важнае вучэнне - падмурак веры, так i застаѓся дакладна не прапiсаным.
  - Гучыць суцэль лагiчна! - Мiрабела страсянула сваёй залацiстай шавялюрай.
  Лiк пальцаѓ на кожнай канечнасцi Анастасii, павялiчвалася ѓ геаметрычнай прагрэсii:
  - I гэта не адзiная недакладнасць у Бiблii. Успомнiм як у евангелле ад Марка Iсус пераблытаѓ iмя першасьвятара, а таксама разыходжаннi аѓтараѓ Бiблii, у дакладным часе распяцця Хрыста цi хто быѓ айцом Захарыi. Ды i шматлiкае iншае! Тут можна цэлы шматтомнiк напiсаць, якi пералiчвае шматлiкiя памылкi Бiблii. - Страляцова скрыжавала тысячу пальцаѓ, сотнi рук. - Або ѓ цябе ёсць iншае меркаванне.
  Мiрабела пальчыкам паскрэбла пераноссе:
  - Усявышняму не абавязкова даваць божае адкрыццё. Акрамя таго: уявiць сабе структурызацыю зорак з хаосу...
  Анастасiя перабiла:
  - А што Бiблiя на твой погляд больш лагiчная. Як там напiсана, на першы дзень Бог стварыѓ неба, i толькi на чацвёртае сонца i зоркi! I гэта ѓ той час, як навукоѓцы даѓно ѓстанавiлi, што сусвету мiльярды гадоѓ! Наогул, гэта лiшнi раз кажа аб наiѓным уяѓленнi юдэяѓ, аб прыродзе зорак. Яны мусiць думалi, аб тым што зоркi маленькiя i стварыць iх куды прасцей, чым вялiкую зямлю.
  - Верагодна! - Хiхiкнула Мiрабела. - З неба зорачка ѓпала - яркая крышталiна! Я вам песеньку праспяваю, пра роднага Сталiна!
  Анастасiя змянiла форму рук, ператварыѓшы iх у каѓшы:
  - Або супярэчнасцi з нагоды ноевага патопу. Сапраѓды за дзесяць тысяч гадоѓ да каляд Хрыстовага, на зямлю ѓпала некалькi вялiкiх метэарытаѓ. Яны справакавалi катаклiзмы, якiя ѓвайшлi ѓ легенды. Некаторыя пiсьменнiкi-фантасты нават вылучылi версiю, што гэта Месяц сутыкнуѓся з зямлёй. Дарэчы, Месяц сапраѓды сутыкнуѓся з Зямлёй, але значна раней i з-за гэтага вымерлi дыназаѓры!
  Мiрабела адразу запярэчыла:
  - Яна не сутыкнулася, а была схоплена прыцягненнем. Будзь сутыкненне фактам, так проста зямляне б не абышлiся. Хутчэй за ѓсё жыццё на Зямлi, было б знiшчана. Але з iншага боку, як Месяц цешыѓ продкаѓ.
  - Скажы гэта японцам. Яны б гэта ацанiлi! - Гiпермаршал выскалiлiся. - Дарэчы цiкавая раса, з iмi амаль, не прыйшлося ваяваць, яны хутка сталi саюзнiкамi. Але наогул калi казаць канкрэтна, то бясконцая па колькасцi матэрыя ѓ бясконцым часе, суцэль магла спарадзiць прычым бязмежнай i шматкроць разумнае жыццё, няѓжо не так!
  Мiрабела пачухала верхавiну:
  - Наогул-то так, але ёсць адзiн нюанс! Калi матэрыя iснуе бясконца доѓга, i яе колькасць бясконцасць, то дзе звышцывiлiзацыi.
  - А мы не звышцывiлiзацыя?
  - Ну тады Гiперсверхцывiлiзацыi! - Дзяѓчынка крутанулася як ваѓчок.
  Ультра-гiпермаршал адразу ж накiравала падапечную:
  - Вось ты зараз i павiнна здабыць гiперчып: якi належыць больш высокаразвiтай цывiлiзацыi, чым наша! Гэта значыць, тваё заданне адказ, на тваё пытанне! Цi ты мяркуеш - гэта каменная сякера.
  - Можа, нават наканечнiк стралы! - Мiрабела хiтра прыжмурылася.
  - А што, можна i так паставiць пытанне!
  - Добра, я згодна! У прынцыпе iншая звышцывiлiзацыя, цалкам можа iснаваць цi нават ствараць iмперыю на прынцыпова iншым узроѓнi. Я нават не выключаю сёе-тое?
  Ультра-гiпермаршал свае канечнасцi зноѓ перайначыла, яны сталi нiбы ланцужкi:
  - Чаго менавiта?
  - Таго што звышцывiлiзацыя, дакладней гiпер-звышцывiлiзацыя, стварыла наш сусвет. Бо навука ѓжо даказала, што можна ствараць матэрыю з энэргii.
  Страляцова зазвiнела, як званамi сваiмi ланцужкамi:
  - Так! Тэарэтычна дакладна! Але нават у гэтым выпадку Бiблiя не мае рацыю, так Бог мае пачатак, з'явiѓшыся ѓ вынiку эвалюцыi або будучы створаным!
  Мiрабела кiнула ѓ раток нешта падобнае на дражэ, пажавала... язычок нiбы акунулi ѓ вадкi гелiй:
  - У старым запавеце Бог быѓ вельмi жорсткi. I прычым вельмi нацыяналiстычны, ставiѓ адзiн народ вышэй за астатнiх. У прыватнасцi мучыѓ Егiпет, пры чым як напiсана, iдзi да фараона, i я зраблю жорсткiм яго сэрца, каб паказаць славу Божую.
  Анастасiя ператварыла частку ланцужкоѓ: у серабрыстыя струны:
  - Раздзiраць цэлую краiну, каб такiм чынам паказаць славу, даволi дзiѓна! Гэта нагадвае этнiчныя чысткi, горшыя прыёмы генацыду.
  - А мы ж таксама бываем жорсткiя ѓ вайне! - Усклiкнула дзяѓчына.
  - Бываем, але пры гэтым не вучым кахаць сваiх ворагаѓ! Не вучым стукнулi цябе, па правай шчацэ падстаѓ левую! Не крывадушны! Тут ёсць рознiца! Акрамя таго нас прымушаюць ужываць гвалт жорсткiя абставiны, а Бог Абсалютна Усемагутны i ѓ яго заѓсёды ёсць выбар! - Анастасiя зайграла перайначанымi рукамi, выкiдваючы палымяных крылатых прусакоѓ.
  - Як зрэшты i ѓ нас! - Юная ваяѓнiца пачырванела.
  - Што мы можам зрабiць!
  - Капiтуляваць! - Гучна з iстэрыяй у голасе, прагарлапанiла Мiрабела. - Бо гэта можа загадаць iмператар.
  - I ты думаеш войска, прыме капiтуляцыю? - Крылатыя тараны, сталi ператварацца ѓ тыграѓ-сараканожак.
  - Не ведаю! Усе прывыклi жорстка падпарадкоѓвацца ѓладзе!
  - Але не такому загаду, акрамя таго ёсць найвышэйшая рада! Ён здольны кантраляваць розныя шкодныя намеры! Цi на той выпадак калi супернiк, здолеѓ тым цi iншым спосабам уздзейнiчаць на iмператара.
  Мiрабела амаль прастагнала:
  - Што ж! Бо нельга выключаць: што з дапамогай вельмi моцнай магii, можна падпарадкаваць нават iмператара!
  - I ѓспрынята гэта- загад здацца, будзе: што iмператар або iмператрыца пад кантролем ворага i гiперчараѓнiцтва! Так што аднаго жадання мала! - Анастасiя змянiла ланцужкi на лiяны.
  - А пачаць мiрныя перамовы? Абвясцiць перамiр'е! - Страчваючы надзею, выдыхнула Мiрабела.
  - Вось гэта магчыма! Але кожны бок, падазрае iншую ѓ падвоху. Тут узнiкла такая жорсткасць!
  - Нават у баксёраѓ, ёсць перадышкi памiж раѓндамi. У старажытных бялковых баксёраѓ! - Паправiла дзяѓчына.
  - Што возьмеш з першабытных часоѓ!
  Дзяѓчыны змоѓклi, хто з думаючых людзей не задумляѓся, аб бессэнсоѓнасцi вайны. Навошта лiць кроѓ, забiваць братоѓ, але так атрымалася што...
  Ультра-гiпермаршал цвёрда сказала:
  - Загiнула гэтулькi квадрыльёнаѓ цi дакладней, ужо мноства квiнтыльёнаѓ расейцаѓ, што астатнiх можа задаволiць: толькi перамога! I толькi перамога! Калi iмператар пойдзе на свет, то ѓзнiкне пытанне, а чаму гэта не зрабiлi, на некалькi стагоддзяѓ раней? Навошта загубiлi столькi мiльярдаѓ светаѓ, разбураючы ѓсё iснае? Ну як у гэтых умовах жыць, хiба ѓсё можна спiсаць, i ѓдарыць па руках? Ты занадта ѓжо наiѓная дзяѓчынка! Нельга асягнуць неабсяжнае, i пакiнуць вайну не скончанай.
  - Няѓжо так змрочна? - Мiрабела панiкла.
  - Працiѓнiк таксама: так думае! Ён можа выкарыстоѓваць перамiр'е для стварэння новай, страшнай зброi, ад якой у нас не будзе абароны. - Канечнасцi-лiяны, сталi гусцей.
  - Так дрэнна?!
  - Так! Менавiта чарнадырна!
  - I поѓнай анiгiляцыi няма альтэрнатывы?
  Па шматлiкiх рукамi Насты прабеглi рудыя языкi полымя:
  - Калi браць гiстарычныя прыклады, то не заѓсёды вайна iшла, да поѓнага знiшчэння супернiка. Часам справа абмяжоѓвалася частковымi анэксiямi i кантрыбуцыямi. Магчыма, калi б Гiтлер быѓ разумнейшы, ён здолеѓ захаваць частку сваёй iмперыi i сваё ѓласнае жаласнае жыццё.
  Мiрабела стрэсла, кропелькi мiжволi выступiлi слязiнак:
  - Гiсторыя не дае адназначнага адказу, цi быѓ у Гiтлера выбар. Кажуць Сталiн прапаноѓваѓ фюрару мiр. Але дакументаѓ у архiвах не засталося. Па зразумелых прычынах - гэтага не хацелi афiшаваць.
  - Але мы: не старажытныя Нямеччына i СССР. Рускiя i немцы ваявалi шматлiкiя стагоддзi. У свой час славяне пацяснiлi германцаѓ, затым у сярэднiя вякi Германiя пацяснiла славян. Дакладней сказаць гэта была сумесь плямёнаѓ у тым лiку i франкаѓ i...
  Мiрабела злавiла, застылыя ѓ вакууме жамчужыны-слязiнкi i зацiснуѓшы ѓ кулачок, стала трэсцi як бразготку:
  - Мы таксама ѓжо ваюем стагоддзi! А немцы i славяне блiзкiя па генетычным тыпе народы. Нават морды падобныя! Наогул гэта не пытанне крывi цi рэлiгii. Памiж каталiкамi i праваслаѓнымi менш рознiцы, чым памiж будызмам i iндуiзмам... Але апошнiя амаль нiколi не ваявалi, а хрысцiяне...
  Страляцова рэзка абарвала, i вырасла ѓ памерах:
  - Ну добра дзяѓчынка, такая размова па большай частцы бясплодная. Мы будзем пералiваць з пустога ѓ парожняе, гоняць фатон па полi, але выйсця не знойдзем. А наогул ты смелая дзяѓчына, не баiшся патрапiць за мову, у апраметную.
  Мiрабела адсунулася ад агеньчыка:
  - Шчыра кажучы баюся, але страх ужо выгарэѓ. Акрамя таго, пасля таго як са мной паразмаѓляла сама iмператрыца, неяк не верыцца ѓ тое, што вы рызыкнеце сарваць заданне. Iнакш вас самiх адправяць ультра-апраметную.
  - Ты ведаеш, не будзь занадта самаѓпэѓненая. Бо заѓсёды можна знайсцi шчылiны, асаблiва ѓ нашым ведамстве. Зрэшты, скажу шчыра, вайна даѓно перастала, быць для мяне захапленнем. Яна ператварылася ѓ цяжкi цяжар, руцiнную працу, але з iншага боку калi яна скончыцца, то адчую абсалютны вакуум у сэрцы. Пазбавiцца галоѓнага сэнсу жыцця. - Анастасiя гаварыла са шчырым натхненнем.
  - Людзi ѓ старажытныя часы: не лiчылi вайну сэнсам жыцця. Асаблiва ѓ перыяд свiтання гуманiзму. Тады з'яѓлялiся вучэннi, што трэба шкадаваць i кахаць усё жывое!
  Мiрабела ѓжо стала стамляцца, адчуваючы нарастальную напругу розных палёѓ:
  - Нi адна рэлiгiя не вучыць бессэнсоѓнай жорсткасцi, але ѓсе народы носяць меч. А адкрытыя пацыфiсты, хутчэй сустракаюцца як выключэнне! Напрыклад сярод раннiх хрысцiян i на самай справе было шмат пацыфiстаѓ, свята прытрымлiвалiся вучэння Хрыста. Але пры гэтым ужо ѓ тыя часы былi тлумачальнiкi: якiя здзяйснялi самачынныя расправы над грэшнiкамi. Зрэшты ѓ першыя стагоддзi, гэта насiла адзiнкавы характар, то пачынальна з чацвёртага стагоддзя: гвалт стаѓ звычайнай практыкай. У прыватнасцi iмператар Канстанцiн загадаѓ, накрэслiць на ѓсiх шчытах крыж. I гэта падарыла яго армii перамогу. Так хрысцiянскi крыж, стаѓ сiмвалам воiнскай доблесцi. У шматлiкiх войсках крыжамi ѓзнагароджвалi, у тым лiку i ѓ царскай Расii. Потым крыжы адмянiлi, праз фармальны камунiстычны атэiзм. Можа нават i не зусiм фармальнага, хаця крыж гэта старажытны славянскi сiмвал.
  Анастасiя ледзь зменшыѓшы патокi полымя, раѓнула:
  - Як i свастыка! Яе малявалi яшчэ неандэртальцы! Найстаражытная прынада для здабычы агню, а агонь асаблiва ѓ леднiковы перыяд, гэта жыццё. Наогул забарона на свастыку, што была ѓ многiх краiнах абсурдная, бо гэты самы старажытны ѓ гiсторыi чалавецтва рунiцкi знак, сiмвалiзуе сiлы стварэння. Гэта ѓсё роѓна: што забаранiць маляваць сэрца!
  Мiрабела пагадзiлася:
  - Ды дакладна! Бо ѓкрыжаванне не забараняюць, на тым падставу што пад яго шырмай крыжакi i розныя iнквiзiтары здзейснiлi мноства злачынстваѓ. У сапраѓдны момант шматлiкiя расiйскiя спецвойскi, носяць гэты рунiцкi знак, старажытнаславянскага знака!
  Анастасiя дадала хуткасцi, яшчэ галава набыла форму дэльфiна з двума рулямi, замест ноздраѓ:
  - Правiльна, трэба паважаць памяць нашых продкаѓ: што змагалiся пад свастыкай, няхай гэта будзе ѓ часы Гiпербарэi цi паходаѓ славян; у непераможнай армii Аляксандра Македонскага! Рускi князь Ярадар, асабiста знёс галаву Крассу калi, той паспрабаваѓ заглыбiцца ѓ славянскiя землi. Бо Парфянская iмперыя, была даннiкам, васалам Старажытнай Русi. Рускiя падарылi мiру пiсьменнасць: калi яшчэ егiпцяне i шумейкеры не ведалi, што такое матыка!
  Мiрабела адляцела далей, зрабiла некалькi абаротаѓ, выпускаючы вакол сябе яркiя абручы. Ультра-гiпермаршал раптам успыхнулi i зноѓ набыла свой натуральны выгляд i памер. Пасля чаго зверыла маршрут, паглядзела на набор галаграм:
  - Ведаеш мiлка, мы ѓжо падлятаем! - Анастасiя стаѓшы вельмi прыгожай, юрлiва пастроiла вочкi.
  - Дык гэта квазарна!
  - Скажы Мiрабела, ты ѓмееш спяваць? - Кiраѓнiк дэпартамента Любовi i Пяшчоты, паказала iклы.
  - Практычна любая дзяѓчына можа спяваць! - Дзяѓчына нiбы не разумела:
  - А складаць вершы?
  - Гэта нават па сiлах прымiтыѓнаму робату! - Мiрабела перакулiлася ѓ паветры.
  - Ну добра! Праспявай чаго-небудзь на развiтанне. Толькi не сучасным стылi, а так! Як бы! - Валасы Анастасiя рассыпалiся на тузiн кос, з якiя тырчаць лёзамi кiнжалаѓ.
  - Якiм чынам! - Мiрабела анi не сумелася,
  - Сто анiгiлятараѓ табе ва ѓлонне! Вось пад паэтычную даѓнiну можаш?
  Мiрабела здзiвiлася:
  - А гэта яшчэ навошта?
  - Не разумееш? - Ультра-гiпермаршал змянiла твар, ён стаѓ вялiзным, а з вачнiц высунулiся тэлескопы.
  - Не! - Абсекла дзяѓчына.
  Галава Анастасii вырасла, да памераѓ марскога катэра:
  - Магчыма табе давядзецца жыць у прымiтыѓным свеце! Без гравiявiзараѓ i кампутараѓ. Мне цiкава ведаць, цi можаш ты ѓжыцца ѓ вобраз дзiкункi. Пагадзiся гэта надзвычай важна!
  Мiрабела павяла плячыма, на яе паспрабавала сесцi: мульты-квантавая муха ( ультра-жывое iстота, як правiла насяляе ѓ нетрах зорак i якое перамяшчаецца ѓ дваццацi чатырох вымярэннях, не лiчачы дробавых):
  - Ну калi падыходзiць з гэтага пункту гледжання!
  Ультра-гiпермаршал свiснула:
  - Вось менавiта! Большасць агентаѓ, якiя не могуць прыстасавацца, без спецпадрыхтоѓкi да спецыфiчных умоѓ сярэднявечча. У цябе няма часу для адаптацыi, значыць давядзецца ѓсё рабiць на хаду!
  Мiрабела хмурачыся, заѓважыла:
  - У мяне няма спецыфiчнага паэтычнага дарунка, ды ён i не патрэбен у кiраваннi краiнай. Так што гэта будзе: проста рыфмаваны гладказапiс!
  Касы Анастасii па даѓжынi дасягнулi некалькiх кiламетраѓ.
  - Няхай так! Але на першабытнiкаѓ гэта спадзяюся зробiць уражанне, калi яны не зусiм прымiтыѓныя!
  Мiрабела завыла:
  - Трапленне на прымiтыѓную планету, раѓнасiльна правалу! Можа не хапiць энергii каб абрацца.
  - Гэта i мяне турбуе, нешта як я ѓжо казала нядобрае адбываецца з нашай зброяй, але ѓсё хопiць размаѓляць, спявай! - Анастасiя звярнула рукi ѓ велiчэзныя крылы.
  Мiрабела зацягнула сваiм цудоѓным галаском:
  Ззяе купал, ты не проста будынак,
  Адбiла нацiск лютых стагоддзяѓ!
  Наша ратная праца, збiваецца дыханне,
  I грудзi ѓ крывi ад шалёных клiнкоѓ!
  
  Нельга ѓ вайне, нам пазбегнуць долi,
  Хоць б'емся, шмат доѓгiх гадоѓ!
  Жадаем мы ѓ меру - проста мiру, шчасцi,
  I каб пакiнуць у жыццi добры след!
  
  Чакае вiцязя святая мясцiна,
  Не трэба толькi смерць з мячом шукаць!
  I ѓ кнiгу жыцця занясе кiраѓнiк,
  Атрымаеш ты любоѓ i ласку!
  
  Не, не хачу, быць вязнем - магiла,
  Падняѓ дзiду, упарта бiѓ, стаяѓ!
  Рыдалi бабы, дым чадзiѓ кадзiла,
  Святы з абраза, слёзы ѓ нiз кiдаѓ!
  
  Ручаi жывую ваду вылiвалi,
  I чутны ѓзбуджаны бой сэрцаѓ!
  Адкiньце нiбы тлен, свае смутку,
  Смерць толькi пачатак, зусiм не канец!
  
  Зыход пераможны, вiцязь наш убачыць,
  I блазан-працiѓнiк скiне свой клабук!
  Знойдзе пагiбель, тых хто ненавiдзiць,
  Чакае прайграѓшых мора слёз i пакут!
  
  Герояѓ шлях не пышныя грабнiцы,
  I ѓсё, што было, то як сон пройдзе!
  Не трэба слухаць казкi-небылiцы,
  Не ѓ гэтым выяѓляецца пашана!
  
  I душы нашы як целы не згнiлi,
  Iх уваскрэсiѓ Гасподзь i зноѓ у бой!
  Гарыць зямля, паднялiся хмары пылу,
  Айчына вечна буду я з табой!
  - Досыць! - перапынiла Мiрабэлу Страляцова. - У цябе нядрэннае пачуццё рыфмы, мерны склад. У старажытныя часы несумненна знайшлi б талент. Так што дзяѓчынка можаш лiчыць, што вытрымала iспыт. Ды добра: дзеяслоѓная рыфма сустрэлася толькi два разы!
  Мiрабела абурылася:
  - Ну што! Быццам у Пушкiна цi Лермантава не было дзеяслоѓнай рыфмы.
  - Ва ѓсiх гэта было, але з пункту гледжання гладказапiсу, сур'ёзны пралiк. А ѓвогуле ѓ цябе зноѓ тэма вайны. Можа лепш злажыць: нешта светлае лiрычнае! - Крылы выраслай Анастасii збялелi:
  - Што ѓ каго балiць, той пра тое i кажа! Калi ѓсё жыццё цi вайна цi падрыхтоѓка да вайны, неяк цяжка пра нешта думаць iншым.
  Ультра-гiпермаршал пагадзiлася:
  - Я разумею, але ѓ разведчыка павiнен быць шырэйшы кругагляд! Бо далёка не ѓсе народы: маюць мiлiтарысцкую сiстэму ѓпраѓлення. Трэба дзейнiчаць у залежнасцi ад абставiн па-рознаму!
  - Не трэба мне тлумачыць вялiкiя iсцiны! - Мiрабела нават пакрыѓдзiлася. - Я ж уваходзiла ѓ абраны мiльён.
  - Ах так! Я пра гэта забылася! Бачыш як дзiравая памяць! - Прытворна тлумачыла Страляцова, крылы разам сталi кiпцюрастымi. - У галаве маёй пясчынкi, так, так, так! Кваркаѓ магутныя пясчынкi, усiм хана!
  Мiрабела толькi пакiвала галавой:
  - Не занадта дасцiпна для ультра-гiпермаршала!
  - Затое смешна! Вакуум табе ѓ жывот! Ты я бачу сур'ёзная дзяѓчынка! Ужо расталася з дзяцiнствам!
  - О дзяцiнства, дзяцiнства ты куды спяшаешся, усё дзяцiнства, дзяцiнства пад стрэльбай стаiш! Паляванне скакаць - вось табе бар'ер, а хочаш плаваць - плазменны кар'ер! - Пачала спяваць Мiрабела. - Я хачу, хачу, хачу зноѓ, ворагаѓ патокам плазмы палiваць! Падарваць планету, падпалiць зорку! Адправiць гадаѓ у вакуум, у ...!
  Страляцова перапынiла, паказала кiламетровую з кончыкам у форме трызубца, мову:
  - Выдатнае ѓ цябе пачуццё гумару! Ну, можаш радавацца! Вось i планета дзе размешчаны партал!
  Мова дзяѓчыны значна падаѓжэла i на канцах трызубца выраслi цыферблаты.
  Планета-партал выглядала вельмi iмпазантна. У прыватнасцi некаторыя будынкi былi сумессю сямi ананасаѓ i вожыкаѓ пастаѓленых адна на адну. Iншыя былi ѓ выглядзе гiбрыда вялiкiх вiшань i папяросак з ромбападобнай паверхняй! А некаторыя ѓ выглядзе злучэння кракадзiла i персiка. Мiрабела здзiѓлена пашырыла вочы:
  - Сто бездань мне ѓ азадак! Да чаго квазарна i гарна!
  Анастасiя Страляцова зноѓ, стала звычайнай, па-атлетычнаму складзенай дзяѓчынай:
  - Гэта пасёлак эльфаѓ i бялкмаржоѓ, сумесi маржа i вавёркi. Пагадзiся ѓ iх своеасаблiвае пачуццё эстэтыкi.
  - I мне яно падабацца, надакучылi ѓсе гэтыя прамыя лiнii. А то ѓ нас не гарады, а казармы!
  Анастасiя гаркнула:
  - Горад i павiнен быць казармай! З кайданкамi!
  - Я бачыла будынкi ѓ форме гiбрыда кайданкоѓ i самаходак. Вельмi прыгожа! - Працягнула Мiрабела.
  - Ты напэѓна хацела сказаць - эстэтычна! - Ультра-гiпермаршал блiснула кiпцiкамi.
  - I практычна! Можна адразу робата скаваць!
  - Не цяжка робата скаваць, у псiхушцы адрадзiцца! Не цяжка робата скаваць, вам дзецi кажу! I электронны сшытак, забруджана старонка! - Ультра-гiпермаршал рэзка скончыла: - сардэчна запрашаем у партал!
  Мiрабела нясмела пацiкавiлася:
  - А навошта ты ѓ палёце, увесь час змяняла форму i параметры свайго цела?
  Анастасiя паблажлiва адказала:
  - Цi бачыш, гэта прынцыпова найновы выгляд плоцi. Я яе адчувала ѓ экстрэмальных умовах космасу i iмклiвага пералёту. Такога цела: пакуль няма нi ѓ кога, акрамя iмператрыцы i трэба праверыць, перш чым падобнае здабудуць салдаты нашага войска.
  - А цана!
  Страляцова крэкнула:
  - Пакуль працэс стварэння падобнай плоцi, жахлiва працаёмкi!
  Яны накiравалiся ѓ будынак, якi вiсiць у паветры, у выглядзе васьмiкутнай прызмы.
  Яно было велiзарным напаѓпразрыстым, i давала водблiскi!
  Мiрабела спытала:
  - I што? Гэта тут?
  - Ды менавiта тут! Давай заскаквай.
  Мiрабела апынулася ѓ цэнтры сферы. Яна адчула цяпло i паколванне ва ѓсiм целе. Вiдаць было што тут праходзiлi вялiзныя масы энергii. У наступнае iмгненне ѓ руках i на плячах дзяѓчыны аказалася некалькi розных вiдаѓ узбраенняѓ. Тут былi выпраменьвальнiкi розных калiбраѓ, якiя скажаюць прастору, якiя ламаюць матэрыю, раздзiраюць сувязi памiж мiкра-часцiцамi. Самыя магутныя вiды разбурэнняѓ, якiя скочваюць вымярэннi. Дзяѓчына ѓ боекасцюме была настолькi страшнай, што любы галiвудскi тэрмiнатар, здаѓся б у параѓнаннi з ёй здаваѓся бяскрыѓдным кацянём.
  - Ого! Занадта шмат розных гармат! Я здаюся сабе некалькi грувасткай i нязграбнай!
  Анастасiя прыняла форму чарапахi з празрыстым брухам, пад якiм бег пясочны гадзiннiк.
  - Не хвалюйся, электронiка разбярэцца. Суперсалдаты спраѓляюцца, значыць здолееш i ты ѓтаймаваць каня. Зараз ваяѓнiца нырнеш у бяздонную бездань! Можа, хочаш што-небудзь сказаць на развiтанне?
  Мiрабела пачухала пакрытую, бронешлемам верхавiну:
  - Паверце, мне б гэта было вельмi цiкава! Але якi сэнс прамаѓляць пафасныя прамовы? Казаць у мiльённы раз аб адданасцi Радзiме, Свяшчэннай Расii!
  Чарапаха адразу звярнулася ѓ краба з тварам анёла, а гадзiннiк з пясочных у сонечны:
  - Наогул ты маеш рацыю! Нiякага! Справы гавораць лепш за словы! Толькi вось справы ѓ цябе, не самыя прыгожыя. Ты яшчэ не раз нiкога не забiла, калi не лiчыць розных вiртуальных монстраѓ. Хоць патрэбна псiхалагiчная загартоѓка, каб не нырнуць на дно апраметнай, растварыѓшыся ва ѓласным бяссiллi. Няѓжо не так дзяѓчынка! Ёсць пытаннi!
  Мiрабела сумелася:
  - Не ведаю! Забiць чалавека? Гэта нешта такое залiмiтавае! Калi ён рэальны i жывы! Бо ёсць рознiца! Але калi загадае Радзiма, я ѓсё зраблю!
  Страляцова была настроена скептычна, але выцiснула ѓсмешку:
  - Не ведаю! Але iмператрыца ѓ цябе верыць! Значыць веру i я! Жадаю табе анiгiляваць усiх ворагаѓ Святой Расii!
  Мiрабела нецярплiва буркнула:
  - Ну нарэшце можа, пачнем перакiдку! Чаканне пакутлiва, нiбы ѓдушэнне гравiяпетляѓ!
  Ператварыѓшыся ѓ iмклiвую норку, Анастасiя заскакала на чатырох хвастах:
  - Так! Хопiць разводзiць гiперплазму! Зараз пачнем! Толькi я дзяѓчынка, дам табе добрую параду: заплюшчы вочы!
  Мiрабела запярэчыла:
  - Я ж убачу амаль усе выпраменьваннi, нават праз павекi! Лепш не рабiць з сябе iдыётку i баязлiѓцу!
  - Дакладна ты не баязлiвец! Пяць, чатыры, тры, два, адзiн - старт!
  Дзяѓчына расплюшчыла вочы яшчэ шырэй, на яе палiлiся, патокi яркага святла. Спачатку гэта быѓ ярка-фiялетавы, ён халадзiѓ, выклiкаѓ мiжвольную дрыготку. Затым яго змянiѓ васiлькова-сiнi абдзiмаючы пот, пасля далiкатна-блакiтны! Усё пералiвалася, iграла салодкая музыка, колер мякка перацякаѓ у смарагдава-зялёны. Мiрабела вымавiла ѓ захапленнi:
  - Якая прыгажосць! Шмат я бачыла выпраменьванняѓ, але такую насычанасць фарбаѓ упершыню!
  Нарэшце смарагдавы колер, змянiѓ залацiста-жоѓты. Ён вельмi iшоѓ пад колер валасоѓ Мiрабелы, аднак гарэѓ нядоѓга, наступнае выпраменьванне стала аранжавым. Колер сiмвалiзуе перамены i нешта новае! Прыемны для вока i вельмi яркi, але пры гэтым ласкальны погляд. Напрыканцы Мiрабэлу захлiснула крывава-чырвоная хваля. Здавалася яна залiвае дзяѓчыне ѓсё iснае, кожную клетку.
  Мiрабела ѓспомнiла апраметную i здрыганулася:
  - Вось ён колер крывi.
  Зноѓ узнiк аранжавы, жоѓты, зялёны, усё пайшло ѓ iншым парадку! Нечакана ѓсе выпраменьваннi змяшалiся, ператварыѓшыся ѓ суцэльнае гiперплазменнае зарыва.
  Мiрабела замiргала, яе падкiнула i неверагоднай хуткасць панесла. Потым плоць знiкла, бачныя толькi зоркi, якiя шалёна нясуцца. Дзяѓчына акунулася ѓ агнiсты струмень адчуваючы спякота, ёй здавалася што саслiзгваюць множныя абалонкi, а асоба падзяляецца на мноства частак. Цела пранiкала праз прасторавую бездань, то знiкаючы, то ѓзнiкаючы зноѓ! Але болi не было, толькi адчуванне, што ты ѓ зорках, а зоркi ѓ табе! Потым ва ѓспрыманне стала рассыпацца, свядомасць перагружаная мноствам уражанняѓ, правалiлася ѓ беспрасветную, якая дорыць салодкi спакой бездань!
  
  Мiрабела прыйшла ѓ сябе: адчуѓшы спiной калючкi. Гэта было не вельмi прыемна, але адценнi болю, было нешта раней нязведанае. Здаецца, гэта не яна сама. Дзяѓчына паспрабавала расплюшчыць вочы. Спроба выклiкала прыступ болю, i паленнi ѓ павеках. Прыйшлося, прыкласцi намаганне.
  Калi павекi расхiнулiся, у вочы разанула святло!
  - Ну нiчога, гэта куды лепш чым аслепнуць! - Сказала сама сабе дзяѓчына. - Хтосьцi сказаѓ, адчуванне болю дакладная прыкмета таго, што вы яшчэ жывыя!
  Мiрабела пакруцiла шыяй, костачкi цiха хруснулi:
  - Зрэшты боль у целе гаворыць, не пра жыццё, а пра тое, што смерць павольна забiрае чалавека! Вядома не ѓ маiм светабудове!
  Дзяѓчына прыѓзнялася, адчуванне пастаяннай лёгкасцi ѓ целе знiкла, босыя, дзявочыя ступнi ѓперлiся ѓ калючкi. Мiрабела заѓважыла што яна зусiм голая, толькi густыя валасы, залатой хваляй пакрывалi плечы. Было даволi душна, звычайна дзяѓчына не адчувала спякота i халады, за выключэннем занадта высокiх цi звышнiзкiх тэмператур, але ѓ дадзеным выпадку сапраѓды ѓ паветры была вялiкая вiльготнасць i градусаѓ за сорак у ценi. Дзяѓчына зрабiла некалькi крокаѓ, сышоѓшы з калючак. Яна адчувала непрыемнае паколванне, гэта здзiвiла Мiрабэлу.
  - Ого! Падобна я стала не занадта трывалай. Нешта не добрае здарылася, блiзкае да катастрофы!
  Сапраѓды дзяѓчыне вельмi не павезла, пазбавiцца ѓсёй зброi i апынуцца аголенай у трапiчных джунглях. Акрамя таго плоць стала чужой, шматлiкiя мiкра-кампутары цыркулявалыя па целе знiклi. Гэта так нязвыкла, нiбы ты не свая. Мiрабела падышла да дрэва: паспрабавала сагнуць галiну. Дзяѓчына адчула пругкасць i была вымушана зрабiць некаторы намаганне. Яе бiцэпсы напружылiся, выступiлi жылы. Мiрабела сагнула нагу, пагуляла цяглiцамi. Яе цела заставалася трэнiраваным, пругкiм, моцным, але пры гэтым было такiм як у людзей у старажытнасцi - бялковым! Гэта значыць яна дастаткова моцная: для звычайнага чалавека, але ѓ параѓнаннi з ранейшымi здольнасцямi аслабла ѓ некалькi тысяч разоѓ! Дзяѓчына паспрабавала зламаць тоѓстае дрэва, але ѓ яе нiчога не атрымалася, пальцы толькi разадралi кару. З поѓных, пругкiх грудзей скацiлася кропелька поту, упала на зялёны лiсточак, рассыпаѓшыся. Наогул дзяѓчына, пачувалася не зусiм камфортна, ранейшая ѓпэѓненасць была страчаная.
  - Я голая! - Вымавiла красуня. - У гэтым ёсць сваё хараство.
  Дзяѓчына паспрабавала прабегчыся: яе хуткасць вядома не параѓнальная, з той што была ѓ ранейшым целе, але даволi прыстойная. Потым узлезла на лiловую пальму, злёгку абадралася. Востры сучок упiѓся ѓ босую пятку, а правы пальчык апынуѓся злёгку выцяты.
  - Брр! I ад гэтага атрымлiваць пашкоджаннi! - Дзяѓчына пагардлiва фыркнула. - Наогул, як у такiх слабых целах жылi нашы продкi. Мусiць, цяжка iм было!
  Малпа з кiшэнi страцiла кашалёк, а мiлiцыя даведалася - пасадзiла на гаршчок!
  А гаршчок гарачы - малпа плача!
  Дзяѓчына сарвала плод, ён нагадваѓ тоѓсты ѓ крапiнку банан, панюхала:
  - Не ведаю цi можна ёсць! Аналiзатара няма, а ноздры не такiя адчувальныя як раней. Мiрабела акуратна з дапамогай адламанай галiнкi i пазногцяѓ, аблупiла верхавiну, агалiѓшы сакавiтую мякаць. Адкрыла рот i акуратна правяла мовай. Раз, iншы, трэцi!
  - Не ведаю! Нешта не паспрабавала. Можа быць i атрута, а можа бяспечна. Ва ѓсякiм разе, знаёмых мне атрутных рэчываѓ няма! Праѓда гэта iншы сусвет, тут могуць спецыфiчныя яды, зусiм iншыя, нам невядомыя формулы. Зрэшты тут есць просты спосаб праверыць, цi ядуць гэта мясцовыя жывёлы. Цi на худы канец казуркi!
  Мiрабела павесiла плод i спусцiлася з дрэва. Жадалася дурэць, усёткi казарма ззаду. Дзяѓчына ѓстала на рукi прайшлася на iх. Паласатае казурка села ёй на голую пятку i прыемна паказытала!
  - Воля! А воля, як вядома прыходзiць голая! - Мiрабела шчыра радавалася жыццю. - Калi ты сама сабе гаспадар, значыць дзева ты не так сабе!
  Дзяѓчына зноѓ перавярнулася, адчула падэшвай зялёную з блакiтнай крапiнкай траву. Паглядзела на неба:
  - Ого адразу пяць свяцiлаѓ, вясёленькi свет! Дзiва што так горача, i разам з тым цудоѓна!
  Скура ѓ Мiрабэлы была загарэлай, залацiста-шакаладнай. Дзяѓчына выглядала вельмi апетытна, здавалася сапраѓднай каралевай джунгляѓ. Погляд на плён, яго абляпiлi даволi буйныя казуркi - выдатна, значыць можна ёсць!
  - Усё што не атрутна, ядома! Чалавек самая ѓсяедная iстота ѓ сусвеце! - Мiрабела сарвала некалькi пладоѓ. Упершыню яна ѓ новым целе ела раслiнную ежу. Нягледзячы пачуццё голаду дзяѓчына смакавала кожную парастак, зняла некалькi вялiкiх з кулак ягад. Па гусце яны былi не горшыя за трускаѓкi, цi нават лепш. Мiрабела проста балдзела ад захаплення, ёй здавалася што яна ѓ раi, i выконвае святое дзейства. У роце нiбы расцвiлi фiялкi, непаѓторная гама пачуццяѓ абрынулася на мову.
  - I хто сказаѓ што жыццё выдатнае! Вядома ѓ тым быѓ несумненна вельмi мае рацыю! Дзяѓчына свiстала ад шчасця. Пасля ежы ёй раптам захацелася спаць, яна ж не спала ѓсё сваё жыццё, акрамя таго багатая салодкая ежа расслабляе! Мiрабела выбрала месца, дзе раслi мяккiя, але вялiкiя лапухi, прылегла. Як гэта добра вось так ляжаць, на спiне, адчуваючы лёгкiя парывы свежанькага ветрыку. Нешта накшталт блакiтнай лагуны, было знята мноства такiх фiльмаѓ, у тым лiку i касмiчных. Дзяѓчына ляжала на спiне, iмкнучыся думаць аб нечым прыемным. Вось добра б яшчэ мець побач хлопца. Такога мускулiстага, моцнага, прыгожага каб ён ляжаѓ па правую руку ад яе, паклаѓ далонь на грудзi, падушыѓ соску ....
  Дабрашчасце! Цудоѓна, калi цябе лашчаць!
  Дзяѓчына не заѓважыла як заснула. Упершыню ѓ жыццi пагрузiѓшыся ѓ дрымоту. Ёй снiлася, што яна павольна плыве па цёплым акiяне, вакол агнi i блiскаѓкi. Раптам наперадзе яна бачыць растрапаны карабель. Няма не сучасны, а сярэднявечны з шчогламi i ветразямi. Дзяѓчына глядзiць на яго з захапленнем, але дзiѓна чаму ѓ матросаѓ такiя перакошаныя твары i яны так мiтусяцца. Падобныя на жучкоѓ у празрыстым слоiку, калi iмi гуляюць дзецi!
  А вось здаецца i разгадка, ззаду прэ iншая пасудзiна, здаецца брыганцiна. Хоць памерамi яна нават крыху менш, чым якое ѓцякае судна, народа на ёй куды больш. Пераследнiкi апрануты вельмi страката, пры гэтым вiскочуць i завываюць, размахваючы шаблямi. Сярод пiратаѓ не толькi людзi, але i некалькi тыпаѓ з мордамi пiранняѓ i плаѓнiкамi па баках. Над брыганцiнай лунае чорны пагрозлiвы сцяг з драпежнiкам, якiя ѓпiлiся ѓ костку.
  - Ого пiраты з часоѓ старажытных фiльмаѓ! - Узрадавана вымавiла Мiрабела. - Значыць будзе нешта цiкавае.
  Сапраѓды карсары стукнулi з гармат, яны бiлi па высокай дузе, iмкнучыся збiць шчоглы. Зрэшты са старажытнай гарматы, ды яшчэ падчас руху патрапiць вельмi цяжка. Нават у пазнейшыя часы Ушакоѓ, выкарыстаѓ тактыку зблiжэння сваiх караблёѓ у шчыльную да супернiка. Тады эфектыѓнасць стральбы значна ѓзрасталi, плюс iмкненне патапiць у першую чаргу флагман. А так калi ѓжо вельмi павязе можна пашкодзiць шчоглу або калi пушкары нейкi генiяльны ас. У дадзеным выпадку пiрацкi карабель быѓ манеѓраны i лягчэй, адлегласць злёгку скарацiлася, а затым поспех прыйшла на дапамогу пiратам цэнтральная мачта была збiтая. Караблi iмклiва зблiжалiся яшчэ крыху i барты стукнулiся. Флiбусцьеры перакiнулi крук, жывая маса была гатова ѓ любы момант хлынуць на борт.
  Мiрабела раптам адчула жудасны боль у пахвiне i з крыкам прачнулася!
  . РАЗДЗЕЛ Љ 18.
  Не дасведчаны тэорыi, i занадта азартны Ахмед быѓ занадта лёгкай здабычай для моцнага першаразраднiка, якi грае зрэшты, як мiнiмум у сiлу КМС. Прычым Янка быѓ упэѓнены: калi б ён патрапiѓ у сярэднiя вякi, цi нават у часы Марфi цалкам мог бы стаць, можа быць часова чэмпiёнам. Працiѓнiк не разумеѓ элементарных прынцыпаѓ гульнi, старая проста расстаѓляць прыгожа (для свайго разумення) пешкi i фiгуры. Зрэшты хлопчык не спяшаѓся, занадта хуткi мацюк прынiзiць гаспадара. Так навiдавоку павазiѓшыся i вынiшчыѓшы большую частку фiгур i ѓсе пешкi, прыкончыѓ караля, правёѓшы прахадную.
  - Вам чарговы мацюк! - Сказаѓ хлопчык.
  Ахмед лаяѓся i змяшаѓ фiгуры:
  - Яшчэ адна партыя ѓ выпадку паражэння, пяцьдзесят бiзуноѓ!
  - А калi выйграю?
  - Застанешся з цэлай спiной!
  Трэцяя партыя злёгку зацягнулася, Ахмед доѓга думаѓ над кожным ходам, i не лез у атаку. Зрэшты пасiѓная тактыка, асаблiва ѓ шахматах мала дапамагае. Бо ѓ гэтым выпадку, атакавалы валодае вялiкай прасторай для манеѓру i апярэджвае супернiка ѓ разгортваннi сiла. Янка ѓ азарце нават ахвяраваѓ ферзя. Ахмед пасля ваганняѓ ахвяру прыняѓ, i сем хадоѓ атрымаѓ правiльны мацюк у цэнтры дошкi. Прайграѓшы гаспадар у прыкрасцi стукнуѓ хлапчука кулаком па носе. Янка чакаючы падобнага: змякчыѓ удар, кроѓ не палiлася, але ѓсё роѓна было даволi балюча. Ахмед люта лаяѓся, тыцнуѓ нагой у воз:
  - Ты вiдаць сябруе з богам Сетэрам! Увесь час перамагаеш: нейкiм неймаверным вядзьмарствам!
  Хлопчык сцiпла адказаѓ:
  - Лепшы вядзьмак логiка!
  Ахмед патрос бiзуном:
  - Ты ѓ мяне пагаворыш! Давай яшчэ згуляем! Прайграеш будзе дзвесце бiзуноѓ.
  Янка не жартам, здрыгануѓся.
  - Я столькi магу не вынесцi, ты пазбавiшся каштоѓнага раба!
  - Я цябе буду сам бiць! Так што будуць толькi мукi!
  Яны расставiлi фiгуры i пачалася новая партыя. Зрэшты, ужо сцямнела i рабы выматалiся, надышоѓ час прывалу. Янка збудаваѓ парай хадоѓ трывiяльную пастку, яму хацелася спаць. Гаспадар, не ѓмеючы як след лiчыць варыянты, элементарна трапiѓ у яе!
  Чацвёртае паражэнне запар, перакасiла твар Ахмеда. Зрэшты на гэты раз: ён не стаѓ лаяцца цi бiць. Затаiѓшы ѓсмешку вымавiѓ:
  - Ну добра атрымаеш свой кавалак мяса.
  Янка ѓзрадаваѓся:
  - Гэта правiльнае рашэнне!
  Вымыѓшы рукi, хлопчык еѓ асобна ад усiх. Мяса па гусце нагадвала свiнiну, але было менш тоѓстым i больш сакавiтым, прыемным, смачным. У спалучэннi з гароднiнай i садавiнай, яно рабiла добрае ѓражанне, ежа не горш, можа нават лепш чым дома. Наогул у Маскве якасныя прадукты вельмi дарогi, большасць жыхароѓ сталiцы сiлкуецца так-сяк, рознымi паѓфабрыкатамi. Можа таму столькi хвароб i поѓным-псiхаѓ. Тут усё натуральнае, свежае! З-за трох свяцiлаѓ, адсутнасцi зiмы, можна здымаць некалькi ѓраджаяѓ у год. Экалогiя здаровая, можа таму так шмат моцных дзяцей. Прырода не забруджана цывiлiзацыяй. Наогул Янка вельмi любiѓ Жуль Верна, у яго рухавiк унутранага згарання быѓ адкiнуты на карысць электрамабiля. Але як нi дзiѓна: нават практычныя амерыканцы не ѓкаранiлi падобныя машыны, у масавую вытворчасць. Хоць выгада, асаблiва экалагiчная вiдавочная, ды ККД электрычнага рухавiка наблiжаецца да 99 адсоткаѓ супраць 30-40 у бензiнавых i газавых маторах. Акрамя таго рухавiкi ѓнутранага згарання, вядуць да таго, што атмасфера перагружаецца вуглекiслатой, што выклiкае парнiковы эфект. Навошта паскуднаму, гэта цягне цывiлiзацыю! У паветры ѓзрастае не толькi колькасць вуглекiслаты, але водных пар, што павялiчвае тэмпературу планеты. Адначасова растае лёд у Арктыцы i Антарктыдзе, а значыць знiкае, якая адлюстроѓвае прамянi сонца паверхню. Таму тэмпература яшчэ больш павялiчваецца. Узрастае колькасць пажараѓ i вуглекiслаты. Кожны лiшнi градус павялiчвае ѓтрыманнi водных пар, што яшчэ больш паднiмае тэмпературу. Гэта значыць станавiцца ѓсё гарачэй i гарачэй! У вынiку чаго на Зямлi, тэмпература стане такой, што жыццё будзе немагчымай.
  Хлапчук здрыгануѓся, як дурныя людзi, самi сабе капаюць магiлу. I ѓ першую чаргу ѓ гэтым вiнаватыя манаполii, алiгархi, нафтабароны, што нажываюцца на гандлi энерганосьбiтамi, губляючы прыроду i чалавецтва. Такiм чынам тоѓсты кашалёк - губiць людзей. Самае худое сумленне - у ѓкормленых кашалькоѓ! У свеце фiнансаѓ: таксама дзейнiчае закон Архiмеда, прыбытак выцясняе сумленнасць i спачуванне!
  Вось чаму камунiзм, не гледзячы на ѓсе свае перагiны: прагрэсiѓнае вучэнне. Праѓда яму мяшалi хваробы росту i сур'ёзныя праблемы з лiдэрамi. Мабыць толькi Ленiн: быѓ цалкам адэкватны. Адукаваны, да хваробы працаздольны, энергiчны, з развiтой iнтуiцыяй, дастаткова жорсткi i разам з тым дасведчаны меру! Рознiцу памiж Ленiным i Сталiным: лепш за ѓсё падкрэслiвае анекдот:
  - Чаму Сталiн ходзiць у ботах, а Ленiн у чаравiках?
  - Уладзiмiр Iльiч выбiраѓ дарогу, а гэты вусаты ѓсё прэ напралом!
  Калi ѓ знешняй палiце Сталiн захоѓваѓ асцярожнасць, то ѓнутры краiны пераважала жаданне, пераскочыць прорву ѓ два прыёмы! Сталiн iшоѓ да пастаѓленай мэты, не лiчачыся з ахвярамi, i часта яго рэпрэсii прыносiлi толькi шкоду. Вось у прыватнасцi навошта расстрэльваць навукоѓцаѓ? Калi нават ёсць падазрэнне ѓ лаяльнасцi, iзалюй яго на шарашке, i ствары за кратамi ѓмовы працы. Так сталi рабiць, але не адразу i многiх разумных людзей расстралялi цi памерлi ѓ цяжкiх умовах канцлагераѓ. Iншы самай буйной памылкай Сталiна, было тое, што ён не ѓдарыѓ па Гiтлеру першы. У гэтым выпадку вайна скончылася нашмат раней i менш было б ахвяр. Акрамя таго пад кантроль СССР, патрапiла б уся Еѓропа, а даляглядзе i Брытанiя з ЗША. Праѓда ЗША раздушыць было складаней. Велiзарны эканамiчны патэнцыял, знаходжанне за акiянам, магчыма хуткае стварэнне атамнай бомбы абцяжарвала ѓварванне. У сорак першым годзе, ваенна-марскi флот СССР, быѓ яшчэ адносна слабы. А спецыфiка караблебудавання такая, што дагнаць i перагнаць у гэтым пытаннi ЗША, патрабавалася куды больш грошай i чакай чым напрыклад у танкабудаваннi. Бо адзiн буйны крэйсер каштуе столькi як 3, 5 тысячы танкаѓ Т-34. Падводныя лодкi праѓда крыху танней, але таксама прыстойна. Праѓда СССР абапiраючыся на рэсурсы ѓсяго ѓсходняга паѓшар'я, рана цi позна задушыѓ бы ЗША. Праѓда захоѓвалася пагроза адплаты савецкiм гарадам, ад ужывання ядзернай зброi. На шчасце балiстычныя ракеты, з'явяцца ѓ ЗША толькi ѓ канцы пяцiдзесятых гадоѓ, а стратэгiчныя бамбавiкi магла знiшчыць рэактыѓная, знiшчальная авiяцыя. Але ѓсё роѓна сякiя-такiя самалёты прарвалi б кардон i было жудасна. Наогул лепш бы ядзерную зброю ѓвогуле не стварылi, цi вынайшлi толькi ѓ СССР. У гэтым выпадку, магчыма, быць савецкай Расеяй уладаром сьвету. Што куды лепш, чым цяперашнi сусветны хаос, тэрарызм, розныя кашмарныя пагрозы ад абледзянення, то пражаркi цi падзеннi метэарыта!
  Наогул у свеце не ѓ адной краiне: няма сапраѓднай дэмакратыi, а для чалавецтва куды лепш мець аднаго тырана, чым тысячу. Якiм не быѓ Сталiн, ён навёѓ у СССР парадак, выйграѓ вайну супраць усёй Еѓропы, забяспечыѓ куды больш высокi ѓзровень жыцця народа, чым у царскiя часы. Нават Чэрчыль сказаѓ: Сталiн прыняѓ Расiю з сахой, а пакiнуѓ з вадароднай бомбай! Камунiстычнае кiраванне ѓ любым выпадку - лепш алiгархiчнага. Вось пачытайце хаця б савецкiх фантастаѓ - хiба дрэнна пры камунiзме! Цi асаблiва гiперкамунiзме! Янка памарыѓ яшчэ трохi i засоп носiкам.
  Хлопчыку снiлася, нешта такое жудасна фантастычнае i неверагоднае! Але запомнiць сон было амаль немагчыма! Але вось раптам нешта нiбы перавярнулася i дзяцюк стаѓ успрымаць лiмiтава выразна:
  Дзесяткi, сотнi тысяч зоркалётаѓ варожай расы сталi каля празрыста-каламутнай плоскасцi, якая дымiцца малочна-ружовым з зялёнымi плямкамi туманам.
  Янка раптам убачыѓ iстоты незвычайнага выгляду. Яны нагадвалi катлеты, сасiскi, фрыкадэлькi, гэта значыць мясныя прадукты. Як гэта часта бывае ѓ сне, хлопчык бачыѓ адначасова мноства малюнкаѓ успрымаючы iх выразна i адначасова!
  Iх зоркалёты былi краiнай формы, крыху мудрагелiстай формы, i былi падобныя на жудасныя рулеты, розныя адбiѓныя i каѓбасы, злёгку расплясканыя тоѓшчай вады i густа ѓтыканых шыпамi гармат. Яны наплывалi з розных бакоѓ, iмкнучыся прарваць перыметр, якi складаецца са спецыяльна прыстасаваных астэроiдаѓ. Апроч рэгулярных частак Мясаiмперыi (так падобна яны сябе называлi, Янка гэта проста ведаѓ), тут прысутнiчалi наёмныя пiраты. Iх судны адрознiвалiся вычварнасцю форм, як правiла, жахлiвых, а асобныя зоркалёты выглядалi дзiѓна i недарэчна, накшталт каровiных аладак. Зрэшты, iм адводзiлася дапаможная роля. Самай грознай зброяй быѓ, толькi што выпушчаны флагман-лiнкор гонар i прыгажосць флота Мясаiмперыi. Якая нагадвае ѓзбiты са слiѓкамi торт-пiрог, даѓжынёй у чатырыста кiламетраѓ субмарына, самавольства жудаснае ѓражанне. Нiхто яшчэ не ведаѓ, гэта было сакрэтам: нават для катлет-генералаѓ, што рыхтавацца выпрабаванне новай суперзброi. Толькi жэрцi-маршал "Падавiся-ка", даволi буйны асобнiк тоѓстай катлеты, выдатна ведаѓ аб якi рыхтуецца эксперыменце. Ласнячы блюда раскiнула ѓсе свае дванаццаць лапак. Яго голас нагадваѓ, гудзенне цэлага роя:
  - Рэзкiя цукеркi, гэта проста дэгенератыѓная галiна на дрэве эвалюцыi. Я загадваю ѓключыць разгонныя выпраменьвальнiкi гiперплазменнага, термопреоннового рэктара. Аб новае зброю суперлазер з термопреоновой напампоѓкай, ты пакажаш ворагу яго месца на трапезным стале.
  -Ды ваша абсалютнае абжора-сходительство. Мы спапялiм i падрумянiм ворага, як бы моцны ён не быѓ.
  Гаркнуѓ генерал, выцягнуѓшы тоѓстае мясное цела сасiску ѓ струну. - Шкада толькi што цукеркi нельга есцi, яны атрутныя.
  -Затое можна сiлкавацца сардэлькамi. У iх такi далiкатны i цудоѓны бялок. Я спецыяльна заказваю кансервы з iх пабочнай галiны, што адрошчваецца на планеце Суцяшэнне страѓнiка.
  Маршал-катлета мясны граф, аблiзнуѓ доѓгiм мовай пульхныя вусны.
  -У нас тут мiльёны зоркалётаѓ. I мы ѓсiх мацнейшыя. Наша моц здольная сцiраць у пыл галактыкi. Цяпер мы прадэманструем, то чаму няма роѓных у сусвеце. - Роняя тлушч катлета замоѓкла, захлынуѓшыся ад захаплення, i праз гравiясканер акiнуѓ позiркам усю незлiчоную зграю, у якую збiлiся караблi, непераможнай армады, ужо паспеѓшай нюхнуць плазмы.
  На супрацьлеглым баку застыла пяцiсот пяцiдзесяцi кiламетровая крэпасць-астэроiд. У яго чэрава былi ѓмураваны магутныя гiперплазменныя гарматы, гравiя-тунэльныя выпраменьвальнiкi, лазеры з мульты-кваркавай напампоѓкай, вакуумныя пасткi, ракеты космас-космас i контр-зарады.
  I ѓсё гэта прычынена стацыянарным сiлавым полем. Астэроiд лiчыѓся непрыступным: цвiком мiжгалактычнай абароны. У выпадку прарыву ѓмацаванай лiнii, варожыя войскi пагражалi зайсцi ѓ тыл.
  У невялiкiм аддаленнi плавалi iншыя магутныя зоркалёты ледзянцоѓ i цукерак, гатовыя звышплазмай i гiпертытанам сустрэць ворага. Камандаваѓ гэтай моцай маршал i заадно герцаг, цукерка Салодка-Вырыгай.
  -Брудная хваля катлет i сасiсак разаб'ецца аб тытанавы прычал вялiкай i салодкай расы цукеркi-звышракеты.
  Спакуслiвы гасцiнец: адлюстраваѓ шасцю гнуткiмi пальцамi, падабенства кукiша. Ён палiчыѓ за лепшае схавацца ѓ самым абароненым месцы - цэнтры астэроiда.
  Маршал Падавiся-ка, быѓ у баявым удары. Выгляд лiнii астэроiдаѓ, выклiкаѓ шалёны бляск ва ѓсiх дзесяцi, размешчаных на жываце, разыначках вачах. Яго зоркалёт паступова выходзiѓ на баявую дыстанцыю. Трымаючы ѓ руках трохмерную праекцыю, ён зрабiѓ разварот. Велiчэнскi флагман пракруцiѓся вакол сваёй восi, нiбы не меѓ нiякай масы. Судны па драбней паѓтарылi рытуал. Толькi пiрацкiя суда не рушылi ѓслед прыкладу. Адно з iх самае буйнае, хутчэй падобнае на каравы мёртвы гiбрыд дуба i скарпiёна, здрыганулася i ѓрэзала лазернымi i гiперплазменнымi залпамi пакуль бясшкоднымi, з-за вялiкай адлегласцi да мэты.
  Янка свiснуѓ:
  - Ого! Вось гэтае кiно! Страмчэй зорных войн!
  Калi ѓсiмi ѓстанем супраць янкi,
  Зьнiшчым мы паѓночны альянс!
  Не дапамогуць НАТА тамагаѓкi,
  Таму што Бог: за зло аддасьць!
  Тым не менш, прыстрэлка пачалася. Асобныя зоркалёты сталi абменьвацца залпамi.
  Некалькi дзясяткаѓ караблёѓ катлет i сардэлек, вырвалася наперад, i яны сталi бамбаваць ракетамi з фатонавым разгонам. Падавiся пракруцiѓ сальным падабенствам пальца i зрабiѓ запыт.
  -Ворага ѓжо можна дастаць.
  -Так! Камандзiр жратвы! - Абыякава адказаѓ кампутар.
  -Ну, тады атрымлiвайце. Пасылаем прамень архiлазера самай размашыстай хваляй.
  Ад найноѓшага флагман-лiнкора, разышлiся светлавыя баранчыкi, здалёку здавалася, што гэта шматразова паскораная здымка падзення каменя ѓ ваду. Наколькi iмклiва: у дзесяць тысяч разоѓ вышэй за хуткасць святла, пранеслася гiперплазма. Прыкладна сотня зоркалётаѓ з дзясяткамi тысяч салдат на борце, зараз ператварылiся ѓ распаленыя газавыя аблокi i вiхуры сухога касмiчнага пылу.
  -Шах i мат! - Падавiся-а выскалiѓ тонкiя i доѓгiя як гваздзiкi зубы. - Вось гэта называецца плоскi лазер. А зараз мы прыгатуем супернiку: сёе-тое гарачэй. Трэба зблiзiцца яшчэ на тысячу сопляѓ, i тоѓстых палос да астэроiда.
  -Можна стукнуць па iм ужо з гэтай дыстанцыi. Суперлазер валодае практычна iдэальнай паралельнасцю, а значыць, не рассейваецца.
  Вялiкi Падавiся-ка нават зароѓ ад узрушанасцi.
  -Тады гадзiна адплаты для цукерак ужо наступiла. Якiя набiваюць жывот прысмакамi - перасольвае мазгi! - I тузануѓ рукамi-ластамi за пульт.
  Рэактары былi запушчаны, усе стрыжнi паднялiся. Вакол кожнага з руляѓ сталi разрастацца, павуцiнкi, якiя дымiлiся вiшнёва-фiялетавым туманам, праразалi пустэчу наскрозь.
  У нейкiя долi секунды расколiны, якiя iдуць ад чатырох крынiц перасеклiся i сабралiся з гэтага боку прасторы ѓ магутны пучок, урэзалiся ѓ вакуум, гiперплазменнай кувалдай таранiѓ чорную сцяну. Сiла разагнаных да ѓльтрахуткасцяѓ фатонаѓ, прарывалася адразу скрозь калапс дзевяноста дзевяць вымярэнняѓ. Яна знасiла прасторавыя структуры, каражыла палi. Марыва палыхнула ярчэй звышновай: з тэмпературай у многiя квiнтыльёны градусаѓ. Вядома, не адна зорка, пабудаваная на працэсе простага тэрмаядзернага сiнтэзу, не можа палаць так горача i ярка. Тут задзейнiчаны сiлы на чатыры парадкi больш магутныя.
  Сiлавое поле i матрычная абарона астэроiда-крэпасцi не вытрымала напору такой дзiкай энергii i проста лопнула. Аскепкi розных, якiя ахоѓваюць субстанцый, маментальна распылiлiся, як пырскi кiпеню, на сонечнай паверхнi! Затым жахлiвыя струменi ѓпiлiся ѓ цэнтр, прашыѓшы наскрозь бранiраваную груду.
  -Рэжце яе на часткi. - Падавiся-ка скамандаваѓ кампутару. - Распылiце салодкую страву на аскепкi.
  Звышшчыльны прамень працягваѓ рэзаць i палiць. I неѓзабаве на месцы непрыступнай касмiчнай цытадэлi, засталася толькi куча распаленых абломкаѓ. Рэшткi крэпасцi круцiлiся i круцiлiся ѓ спiралях. Дзвесце пяцьдзесят пяць мiльёнаѓ цукерак i мiльярд, трыста пяцьдзесят мiльёнаѓ баявых робатаѓ, знайшлi тут сваю смерць, як правiла, хуткую i бязбольную, але ад гэтага не менш страшную. Загiнуѓ i маршал-герцаг Салодка-Вырыгай.
  - Чорную скiвiцу ѓ зад! - Загарлапанiѓ Падавiся-ка. - Мы зрабiлi гэта! Перавесцi Агонь на суседзяѓ.
  Пасля таго як было зрасходавана столькi энергii, патрабаваѓся некаторы час на перазагрузку. У гэты момант незлiчоныя зоркалёты атакавалi перыметр, цэля ѓ прабiты пралом. Успыхнула лютая сутычка, сотнi тысяч караблёѓ злiлiся ѓ абдымках смерцi. Ад багацця разрываѓ здавалася, ускiпеѓ i разышоѓся расколiнамi вакуум. Гарматы разбуралi вежы i прабiвалi карпусы разнамасных судоѓ. Асобныя зоркалёты, трапiѓшы пад крыжаваны агонь, проста выбухалi, невялiкiя сiлавыя палi не вытрымлiвалi злучанага напору. Стацыянарныя крэпасцi аказвалi сур'ёзны супрацiѓ, на кожнай з iх была не адна тысяча цяжкiх гармат, якiя выплёѓваюць кавалкi суперплазмы са звышсветлавой хуткасцю, i ракеты ѓ межах фатоннага разгону. Гэта былi страшныя залпы, якiя выкошвалi шэрагi тых, хто нападаѓ.
  Машына смерцi зноѓ прыйшла ѓ рух, абрынуѓшы гiперплазменны прамень на суседнiя астэроiды. Двухсот пяцiдзесяцi кiламетровыя груды разляталiся, як кавалкi лёду, ад удару сталёвай клюшкi. Падобная тактыка была вельмi эфектыѓнай, у цукерак пачалася панiка, i частка iх караблёѓ у страху разляталася, нiбы матылi, якiя наляцелi на паходню. Астатнiя адчайна бiлiся. Мала таго ѓ бой падцягвалiся рэзервы, шалёная сутычка разрасталася.
  Грос-генерал Цукерак Абажрыс-i-пук быѓ стрыманы, аб загадзя падцягнуѓ рэзервы i быѓ упэѓнены, што здолее адбiць нацiск катлет i iх саюзнiкаѓ. Але вырабы з мяса вельмi хiтрыя i змаглi паднесцi сюрпрыз. Уласныя навукоѓцы мужы апынулiся не на вышынi i сцвярджалi, што лазер падобнай моцы не магчыма стварыць, а насамрэч атрымалася, што супернiк першым ужыѓ небяспечную навiнку. Цяпер нюх i iнтуiцыя: падказвалi толькi два выйсця або iмклiва выцякаць або ѓвайсцi блiзкi бой, змяшаѓшы шэрагi. У гэтым выпадку доѓгая пуга суперлазера рызыкавала б збiць сваiх.
  Абажрыс-i-пук, што не часта сустракалася сярод вышэйшых колаѓ карумпаванага камандавання, быѓ адважны. I ён прыняѓ рашэнне - бiцца да смерцi! Рушыла ѓслед каманда i армада прыйшла рухi, нагадваючы моцай велiчэзнага раз'юшанага тыгра. Некалькi мiльёнаѓ караблёѓ з мiльярдамi байцоѓ сплялiся ѓ пякельны клубок. Здавалася, прастора пакарэжылася, а вакуум трэснуѓ, а незлiчоныя расколiны залiла плазма. Найзыркiя ѓспышкi, якiя вызваляюць невымерную колькасць энергii, нагадвалi велiчэзныя кветкi, маментальна распускалi ѓ космасе, з драпежнымi жывымi пялёсткамi, прагна цягнуцца да зоркалётаѓ. Лiнкары, крэйсера, чаркашы, лазерныя эсмiнцы, ракетаносцы, аэрабонусы, лазерныя катэры, цяжкiя, сярэднiя, лёгкiя знiшчальнiкi i многае iншае. Усё гэта кожную секунду нiшчылася дзясяткамi тысяч, разлятаючыся на аскепкi або плазменную моцна распаленую магму.
  Абажрыс-i-пук абраѓ для сябе рухомы мега-крэйсер. З яго было лёгка ажыццяѓляць камандаванне, а вялiкая хуткасць i выдатная манеѓранасць, дазвалялi паспяхова ваяваць. Прадбачачы, што па ходзе бою, частка зоркалётаѓ супернiка паспрабуе высадзiць дэсант, на планетах Бiсквiт, Пасцiла i Шакалад, ён загадаѓ замiнiраваць паверхню анiгiляцыйнымi з выбуховай заправы мiнамi. Усё роѓна яны амаль пустэльныя, а нешматлiкiх першабытнiкаѓ не шкада.
  Дзве з паловай тысячы дэсантна-штурмавых транспартаѓ, пад прыкрыццём некалькiх дзясяткаѓ тысяч караблёѓ, у тым лiку "мераматаѓ", "нейтронаѓ" пранiклi да iх. Планеты былi слаба абаронены. Сектар практычна адчынены. Па шляху руху, эскадра толькi расстрэльвала невялiкiя спадарожнiкi. Акрамя таго, iм пашанцавала, па дарозе, яна натыкнулiся на шаста-модулi з гаручымi i боепрыпасамi - не ѓсё ѓдалося эвакуiраваць.
  Акрамя таго, адмоѓна ѓплывалi генералы-зладзюжкi, сёе-тое скрадзенае яны хавалi ѓ гэтых мiрах. Ведаючы аб гэтым: катлеты, сасiскi i сардэлькi ажыццявiлi масавае дэсантаванне. Па тры мiльёны адборных салдат на кожную планету, месцы высадкi не цяжка прадбачыць, як правiла: роѓная амаль люстраная пустыня. Як толькi драпежныя армады размясцiлiся - зараз iрванула. Страшны грукат, крыкi, вiск, дрыготкiя канечнасцi напалову спаленых гусенiц. Анiгiляцыйныя i разам з тым здобныя ѓспышкi, кожная ѓ залежнасцi ад вiду матэрыi ад дзесяцi тысяч да пяцiдзесяцi тысяч, мацнейшая за тэрмаядзерную. Зарады адносна танныя i простыя. Тут i катлеты далечы маху, не паслалi наперадзе сканавальныя атрады.
  Грос-генерал Абажрыс-i-пук, зрэшты, гэтага не бачыѓ - далёка. Уся яго ѓвага засяродзiлася на флагман-лiнкоры. Бiтва разгаралася ѓсё мацней, i як чакаѓ Абажрыс-i-пук, суперлазер часова замоѓк, перад гэтым знiшчыѓшы яшчэ некалькi стацыянарных цытадэляѓ. Флот распаѓся на шматлiкiя асобныя групы, кожная з якiх самастойна, без дапамогi вышэйшага камандавання, выбiрала тактыку бою. У гэтых умовах усё вырашала колькасная перавага, а яна была на баку катлет. Грос-генерал разумеѓ, што iм доѓга не пратрымацца i паставiѓ сабе галоѓную мэту: знiшчыць флагман-лiнкор. Для гэтага ён пазбiваѓ групу з ударных зоркалётаѓ i падыходзiѓ усё блiжэй i блiжэй. Самая галоѓная сiла гэтак велiчэзнага карабля - гэтае сiлавое поле. Прабiць яго цi прыслабiць можна толькi кансалiдаваным ударам у адну кропку.
  Здавалася, лёс спрыяе iм, у вакууме ѓзнiкла чарговае прасторавае скрыѓленне, i на пустым месцы ѓзнiк паток метэораѓ. Ён быѓ вельмi густы i перашкаджаѓ цалiць i страляць. На сустрэчным руху дзiѓны рой урэзаѓся ѓ флагман-лiнкор.
  Ад удару ахоѓны экран задрыжаѓ, завiбрыраваѓшы, сышоѓся iскрыстай смугой. Праскочыѓшы блiжэй мега-крэйсер, усадзiѓ зарады з усiх плазменных гармат, дзюбнуѓ ракетамi, i лазерамi. У адказ залп быѓ нашмат мацней, атрымалася нават пашкодзiць нос, i зрэзаць крыло няѓдачлiвага судна.
  "Мегаквазарны" Падавiся рыкаѓ.
  -Знiшчыць. Спалiць гэтага прышэльца. З усiх прылад плi.
  Наступны залп зрэшты, не быѓ гэтак згубны. Каметы i метэарыты змякчылi ѓдар.
  Затое падцягнулiся iншыя караблi. Моц ѓзрушэннi на гэты раз, была мацней. Смяѓшы i без таго аслабленае буйнымi грудамi поле, зарады прарабiлi вялiкую дзiрку.
  -Цяпер самы час кiнуць тэрма-преонновую бомбу. - Аддаѓ загад Абажрыс-i-пук.
  Звычайна такая ракета не зусiм эфектыѓная, з-за контр-ракет або антывыпраменьвання, але ѓ дадзеным выпадку, калi частка здольнасцяѓ флагман-лiнкора паралiзаваная, гэта магло спрацаваць. Вядома, метэарыты прычынялi турботу i зоркалётам мяльчэй, але яны ѓсё ж не так моцна пакутавалi як гэты гмах.
  -Выпраменьванне на максiмум! Зычным голасам прагарлапанiѓ Абажрыс-i-пук.
  Разагнаныя фатонамi адразу тры ракеты, паляцелi ѓ прабiты пралом. Грозны волат уздрыгнуѓ, i паспеѓ пераняць два "падарункi". Але затым трэцi зарад iрвануѓ злёгку з боку, толькi пашырыѓшы вялiкую дзiрку.
  -Тысячу квазараѓ пад хвост! - Абажрыс-i-пук роѓ i метал маланкi ад прыкрасцi. - Правалiць такую атаку. - Затым супакоiѓся, не ѓсё страчана, скамандаваѓ да гравiяперадатчык. - Усiмi сiламi атакаваць флагман, цэлiцца ѓ дзiрку.
  Загад аказаѓся слушным. Незвычайны наскок i нацiск атрымаѓся на славу. I хоць агнём у адказ i было знiшчана чатыры зоркалёты, але затое пралом удалося пашырыць.
  Пасля чаго адна з термопреонновых ракет заляцела ѓ гiперрэактар. Працэс злiцця преонов, у мiльярды разоѓ мацнейшы за тэрмаядзерны. Гэтак магутны выбух зараз папялiѓ, раскiдаѓшы на гiперплазму канструкцыю карабля. Гравiяваля i разагнаныя да звышсветлавой хуткасцi фатоны ператварылi яго ѓ разрэджаны газ. Шчупальцы разагрэтага да квiнтыльёнаѓ градусаѓ кальмара, ахапiлi кавалкi матэрыi, спалiѓшы найблiжэйшыя судны.
  Мега-крэйсер Абажрыс-i-пук ледзь паспеѓ адскочыць на адносна бяспечную адлегласць, ад страшнага падабенства звышновай зоркi. Усё ж яго аплавiла i некалькi разоѓ перавярнула, далёка адкiнуѓшы i скамячыѓшы шэраг перагародак. Гарматы былi моцна пакарабачаны, большасць з iх выйшла са строю. Страцiѓшы большую частку баявога патэнцыялу, зоркалёт стаѓ лёгкай здабычай супернiка. Разумеючы гэта i не жадаючы дарма загiнуць - адвага гэта не неразважлiвасць Абажрыс-i-пук скамандаваѓ адступленне. Выкрутлiва манеѓруючы мега-крэйсер, пазбягаючы пастак i зацiскаѓ у абцугi, адыходзiѓ, iмкнучыся сысцi пад абарону сваiх караблёѓ. I ѓсё ж яго ледзь не пляснулi, надзейна заблакаваѓшы, абклаѓшы як лiсу ѓ нары. Нямногiя прылады судна млява адказвалi, на варварскую бамбардзiроѓку. Сiлавое поле разладзiлася, хутчэй нагадваючы iрваную парасон, чым надзейны шчыт. Не дзiѓна, што зоркалёт неѓзабаве ѓзарваѓся, рассыпаѓся на аскепкi.
  Абажрыс-i-пук ледзьве паспеѓ уцячы на маленькiм катэры. Гэтае выратавальнае судна было практычна нябачным, серыя хваль стварала перашкоды ѓ яго ѓспрыманнi, так што нават гравiярадары фiксавалi толькi расплывiстыя плямы. Смеласць мае свае межы, i грос-генерал салодкая цукерка хацеѓ выжыць. Тым больш што галоѓная задача выканана, а пры чатырохразовай, а зараз, мабыць, i пяцiразовай перавазе супернiка зыход бою прадвызначаны, i самае лепшае, што можна зрабiць - гэта адвесцi пакiнутыя войскi. Ужо пакiдаючы карабель, Абажрыс-i-пук даѓ загад: планамерна адыходзiць у бок сiстэмы Царская страва, каб атрымаць падтрымку планетарнай абароны. Гэта дазваляла выйграць час i падцягнуць да гэтага раёна дадатковыя сiлы.
  Маршал Жри-жри-глотай, ужо атрымаѓ сiгнал аб тым, што буйныя сiлы супернiка могуць падсекчы яго тыл. Аднак даволi доѓга вагаѓся, баючыся лабавой атакi. Асцерагаючыся аслабiць лiнiю абароны. Тым больш што вораг распачаѓ адцягваючы напад, знiшчыѓшы некалькi тысяч караблёѓ. Падобны ход спалохаѓ i без таго баязлiвага барона. Жры-жры-глытай быѓ прадажаны, заграз па вушы ѓ карупцыi - амаральны тып. I па-свойму каварны, але пры гэтым яшчэ не паспеѓ з трыбухамi прадацца клiзiмам. Але ѓжо пэѓныя зрухi да гэтага былi. Катлеты ѓмелi знаходзiць здраднiкаѓ i некага з яго атачэння нанялi. У прыватнасцi генерал мятны абжора, рэгулярна выпрацоѓваѓ данясеннi, паведамляючы як колькасць войскаѓ, так i блiжэйшыя планы свайго камандавання. Мясныя вырабы расплачвалiся шчодра, на вайне разумны ѓзбагацiцца, адважны прасунецца, а дурань настраляецца. Здраднiкi зрэшты, не толькi разумныя, але яшчэ i не далёкiя людзi. Бо рана цi позна iх ловiць контрразведка цi здаюць уласныя наймальнiкi. Чыннiк ён станавiцца непатрэбным або яго панiжалi на пасадзе, а то i прыстрэльвалi. Аднак, аб гэтым iмкнулiся не казаць, наадварот платных шпiёнаѓ усяляк улагоджвалi.
  Лёгкi штурм быѓ адбiты, i зараз для прамаруджвання ѓжо не было апраѓдання. Памятаючы загад iмператара любой цаной пазбягаць асяроддзi, i атрымаѓшы чарговую гравiядэпешу з просьбай, дакладней з маленнем аб дапамозе Жри-жри-глотай аддаѓ загад.
  -Выступаем. Няхай жыве iмператар!
  Армада выступiла праѓда з вялiкiм спазненнем, было ѓжо позна. Тым часам праѓзыходныя масы супернiка працягвалi свой бясконцы накат.
  Сiстэма Царская страва была адной з самых умацаваных у галактыцы. Цэнтральная планета, была велiзарная i густа населена - прыкладна мiльярдаѓ дзвесце семдзесят. Усе падыходы да яе, былi забiтыя саманаводнымi кiбер-мiнамi, а таксама чатырма тузiнамi натуральных спадарожнiкаѓ. Кожны сатэлiт густа ѓтыканы плазменнымi i гiперплазменнымi гарматамi, а таксама ракетамi. Акрамя таго, круцiлася яшчэ некалькi планет, на якiх знаходзiлiся селiшчы i базы. Малi быць не жартоѓныя баi. Абажрыс-i-пук ведаѓ куды адступаѓ, а клiзiмы былi занадта захопленыя, каб спыняцца. Наадварот яны лезлi як танкi, не шкадуючы нi сябе, нi сваiх жыццяѓ. Асаблiва актыѓныя былi касмiчныя пiраты, адчуѓшы пах смажанага, злыя зорныя флiбусцьеры лезлi як прусакi на варэнне - вельмi ѓжо панадлiва парабаваць густанаселеныя светы. I вось распачатая згасаць бiтва, успыхвае з новай неверагоднай лютасцю, што нават ствараецца ѓражанне, што зоркi трасуцца. Грос-генерал Абажрыс-i-пук паспеѓ, перабрацца на лёгкi крэйсер. Адтуль ён працягваѓ кiраваць баталiяй. Першапачатковая спроба клiзiм з ходу разламаць татальную абарону не ѓвянчалася поспехам. Пабоiшча загразла на подступах да планеты Пасцiла. Навакольныя планеты ѓздрыгвалi ад парываѓ. Адзiн са спадарожнiкаѓ атрымаѓ столькi страшных трапленняѓ, што раскалоѓся, збоку магло здацца, што гэта лопнула яйка, настолькi iмклiвым было яго разбурэнне.
  Падавiся-ка прымудрыѓся ацалець у самы апошнi момант, пакiнуѓшы, флагман-лiнкор на выратавальным модулi-катэры. Цяпер злая катлета, пырскала тлушчам, крынiчыла пагрозы, тым больш, што яе скура была моцна апаленая выпраменьваннем.
  -Палонных не браць. Усё задушыць, знiшчыць, спалiць, раскiдаць на фатоны.
  -Будзе выканана: ваша зорная перавага! - Генералы рангам мяльчэй апетытна дымiлiся i жудасна караючыся, аддавалi загады. Прабiцца да Пастылы было вельмi цяжка, за кожны малюсенькiх крокаѓ, даводзiлася расплачвацца тысячамi, дзясяткамi тысяч зоркалётаѓ. Тым не менш, няѓмольная лавiна наблiжалася.
  -Вось так падцiскайце iх. Зацiскайце мацней, яшчэ не шмат i канец квазар! - бясчынстваваѓ маршал-герцаг. - Не кладзiце занадта караблёѓ пры штурме спадарожнiкаѓ - паражайце на далёкай дыстанцыi. Вось так акуратней. Ох, д'ябальскiя мiны! Анiгiляцыя калорый!
  Мiны i сапраѓды даставалi, амаль нябачныя яны вынырвалi з прасторы i таранiлi зоркалёты. Асобныя знiшчалiся на месцы, iншыя наадварот атрымлiвалi толькi пашкоджаннi. Многiя выбуховыя прылады: былi забяспечаны iмпульсным бластер, здольным наскрозь, праѓда, на вельмi кароткi час прапальваць сiлавыя палi, наносячы страшныя пашкоджаннi. Цяжкiя страты, абяскроѓлi флот катлет, нават пiраты: сталi праяѓляць прыкметы турботы. Калi такiя вялiкiя страты на подступах, то, колькi давядзецца страцiць на самой планеце. Падавiся, аднак, раптам перастаѓ шалець i вывяргаць тлустую ванiты. Яму ѓ шчодра прасякнутую соусам, галаву прыйшла нядрэнная думка.
  -А што калi ѓжыць, супраць салодкiх цукерак, iншая больш магутная зброя. - Катлета хiхiкнула. - Бо ѓ нас ёсць яно, таксама вельмi эфектыѓны зарад.
  Тое, пра што падумаѓ Падавiся - было нечым iншым, як "гiперэсвечапечкай". Гэта найноѓшая зброя, выпраменьвала спецыяльныя супернейтроны з трыльён разоѓ больш кароткай хваляй, чым гама-выпраменьванне. Выбухная моц падобнага зарада не вялiкая, затое гiперрадыяцыя ѓ мiльёны разоѓ мацнейшая за звычайную. I пранiкальная здольнасць каласальная - пякучыя ѓсе жывое хвалi гэта не жарт, яны здольныя прапалiць наскрозь планету. Галоѓны недахоп прылады, яго нельга падарваць у адчыненым космасе. З-за канструктыѓных асаблiвасцяѓ - гэтае ѓвасабленне нябачнай смерцi, падыходзiць толькi для ѓжывання на планетах, ды i то не на ѓсiх. Але ѓ дадзеным выпадку свет Абжорства, падыходзiѓ. Гэтая страшная прылада знiшчыла дзве трэцiх насельнiцтва гэтага свету. Добра яшчэ, што падобны зарад у клiзмаѓ быѓ толькi адзiн.
  А што вельмi нават добрая зброя, забiваеш жывую сiлу, а ѓся тэхнiка i матэрыяльныя каштоѓнасцi застаюцца. Вось толькi шкада, што пакуль яшчэ занадта дарагое. Для таго каб стварыць шчабара-хвалi патрабуецца вялiкая колькасць хадарамаха, а гэта рэдкi элемент у сусвеце. А штучна сiнтэзаваць яго яшчэ не навучылiся.
  -Сюрпрыз нумар два! Падавiся-ка быѓ вельмi задаволены, нават капнуѓ на сябе кетчупа з гiбрыда яйкi дракона i агурочнага тамата. - Зачыстка планеты шчабара-грабеньчыкам! Уладкую труну з мяшком!
  Апроч цукерак на гэтай паднябеснай жылi эскiмосы: напаѓпразрыстыя, сухапутныя порцыi марожанага. Яны працавалi на Салодкаежкастан, пры гэтым жылi вельмi прыстойна. Заваяваць iх было прасцей простага, пара залпаѓ i порцыi марожанага паднялi салодкiя, лiпкiя лапкi да верха. Пасля чаго першабытнiкам дазволiлi захаваць значную частку сваёй аѓтаномii. Цяпер гэтая раса атрымлiвала "на сняданак гiперплазменную кашу" нароѓнi з цукеркамi. Ад радыяцыi яны сталi сiнiмi, брудна-фiялетавымi i чырвона-карычневымi. Многiя пакрылiся плямамi i курчылiся ѓ невыносных пакутах. Тым, хто загiнуѓ адразу можна сказаць пашанцавала - яны счарнелi, склеiѓшы прыкры ласты, агонiя iншых доѓжылася шмат гадзiн. Пацярпелi i шматлiкiя робаты - як баявыя так прамысловыя, тым больш што некаторыя з iх: не былi цалкам выведзены з ладу, а звар'яцелi, кiдаючыся на нямногiх пакiнутых жывых, або счапiѓшыся адзiн з адным. Карцiна i сапраѓды была жахлiвай.
  Янка пляснуѓ рукамi, пакруцiѓ пальцам ля скронi, з ягоных дзiцячых вуснаѓ вырвалася:
  - Якое варварства! Уяѓленне буйнага шызiка, якi перабраѓ гераiнам.
  Пасля чаго хлопчык яшчэ больш старанна ѓзiраѓся ѓ бой. Абсурднасць карцiны, толькi павялiчвала прывабнасць.
  Паралiзуючы ѓдар выбiѓ большую частку абароны, i катлеты канчаткова перахапiлi iнiцыятыву. Толькi на пэѓнай колькасцi спадарожнiкаѓ: працягвалася адчайная сутычка, уколы дорага прадавалi свае жыццi. Тым не менш, iм засталося максiмум паѓгадзiны.
  -Дзе гэта пракляты Жри-жри-глотай, каб яго самога зжэрлi i вырыгалi. - Вылаяѓся Абажрыс-i-пук. - Ужо столькi разоѓ запытваѓ яго аб дапамозе, так нi адказу, нi прывiтання. Чорную дзiрку яму пад абгортку!
  Падмога i сапраѓды спазнялася. А да катлетаѓ насупраць падышлi дадатковыя падмацаваннi.
  Падавiся-ка працягваѓ, чухацца, апёкi немiласэрна гарэлi. Пасля кароткага роздуму, ён вырашыѓ прыняць гаючую ванну, не чакаючы канца зорнай лаянкi. Маршал Тоѓстая-страва (вельмi апетытны рулет) загадаѓ напоѓнiць яе якi рэгенеруе растворам, i з галавой пагрузiѓся ѓ пурпурно-серабрыста-барвяную вадкасць. Было вельмi прыемна, iрваныя язвы пашчыпваѓ, боль цiшэѓ. Катлета выгiналася, распырскваючы смарагдавую пену, перабiрала лапкамi. Затым маршал высунуѓся i працягваѓ, аддаваць загады:
  -Заходзь злева, трыста тысяч зоркалётаѓ на правы фланг i ѓ нiжнi кут. Вось так. А зараз паднацiснi на яго з тылу. Выкарыстоѓвай спiральны абыход. Кругавое паднырванне. А зараз раз засяродзiлiся.
  Урадавыя зоркалёты беспярэчна яму падпарадкоѓвалiся, а вось пiраты дзейнiчалi, хто ѓ што здатны. Iх, перш за ѓсё, цiкавiла планета Пасцiла. Многiя з iх прыступiлi да высадкi дэсанта ѓ гэты шматпакутны свет. Паветра паднябеснай прапах сахарынам, i фруктозным газам, i па гэтым рабаваць можна было толькi ѓ скафандрах. Iянiзаваная атмасфера давала слабое, хутка якое губляе сiлу выпраменьванне, ужо практычна бясшкоднае для жывых. Але пры гэтым ад яго ѓ роце: адчувалася горыч, i хацелася сплёѓваць. Зрэшты, трафейнае вiно, часта не сумяшчальная з арганiзмам вадкасць, палiлася ѓ глоткi. Асаблiва шанавалi алкаголь бялковыя тыпы, але i мяса якiя пажыраюць iм не грэбавалi. Апроч iншага асобныя вiны, былi запраѓленыя такiм экзатычным "дурам", што перакошвала розумы цi лагiчныя малекулы, у каго мазгоѓ не было.
  Некаторыя з тых карсараѓ, што слабей валiлiся мёртва. Iх потым распраналi, свае ж саѓдзельнiкi, а часам па шумок рэзалi лазернымi клiнкамi. Гэта значыць бязмежжа панаваѓ па поѓнай праграме. Будынкi ѓ асноѓным уцалелi i па гэтым рабаваннi насiлi павальны характар. Неѓзабаве да пагрому далучылiся i дзяржаѓныя экiпажы. Кожны, хацеѓ пабольш хапнуць. Аднак усё яшчэ не было скончана. З вялiкiм спазненнем, але прыбылi сiлы Жры-жры-гладай. Славалюбiвы вяльможа доѓга корпаѓся, але ѓсё ж сабраѓся. Секунднае прамаруджванне ѓ бiтве - вядзе да вечнай ганьбы! Але дадзеным выпадку, вялiкае мноства зоркалётаѓ, у выглядзе самых раскошных i маляѓнiчых кулiнарных вырабаѓ апынулiся лязом гiльяцiны, якiя павалiлiся на аголеную шыю. Палкаводзец пры поглядзе на якога цякуць слiнкi, асаблiва ѓ дзяцей прасвiстаѓ:
  - А вось i я! Цяпер усiм дам рамяня!
  I момант як аказалася для яго ѓдалы, большасць караблёѓ згрудзiлася, руйнуючы, Пастылу. Такiм чынам, на баку маршала цукерак была раптоѓнасць, i значна лепшая пазiцыя.
  Цяпер кананада пайшла па зусiм iншым сцэнары. Катлеты былi прыцiснутыя да паверхнi адзiн мiльён, дзвесце дваццаць пяць тысячна кiламетровай планеце. Многiя пiраты, асаблiва мясныя кансервы, ужо надзерлiся да такой ступенi, што iх зоркалёты так i засталiся, ды яшчэ з выключанымi сiлавымi палямi стаяць на планеце ѓяѓляючы, з сябе лёгкую мiшэнь. Iх расстрэльвалi ѓдарамi з арбiты. Флiбусцьеры млява адказвалi. Больш сур'ёзны супрацiѓ, аказвалi толькi ѓрадавыя сiлы катлет.
  Хлопчыку было вельмi цiкава, што будзе далей, але грубы штуршок пад рэбры, канчаткова разбудзiѓ дзiця.
  - Уставай, бач разляжаѓся! Час у паход.
  Янка ѓскочыѓ, адчуваю прыкрасць. Акрамя таго ён не выспаѓся, але для сучаснага школьнiка ( якi звыкся ѓначы шнырыць па Iнтэрнэце) - гэты звыклы стан.
  - Я гатовы iсцi, куды загадаюць.
  Ахмед пад'ехаѓ (ну i смурод, асаблiва калi з яго боку падзьмуѓ вецер, ды яшчэ пышнае футра бруднуѓ апрануѓ) i груба выскалiѓся:
  - Адзiн з коней упаѓ, i я вырашыѓ, што вы хлапчукi: як самыя маладыя i свежыя будзеце, цягнуць павозку.
  Янка падняѓшы бровы, здзiвiѓся:
  - А на станцыi нельга купiць новага смаѓжовага каня.
  Гандляр блiснуѓ вачыма:
  - Вядома можна, але я гэтага не хачу! Так што упрагайся. Разам з усiмi пойдзеш!
  Хлапчукоѓ зганялi бiзунамi, прывязваючы да воза. Бачачы, што Янка марудзiць, яму з працяжкай урэзалi бiзуном. Боль вярнула пацана да сумнай рэальнасцi, скуру зноѓ распарола. Прыйшлося падпарадкавацца, на грудзi прывязалi шырокi папружка з сырамятнай скуры. Нечым гэта нагадвала прыстасаванне для бурлакоѓ, толькi грубейшае. Хлапчукоѓ пабудавалi i падсцёбнулi бiзуном. Удар зачапiѓ шыю Янкi, ён адразу iрвануѓ. Пасля чаго юныя нявольнiкi, са стогнамi i ѓскрыкамi рушылi наперад. Цяжэй за ѓсё было скiнуць калёсы з месца, а потым яна пайшла, стала значна лягчэй. Рамень злёгку адцягваѓ цела, але было памяркоѓна. Пад босымi нагамi храбусцеѓ жвiр. Падобна ѓ гэтым свеце разумелi ѓ траве, цi лекавая флора мела больш выяѓленыя лячэбныя ѓласцiвасцi, яшчэ нядаѓна па-зверску разбiтыя ступнi цалкам зажылi. Яны ѓжо злёгку агрубелi, i было не так балюча, ды i каменьчыкi трапiлiся ѓ асноѓным круглыя, а не вострыя як раней. Паступова сон праходзiѓ, Янка рухаѓся, стараючыся не наступiць пярэдняму хлапчуку на пяткi. Алi шапнуѓ яму:
  - Цяпер ты зноѓ з намi?
  - Цябе гэта радуе? - Хлопчык стараѓся перасунуць рэмень, каб менш нацiрала мускулiстыя грудзi.
  - Не вельмi, але можна хоць пабалбатаць аб чым-небудзь цiкавым. Усё ж ты з iншага свету. - Юны нявольнiк страсянуѓ чорнымi, як смоль валасамi.
  - Так! Магу вам сёе-тое расказаць! Што вас цiкавiць.
  Садат спытаѓ:
  - А якiя войны выйграла ваша дзяржава?
  Янка як нi дзiѓна, сумеѓся:
  - Ну як сказаць? Уся гiсторыя Расii суцэльныя войны. Як у народнай песнi спяваецца: ехалi, ехалi, доѓга мы! Шлях ад бяды, да бяды, ад вайны, да вайны! Ад вайны - да вайны!
  Калi казаць пра войны, то тут трэба абраць найважнейшую.
  - А якая была самай першай? - Рудыя валасы Садата як нi дзiѓна, былi цалкам акуратнымi. Хлапчукам перад пераходам, дазволiлi злёгку спаласнуцца ѓ ручаi: сляды ад збiцця, сталi больш выразна бачныя на напружаных, загартаваных працай целах.
  Янка аблiзаѓ вусны, з ранiцы iх не пакармiлi i ѓ жываце непрыемная пустата.
  - Цяжка сказаць! Спачатку наша дзяржава звалася Кiеѓская Русь. Першым вялiкiм князем, паводле афiцыйнай гiсторыi, быѓ Рурык. Ён заснаваѓ вялiкую царскую дынастыю. Праѓда некаторыя навукоѓцы аспрэчваюць яго першынство, былi i да Рурыка вялiкiя князi, напрыклад Алег, цi нават найстаражытны Кiй. Наогул розных войнаѓ было шмат. Самыя першыя: нават не засталiся ѓ летапiсах. Але першым агульнапрызнаным вялiкiм заваёѓнiкам быѓ Святаслаѓ. Пры iм Кiеѓская Русь: захапiла амаль у два разы больш тэрыторыi, чым мела сама. Князь быѓ вялiкiм стратэгам, актыѓна выкарыстоѓваѓ кавалерыю, абыходныя манеѓры, а таксама пабудову сцяна. Гэта тыпу фалангi, калi дзiды з дзесяцi шэрагаѓ, тырчаць куды гусцей, чым калючкi вожыка. Святаслаѓ удасканалiѓ пабудову, у прыватнасцi прашчнiкi кiдалi снарады, праз спiну пабудовы. Звычайна першы з вялiкiх князёѓ: загадзя папярэджваѓ аб сваiм паходзе супернiка, даваѓ пасланне: iду на вы! Нi разу не паварочваѓся спiной да ворага!
  Садат кiѓнуѓшы галавой, заѓважыѓ:
  - Папярэджваць супернiка аб паходзе, у вышэйшай ступенi неабдумана. Можна страцiць момант раптоѓнасцi!
  Янка з запалам адказаѓ (наглядчыкi падобна атрымалi ѓстаноѓку, не перашкаджаць дзiвоснаму дзецюку весцi цудоѓныя прамовы, можа ён нешта карыснае выбалбоча?).
  - Вядома! Але Святаслаѓ аддаваѓ перавагу адкрыты бой, працягламу блуканню па стэпе. Лепш разграмiць ворага адразу, чым ганяцца за кожнай бандай.
  Садат пагадзiѓся:
  - Такое ѓ прынцыпе магчыма! Памятаю наш настаѓнiк лавiѓ вялiкiх вiшнёвых чмялёѓ, нашмароѓваючы талерку мёдам.
  - Вiшнёвых чмялёѓ?
  -Iх фруктовае мяса лiчыцца дэлiкатэсам! Рэдкiя раслiнныя казуркi! Так раскажы далей: Святаслаѓ моцна пашырыѓ вашу iмперыю?
  Янка ѓздыхнуѓ:
  - Моцна, але нажаль не надоѓга. Заваяваѓшы Балгарыю, i разбiѓшы войскi Вiзантыi ён прамарудзiѓ i не захапiѓ Канстанцiнопаль адразу. Потым была вайна з печанегамi, Вiзантыя адправiлася. Набраѓшы за золата наймiтаѓ вiзантыйскi кесар дамогся перавагi ѓ сiлах. Пасля некалькiх кровапралiтных бiтваѓ Святаслаѓ быѓ вымушаны саступiць. У апошняй бiтве князь быѓ блiзкi да перамогi, але паднялася пылавая бура, асляпiла яго войска. Тым не менш, ён захаваѓ большую частку армii. Пры вяртаннi назад, Святаслаѓ з невялiкiм атрадам трапiѓ у печанежскую засаду.
  Садат нацягнуѓшы тужэй папружку, каб нацiраѓ слабей, спытаѓ:
  - Загiнуѓ?
  Юны траплянец з уздыхам прастагнаѓ:
  - Ды загiнуѓ! А з чэрапа Святаслава хан печанегаѓ зрабiѓ гушчар. Калi казаць на чысцiню, то сумны канец вялiкага палкаводца.
  Алi ѓставiѓ:
  - Ды так часта бывае!
  Янка працягнуѓ:
  - Утрымаць заваяванае, аказалася вельмi складана. Толькi Тмутаракань невялiкае княства: удалося захаваць у складзе кiеѓскай Русi. Астатняе было страчана.
  Садат пацiкавiѓся:
  - А што ѓ князя не было сыноѓ?
  Хлопчык кiѓнуѓ:
  - Вядома былi! Яны перадралiся за трон. Была жорсткая грамадзянская вайна, загiнулi многiя тысячы русiчаѓ. Перамог князь Уладзiмiр празваны Сонейкам. Ён забiѓ сваiх братоѓ, адрознiваючыся крайняй жорсткасцю. Пры гэтым, як нi дзiѓна, быѓ кананiзаваны i паклiканы святым.
  - Прызнаны святым! - Садат усмiхнуѓся. - Звычайна самы святы той кiраѓнiк: што больш знёс галоѓ.
  - У гэтым выпадку Праваслаѓная царква не справядлiвая да Пятра Першага i Iвана Грознага. Яны па частку разлiтай крывi: цалкам падыходзiлi на ролю святых. - Абурана затрос галавой Янка. - Зрэшты з гэтай нагоды iдуць спрэчкi. Нават Сталiна жадаюць кананiзаваць. Таксама ж ваяѓнiк.
  - А што далей было? - Хорам спыталi хлапчукi.
  Янка працягнуѓ, дзiвячыся цярпенню наглядчыкаѓ:
  - Уладзiмiр увёѓ на Русi хрысцiянства, паходаѓ за межы iмперыi не здзяйсняѓ, пад канец жыцця iмкнуѓся кiраваць справядлiва. Пасля пасля яго смерцi зноѓ вайна памiж братамi з масавымi забойствамi. У рэшце рэшт перамог Яраслаѓ, празваны мудрым. Пасля серыi кровапралiтных бiтваѓ, яму ѓдалося разграмiць печанегаѓ. Яраслаѓ Мудры кiраваѓ доѓга, i быѓ адным з самых пажылых, калi не самы ѓзроставы вялiкi князь у момант смерцi. Пасля яго пачаѓся заняпад Кiеѓскай Русi. Дробныя княствы сталi набываць усё больш i больш самастойнасцi. Толькi пры Манамаху было частковае адраджэнне. Яго войска разграмiла полаѓцаѓ. Зрэшты нават Манамах, не здолеѓ аб'яднаць усе княствы.
  Садат зацiкавiѓся:
  - А як Манамах разграмiѓ полаѓцаѓ?
  - Спачатку ён выматаѓ iх актыѓнай абаронай, затым перайшоѓ у рашучы наступ!
  Алi хацеѓ нешта спытаць, але на хлапчукоѓ абрынулiся ѓдары бiзуна, прымусiѓшы цягнуць павозку хутчэй. Ахмед злосна махнуѓ рукой: маѓляѓ хопiць лiберальнiчаць! Янка закруцiѓся: бiзун абпальваѓ рэбры, тоненькiя шнары ад ранейшых удараѓ, крыху свярбелi. У босую пятку ѓвайшоѓ востры камень, хлопчык войкнуѓ, падрапала ступню, iсцi стала цяжэй.
  Калi крочыш з вялiкiм грузам i ѓ хуткiм тэмпе, не да размоѓ, тым больш што дарога пайшла зноѓ у гару. Янка нават узрадаваѓся, што на iм амаль няма адзення, ветрык прыемна абдзiмае моцнае, голае цела, ад чаго намнога лягчэй. Хлопчык падумаѓ, што i ѓ яго свеце жыхарам краiн, якiя развiваюцца, даводзiцца надрывацца, асаблiва рыкшам.
  А так жыць без працы, гэта значыць марнець!
  Садат дрыготкiм ад напружання голасам, спытаѓ Янку:
  - А хто ѓспадкаваѓ Манамаху?
  - Памiж яго сынамi зноѓ адбылася сварка. Так працягвалася занадта доѓга. - Янка змоѓк пераводзячы дыханне. - Наогул усе гэтыя братазабойчыя войны сведчылi аб нарастальным ганарыстасцi князёѓ.
  - А чым тады ваша iмперыя лепшая за iншых? - Садат пагардлiва фыркнуѓ.
  - Магчыма тым, што ѓ ёй амаль не было рабоѓ. Неяк удалося праскочыць гэты перыяд гiсторыi.
  - Затое зараз ты сам раб! - Яхiдна ѓставiѓ Садат.
  - Не чалавек упрыгожвае званне, а званне чалавека! - Дакладней наадварот! - паправiѓся Янка. Хлопчыку зусiм не хацелася размаѓляць i так цяжка, але з iншага боку размова адцягвала ад нагрузкi.
  - У вашай краiне як i ѓсюды iшла вайна памiж сваякамi за трон. У цэлым нармальная сiтуацыя! - Заявiѓ, прыкра тужачыся Садат.
  Янка памахаѓ галавой:
  - Толькi не для цывiлiзаваных народаѓ. Але гэта дэталi. Пасля стала яшчэ горш, з'явiлiся новыя, страшныя ворагi.
  - Калi ты слабы, ворагi заѓсёды з'яѓляюцца! - Заѓважыѓ Алi, жывот юнага нявольнiка, правальваѓся ад напругi. - Вось як сярод нас хлапчукоѓ, хто слабы, той i больш атрымлiвае грымакоѓ.
  - Як i слабая дзяржава! А ѓжо атрымалi мы з поѓня i аплявух, i грымакоѓ. - Янка плюнуѓ, стараючыся выраѓнаваць дыханне. Ён па досведзе ведаѓ, што хутка павiнна стаць лягчэй.
  Садат шапнуѓ:
  - Я веру!
  Янка задыхаючыся гаварыѓ далей:
  - Так атрымалася, што далёка на Усходзе ѓзнiкла мангольская iмперыя. У ёй зрэшты былi не толькi манголы, але розныя качэѓнiкi ѓсiх масцяѓ. Аб'яднаѓ iх Чынгiсхан. Таксама вялiкi кiраѓнiк. Наогул, хто ён такi шмат спрэчак, дала нават версiя, што гэта рускi князь Уладзiмiр. Ва ѓсякiм разе жыццё Чынгiсхана падобна на казку. Хлапчуком ён трапiѓ у палон i стаѓ рабом, а потым бег у Кiтай. Шмат прыгод было ѓ яго, у тым лiку самых неверагодных. У канчатковым вынiку, яму ѓдалося аб'яднаць шматлiкiя плямёны. Апошняга супернiка, мангольскага хана выдалi ѓласныя слугi.
  - I атрымалi ѓзнагароду! - Спытаѓ, крывячыся Алi.
  - Калi можна назваць гэта ѓзнагародай, iм зламалi хрыбет! - Янка хiхiкнуѓ.
  Садат пакруцiѓ галавой:
  - Ну гэта глупства ламаць хрыбты, тым хто аказаѓ табе паслугу. Пасля гэтага, нiкому не захочацца здраджваць.
  - Ён не хацеѓ, каб гэта стала спакусай для яго воiнаѓ. - растлумачыѓ Янка.
  - А вось i дарма! Заахвочваць здраднiкаѓ у табары ворага, гэта ѓсё роѓна што вырошчваць пшанiцу з якой пякуць хлеб перамогi! - Вывеѓ афарызм былы паслушнiк.
  - Хлеб здрады заѓсёды атрутны, i бо выпечаны са пустазельнай травы! - складана парыраваѓ Янка. - Нават фашысты i тое iм не давяралi. Хаця карысталiся паслугамi пятай калоны ва ѓсю!
  - Цiкава! А Чынгiсхан, напаѓ на Кiеѓскую Русь? - Спытаѓ, губляючы кроплi поту з твару Садат.
  - I так i не! - Янка зладзiѓ хiтрую тварык.
  - Як гэта так? Цi так цi не! - Садат вызверыѓся.
  Хлопчык вохнуѓшы, працягнуѓ якi збiваецца тонам:
  - Чынгiсхан пакарыѓшы мангольскiя плямёны, напаѓ на Кiтай. Дакладней на паѓночна-кiтайскую Iмперыю Цын. Хоць кiтайцы мелi колькасную перавагу i магутныя крапасныя сцены, з-за пралiкаѓ камандавання, а таксама подкупу шэрагу камандзiраѓ iх разграмiлi. Пекiн упаѓ у вынiку начнога штурму. Кiтайскага iмператара, прывязалi за ногi да дрэѓ i разарвалi! Прычым iрвалi не спяшаючыся, а перад гэтым ваяры зладзiлi былому ѓладару, малую галечу ѓ асобу!
  Алi замармытаѓ:
  - Вось гадасць то якая!
  - Манголы часта здзяйснялi жорсткiя ѓчынкi. Калi адзiн ваяр з дзесяцi бег, то пакаралi смерцю цэлы дзясятак. Калi адзiн ваяр трапляѓ у палон, i яго не вызвалялi, то забiвалi ѓсiх дзесяцярых. - Янка прамаѓляѓ гэта ѓхваляльным тонам.
  - А калi беглi ѓсе дзесяць? - спыталi хлапчукi.
  - Тады пакаралi смерцю сотню!
  Садат заѓважыѓ:
  - Дык ад армii нiчога не застанецца! Акрамя таго калi ѓсё войска звярнуцца ва ѓцёкi i яго захочуць пасля гэтага пакараць смерцю, то салдаты ѓзбунтуюцца i самi расправяцца з такiм катам.
  Янка разгубiѓся, сапраѓды, бо манголы не былi зусiм ужо непераможнымi, часам i iх уцякалi. I як рабiлi ѓ такiх выпадках? Зрэшты яму ѓспамiналася Спарта. Там таксама дзейнiчаѓ закон: усiх уцекачоѓ пакараць смерцю! Але калi Эмпедрыён разбiѓ iх войска, а ѓ бiтве забiлi спартанскага цара, вырашылi паступiць наступным чынам. Свята шануем закон, з наступнага дня, а пакуль няхай закон спiць. Бо сапраѓды ѓсiх не караеш!
  - Я думаю ѓ гэтым выпадку, iх лёс вырашаѓ палкаводзец. Магчыма справа абмяжоѓвалася простай лупцоѓкай. - Выказаѓ здагадкi Янка.
  - Ну i ну! Вось так нясталыя правадыры! - З iронiяй падкалоѓ Садат.
  - У свой час Жукаѓ выдаѓ загад: што ѓсе сваякi тых хто здасца ѓ палон, будуць расстраляныя! - Янка злiзнуѓ губы, якiя сталi салёнымi ад поту.
  - I што?
  - Нiкога па гэтым загадзе не расстралялi! Але эфект ад запалохвання: дапамог выдужаць пад Ленiнградам. - Хлапчук зноѓ ударыѓ вялiкi палец нагi аб камень.
  - Так заѓсёды запалохай i будзе табе перамога! А што ж далей быѓ з Чынгiсханам?
  - Пакарыѓшы палову Кiтая, ён вырашыѓ што час рухацца далей у бок Захаду. Як ён выказаѓся да апошняга мора. Наступным на шляху быѓ Харэзм. Магутная iсламская iмперыя. - Янка з цяжкасцю ссунуѓ, якi шаруе грудзi рамень.
  Садат быѓ цiкаѓны:
  - Што значыць iсламская?
  - У ёй кiраваѓ Iслам!
  - Гэта цiкава! Што такое Iслам!
  Блiскучы ад поту Янка, пацiснуѓ плячыма:
  - Даслоѓна перакладаецца як пакора! Мусульмане вераць, што сусвет створаны адным усемагутным Алахам! А так у тое, што iснуе абсалютнае прадвызначэнне. Алах усемагутны i тыя хто малiцца яму пяць разоѓ на дзень, дапамагае бедным, здзяйсняе хадж у Меку, выконвае Рамадан, не есцi не чыстую ежу, ужывае ѓ рэлiгiйных войнах трапляе ѓ Джыгу, або ѓ рай. А астатнiя няверныя асуджаны: вечна пакутаваць у пекле!
  . РАЗДЗЕЛ Љ 19.
  Уладзiмiр быѓ абсалютна бездапаможным, i гэтая бездапаможнасць яго прыгнятала. Як гэта можна так вiсець, нiбы палохала агароднае! Не дарма шыбенiца, лiчылася хоць i не самай пакутлiвай, але самай ганебнай караю. Горш яе было толькi насаджванне на кол! Кажуць у СС падобнае практыкавалася, асаблiва ѓ стаѓленнi жанчын.
  А вось i пацвярджэнне слоѓ. Гiтлеравец вырваѓ з плота калок, i пачаѓ завастраць яго. Iншыя эсэсаѓцы валаклi напаѓголую маладую бабу. Босыя ногi жанчыны гадоѓ дваццацi пяцi, фашысты ткнулi ѓ агонь. Няшчасная закрычала, не сваiм голасам.
  - А-а-а-а-а! Не трэба!!! Родныя!!!
  Гаѓпман выскаляючыся ад задавальнення, адказаѓ:
  - Не! Трэба! На славу вялiкай Германii, мы прычынiм табе боль!
  Эсэсавец дастаѓ з агню галаѓню i прыклаѓ яе да аголены грудзей маладой жанчыны. Тая працягвала лямантаваць, i так тузалася, нiбы мучанiца на патэльнi!
  Фашыст працягваѓ палiць, пакуль дзяѓчына не страцiла прытомнасць. Iншую зусiм юную сялянку цалкам агалiѓшы: пасадзiлi на кольк.
  Вiдовiшча сярэднявечнага пакарання, калi моцная дзяѓчына, адчайна супрацiѓляецца сваiм катам, агiдна i прыцягальна адначасова. Бачыць юны, амаль дзiцячы, дзявочы твар перакошаным ад болю, падрапаны з сiняком, вельмi прыемна германскiм садыстам. Яе пыльныя, голыя ножкi боѓтаюцца з боку ѓ бок. Эсэсаѓцы мацаюць iх, выломлiваюць пальчыкi. Дзяѓчына апускаецца ѓсё глыбей i глыбей, начытае задыхацца, крыкi становяцца ѓсё цiшэй i цiшэй! Фашысты бяруць за шчыкалатку i ледзь прыѓздымаюць дзяѓчыну, не даючы ёй хутка памерцi.
  Тым часам эсэсавец, паднiмае ѓверх прывязанага за нагу хлапчук. Кiдаюць пятлю на iншую нагу i робяць расцяжку. Дзецюку вельмi балюча, ён крычыць, але каты няѓмольныя. Вось адзiн з iх бярэ ланцуг i пачынае закручваць хлопчыку галаву. Твар дзяцюка станавiцца чырвоным, ад невыносных пакут. Выпусцiѓшы хваравiты стогн, хлапчук рыгае крывёй. Iншы дзяѓчынцы, гiтлеравец перабiѓ ногi, i таптаѓ абломкi ботамi. Уладзiмiр зноѓ паспрабаваѓ вызвалiцца, у сваё намаганне ён уклаѓ усю волю. Вяроѓка нарэшце паддалася i лопнула. Юнак з усяго размаху, павалiѓся ѓнiз задам. У гэты момант востра заменчаны кольк: упiѓся ѓ анальную адтулiну ђладзiмiра. Юнак адчуѓ сябе настолькi прынiжаным i пакрыѓджаным, што выпусцiѓ неверагодны роѓ, паспрабаваѓ саскочыць, тры сэрцы разам забiлiся, крывяны цiск падскочыѓ. Уладзiмiр тузануѓся яшчэ разок, кол увайшоѓ яшчэ глыбей, прайшоѓшы тоѓстую кiшку упiѓся ѓ страѓнiк. Юны ваяѓнiк ударыѓ нагой па дрыку, рэзка выдыхнуѓ:
  - Ды я ведаю што гэта трызненне! Ня можа быць такога ѓ рэальнасьцi. Гэта ж зусiм абсурдна.
  Кол у адказ прасунуѓся яшчэ ледзь-ледзь, упiѓся ѓ лёгкiя. Тым часам гiтлераѓцы сталi, перапiлоѓваць дзяѓчыну iржавай пiлой па падлогах, пры гэтым выпускаючы пахабныя жарты i ляпаючы цела.
  Уладзiмiр велiзарным намаганнем абхапiѓ кол нагамi i паспрабаваѓ прыѓзняцца, з яго ручаём сцякаѓ гарачы пот, хоць у сваiм суперцеле, ён быццам бы, не павiнен пацець! Зямля перад вачыма кружылася, вiцязь шаптаѓ сумесь лаянкi i малiтвы. У вёсцы ѓжо гарэлi ѓсе дамы, i палала невялiкая царква. Раптам з невялiкай танкеткi быѓ выпушчаны 37-мiлiметровы снарад. Падобна на тое немец быѓ асам, гасцiнец сатаны трапiѓ прама ѓ крыж. Ацалелыя жыхары, гiнулi ѓ пакутах. Раптам па галаве Уладзiмiра вельмi ѓрэзала палаючая галоѓка, яна набiла вялiкi гуза, апалiѓшы валасы. Юнак падняѓ рукi, яны не слухалiся яго, нiбы чужыя, вiселi як канчукi. Уладзiмiр адказаѓ, са стогнам:
  - Вось так цябе здраджвае тваё роднае цела!
  На галаву юнака ѓпала яшчэ адна, вялiзная як астэроiд бэлька. Жахлiвы ѓдар, грукат, якi выцiскае вушныя перапонкi i Уладзiмiр.... Ачуѓся.
  Юны воiн зноѓ быѓ у зале, часта мiргаючы. Побач блукалi адурманеныя эльфы.
  Астарта паляпала юнака па шчацэ:
  - Я бачу для цябе прыемнага было мала? Якi ѓ цябе змучаны тварык.
  Юны ваяр прамармытаѓ:
  - Архiвакуумна! (Горш не бывае).
  Самка эльф сваiм доѓгiм язычком лiзнула юнака ѓ лобiк:
  - Патрэсла!
  - Не тое слова! Кашмар у галактыцы крапiѓных пацукоѓ, дзiцячы мультык, у параѓнаннi з тым што прыйшлося перажыць мне! - З прыкрасцю вымавiѓ Уладзiмiр.
  Камандзiр пакiвала галавой:
  - Магчыма дур, замест таго каб выклiкаць эйфарыю, абудзiла негатыѓныя эмоцыi. Што зробiш суперхiмiя.
  - Немаведама якiя формулы? Нешта зусiм экстраардынарнае? - Спытаѓ, круцячы анямелай шыяй Уладзiмiр.
  - Выкарыстанне субкваркавых, каронных разрадаѓ, гэта па асаблiваму ѓплывае на любыя мазгi. - Зрэшты калi хочаш, мы можам даць табе, куды больш зручную i прыемную форму час правядзення. Не хочаш згуляць у вiртуалцы!
  Уладзiмiр выскалiѓся:
  - Толькi што-небудзь жорсткае, ваеннае! Мяне раздражнiлi бачаннi i я прагну крывi! У гэтым я сам вiнаваты,
  Хопiць баязлiва скуголiць!
  У рукi вазьмi аѓтамат,
  I прысуд выносiць!
  Юнак праспяваѓ гэта з непрыхаванай злосцю.
  Астарта пагадзiлася:
  - А што мы ѓсё павесялiмся блiн. Для разнастайнасцi прапаную, правесцi бiтвы на ѓзроѓнi тэхналогiй атамнага стагоддзя.
  - Што ж гэта нават цiкавей!
  - Мы падобнага ѓзроѓню, дасягнулi яшчэ з лiшнiм дзесяць мiльёнаѓ гадоѓ таму. Для нас гэта глыбокая старажытнасць. - Астарта яхiдна падмiргнула, правае вока загарэлася як старажытнае Сонца.
  - Але ѓсё ж цiкавей: чым рыцары з латамi, i катапульты з камянямi? - Уларад сцiснуѓ кулакi.
  - Катапульты пазнейшае вынаходства, а цяжкiя латы, мы эльфы у адрозненне ад людзей, не любiм насiць. Ды толку ѓ iх мала. Добры лучнiк-эльф праб'е сваёй вострай стралой любыя даспехi.
  - Нават каваныя гномамi! - Не паверыѓ Уларад.
  - Гномы розныя бываюць! - Астарта дадала. - Лепшая браня на вайне - цвёрды характар, моцны розум!
  Хрызлi эльф-афiцэр, толькi што выйшаѓ з наймацнейшай эйфарыi. Яго румяны, дзявочы твар, быѓ узбуджаны i ѓсмiхаѓся:
  Над няшчаснай планетай завiсла!
  Гiперплазмы кiпячая цемра!
  Па галаве ѓрэжу я каромыслам!
  Прасвяцiлася каб дур галава!
  Уладзiмiр( Уларад) праспяваѓ, падтрымлiваючы гуллiвы настрой:
  Эльф-баец не дубовая пешка!
  Хоць часам трапляе ѓ дурдом!
  Ператворыць злых ворагаѓ у галавешкi!
  Сваiм гнуткiм, разумным розумам!
  Абодва юнакi запляскалi ѓ далонi. Яны паводзiлi сябе як маленькiя дзецi. Хрызлi зноѓ стаѓ кiдацца бурбалкамi, а сабе ѓшчэнт узгрувасцiѓ велiчэзны вянок. Уларад нават здзiвiѓся, як ён паспеѓ настолькi вырасцi, i маментальна з'явiѓся з пустаты.
  Юны эльф паспрабаваѓ начапiць падобны пышны "мнагакветнiк" i на Уладзiмiра. Юнак дазволiѓ, гэта зрабiць. Вянок прайшоѓ мiма галавы i затрымаѓся на плячах. Уладзiмiр крутануѓся, i сiмвал трыѓмфатара рассыпаѓся, на зiхоткае як каштоѓныя з падсветкай камянi, канфецi.
  - Ого! - Часовы вiцэ-афiцэр засмяяѓся. - Сапраѓдны зорны дождж! Цiкава якi ён на смак.
  Хрызлi адкусiѓ ад вянка.
  - А што? Вельмi нават не блага! Ну горш гравiтацыйнага шакаладу! Буду Уладзiк, я цябе кахаць, шакаладкi кожны дзень дарыць!
  Уладзiмiр пагразiѓ пальцам:
  - Ты не ведаеш таго, што вырашыѓ за нас лёс злы! I такое дадзена, бескарыслiвае сяброѓства мужчынскае! Толькi пiндараѓ я паважаць не магу з прычыны, што нельга падстаѓляць тыл, iншаму, што называѓся мужчынам!
  Эльфарая пляснула Хрызлi па носе:
  - Э няма мой хлопчык! Я яго табе не аддам! Ён мой хлопец!
  - Сталасць у сэксе, таксама шкодна для здароѓя як аднастайнасць у ежы! - Заѓважыѓ, папiскваючы Хрызлi.
  - Я згодна, i не супраць пацешыць цябе маё птушаня. Ну iдзi да мяне! - Дзяѓчына варушыла язычкамi, прычым рабiла гэта неверагодна панадлiва!
  Хрызлi закруцiѓ галавой:
  - У мяне ведаеш амаль кожную гадзiну сэкс з самкай! Ужо надакучыла! Ты вядома самка шыкоѓная, але твой сябар, якi яшчэ нi разу не спаѓ з мужчынам куды панадлiвей!
  - Ён не ѓмее, таго што вiртуозна выконваю я! - Прабуркавала Эльфарая.
  - Дык я яго навучу! Бо нават так цiкавей! Добра што хлопчык: суцэльная нявiннасць! - Хрызлi пагульваѓ пульхнымi, фарбаванымi губкамi.
  - Нявiннасць у сэксе, як пусты кашалёк, прымушае варушыць мазгамi, але пазбаѓляе насычэння! - Заѓважыла, крывячыся Эльфарая. - Калi ты разумееш, пра што iдзе гаворка!
  - Што я "цэлачнiк"?
  Астарта пагардлiва адмахнулася:
  - Не! У дадзены момант сэксу не будзе! Спачатку крыху патрэнiруемся ѓ вiртуалцы. Мы будзем ляцець па небяспечным сектары, не выключана сутычка з касмiчнымi пiратамi. А як з iмi бiцца, калi мы недастаткова гатовы.
  Хрызлi пакрыѓдзiѓся:
  - З чаго ты гэта ѓзяла! У нас ёсць вопыт рэальных бiтваѓ.
  Астарта блiснула вачыма:
  - Якi, прыкрываць камунiкацыi. Акрамя таго, недастаткова прапрацаваны прыёмы рукапашнай сутычкi!
  - Гэтым цi што займацца! - Хрызлi заскуголiѓ.
  - Пакуль няма! Прапрацуем тое, што ѓ нас з'яѓляецца самым слабым звяном, а менавiта высадку дэсанту, на паверхню планеты. Не выключана: што неѓзабаве нам з гэтым давядзецца сутыкнуцца. - Самка-камандзiр сцiснула кулакi.
  Успомнiѓшы заданне, Уладзiмiр кiѓнуѓ:
  - Вядома! Магчыма што гэта найважнейшае!
  - Якi робiцца слоѓнае абразанне, лапы да верха i на борт! - Астарта ѓзмахнула пальцамi.
  Эльфы накiравалiся ѓ трэнажорную залу. Эльфарая ѓзлятаючы i пырхаючы як матылёк шаптала на вуха Хрызлi:
  - Ты не разумееш, ад чаго адмаѓляешся!
  - Я не адмаѓляюся! Пачакай трохi! - Юны эльф быѓ падобна незадаволены.
  У вiртуальнай зале, эльфы i закаханая пара: усталi ѓ спецыяльна акрэсленыя колы. Пасля чаго, на iх палiлiся струменi, падобнага на вадаспад святла! Уладзiмiр мiмаволi зажмурыѓся, яго адукавала наскрозь. Наогул яркасць i насычанасць была празмернай. Юнак падумаѓ: колькi iм даводзiцца марнаваць на гэта энергii. Усё ж эльфы, не зусiм рацыянальная раса. Колькi ѓ iх розных празмернасцяѓ: прыцягненне да раскошы i паказным бляску.
  Група захопу апынулася ѓнутры дэсантнага транспарта. Яны сталi iмклiва разбягацца займаючы свае месцы.
  Уладзiмiр агледзеѓ сябе: ён выглядаѓ некалькi недарэчна. Нават Эльфарая засмяялася:
  - Гэта ѓ цябе што! Жадаеш кампенсаваць недастатковую даѓжыню добрай якасцi!
  - Ну ты i пахабнiца! - Юнак, адчуваѓ, што вялiзны пiсталет шаруе лодыжкi, i перашкаджае бегаць. Акрамя таго некалькi скоѓваѓ велiзарны бронекамiзэльку, тоѓстыя тытанавыя пласцiны мяшалi сагнуцца, зброя падвешанае на рамянi нагадвала пятлю.
  - Вось чорт сярэднявечча!
  - Гэта зброя атамнага веку! - Сказала, зладзiѓшы кiслую мiну Эльфарая. Сама дзяѓчына таксама выглядала як пудзiла, у брудна-плямiстым камуфляжы i каскай на галаве.
  Уладзiмiр прыладзiѓ пiсталет пад правую руку, праверыѓ пуск. Мм-так занадта тугi, ды яшчэ i аддача будзе збiваць прыцэльнасць.
  Уладзiмiр выхапiѓ прыладу, мабыць ствол з тых што ваявалi эльфы ѓ старажытныя часы i стрэлiѓ на ѓскiдку. У далонь ударыла аддача, куля дагадзiла побач з цэнтрам мiшэнi.
  - Ды ѓ яго яшчэ i мушка збiтая! - З прыкрасцю вымавiѓ Уладзiмiр.
  Узнiкла галаграфiчная выява, Астарта спытала:
  - Ну як табе наш "алiгатар"!
  - Паскудная зброя! I абсалютна не практычнае! - Уладзiмiр зладзiѓ мiну.
  - Як сказаць прабiвае даспехi выкаваныя гномамi. Але ты не хвалюйся, можа з часам падбяром нешта лепшае! - Астарта засмяялася.
  - Якi час! Гэта ж вiртуалка! Тут бой як заѓсёды аднаразовы! I ѓсё не зусiм рэальнае! - Хлопчык хмурыѓся,
  - Затое боль сапраѓдная! - Самка-эльф правяла язычком па панадлiвых губка.
  - У гэтым вы толькi пераймаеце людзям!
  - У яго злёгку збiтая мушка, таму патрэнiруйся трохi! Потым падыдзеш да мяне!
  Уладзiмiр зрабiѓ: яшчэ некалькi пробных стрэлаѓ, адзначыѓшы нiзкую якасць пiсталета i адсутнасць электроннага прыцэла. Пасля чаго ён разам з сяброѓкай выйшаѓ у калiдор.
  Хаця канструкцыя i была вiртуальнай, але мабыць яе праграмавалi на паламаным кампутары. Наколькi заблытанымi былi калiдоры, а на падлозе дзе-нiдзе валялася смецце, пустыя, бутэлькi i нейкiя дзiѓныя тоненькiя гумкi. Эльфарая захiхiкала. Уладзiмiр спытаѓ:
  - Гэй ты чаго?
  - Ведаеш што за гумкi? - Дзяѓчына надтачыла кiпцiк указальнага пальца.
  - Хутчэй за ѓсё жуйка эльфаѓ!
  - Так, няма iх вы мужыкi, апранаеце на адно месца! - Эльфарая вякнула.
  - Хiба!
  - Дакладней у старажытнасцi апраналi! Дарэчы, добра было б гэта паспрабаваць! - Дзяѓчына падрабiла гумку, адрослым да двух метраѓ, якiя сталi гнуткiм пазногцем.
  - Не думаю, што гэта добрая iдэя! Выкiнь заразу.
  Юнак праходзячы па судне, адзначаѓ што баявыя групы эльфаѓ рухаюцца не так выразна як зямляне. Ды i камуфляж у iх чырвонага, жоѓтага i аранжавага колераѓ. Брр! Няѓжо гэта лагiчна, нiякай маскiроѓкi. Амаль усе эльфы трасуць завушнiцамi, i скаляць фарбаваныя вусны i палiраваныя зубы. Уладзiмiр падумаѓ, што калi справа дойдзе да сур'ёзнага бою, такое гламурнае войска цi наѓрад будзе на што-небудзь здольная.
  Амаль каля самых дзвярэй Уладзiмiр сустрэѓ Хрызлi. Бiсэксуальны эльф на сябе навесiѓ столькi бронi, што выглядаѓ як танк часоѓ першай сусветнай. Акрамя таго на ёй былi зроблены надпiсы на хупавай мове эльфаѓ. Змест зрэшты казала аб тым, што гаспадар даспехаѓ вiдавочна пакутуе, сэксуальнай заклапочанасцю i комплексам непаѓнавартаснасцi. У адной руцэ эльф трымаѓ рагатую шлем, у другой дзiѓную бандуры, падобна на агнямёт.
  - Мы з табой у адной запрэжцы! - Узрадавана паведамiѓ Хрызлi. - Ох i паваюем, усiх раздзяѓбаем!
  - Не самая лепшая iдэя! - матнуѓ галавой Уларад.
  - Чаму! Самая! Я буду ѓ цябе ѓ тыле! - Мордачка ѓ Хрызлi стала зусiм салодкай.
  - Бiсэксуал у тыле! Не вялiкая радасць! - Уларад стаѓ прыкiдваць, куды лепш рушыць перакруту.
  - Паслабся! Каханне не прымае гвалту! - Галасок стаѓ да агiды алевым.
  - I не думай нават! Людзi мяне добра навучылi! - Ад неадкладнага фiзiчнага ѓздзеяння юнака ѓтрымала, толькi тое, што ратнае брацтва - святое паняцце!
  - Ну я пабег! Хто са мной: той герой! Хто без мяне: той паршывая свiння! - Махнуѓ лапкай Хрызлi i што дзiѓна, не гледзячы на грувасткi выгляд, хутка схаваѓся за паваротам.
  Уладзiмiр пакруцiѓ галавой:
  - Гэты тып мяне ятрыць!
  Эльфарая заявiла:
  - А мяне заводзiць!
  Замест адказу Уладзiмiр зазiрнуѓ унутр. Астарта была ѓ камуфляжы, але яркiя залацiста-лалавыя соску поѓных i досыць буйных для эльфа грудзей аголеныя.
  - Ну што? Не свой не чужы! Апошнi герой!
  - Я наогул таго, готаѓ да бойкi! Але з такой зброяй, не асаблiва наваюеш. Гэта ж "пугалка"! - Уларад у прыкрасцi ѓсадзiѓ нагой у сцяну, ад удару пачуѓся сакавiты звон.
  - Можа сапраѓды, даць такому прасунутаму аѓтамат. Толькi прабач хлопчык, трэба ѓмець карыстацца ѓсiмi вiдамi ѓзбраенняѓ. Мяне тваё камандаванне папярэдзiла: магчымасцi байца расчыняюцца паѓней пры слабой зброi! - Капiтан падкiнула ѓ паветры пару кiнжалаѓ.
  - Што ж, вiдаць давядзецца кантаваць!
  Астарта з цяжкасцю стрымала смех:
  - Ну добра! Iдзi мой мiлы!
  Уладзiмiр выхапiѓ "Алiгатар" i навёѓ камандзiру на грудзi:
  - Хочаш адчуць боль!
  Дзяѓчына не павяла i брывом:
  - А што ты рухаешся даволi хутка! Давай я табе дапамагу! - Астарта падняла са стала арэх i вымавiла. - Зможаш уразiць яго на ляту: як гэта рабiлi нашы продкi?
  - I больш складаныя мэты дзiвiѓ! - З прыкрасцю буркнуѓ Уларад.
  - Але не з "Алiгатара"!
  Дзяѓчына падкiнула арэх. Уладзiмiр стрэлiѓ: куля ледзь не закрануѓшы шкарлупiну прабiла перагародку. Астарта пакiвала галавой:
  - Не, бачу ты не суперэльф! Нашы людзi ж пападалi!
  - Пуск тугi, ствол скрыѓлены, куля буйная! З такой прыцэльнасцю: можна патрапiць толькi iнтуiтыѓна! - Юнак панюхаѓ ствол буйнога пiсталета.
  - У цябе няма iнтуiцыi!
  - Ну не з дадзеным тыпам зброi! - Уладзiмiр выпусцiѓ з вачэй каронны разрад гневу. - Я асвойваѓ ультрасучасныя сiстэмы, каб прывыкнуць да такога: патрэбны час.
  Астарта стукнула пальцам па манекене ѓ форме двухногага кракадзiла: Той адкапаѓ пашчу i з яе выскачыѓ кароткi двухствольны аѓтамат. Дзяѓчына злавiла яго далонню:
  - Ну вось, ад твой! Спадзяюся ты з iм лепш справiшся?
  Уларад узрадаваѓся:
  - У нас былi курсы вайны са старажытнымi аѓтаматамi. На той выпадак калi давядзецца змагацца ѓ сектарах, дзе нейтралiзаваная гiперплазма i плазма. Памiж сусветамi i ѓ самiм сусвеце сама ведаеш: розныя законы прыроды.
  - Гэта элементарна! Але спачатку праверка. - Дзяѓчына шпурнула аѓтамат. Уладзiмiр злавiѓ яго на ляту, пракруцiѓся турком, зняѓ з засцерагальнiка. Зброя была лёгкай з мяккiм спускам.
  - Я гатовы!
  Дзяѓчына як штукар: яшчэ iмгненне далонь была пустой, а зараз на ёй узвышалася горка арэхаѓ:
  - Прыгожа!
  - Ды вельмi прыгожа! У цябе выдатныя рэфлексы. - Юнак любаваѓся на эльфа, у параѓнаннi з чалавечымi самкамi, яна была што апельсiн супраць яблыка.
  - А цяпер страляй! - Дзяѓчына рэзка падкiнула ѓверх, прыкладна паѓсотнi арэхаѓ.
  Уладзiмiр даѓ чаргу. Ён маментальна схоплiваѓ перасоѓваннi арэхаѓ. Не так гэта i цяжка, бо хуткасць адносна не вялiкая, гасцiнцы iншапланетнай вавёрачкi, падаюць захапляльныя толькi сiлай цяжару. А пралiчыць паскарэнне: можна выкарыстоѓваю гiперплазменны мозг-кампутар.
  Астарта свiснула:
  - Брава! Ты сапраѓдны эльф-ас! За гэта табе будзе ѓзнагарода! - Дзяѓчына падскочыла i пацалавала Уладзiмiра ѓ вусны. Той падаѓся ёй на сустрэчу. Нечакана Астарта адсунулася: - крыху пазней! А цяпер, iдзi, ваюй! - Камандзiр кiнула харчы.
  Уладзiмiр падабраѓ некалькi крам, рассоѓваѓ iх па кiшэнях, зараз ён адчуваѓ сябе як алкаш пасля опохмелкi! Сыходзячы ён адчынiѓ дзверы ѓдарам нагi, i выскачыѓ як уюць з мокрых рук.
  Ужо спускаючыся на нiжнi ярус, Уладзiмiр сутыкнуѓся з казла-ракам! Гэты тып размахваѓ клюшнямi i трос барадой:
  -У-у-у!
  - Псiх! - Юнак пагардлiва фыркнуѓ.
  Казло-рак заявiѓ:
  - У цябе крутая краля! Пазыч на хвiлiнку!
  Замест адказу, Эльфарая ѓрэзала яму нагой у скiвiцу. Казло-рак перавярнуѓся, задрыгаѓшы крывымi чаравiкамi.
  Пасля чаго юнак i дзяѓчына спусцiлiся праз лiфт, у транспарт нумар тры. Тамака ѓжо знаходзiлiся эльфы, яны стаялi ѓ маляѓнiчых позах i жавалi. Дзяѓчаты i юнакi пры гэтым яшчэ рабiлi завiѓку.
  Эльфарая пакiвала галавой:
  - Ну i ну! Вось кадры!
  Уладзiмiр па-фiласофску адказаѓ:
  - Радавы, кадравы склад войска, па якасцi роѓны камандзiрскаму, мiнус выслуга гадоѓ!
  - Дакладная заѓвага! - Эльфарая падышла да пiлоту. - Ты гатовы да перакiдкi?
  - Як фатон да выпраменьвання! - Рушыѓ услед выразны адказ.
  - Тады стартуем! Жахлiва наколькi павольна цягнецца час у вiртуалцы!
  Пiлот прапiшчаѓ, нiбы ѓ гэтым была яго вiна:
  - Я не магу, яго паскорыць камандзiр!
  
  Пяць дэсантных транспартаѓ дружна аддзялiлiся ад пасудзiны. Карабель моцна пахiснула, ён адразу стаѓ лягчэйшы i крыху прыбавiѓ ходу.
  Транспарту эльфаѓ, таксама выглядалi раскошнымi i прыбранымi, а iх форма была недастаткова абцякальнай. У ход пайшлi манеѓровыя, даволi прымiтыѓныя рэактыѓныя рухавiкi. Тым не менш дасведчаныя пiлоты( па некалькi стагоддзяѓ кожнаму): ведалi свая справа, "Хрызантэмы"-3, так эльфы звалi свае транспарта выстраiлiся ѓ ланцужок.
  Так атрымалася што ђладзiмiр, Эльфарая i Хрызлi, з iншымi байцамi апынулiся на вастрыi нападу. Акунуѓшыся ѓ атмасферу планеты судна, стала разаграваць ашалёѓку, пачуѓся гул.
  Хрызлi свiснуѓ:
  - Вось сукер-пукер! Вам хоць вядома, дзе мы будзем высаджвацца?
  - Камандзiр ведае! - Абарвала Эльфарая.
  Набягаючыя патокi паветра кiдалi транспарт з боку ѓ бок, прымушаючы скрыгатаць яго сцены. Па меры разагравання ѓ усё больш шчыльнай атмасферы, грукат нарастаѓ, здавалася яны ѓнутры гiганцкага барабана, якi ѓсё мацней б'е велiкан.
  Хрызлi прыкрыкнуѓ:
  - Гэта наогул, хамства неймавернае! Так трэсцi высакародных эльфаѓ.
  - У рэальнай вайне i не такое бывае! Я ужо ѓ такiх паскаральнiках пабывала, што гэта семечкi. Вам трэба было прайсцi чалавечую школу! - Заѓважыла Эльфарая.
  - Не маю жадання! Што такое школа - гэта двойкi! Мне не пазбегнуць галавамыйкi! - Эльф для пераканаѓчасцi падняѓ аѓтамат.
  - У вас што пяцiзнакавая сiстэма адзнакi?
  - Не дваццацiзначная, але нiжэй двух нiхто не ставiць!
  - Ды мабыць вы эльфы, навучальны працэс пераблыталi з сэксам. - Эльфарая прызыѓна кiѓнула сцёгнамi.
  - Самы прыемны навучальны працэс - гэта сэкс! I галоѓнае, нiхто не адмовiцца ад паѓторнай пераздачы! - Гаркнуѓ эльф.
  - Сэкс адзiны прадмет, дзе кожны iмкнуцца, паставiць пабольш колаѓ!
  Дадала Эльфарая.
  - Агульнае памiж сэксам i вучобай, што тройка лепш двойкi!
  Тым часам, чарада дэсантных судоѓ спусцiлася досыць нiзка i выйшла ѓ бясхмарную прастору на паверхняй прыгатаванай да заваёвы планеты. Бачнасць была не вельмi, занадта ѓжо пылiла, прыйшлося ѓключыць прымiтыѓны радар. Арыентацыя ѓ вынiку гэтага была няважнай, а сам пыл жоѓты i блiскучы выклiкаѓ раздражненне.
  - Слухай першы ас! Вас выклiкае модуль трэцi! - Загаварыла прыемным жаночым, але некалькi хрыплым голасам рацыя.
  - Слухаю вас трэцi! - адгукнулася Эльфарая.
  - Толькi што на поѓднi радар засек рух судоѓ.
  Хрызлi прамармытаѓ:
  - Мабыць пастка!
  Эльфарая рашуча вымавiла:
  - Гэта можа быць усё, што заѓгодна, але аб тым, каб згарнуць наступ, не можа быць i гаворкi. - Кулак дзяѓчыны сцяѓся.
  - Увага, трэцi модуль, працягвайце рухацца ранейшым курсам! - перадаѓ пiлот. - Або звяжыцеся з Астарта.
  - Ужо звязалiся нам перадалi, трымаць строй! - Пiскнулi ѓ iншым канцы.
  - Так i трымай!
  Уладзiмiр заѓважыѓ:
  - Трэба знiжацца, пад намi супернiк!
  Эльфарая загадала:
  - Ныраем! У самую бездань!
  Не асаблiва паслухмяная "Хрызантэма" пайшла ѓнiз, пераадольваючы супрацiѓ атмасферы. Вышынямер жаласна запiшчаѓ, ён выглядаѓ даволi шкада.
  Радар усё ж злавiѓ кантрольную кропку, i падаѓ сiгнал! Амаль адразу на пыльным экране ѓзнiкла зялёная пазнака. Пачуѓся злёгку скажоны перадатчыкам голас Астарты:
  - Уключыць стралковую панэль!
  Замiгцелi маленькiя лямпачкi, прычым прыкладна трацiна з iх апынулася мёртвай!
  Хрызлi нервова тузаючыся, растлумачыѓ:
  - Гэта так яны стан стартавых мэт правяраюць!
  - Убога! - Эльфарая скруцiла вусны ѓ трубачку.
  Загулi прывадныя рухавiкi, ракетныя накiроѓвалыя выпаѓзлi з-пад якiя расчынiлiся створак.
  "Хрызантэма" натапырылася васемнаццаццю ракетамi, але на панэлi загарэлася толькi трынаццаць кантрольных лямпачак. Уладзiмiр лаяѓся:
  - Гэта абуральная безгаспадарчасць!
  Хрызлi плаксiва адказаѓ:
  - Да ну! Гэта цалкам рэальна на вайне, асаблiва калi тэхнiка старая!
  Эльфарая скамандавала:
  - Ракетамi бiць, па зборах войскаѓ. У тым выпадку, калi нас добра будзе вiдаць!
  Хрызлi паглядзеѓ праз сiстэму навядзення.
  - Бiць будзем па жаѓнернях. Яны вялiкiя i ѓ iх шмат салдат. Што да агароджы, то яно з волкага мура, можна збiць таранам.
  Эльфарая пакiвала галавой:
  - Ты што здурнеѓ? Корпусам у сцяну!
  - Гэта не гномiкаѓ праца, праб'ем! Як пiць даць прашыбем! - Хрызлi нават выкруцiѓся.
  - Тады рызыкнi, калi ты такi хорт!
  Эльфы сталi ѓ геаметрычна бездакорную шэраг: цяпер яны нагадвалi сапраѓдных салдат. Нават вочы сталi не дзiцячыя, а строгiя, пранiзлiвыя, як у пiянераѓ-герояѓ старых савецкiх фiльмах.
  - Хоць на нешта вы здольныя! - узрадаваѓся Уладзiмiр. Юнак падумаѓ, што эльфы ѓсё ж, не такiя ѓжо лохi: спешчаныя так, але не трусы.
  Эльфарая сама паглядзела ѓ моцную оптыку, бесцырымонна адштурхнуѓшы Хрызлi. Комплекс пабудоѓ у блакiтнай далiне, павольна плыѓ насустрач дэсантным судам.
  - Бачнасць каламутная! - Эльфарая беспаспяхова спрабавала, павялiчыць рэзкасць. - Ды i шкла даѓно не працiралi.
  - А хто iх будзе працiраць? Робаты цi што? - Агрызнуѓся Хрызлi. - Але ѓсё вiдаць i так. Па жаѓнернях мы адкрыем агонь з дыстанцыi ѓ тры тысячы жэраѓ, астатнiя пасудзiны рушаць услед твайму прыкладу.
  - Гэта мы зробiм!
  - Акрамя таго ѓ вiртуалцы, нам варта захапiць каштоѓныя трафеi. Звычайна iх захоѓваюць у цэнтры базы. - Эльф пацёр ярка лакаваным пазногцем вуха.
  Эльфарая заѓважыла:
  - Гэта памяшканне, падобна на старажытную генератарную станцыю. Ух гэтыя антэны такiя крывыя!
  Хрызлi аѓтаматычна накiдаѓ карту, i паказаѓ пальцам:
  - Вось там трафеi!
  Зрэшты пабудовы было ѓжо вiдаць няѓзброеным позiркам, яны станавiлiся ѓсё блiжэй. Ужо можна было разгледзець абабiтыя бранявымi лiстамi вышкi.
  - Iх трыццаць дзве, адлегласцi памiж вежамi аднолькавыя! - Эльфарая стала загiнаць пальцы.
  Уладзiмiр шапнуѓ:
  - Цвёрды арэшак!
  Эльф парыкваючы( нiбы круты), заѓважыѓ:
  - Раз адлегласцi аднолькавыя, значыць давядзецца ваяваць з тролямi. У старажытнасцi мы з iмi часта ваявалi. Акрамя таго тролi любяць казарменны стыль.
  - З вiртуальнымi тролямi! - Паправiла Эльфарая.
  Сiстэма навядзення выдала першыя лiчбы - гэта была адлегласць да абраных мэт. Хрызлi свiснуѓ:
  - Зараз пачнецца!
  Уладзiмiр пакратаѓ аѓтамат, няма слабаватая зброя. Нават калi сучасны чалавек будзе зусiм голым, яго з гiперплазменнымi украпiнамi скуру не праб'е свiнцовая куля. Хоць не, у гэтым зброю, стрыжань з куды больш цвёрдага i цяжкага суб-радыеактыѓнага металу. Зрэшты ѓсё роѓна яго не праб'е. Праѓда ѓ вiртуалцы, кампутар падобна кiбернетычнай матрыцы задае параметры цела. Так што яго могуць абкласцi, i з прымiтыѓнай зброi. Што зрэшты не зусiм сапраѓды.
  Хрызлi iстэрычна барабанiѓ пальцамi, кнопка была чырвонай, так кроѓ эльфаѓ падобная на чалавечую, ярка пунсовая. Зрэнкi эльф звузiлiся, ён чымсьцi нагадваѓ маленькую гадзюку якая сядзiць у засадзе. Час для гiперплазменнага мозгу цячэ вельмi марудна, асаблiва калi чакаеш. Вось такая фiзiялогiя гiперквантавага абмену. Цiкава, але памiж сусветам, асаблiва на стыках антымiраѓ, назiралiся навалы моцна разрэджанай гiперплазмы. Хоць першапачаткова была тэорыя, што гiперплазма, як шосты стан рэчыва, не сустракаецца ѓ вольным выглядзе ѓ прыродзе. Але даследаваннi паказалi: што на некаторых узроѓнях у шосты, або сёмы стан матэрыi, могуць пераходзiць практычна ѓсе рэчывы. Iшлi розныя распрацоѓкi, разнастайных навукоѓцаѓ: з'явiлася i восьмы стан матэрыi, а таксама мноства разнавiднасцяѓ гiперплазмы. У тым лiку з яе сталi будаваць чалавечыя тканiны. Магчыма не далёка той час, калi чалавек нават без тэхнiкi ператварыцца ѓ смяротную зброю, здольнае змяняць параметры зорак i планет. Наогул яшчэ ѓ старажытнай фантастыцы будавалi розныя здагадкi, аб чалавеку будучынi. Вось напрыклад Яфрэмаѓ сцiпла паводзiѓ, i павялiчыѓ працягласць жыцця ѓ камунiстычным грамадстве, усяго да 200 гадоѓ. Акрамя таго абмежаваѓ колькасць насельнiцтва. Дзiѓна, але нават пасля таго як людзi сталi пакараць галактыкi, тэрмiн жыцця iстотна не павялiчыѓся, а як камунiст i атэiст, Яфрэмаѓ у несмяротную душу не верыѓ. Увогуле ён паглыбiѓся ѓ будучыню на дзве тысячы гадоѓ, што нямала, але ѓ цэлым далягляд сярэднетэрмiновая Дзiѓна, але большасць фантастаѓ, асаблiва замежных, будучыня малявалi не занадта аптымiстычна. Наогул нейкая мода пайшла на антыѓтопii: у перыяд падзеленага свету. Малююць будучыню ѓ змрочных танах. Зрэшты былi i тады светлыя галовы, якiя разумелi што будучыня за адзiным урадам. Сярод iх быѓ вялiкi гiгант, засланiѓ Жуль Верна, апярэдзiѓ мноства адкрыццяѓ - асаблiва гiперплазму. Што-нiшто з прыдуманага iм, да гэтага часу iснуе толькi ѓ праектах. Напрыклад стварэнне новых сусветаѓ! Цяпер навукоѓцы кажуць: што ѓ прынцыпе такое магчыма, але да рэалiзацыi справа, пакуль не дайшло! Але ж прагрэс развiваецца, i розум чалавечы ѓнiкальны. Даказана, што паходжанне чалавека ад малпы мiф! Насамрэч малпы гэта свайго роду роднасная, але дэгенератыѓная галiна. Насамрэч чалавека спарадзiла Гiпернаасфера. Мозг людзей першапачаткова не быѓ бялковым, i ѓ адрозненнi ад простага прымата звiлiны чалавека мелi 999 вымярэнняѓ! А значыць людзi тэарэтычна здольныя ѓспрымаць, адразу вялiкае мноства iнфармацыйных плыняѓ, з розных сусветаѓ. Прастора не мае межаѓ, матэрыя не мае перашкод, эвалюцыя абмежаванняѓ! Дакладна таксама i чалавек, каб не стаяць на месцы пачаѓ развiваць свой мозг. Навука наблiзiла былога дзiкуна з каменнай сякерай да ѓзроѓню бога. Пакуль праѓда не Усемагутнага, але вельмi моцнага! Цяпер для чалавецтва самае галоѓнае выжыць i прымножыць свае магчымасцi. Бо анiгiляваны тып аказвае ѓздзеянне, не большае чым ветрык на скалу. Праѓда нават пасля смерцi асаблiва вялiкiх людзей, застаюцца рэшткавыя палi здольныя ѓплываць на матэрыяльны свет. Ну чаму, напрыклад, часам, малiтвы аказвалi эфект. Бо любая думка, пакiдае свой адбiтак на iнфармацыйным полi. А калi думак i эмоцый занадта шмат, у гiпернаасферы адбываюцца абурэннi, якiя аказваюць уплыѓ на матэрыяльны свет. Таму шчырая вера мiльёнаѓ цi нават мiльярдаѓ людзей, у Хрыста, у Буду, У Магамета, наклала адбiтак на ноасферу. Вера нясе iнфармацыю i таму ѓ некаторым родзе матэрыяльная. А вера мiльярдаѓ, гэта столькi энергii ѓ розных вымярэннях i ѓзроѓнях, што яна здольная i сапраѓды горы перасунуць. Нажаль гэтай энергiяй людзi кiраваць не ѓмелi: павязе чалавека ацалiць, куля не трапiць, самалёт не разаб'ецца. Але можа быць i наадварот, негатыѓнае ѓздзеянне праклёнаѓ, а часам празмерна эмацыйных малiтваѓ. Гiпернаасфера таксама магутная: амаль як Усявышнi Бог, але толькi не ѓсведамляе сябе як асоба. Гэта свайго роду незлiчонае мноства слядоѓ i адбiткаѓ, розных асоб! Так што ѓсе рэлiгii маюць сiлу, могуць аказваць уплыѓ на жыццё, i тым мацней, чым больш у iх паслядоѓнiк i чым больш фанатычная вера! Але i адначасова нi адна, не мае праѓдзiвага ѓяѓлення аб Богу. Гэта значыць лепш Бога славiць, i яму малiцца, ды i перахрысцiцца не шкодна, толькi iсцiна, нiводнай рэлiгii не адкрыта! Так што правы i не правы ѓсе! Камунiсты-атэiсты, таксама могуць аказваць уздзеянне на навакольны свет i па меры росту iх колькасцi ѓсё мацнейшае! Гiпернаасфера ѓсяедная, яна можа забiць i ѓваскрэсiць! Магчыма ѓ гэтым сэнсе, сапраѓдная вера блiзкая да абсалюту, а хто паважае адразу ѓсе рэлiгii, наймудрэйшы чалавек. Не дарма новае Праваслаѓя стала сынкрэтызмам з iмпэрскай дамiнантай. А па сутнасцi, гэта амаль атэiзм, з верай ва ѓсемагутнасць розуму. Наогул старажытнае Праваслаѓе сябе цалкам, зжыло ѓ пачатку дваццатага стагоддзя i не змагло спынiць атэiстычную рэвалюцыю. Кансерватызм i нежаданне штосьцi змяняць, хоць свет мяняецца, гэта слабасць любой рэлiгii! Сьветагляд i вера, таксама павiнны перажываць эвалюцыю, а Праваслаѓя занадта доѓга заставалася на ѓзроѓнi сярэднявечча. Дзякуй першаму вялiкаму кiраѓнiку, якi аб'яднаѓ чалавецтва i рашуча рэфармаваѓ Праваслаѓе! Не выключана, што без яго чалавецтва загiнула!
  Залп васемнаццацi ракет страсянуѓ корпус "Хрызантэмы", i дзве групы рэактыѓных снарадаѓ, пакiдаючы карычневыя хвасты, панеслiся да сваiх цэляѓ. Некалькi цяжкавата транспарт зрушыѓся ѓправа, рухавiкi захлыналiся ад напругi, корпус дрыжаѓ.
  Хрызлi прароѓ:
  - Страляйце браты! Бiце па насцiльнай!
  Ракеты ѓ асноѓным дасягнулi мэты, але тры збiѓшыся з курса, прымудрылiся нават праляцець мiма тэрыторыi базы. Будынкi жаѓнерняѓ былi вуглаватыя, пафарбаваныя ѓ брудна-шэры колер, на вастрыях тырчалi чэрапы. Сцены абрынулiся, пачаѓся пажар. Зрэшты калi глядзiш няѓзброеным поглядам, такое ѓспрыманне быццам гэта дзiцячыя цацкi, цi пясочнае мястэчка якi душыць агнiсты хлопчык.
  Ахова ѓжо апамяталася, i па надыходзячым транспартам з усiх вышак ударылi аѓтаматычныя, дробнакалiберныя прылады.
  Кожны пяты снарад быѓ трасiруючым, чэргi маляѓнiча выгiналiся i выглядалi нiбы святочны феерверк. Хрызлi сам падскочыѓ да штурвала i стаѓ круцiць яго, лётчык адцягнуѓ назад. Транспарт закруцiла, Эльфарая адкiнула Хрызлi, выявiѓшы сваю не дужую сiлу. Пiлот сяк-так выправiѓ машыну. Трасы наблiзiлiся, i транспарт зрабiла нязграбную спробу, ухiлiцца ад драпежных снарадаѓ. Але тут яму замiнала абмежаваная манеѓранасць.
  А сярод пабудоѓ працягвалi рвацца ракеты. Ад разрыву перавярнуѓся танк, яго аплаѓленыя гусенiцы па iнерцыi працягвалi круцiцца, разарвала дзве самаходкi, але частка ракет вылятала за межы комплексу. Хрызлi паказаѓ кукiш.
  - Хто прамажа, з тым Астарта паступiць па-чалавечы!
  Эльфарая хiхiкнула:
  - Гучыць двухсэнсоѓна!
  - Калi праз палавы орган прапускаюць гiперток, вы зразумееце, па чым фунт кайфу! - Праскулiѓ, выскаляючыся Хрызлi.
  - Ды ведаю я! Спрабавала шмат разоѓ! - Дзяѓчына завуркатала як котка, ад прыемных успамiнаѓ.
  - А я не! Лепш проста зьменiцца!
  - Фу пахабнiк! - Уладзiмiр(Уларад) паспрабаваѓ, урэзаць Хрызлi пад зад. Ад першага ѓдару эльф сышоѓ, аб другой трапiѓ у мякаць.
  - Ух квазараѓрывальнiк! - Вылаяѓся эльф.
  Чым нiжэй апускалiся "Хрызантэмы", тым шчыльней станавiѓся аѓтаматычны гарматны агонь. Ужо разоѓ пяць вушы байцоѓ улоѓлiвалi непрыемныя гукi - нiбы дробныя метэарыты, стукаюць па гравiё- метале. Пакуль корпус вытрымлiваѓ, але па меры знiжэння судоѓ, забойная сiла зенiтнага агню ѓзрастала.
  Астарта загадала:
  - Бiце па вежах!
  Некалькi ракет было выпушчана, але будучы "дапатопнымi" па тэхналогiях, яны былi пазбаѓлены сiстэмы саманавядзення. Толькi тры ѓдарылi па кулямётных вышках, разбурыѓшы агнявыя кропкi. Было вiдаць як разлятаюцца нiбы канфецi з хлапушак, часткi разбiтых целаѓ.
  Хрызлi тыцкаѓ пальцам, заѓважыѓ:
  - А што я казаѓ! Гэта тролi! Поѓныя крэтыны!
  Агонь з уцалелых пазiцый яшчэ больш узмацнiѓся, лютасьць узрастала.
  Пiлот паспрабаваѓ уключыць рэверс, але педалi заклiнавала. Тым не менш машына, пачала запавольваць ход. Некалькi эльфаѓ звалiлася з ног, адзiн так моцна ѓрэзаѓся ѓ сцяну, што скамячыѓ каску.
  -У-у-у! У мяне будзе вялiкi гуз! - заскуголiѓ ён.
  Хуткасць усё яшчэ была занадта вялiкая для тарана i каб не разбiцца Эльфарая, нацiснула на рычаг, выпусцiла парашут. Супрацiѓленне паветры збiла тэмп.
  Бачачы як бетонная сцяна нясецца на сустрэчу судну, Хрызлi залямантаваѓ, як дурань:
  - Палундра! Свiстаць усiх на верх!
  - Iдыёт! - Адказала Эльфарая.
  Некалькi дзяѓчат-эльфаѓ высунулi галовы i ѓбачыѓшы скрозь iлюмiнатары, што загароду зусiм блiзка, завiшчалi як свiнкi якiх рэжуць. Зрэшты Уладзiмiру здалося, што гэта хутчэй за ѓсё крыкi наймацнейшага жаночага аргазму.
  Рушыѓ услед моцны ѓдар, пасля чаго транспарт заслiзгаѓ на пасадачных полозьях. Вырваныя слупы драцяной агароджы паскакалi следам за iм, а затым быѓ яшчэ больш магутны ѓдар. Транспарт дзюбнуѓ у сцяну будынка.
  Дзяѓчаты павалiлiся, пераварочваючыся круцячыся нагамi. Самая размаляваная дзяѓчынка з плачам застагнала:
  - Мая бедная ножка зламаная!
  Уладзiмiр таксама грымнуѓся, але тут жа ѓскочыѓ. Яго галава не пацярпела. А вось Хрызлi быѓ у шоку, шлем зляцеѓ з галавы, а на лбе ѓспушыѓся гуз i капала кроѓ.
  Эльфарая спытала яго:
  - Ну як ты?
  Эльф адчайна замахаѓ рукамi:
  - Маѓчаць! Фатон вам у кiшку!
  - Ну ты глядзi асцярожней!
  Пiлот падобна пацярпеѓ больш за ѓсiх, яму змяла грудную клетку, з-за рота цёк ручаёк пунсовай крывi. Але дзякуючы фенаменальнай жывучасцi эльфаѓ, ён яшчэ мог адправiцца, хоць i не быѓ прыдатны для бою.
  Уладзiмiр дапамог узняцца дзяѓчатам. Яны не гледзячы на ѓзварушэнне пацярпелi нязначна, удары, драпiны.
  - Ну што дзяѓчынкi, сiтавiна ѓ бой.
  Хрызлi праскулiѓ:
  - Толькi з табой!
  - I ты пойдзеш блазан гумовы!
  З цяжкасцю адчынiѓшы дзверы, дзевяць эльфаѓ пакiнулi дэсантны транспарт i апынулiся прама пад вышкай. Зверху пiша хуткастрэльная прылада, мабыць троль занадта захапiѓся паветранай бiтвай. Вогненная траса палала, сыпалiся як град зброевыя гiльзы. Адна з дзяѓчын-эльфаѓ страцiла бот i наступiѓшы цудоѓнай босай ножкай на дымлiвую гiльзу, ѓскрыкнула.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 20
  Мiрабела ѓскочыла i машынальна ѓдарыла па балючым месцы. У пальцах закалола i яна выявiла буйнога мурашкi, якi ѓкусiѓ яе ва ѓлонне.
  - Антыматэрыяльны тып, ён жа здольны занесцi ѓ плоць заразу. - Прагыркала дзяѓчына.
  Адчувальнае ѓлонне стала моцна свярбець, каб палегчыць пакуты дзяѓчына падбегла да прахалоднага раѓчука i апусцiлася ѓ яго. Накшталт бы стала крыху лягчэй.
  - Вось якiя гадасцi ѓсё яшчэ водзяцца ѓ гэтым сусвеце, а я то думала што яна мiрная.
  Прабягаючы дзяѓчына наступiла голай ступняѓ на крапiву i не паспеѓшая агрубець ружовая падэшва таксама чухалася. Мiрабела седзячы ѓ ручаi задумалася: яна апынулася зусiм голай, без зброi i кампутараѓ. Гэта дрэнна, будучы стоадсоткавай дачкой звышцывiлiзацыi, самка-воiн не ѓяѓляла, што можна рабiць ва ѓмовах першабытнага ладу. Праѓда: у яе было велiзарныя веды, у тым лiку i гiсторыi шматлiкiх мiроѓ. У дадзеным выпадку трэба здабыць якую-небудзь зброю. Бо яе цела стала такiм, як у старажытных людзей, а значыць куды слабейшым i бездапаможным. Слабасць зрабiла малпу чалавекам, а вось магутны слон туп, праiснавай гэты вiд хоць трыльён гадоѓ, наѓрад цi здолеѓ бы як след развiцца. У свой час планеце зямля, пагражала падзенне даволi вялiкага астэроiда. Ён мог зараз скончыць з чалавечай цывiлiзацыяй. Але дзякуючы вялiкаму кiраѓнiку першая са створаных анiгiляцыйных ракет разнесла астэроiд на фатоны. Калi правiльна падабраць iнгрэдыенты, то антыматэрыя амаль не вылучае радыяцыi, а гэта вялiкi плюс, бо сваю планету нельга абгадзiць. А калi б прагрэс развiваѓся крыху павольней, людскi род чакаѓ бы лёс дыназаѓраѓ. Наогул самай тонкай працай, стала бяскроѓнае падпарадкаванне ЗША. Гэтая дзяржава была цалкам высокаразвiтай, асаблiва добра атрымлiвалася ѓ амерыканцаѓ здымаць блокбастары. Кiнаiндустрыя была на высокiм, асаблiва для таго часу ѓзроѓнi. Блiскучыя акцёры Джэкi, Шварц, Дэ Капрыа, Сталонэ i многiя iншыя паказалi свет будучынi i блiскучае фэнтэзi. У тыя часы асаблiва са з'яѓленнем кампутарнай графiкi, змаглi ствараць пераканаѓчыя, маляѓнiчыя iлюзii.
  Узяць напрыклад "Зорныя войны" або "Вавiлон" - так натуральна знята. Сапраѓдная экспансiя ѓ космас, пачалася пасля аб'яднання чалавецтва. Першую, праѓда, даволi прымiтыѓную цывiлiзацыю, сустрэлi ля зоркi Сiрыѓс. Чацвёртая па лiку планета, была больш гарачай, чым Зямля, але прыдатнай для жыцця.
  На пячорным узроѓнi жылi яшчара-прыматы. Зрэшты, у iх ужо былi каменныя сякеры, але адсутнiчалi лукi i стрэлы. З'явiлiся таксама зародкi рэлiгii. Культ некалькiх стыхiй, у ахвяру якiм прыносiлiся трава i земляныя клубнi, часам тушкi жывёл. Абарыгенаѓ было параѓнальна няшмат, а потым занесеныя зямлянамi вiрусы i бацылы, амаль усiх iх выкасiлi. Для адраджэння гэтага вiду, нават прыйшлося звярнуцца да кланавання.
  Дзяѓчына павяла рукамi па вадзе, падмена пад пахамi. У раѓчуку была прыемна i бяспечна.
  У прынцыпе зямляне сваю першую касмiчную вайну, загадай з цывiлiзацыяй дыхае фторам. Яны першымi напалi на расiян, i пачалася жорсткая вайна. Першапачаткова баявыя дзеяннi iшлi на роѓных, але потым людзi з дапамогай магii i эльфаѓ удасканалiлi сваю тэхнiку i перайшлi ѓ рашучы наступ.
  Фторыстых стварэнняѓ амаль усiх перабiлi, а рэшткi загналi ѓ канцлагеры. Прайграй зямляне: iх доля была б не лепшай. Фтор вельмi актыѓны элемент, самы актыѓны з iсных на Зямлi, ён надаваѓ расе надзвычайную агрэсiѓнасць. Потым былi вядома яшчэ войны, разбурэнне планет, заваяванне цывiлiзацый. Спустошылi нават некалькi галактык. Але ѓ цэлым усё гэта прайгравала: на фоне грандыёзнай сутычкi дзвюх Расiй. У сучасным кiно, вядома, асвятлялiся шматлiкiя касмiчныя бiтвы. Здымалiся фiльмы i серыялы. Спецэфекты развiлiся, да ѓзроѓню вышэйшай рэалiстычнасцi, але ѓсё роѓна, старое кiно знаходзiла сваiх прыхiльнiкаѓ. А абаянне старажытных зорак Галiвуду i Масфiльма, iх не цьмяная слава.
  Зрэшты з'явiлiся i сучасныя кiнагероi. У прыватнасцi Вiталь Ток, якi сыграѓ Льва Эраскандэра. Гэты вечны юнак браѓ удзел у бiтвах мiжусяленскай вайны i здымаѓся ѓ кiно. Праѓда адсутнасць старых у Расiйскай iмперыi: рабiла некалькi аднастайным сюжэты. Але камп'ютарная графiка дазваляла ѓсё кампенсаваць, прыватнасцi зрабiць iншую асобу маглi i ѓ старажытныя часы. Што ж прагрэс развiѓся, а кiно не вельмi! Зрэшты з'явiлася суцэль матэрыяльная - вiртуальная рэальнасць. Яе выкарыстоѓвалi амаль выключна, для падрыхтоѓкi да вайны. У фантастыцы асаблiва атамнага веку, вiртуалка стала моднай. Але пры гэтым спосабы яе эксплуатацыi заставалiся прымiтыѓныя. Вось прыстасаваць бы гiперплазму: для чаго-небудзь карыснага, а не проста шукаць чарговы спосаб, знiшчэннi ѓсяго жывога. Пацешна i трагiчна: напрыклад у адной былой iмператрыцы, пасля сыходу з пасады кiраѓнiка дзяржавы пачалася дэпрэсiя. Так ёй зрабiлi вiртуалку каб яна i далей магла ваяваць i кiраваць сусветам. Зрэшты былыя правадыры, часам здавольваюцца каманднымi пасадамi ѓ iмперыi. Не ѓвесь час загадваць i кiраваць усiмi жывымi. Зрэшты можна ж прайграць любую "вiртуалку", у тым лiку тую дзе iмператар перамагае свайго супернiка сiлай Вялiкай, Свяшчэннай Расii i пачынае пакараць iншыя сусветы. А што яна нават паглядзела некалькi фантастычных фiльмаѓ, дзе пакараюць iншыя светабудовы: глядзiцца ѓражлiва.
  У прыватнасцi ёсць тэорыя гармонiка, або картачнай калоды амаль бясконцай колькасцi iншых паралельных светаѓ. Само па сабе такое вельмi цiкава.
  А чаму абавязкова раѓналежных, можна мадуляваць i нябачаныя раней з iншымi фiзiчнымi законамi сусветы. Або пакараць, у прыватнасцi з цывiлiзацыяй якая складаецца з аднаго гною, вось гэта было б пацешна! А што вось паваюем з какашкамi!
  Дзяѓчына засмяялася, расплюхваючы ваду. Яе ножанькi ѓзбiвалi хвалю, энергiчная, юная кроѓ патрабавала рухi. Мiрабела ѓскочыла i вылезла з вады. Перш за ѓсё: яна стала шукаць трывалую палку i востры камень. Палку знайсцi не складана, але галоѓнае каб яна была трывалай, а вось з гэтым якраз i былi праблемы. А вось знайсцi востры камень: можна было толькi на беразе. Калi круглы то не бяда: можна i раскалоць. Некалькi разоѓ дзяѓчына бачыла пацешных звяркоѓ, сумесь крабаѓ i малпачак. Яны перамахвалi з дрэва на дрэва. А вось нарэшце трапiѓся даволi буйны драпежнiк. Звярок падобны за фiялетавую рысь кiнуѓся на дзяѓчыну. Мiрабела адскочыла ѓ бок i стукнула рысь палкай. Так зароѓ i скокнуѓ яшчэ раз.
  Юная ваяѓнiца, памятала ѓсе баявыя прыёмы: якiя ѓбiвалi ѓ яе з маленства. Вось толькi цела, не вельмi слухалася. Хоць яно i было дастаткова моцным i мускулiстым. Тым не менш голая, дзявочая нага, замест таго каб урэзаць у шыю, прайшлася па рэбрах звера. Рысь завыла i адказ драпнула дзяѓчыну за сцягно. Але Мiрабела спрытна ѓбiла палку прама ѓ вока, i тут жа нанесла iрваны ѓдар па лбе.
  Калi б'еш далонню пад адмысловым кутом, i вызначаным прасторавым дыяпазоне: нават не моцны ѓдар здольны выклiкаць страсенне мазгоѓ.
  Рысь тузанулася i абвiсла, дзяѓчына апынулася на ёй.
  - Не дрэнна! Ды i поѓсць далiкатная! Можна прычынiць ёю сваю галiзну.
  Мiрабела павалакла рысь да берага. Спачатку несцi васьмiдзесяцi кiлаграмовую тушу было лёгка, але затым дзяѓчына адчула стомленасць.
  - I дзе маё ранейшае цела, якое не ведае стомленасць, здольна працягнуць старажытны цягнiк i цi карабель. Цяпер я няшчасная адна з людзей. I як мне пра гэта сумна. - Мiрабела прытворна (цi не зусiм прытворна) заплакала.
  Яна выйшла на бераг i тут жа устаѓшы на аранжавы пясок апякла, босыя ногi. Хоць боль i звыклая, але ѓсё ж у дадзеным выпадку дзяѓчыне хацелася яе пазбегнуць. Яна абгарнула ножкi мяккiмi лапухамi, падвязаѓшы травой, так iсцi было куды лягчэй.
  Каменяѓ на беразе хапала, былi ѓ тым лiку i шкляныя. Даволi хутка дзяѓчына зрабiла сабе нож. Са шкла ён быѓ даволi вострым. А вось зняць шкуру не маючы досведу, было не так ужо i проста. Прыйшлося павазiцца, i Мiрабела багата запэцкаецца кроѓ. Калi дзяѓчына акунулася ѓ цёплую як сырадой ваду, амаль адразу з'явiлiся прыцягнутыя пахам крывi акулы.
  Яны былi падобныя на зямныя, то пакрытыя плiтачкай, моцна пляскатыя i шырокiя, а зубы дзялiлiся на крывыя i прамыя.
  - Вось пачварнасць! - Дзяѓчына ледзь паспела выскачыць з вады, адна з гэтых стварэнняѓ пераляцела праз яе, упала на гарачы пясок. Апынуѓшыся бязводнай прасторы акула задыхалася, i адчайна бiла плаѓнiкамi, уздымаючы хмары пяску.
  Мiрабела свiснула:
  - Ды драпежнае стварэнне! З якой памыйнiцы ты вылезла.
  Акула працягвала бiцца, але паступова сцiхала. Вiдаць, i ёй было не салодка, на пякучай патэльнi. З рота стварэння выступiла некалькi кропелек зялёнай крывi. Яна застыла, толькi лёгкая пара казала, што вiльгаць выпараецца.
  Мiрабела начапiла на сцягна насцегнавую павязку, са шкуры пакiнуѓшы адкрытай грудзi i плечы. Пахадзiла крыху, а потым зняла. Галiзна гэта не загана, а галышом у такую спякоту куды зручней. Усё ж чатыры сонцы, гэта не адно. Дзяѓчына раптам адчула нуду, паклала на плечы цяжкiя камянi, зрабiла прабежку з даважкам, трэнiруючы сваё новае цела. Потым пачала паднiмаць камянi i наносiць удары нагамi, каленамi, рукамi, локцямi, галавой па дрэвах. Яна iмкнулася ѓмацаваць звязкi, зрабiла шпагат, завiсшы памiж камянямi. Звязкi слухалiся нядрэнна, але боль усё роѓна адчувалася, мабыць новаму целу, не хапала распрацоѓкi.
  Дзяѓчына зрабiла трыста разоѓ прэс з уцяжэннямi, потым прайшлася на руках, прайграла сальта. Пасля чаго Мiрабела стала апрацоѓваць прыёмы. Яна выявiла: што яе канечнасцi не дастаткова набiты, каб паспяхова можна было бiцца. Пасля серыi ѓдараѓ па дрэвах, галёнка, локцi, лоб, верхавiна моцна апухлi. Прыйшлося акунуць iх у ваду каб стала лягчэй. Акрамя таго лапухi на нагах парвалiся. Дзяѓчына вырашыла: няхай яе голыя ступнi прывыкаюць, у гэтым выпадку яна будзе мацнейшай i загартаванай, калi ступня агрубее. Добранька прапампаваѓшы сваё цела, Мiрабела вырашыла:
  - Калi браць прыклад з Рабiнзона i будаваць жыллё, гэта мяне не задаволiць, столькi часу патрацiць я не магу. Трэба зрабiць сабе пiрогу i хутчэй сплыць адсюль.
  Сказана-зроблена! Дзяѓчына збудавала каменную сякеру прывязаѓшы лiяны, i пачала шукаць прыдатнае дрэва. Астоѓ быѓ даволi вялiкiм пляцам прыкладна пяцьдзесят квадратных кiламетраѓ. Сыравiны цалкам хапала, а праца дзяѓчынку не палохала.
  Мiрабела зрабiла на ѓсялякi выпадак пяць сякер, i не памылiлася. Праца аказалася катаржнай, даводзiлася раз-пораз секчы цвёрдую пароду i рэзаць кару. Вазiлася дзяѓчына доѓга, але здавалася нястомнай. Днi на гэтай планеце былi доѓгiя, а ноч надта ѓжо кароткай. Аблiваючыся потам, i некалькi разоѓ падмацоѓваючыся садавiнай, дзяѓчына ѓсё секла i секла. Нарэшце дрэва павалiлася, i Мiрабела ѓ знямозе апусцiлася на мяккiя зараснiкi. Ёй дзiка хацелася спаць. Раней яна нiколi не спала, а зараз ёй даводзiлася змагацца з гэтым бязлiтасным пачуццём. Ды яшчэ i ногi дрыжаць.
  - Абы мурашак не было! - Вымавiла са стогнам дзяѓчына. На ѓсякi выпадак агледзеѓшы ѓсе подступы i пераканаѓшыся ѓ бяспецы пазяхнула.
  - Што ж! Баю-бай! - Вочы дзяѓчыны адразу ж стулiлiся.
  Яе сон быѓ як заѓсёды грандыёзны (хоць вядома: як заѓсёды - гэта алегорыя адчуваць тое чаго не ведаеш заѓсёды грандыёзна!), уяѓлялася маштабная касмiчная бiтва.
  Святаросiя рыхтавалася да вырашальнай бiтвы. На баку супернiка: усё ж занадта ѓжо вялiкая перавага, а значыць, будзе гуляць ролю любы нюанс. Нiколi ѓ ворага: не было столькi сiл на адным участку, такiм чынам кожная дзяѓчына i хлопец павiнны была часткай механiзму супрацiву.
  На арбiтах зорак якiя атачаюць Брыльянтавыя вароты ( назва сама ѓспыхнула ѓ памяцi Мiрабелы) удасканальвалася абарона, усё круцiлася як увесну ѓ вуллi.
  Звычайнае вiдовiшча для якая пагрузiлася ѓ дрымоту ваяѓнiцы, ёй нават здавалася што яна дзесьцi гэта ѓжо бачыла.
  Арбiтальныя докi працавалi ѓ татальную сiлу, яны штампавалi ѓсё, што толькi маглi ад грувасткiх артылерыйскiх станцый, да мiнi-мiн. Разгортвалiся таксама ракетныя платформы, каля iх мiтусiлiся чараѓнiкi, шапталi загаворы, заварочваючы тарпеды.
  Зелле варылi ѓ спецыяльных нашпiгаванай электронiкай круглых печах, якiя насiлiся па паветры. Каб узмацнiць уздзеянне чараѓнiцтва эльфы i iншыя iстоты выкарыстоѓвалi спецкасцюмы з гiперплазменным разгонам. Адначасова падганялiся выпраменьвальнiкi, якiя скажаюць прастору, яны павiнны былi ѓстаць у засаду ѓ пояса стацыянарных астэроiдаѓ. Каля выпраменьвальнiкаѓ таксама круцiлiся чараѓнiкi з розных куткоѓ сусвету, але больш за ѓсё эльфаѓ. Яны дапамагалi iнжынернаму персаналу ѓзмацняць уздзеянне i начапiць маскiровачнае поле, умацоѓваючы глыбокаэшаланаваную абарону.
  Святарасiяне адначасова iмкнулiся надаць сваёй абароне эластычнасць, каб лiнii не зламалiся пры першым жа дакрананнi. Для гэтага выкарыстоѓвалiся адмысловыя субпрасторавыя калапсы, якiя ѓ патрэбнае iмгненне маглi маментальна перамясцiць вялiкую групоѓку.
  Часовы штаб размясцiѓся на планеце "Палюбi", яна займала самае зручнае становiшча ѓ сiстэме. Акрамя таго, сама планета складалася з гэтак трывалага i эластычнага матэрыялу што не павiнна была разбурыцца нават пры термопреонновой бамбардзiроѓцы. Ён змяшчаѓся на рухомай платформе зоркалёта i мог перамясцiцца ѓ любы момант, акрамя таго яго затуляла поле iрванай прасторы, ён не давала адразу знiшчыць, а таксама праслухаць каманды.
  Сам горад, пад якiм размяшчаѓся штаб па большай частцы, сыходзiѓ глыбока ѓ грунт. Ад яго аднак зыходзiлi сiгналы. Штабны зоркалёт, працягваѓ перамяшчацца, у выпадку чаго яго магло выкiнуць у нуль-фазу.
  У iм прысутнiчаѓ гiпермаршал Георгiй Канстанцiнавiч Жукаѓ, многiя камандзiры даслалi замест сябе галаграмы. Яны распрацоѓвалi розныя схемы процiдзеяння - велiзарнай клюшнi флота мiльёнаѓ мiроѓ. Трэба было прыслабiць i абламаць супернiка.
  Георгiй Канстанцiнавiч Жукаѓ абмяркоѓваѓ уздзеянне калi перад iм з'явiлася выява i вясёлы хлапчук у плямiстым гарнiтуры вырас з-пад падлогi.
  - Гэта ты зьнiшчальны? Вялiкi акадэмiк, я вас не чакаѓ!
  Хлопчык ззяючы ветлай усмешкай, адказаѓ:
  - Гэта мой магiк-фатонны двайнiк! Тым не менш, гэта тое самае, што i я сам. Навуковец павiнен асабiста камандаваць войскамi, а не толькi вынаходзiць новую зброю. Улiчваючы спецыфiку зорнай вайны, прапаную наступную тактыку. Мы як прутка сцiснутая спружына. - Хлапчук-акадэмiк, выплюнуѓ жуйку, яна надзьмулася падобна бурбалцы, дастаѓ жвiрова-вакуумны выпраменьвальнiк, праверыѓ магутнасць. - Цiск будзе першапачаткова мiнiмальным, а затым усё нарастаючым! Паспрабуйце сцiснуць ваду, вы пераканаецеся, што гэта падобны працэс!
  - Калi сцiснуць занадта ѓжо моцна, адбудзецца спантанны працэс злiцця ядраѓ вадароду: будзе бомба! Адказаѓ, як вызубрыѓ урок вучань Георгiй Жукаѓ. Яму на каленi лягла моцная, але далiкатная жаночая рука Наташкi. Прыгожая дзяѓчына жыла на свеце больш за восемсот гадоѓ i на фоне хлопчыка (няхай нават толькi з знешнасцю дзiцяцi) адчувала сябе занадта старой. А вось Жукаѓ, чые вiскi крануты сiвiзной (маршал не хацеѓ прымаць аблiчча "стандартны для iмперыi" шаснаццацiгадовага хлапчука), куды больш падыходзiѓ ёй.
  - Я гэта ведаю! Але аналогiя з спружынай занадта ѓжо банальная. У нас iдуць распрацоѓкi ультра-паѓпрасторавага поля. Яго ѓжо нiчым нельга будзе прабiць, абсалютная абарона, калi рухацца ѓ адным напрамку. Накшталт гарнiтура кiбер-шабля, з аднаго боку ён рухомы, а з iншай не пераадольная скала. Таксама рэалiзацыя паѓпрасторавага поля ѓ меншых маштабах.
  Вымавiѓ сур'ёзным выглядам Жукаѓ, не асаблiва разумеючы пра што iдзе гаворка. Генерал-рэферы Наташа Жураѓлёва прапанавала:
  - Наш разлiк будуецца на тым: каб асноѓная сутычка адбылася тады, калi рухомыя зоркалёты, i планетарная абарона змогуць узаемадзейнiчаць разам, прыкрываючы адзiн аднаго. Адбудзецца складанне сiл.
  - Супер-хакей! - Хлопчык-акадэмiк падняѓ далонь i пляснуѓ дзяѓчыну па шчацэ. - У цябе далiкатная скура, якiм крэмам карыстаешся.
  - "Пятуння" уладар навукi.
  - Гiперквазарна! - Якi руйнуе суперпацан паглядзеѓ на велiчэзную аб'ёмную галаграму зорнага неба. Думках падлiчыѓ рэзервы.
  - Вiдаць, вораг сабраѓ усё, што мог сабраць, iх больш чым у два з паловай разы больш, чым нас. Не лiчачы чараѓнiкоѓ. Вельмi цяжкiм будзе бой з сур'ёзнымi праблемамi. - Паглядзеѓ на тое, што Жураѓлёва закацiла васiльковыя вочкi. - Будзе вельмi туга!
  Жукаѓ рэзка адказаѓ:
  - Падчас бiтвы за Маскву ѓ ворага было больш пяхоты, яго войскi былi лепшай якасцi, значная перавага ѓ тэхнiцы, а мы выйгралi!
  - З-за таго што супернiк быѓ не гатовы да зiмы! - Абсек акадэмiк.
  -Умовы надвор'я ѓздзейнiчаюць на абедзве армii аднолькава. Праѓда для Расii больш суровы клiмат больш звыклы. - Жукаѓ запнуѓся.
  Акадэмiк узрадавана паведамiѓ:
  - А ѓ справах тэхнамагii я падрыхтаваѓ ворагу непрыемную неспадзеѓку. Праѓда адразу прымянiць яго нельга, трэба каб спачатку загiнулi мiльярды, а космас перапоѓнiѓся болем i пакутай.
  - Дзiѓная магiя? - Сказала Наташа. - Каб харчавацца забойствам i чужой пакутай!
  - Гэта крайнi выпадак! Я доѓга працаваѓ, ствараючы гiперназапашвальнiк зла i разбурэннi. Але на вайне ѓсе сродкi добрыя. Асаблiва калi вораг незвычайна моцны. У тым, што ѓ супернiка такi вялiкi перавага ёсць i наша вiна, я з сябе персанальную адказнасць не здымаю. Павiнен быѓ як вучоны муж i стратэг, праявiць больш дыпламатычных здольнасцяѓ, не даючы стварыць супраць сябе каалiцыю. А так, вядома, падставiѓ сваю iмперыю.
  Жукаѓ пакiваѓ галавой:
  - Дзiця што займаецца дыпламатыяй - гэта нонсэнс! Перамовы i iнтрыгi павiнны плесцi вопытныя мужы.
  - У мяне ѓжо некалькi стагоддзяѓ дзiцячы розум, i менавiта ён дазваляе рабiць адкрыццi! - Хлапчук паказаѓ трайную мову. - Бо ѓ дзiцяцi своеасаблiвы погляд на свет!
  Наташа Жураѓлёва спытала дзяѓчыну Марыю Смятанiкаву, якая курыруе далёкую разведку:
  - Чаму ѓ нас не выйшла з расколам варожай каалiцыi. Гэтай злачыннай iмперыi Вялiкай Расii?
  Тая аѓтаматычна адказала:
  - Занадта шмат сышлося агульных iнтарэсаѓ, акрамя таго, нашы рэзiдэнты некалькi разоѓ недарэчна засвяцiлiся. Такое адчуванне, што нехта магутны iх здаѓ. На твар супрацьдзеянне моцнай магii.
  Хлопчык-акадэмiк быѓ настроены скептычна:
  - Магiчнае супрацьдзеянне, самы распаѓсюджаны спосаб ухiлiць ад адказнасцi. Ледзь што вiнаватае вядзьмарства. Але ад пакарання гэта вас не ѓратуе. Таму за гэта ты будзеш прабягаць паласу перашкод падвышанай складанасцi.
  Згодна!
  - Ды валадар! Хоць тысячу разоѓ!
  - Не думай што так танна адкараскалася, у наступны раз загадаю падвергнуць уздзеянню гiпер-антывыпраменьвання, таго што актывiзуе ѓ мозгу ѓсе негатыѓныя ѓспамiны i фобii, блакуе пазiтыѓныя. У гэтым выпадку ты малая даведаешся, што ёсць нешта горш пекла i кiбер-апраметнай!
  Марыя Смятанiкава выгукнула:
  - Няма горшага пекла, чым прайграць бiтву! Самы цяжкi боль - гэта калi пакутуе твая Радзiма! Катаванне цела дробязь - катаванне душы страшна!
  Георгiй Жукаѓ рэзка абсек:
  - Я не люблю пафасу. Мне патрэбны голыя факты i iнфармацыя. Вось яе i паглядзiм. На вайне гэта мяне часта выбаѓляла.
  Шматлiкiя галаграмы розных касмiчных сiстэм, накладалiся адна на iншую. Праз электронiку, тэхналагiчныя каманды, шматлiкiх разведвальных службаѓ, а таксама заканспiраванай агентуры, укаранёнай у плоць тое штабоѓ. Усе гэтыя дадзеныя прасейвалiся праз кампутары, выдавалiся разам з карцiнкамi. Шматколерныя выявы запаѓнялi палi, а гiперплазменны працэсар падаваѓ каманды, рэкамендуючы аптымальную тактыку абароны!
  Хлапчук па-фiласофску заѓважыѓ:
  - Самы цiкавы тэатр - гэта тэатр ваенных дзеянняѓ, толькi плата за ѓваход празмерна высокая!
  Наташа дадала:
  - Затое ѓ тэатры ваенных дзеянняѓ слёзы - заѓсёды сапраѓдныя i кожны акт урок на ѓсё жыццё!
  - Урок, якi слабы прагульвае, а моцны чакае з нецярпеннем.
  Кампутар перадаѓ паведамленне:
  - З мiроѓ сусвету Вялiкарасii прыбыло дванаццаць тысяч пяцьсот дваццаць крэйсераѓ, класа ПIР - , а так мiльён, дзвесце тысяч трыста фрэгатаѓ, пяцiсот тысяч скампавей, тры мiльёны трыста сорак тысяч брыганцiн, шэсць тысяч лiнкораѓ, чатыры тысячы браняносцаѓ.
  Жукаѓ перапынiѓ:
  - Ты хутка скончыш нудыстыку? Дзевяцьсот сорак чатыры касмаматкi па дваццаць дзве тысячы штурмавiкоѓ у кожнай. Акрамя таго наступным рэйсам прыбылi шматлiкiя - мiльёны (!) дэсантныя судны з пiратамi i наймiтамi на борце. Сярод iх легендарны косма-дрэдноѓт "Свiрая анiгiляцыя".
  Жукаѓ перапынiѓся:
  - Ого! Гэта проста зорны мамант, у iм можа змесцiцца зараз чвэрць мiльярда касмалётаѓ.
  Марыя заѓважыла:
  - Затое i выдаткi на такiя судны велiзарныя, адно забеспячэнне такое што разарышся. Дзякуй Беламу анёлу i яму падобным героям дыверсантам, яны хоць трохi супернiка падраѓнялi.
  - Гэта, несумненна, падвышае нашы шанцы.
  Iмператар касмiчнай навукi: працягваѓ углядацца, вось высвецiлi галаграмы флагманскiх ультралiнкораѓ гiгантаѓ. Зоркалёты вельмi магутныя кропляпадобныя ѓтыканыя гарматамi кожная з якiх памерамi крыху саступае Эверэсту. Такiх монстраѓ пяцьдзесят пяць, ёсць яшчэ проста ѓльтра-лiнкоры, таксама гмахi. А флагман у даѓжыню кiламетраѓ пяць тысяч, чатырыста восемдзесят пяць кiламетраѓ, выклiкае страх павага. Вялiкi монстар з экiпажам у некалькi мiльярдаѓ салдат, i некалькi дзясяткаѓ мiльярдаѓ робатаѓ.
  Вось узяць напрыклад флагман з дзiѓнай назвай "Мышаня". Суцэль сучасная машына з выпраменьвальнiкамi ѓ мностве дыяпазонаѓ. Гравiё-вакуумная гармата здольная збiць з арбiты планету цi нават зорку. Ён прасуе прастору i змянае мноства караблёѓ. Моцная зброя, праѓда, недастаткова хуткастрэльная. Зрэшты галоѓны недахоп падобнага зоркалёта, надзвычайная дарагоѓля. Ды i нязграбны ён, не здольны неѓзаметку перамяшчацца.
  Жукаѓ дае ѓстаноѓку:
  - I ѓсё ж i яго можна знiшчыць! У нас спец-ракеты, менавiта супраць такiх гiгантаѓ.
  Кампутар абвясцiѓ:
  - Толькi што адбылася хаатычная змена кода.
  Хлопчык-вучоны падмiргнуѓ:
  - Спрытна прыдумана, з аднаго боку гэта хаос, i не проста спарадкаваны, а хаатычна якi змяняецца. Нават калi ѓключыць нашу схему ѓ праслушку, то ѓбачаць толькi чараду вогненных лiнiй. Ды i вiрусам сiстэму сувязi не вывесцi, шматразовае дублiраванне.
  - А калi кампутар сам саб'ецца, а кодаѓ мноства...
  - Спрацуе дубль-код! Няма тут усё разлiчана! Сама сiстэма дублявання, шматкроць дублюецца. - У хлопчыка-акадэмiка заблiшчалi вочкi. - А вось вы не спрабавалi ѓзламаць варожыя коды, падсунуѓшы ѓ схему дракончыка.
  Марыя адказала:
  - Ёсць адно ноѓ-хаѓ, якое дазваляе спампоѓваць iнфармацыю, не залазячы ѓ сiстэму. Калi хочаце, я з iм вас пазнаёмлю.
  Хлопчык-акадэмiк адмахнуѓся:
  - Дык я яго сам прыдумаѓ. Гэта аналiзатар бiяплазмы. З яго дапамогай можна чытаць на дыстанцыi думкi. I нават даведвацца, што ты думаѓ у мiнулым. - Хлапчук усмiхнуѓся - Толькi недалёкi чалавек можа думаць, быццам у дзяцiнстве нельга здзяйсняць адкрыццяѓ. Той жа Ньютан быѓ яшчэ школьнiкам, калi яму ѓпаѓ на галаву яблык, а я пражыѓ у аб'ектыѓным часе пяцьсот пяцьдзесят гадоѓ! Але захаваѓ успрыманне дзяцiнства.
  Дзяѓчаты ѓсмiхнулiся:
  - Гераiзм не мае ѓзросту! Маладое вiно лепш бадзёрыць!
  Iмператар навукi, уключыѓ галаграму з Белым анёлам. Iнагалакт якi складаецца з чыстай гiперплазмы, наняты з iншага сусвету. Вельмi вопытны, фактычна ягоны равеснiк, але таксама з дзiцячым успрыманнем рэчаiснасцi. ( Тыя што старэй умiшкам, у такую авантуру не жадаюць увязвацца) паказаѓ аб'ёмны запiс бою. Адначасова на галаграфiчнай праекцыi згасла некалькi каляровых чарвякоѓ якiя абазначаюць караваны. На iх гарэла полымя, нiбы ад паходнi. Якi руйнуе пацёр ручкi.
  - Беламу анёлу я сваiм указам прысвойваю званне двух зорнага генерала. Што глядзiш Георгiй, ёсць у мяне такое права!
  Жукаѓ адказаѓ:
  - Ды я не супраць!
  Акадэмiк памяняѓ свой колер на асляпляльна сiнi:
  - I быць па гэтым. Мне здаецца гэты гiперхлопчык хутка стане маршалам А наогул трэба больш актыѓна прадстаѓнiкоѓ iншых мiроѓ вылучаць на кiруючыя пасады!
  Наташа пагадзiлася:
  - Пры ѓмове, што яны здольныя! Але ж i нашыя хлопцы ѓмеюць камандаваць!
  - Для чалавека вайна натуральней на генетычным узроѓнi. Гэта закладзена ѓ прыродзе. Жыхары iншых мiроѓ не да такой ступенi прасякнуты мiлiтарысцкiм духам.
  Акадэмiк пакасiѓся на робата-ахоѓнiка. Як нi дзiѓна, але шпiён мог быць i ѓ шэрагах кiбернетыкi. Вядомы выпадак, калi падмянiлi робата пры штабе, i той спампоѓваѓ iнфармацыю, перадаючы касмiчным пiратам. Уцечку знайшлi не адразу, падазраючы жывых iндывiдаѓ. Пасля чаго кiбернетыка стала праходзiць дадатковую праверку.
  Падчас размовы iншыя дзяѓчаты чулi i атрымлiвалi толькi тую iнфармацыю, якая неабходна iм па працы. Усёй паѓнаты карцiны, акрамя Хлопчыка-акадэмiка i славутага гiпермаршала Жукава не ведаѓ нiхто!
  Наогул мiнiмум ведаѓ i пiльны нагляд, калi прыкмячаеш найболей цiкаѓных гарантыя ад шпiянажу. Сам Георгiй Жукаѓ вырашыѓ усiх камандзiраѓ праверыць мега-бiясканерам.
  - На планеце Белае Прымор'е на тэрыторыi Вялiкарасii пачалося паѓстанне. - Паведамiѓ кампутар. Паѓстанцы разграмiлi некалькi казармаѓ, захапiлi палову сталiцы. Iдуць баi, шмат ахвяр сярод мiрнага насельнiцтва. Дадзеныя ѓдакладняюцца!
  Марыя заявiла:
  - Гэта не без нашага ѓдзелу. Некага з мясцовых правадыроѓ схiлiлi на свой бок, абяцаючы аддаць пад кантроль планету. Наогул выведка на абяцаннi - як на крэсле. Прычым важна падаць усё такiм чынам, каб нам паверылi. А часцей за ѓсё вераць лiслiвасцi. Асаблiва калi якога тупога туземнага царка параѓнаеш з богам!
  - Чым нiжэй мараль чалавека, тым вышэй яму хочацца ѓзнесцiся! Можа пару зоркалётаѓ Вялiкарасii гэта i адцягне! - Хлопчык-акадэмiк: быѓ настроены не гэтак аптымiстычна. Зрэшты дзяѓчаты, цi не хочаце малачка вавёрачкi. Такiя вось вавёрачкi крылатыя ёсць памерам з буйвала i рагатыя як ласi. Цудоѓны густ, i пасуць на спецыяльных лугах з мiльярдам, розных вiдаѓ раслiн.
  - Што ж глынем ваша вучонасць. Дзецям карысна малако! - Падкалоѓ Жукаѓ.
  Хлопчык-акадэмiк нахмурыѓся, якi руйнуе, па ѓзроѓнi iнтэлекту амаль роѓны Стваральнiку не любiѓ калi яму нагадваюць што ён усяго толькi дзiця - хай i знешне. Робаты-афiцыянты ѓ выглядзе чароѓных дзяѓчын: прынеслi парнае яшчэ дымлiвае малачко пчолак. Да яго быѓ таксама акуратна разрэзаны фруктовы "торцiк" з крэмам з харчовых алмазаѓ. Хлопчык з задавальненнем перакусiѓ, дзяѓчаты елi разам з iм. Жукаѓ папрасiѓ:
  - Дайце мне лепш фiнiкавага вiна i натуральнага мяса.
  Марыя адказала:
  - У нас ёсць усё для густу вялiкага палкаводца!
  - А што Мiрабела Белая таксама будзе змагацца? - Спытаѓ Георгiй Жукаѓ.
  Пры гэтых словах Мiрабела здрыганулася, да гэтага яна назiрала за сваiм сном як бы збоку. Ну што возьмеш з бачаньня! А тут аказваюцца яе ведаюць!
  - Вядома! - Адказала Наташа. - Яна са сваiмi сяброѓкамi проста ѓпрыгожванне любой касмiчнай бiтвы. У яго ѓласныя вельмi незвычайныя здольнасцi. .
  Хлопчык-акадэмiк прапанаваѓ:
  - Дайце ёй самы сучасны, найноѓшы тэтралет. Няхай абкатае! З яго дапамогай можна будзе лепш даведацца пра магчымасцi сучаснай тэхнiкi.
  - Нядрэнная думка ваша вялiкасць, але Мiрабела не дастаткова вопытная i ѓ выпадку выпрабавання найноѓшай мадэлi ѓ дзяѓчынкi могуць узнiкнуць праблемы.
  - Рознiца ѓ кiраваннi не асаблiва вялiкая, тая ж тэлепатыя, проста ѓзмоцненая магiяй. Упэѓнены яна з гэтым справiцца!
  Марыя заявiла:
  - У Мiрабелы вельмi мабiльны мозг i яна хутка вучыцца. Наогул, я б ганарылася такой дачкой. Не прайшоѓшы спецыяльнай генетычнай селекцыi, увайсцi ѓ кiруючы мiльён ёй не ѓдалося. Атрымаць такое адказнае заданне ад самой iмператрыцы... Несумненна вялiзны талент.
  Георгiй Жукаѓ заѓважыѓ:
  - Талент толькi тады станавiцца генiем, калi памножаны на каласальную працавiтасць! Але ѓ цэлым я гэтай бабульцы давяраю! (Лепшы савецкi маршал знарок назваѓ куды малодшую Мiрабэлу бабулькай, каб падкрэслiць рознiцу ѓ статусе.) - Пасля бою я ѓзнагароджу яе i зраблю як мiнiмум капiтанам.
  Марыя выказала заѓвагу:
  - Ёсць рызыка, што малая загiне. Можа лепш адправiць яго ѓ тыл. Бо масавыя ахвяры падчас такой вайны непазбежныя, а хто ѓ гэтым выпадку выканае заданне?
  Георгiй Канстанцiнавiч Жукаѓ пакiваѓ галавой:
  - Наѓрад цi ён сам на гэта пагадзiцца. Хары выключна адважны. А зараз зробiм перабудову. Дарэчы згодна з няпiсанымi рыцарскiмi правiламi, бiтву павiнны пачаць два аднамесныя тэтралеты. Кожны абярэ свайго аса нумар адзiн. Са свайго боку я прапаную зрабiць галоѓным паядыншчыкам Руслана Мечаносца, гэта быѓ бы моцны ход!
  Наташа мякка запярэчыла:
  - Ён яшчэ хлопчык, яму ѓсяго чатырнаццаць гадоѓ.
  - А я што дзяѓчынка! Бо гэта сапраѓды самы лепшы ас нашага флота, ён укладваѓ магутных ваяѓнiц i ваяѓнiкоѓ! - Жукаѓ шырока расставiѓ пальцы. - Цi вы сумняваецеся ѓ маiх магчымасцях прадбачыць зыход бiтвы. Я ѓзяѓ Берлiн за тыдзень, самую магутную крэпасць другой сусветнай вайны!
  Наташа выказала меркаванне:
  - Лепш усё ж больш вопытнага салдата паслаць. Iнакш у нас будуць праблемы. Раптам якая-небудзь непрадбачаная хiтрасць.
  Гiпермаршал Жукаѓ запярэчыѓ:
  - Руслан вельмi кемлiвы. Ва ѓсякiм разе мая iнтуiцыя кажа, што паставiць трэба на яго.
  Хлопчык-акадэмiк падтрымаѓ Жукава:
  - Ды i аналiз бiяплазмы сведчыць: што быць яму пераможцам. Стаѓку я ѓжо зрабiѓ.
  Звышмаршал Наташа вымушана была пагадзiцца:
  - Супраць такiх аргументаѓ не пярэчым.
  Хлопчык-акадэмiк дапiѓ малачко, шклянку ператварыѓся ѓ постаць даѓганогай дзяѓчынкi i пакланiѓся.
  - Дзякую вам ваша глыбакадумнасць! - Рукатворная дзяѓчынка заспявала, падкiдваючы ѓверх тонкiя ножкi, зверху загарэлiся галаграмы, у тым лiку робатаѓ-артыстаѓ i цыркачоѓ. Звычайная шкляначка ладзiла цэлае шоѓ. Дзяѓчаты i найсвятлейшая асоба, нядоѓга любавалiся:
  - За працу! - загадаѓ iмператар.
  
  Тым часам Марыя Белая (у сне гэтак маментальныя пераѓвасабленнi ѓ парадку рэчаѓ), разам са сваiмi сяброѓкамi адпрацоѓваѓ чарговы манеѓр. Марыя i юны чараѓнiк-эльф (кучаравы залатавалосы хлопчык падобны на анёлкаѓ) дзейнiчалi разам у адной пары. Iм выдалi два адмысловыя тэтралеты прыстасаваных да руху ѓ адмоѓным мiнус адна трацiна прасторы. Насiлi знiшчальнiкi назву "Цунамi" - 9. Акрамя таго, iх тэлепатычнае кiраванне, дакладней яго эфектыѓнасць: шматкроць узмацняла магiя.
  Дзяѓчына неѓзабаве ѓпэѓнiѓся ѓ гэтым. Вось паспрабавала разгарнуцца, здзейснiѓ кiдок i маментальна вынырнуѓ за межамi сiстэмы. Больш дасведчаны чараѓнiк-эльф Цэрык нагнаѓ яе i папярэдзiѓ:
  - Успомнi заняткi, дысцыплiнуй мысленне, зараз мы ѓвойдзем стан баявога трансу, мысленне звузiцца i адначасова пашырэць. Будуць падключаны дадатковыя аддзелы гiперплазменнага мозга. Уявi, што будзе, калi запрацуюць усе гiпер i ультра-фотоны.
  - Перагрэюцца файлы! - Адказала Мiрабела.
  - Калi будзеш думаць, аб староннiм, напрыклад гарачым хлопцу, то так! А зараз працягнем заняткi! Дарэчы ѓжо не першы раз папярэджваю: не зрушвай бровы i не хмур лобiк, гэта толькi замiнае.
  - Ах так! Захапiѓся! Проста часам мне здаецца: што цела стала звычайным бялковым - Дзяѓчынка паторгалася, нягледзячы на зручную форму лежака тэтралета, яму пакутлiва захацелася перавярнуцца на спiну.
  - Паѓтарай манеѓр!
  Перад вачыма дзяѓчынкi замiльгалi зорачкi. Рух вакол Мiрабэлы: неяк дзiѓна затармазiѓся. Словы, звычайна прамаѓляемыя скорагаворкай Цэрыкам здавалiся запаволенымi, а сам голас вельмi нiзкiм, цягучым. Хоць чараѓнiк-эльф стала казаць яшчэ хутчэй, нават iмклiвы палёт тэтралета ператварыѓся ѓ плыѓнае слiзгаценне.
  - Ты ѓ трансе! - растлумачыѓ яе стан Цэрык. - Нiчому не дзiвiся, а навучыся карыстацца новымi магчымасцямi. Вось паглядзi, у космасе мiльгаюць галаграмы. Гэта трэнiровачныя мадэлi касмiчнага бою. Так што мая дзяѓчынка, пачынай атакаваць.
  Мiрабела менавiта гэта зрабiла. Пакуль гэта была трэнiроѓка, але вельмi жыцьцёвая i рэалiстычная. Дзяѓчына не проста ваявала, а атрымлiвала асалоду ад - балдзела ад самога працэсу бiтвы.
  Гэта была свайго роду палiтра анiгiляцыi. Мiрабела парыла i лавiла кайф. А галаграмы цалкам рэалiстычна разляталiся на аскепкi.
  Цэрык ваяваѓ побач з iм. Атрымаѓ чараѓнiк пару трапленняѓ, а Мiрабела наадварот нi драпiны.
  Цэрык скрозь усмешку праспяваѓ:
  - Шчаслiвыя ѓ сутычцы гарачай навiчкi! Не толькi апранаць акуляры!
  - У мяне ёсць досвед чэпкай абароны, бо не дарма была ѓ абраным мiльёна, а ты як большасць эльфаѓ занадта эмацыйны i таму губляеш над сабой кантроль падчас бою.
  Мiрабела разгарнуѓ тэтралет, абклаѓшы яшчэ аднаго "маскiта". Яна нават стала напяваць:
  - У сусвеце ѓ ваюем! На прамень смерцi не глядзiм! Са студзенем цi Лiпенем! Спякоту стварэнням паддамо!
  Наташа тым часам вяла перамовы з сяброѓкай. Дзяѓчына, дабiраючыся да поля бiтвы патрапiла ѓ незвычайную пераробку, апынуѓшыся на сагнаным таксi. Таксама вельмi цiкавая вокладка. Згоншчыка злавiлi, а красуня аказалася часова затрыманай. Усё б нiчога, то ѓ вынiку сяброѓка зламала тры пазногцi. Для жанчыны вялiкая трагедыя, столькi рову i стогну. Iншай праблемай стала тое, што кудысьцi задзеѓся фаѓн Локi. Гэта ѓжо праблема, а раптам ён i сапраѓды шпiён. Змыѓся нiбы вампiр у радзiльным доме. Мiрабела пасля вучэнняѓ часова выйшла з трансу, стала круцiць галавой, ну нiчога ён жа нiчога не страцiѓ.
  Успомнiѓся адзiн з блокбастараѓ, таксама прэлюдыя касмiчнай бiтвы, салдаты ѓспамiнаюць прайшло, лiмiтава адкрыты адзiн з адным. Не ведаю, Мiрабалу не цягнула вылiваць камусьцi душу. Хоць з iншага боку яна не супраць, рада бы зноѓ убачыць сваiх сяброѓ па абраным мiльёне. Не проста ѓбачыць, але пагаварыць, расказаць уражаннi аб вайне i жыццi. Дзiѓна нiколi б не паверыла, што прайшло яшчэ так мала часу пасля навучання з кiруючай элiтай. Колькi падзей абрынулася на яе за апошнiя днi, iншы хопiць на тузiн жыццяѓ. Добра было б нарадзiць дзiця, зрэшты, ужо яе сын павiнен расцi ѓ iнкубатары. Цiкавая гэта рэч калi замест нутробы дзяцей штампуе камп'ютар, яны такiмi электроннымi становяцца. Адмысловымi, крутымi! А так хадзi i майся з жыватом, бедныя жанчыны старажытнасцi, як гэта пакутлiва адчуваць, як унутры цябе варушыцца жывое цела. Брр! Ды i жывот мяшае ваяваць, цяжарная баба не воiн! Дарэчы сапраѓды ѓ яе Мiрабелы будзе сын? - У свеце Святой Расii жыццё добрае, i з-за вайны цяжкая адначасова.
  Надакучылi гэтыя думкi! Мiрабела вылецела з тэтралета, пакружылася, падумаѓшы, колькi вакол маньякаѓ i маньячак! Што не жанчына цi мужчына, то машына смерцi! Але гвалт i вайна прывабна д'ябальскi. Якiя цудоѓныя хлопцы! Вось зноѓ яна не можа абыякава глядзець на iх прыгажосць. Жадаецца пагрузiцца ѓ мускулiстую, мужчынскую плоць. Галава ѓ агнi, спальваюць жахлiвым полымем сладастрасныя мары. Дзяѓчына зноѓ у бачаннях!
  Вялiкая Расiя не адзiн дзясятак гадоѓ i нават не адно стагоддзе ваявала i рыхтавалася да вайны. Войскi сталi запасiцца для скрышальнага ѓдару яшчэ з канца года. Агульная колькасць рознатыповых зоркалётаѓ дасягнула дзесяцi з лiшнiм мiльярдаѓ. Ну, а дробных касмалётаѓ было больш за сто шэсцьдзесят мiльярдаѓ. Многiя трыльёны экiпажа, i яшчэ больш робатаѓ самых неймаверных канструкцый. Упершыню за тысячы гадоѓ вайны ѓ метагалактыцы адным месцы сабралася столькi караблёѓ. Флагманы i зусiм можна было прыняць за асобную планету. Уся гэтая беспрэцэдэнтная па колькасцi групоѓка, нiбы велiчэзная губка, убiрала рэсурсы. З розных галактык, расцягнуѓшыся на шматлiкiя тысячы i мiльёны парсекаѓ, цяклi бясконцыя раѓчукi караванаѓ суднаѓ забеспячэння.
  Iмператрыцы загадалi: хоць гэта не зусiм па рыцарску прымянiць найстаражытную тактыку колючых набег-адыход, дыверсiйных удараѓ па тылавых камунiкацыях. У свой час падобная тактыка загубiла велiзарныя выдатна навучаныя войскi Напалеона i Гiтлера. Пры гэтым трэба было ѓлiчыць, што мясцовае насельнiцтва, як правiла, прыгняталася ѓладамi Вялiкiх Расiйскiх Iмперый або рабаѓнiкамi i драпежнымi кiраѓнiкамi куды больш прымiтыѓных мiроѓ. Пры гэтым са зменамi ва ѓладзе, звязвалася надзея на лепшае. Гэтым таксама не грэх скарыстацца, асаблiва калi супернiк жадае, прыбыць неѓзаметку. Тактыка ваѓчыных зграй, якiя пазбягаюць бiтваѓ з буйнымi сiламi, але таемна якiя шкадуюць, што ламаюць логiку вялiкiх стратэгiй. Белы анёл падзялiѓ сваё войска на некалькi частак i прыняѓся наносiць удары па драбнейшых караванах. Калi супернiк шматкроць узмацнiѓ прычыненне, добраахвотнiк з iншага сусвету вырашыѓся на яшчэ больш дзёрзкую тактыку. Яго планам стала рашэнне атакаваць карычневую сферу антыглабалiст, на якой знаходзiлiся асноѓныя склады забеспячэння групоѓкi, найвялiкшы запасец. Як заѓсёды прадпрымальны Белы анёл, загадаѓ, двум дзяѓчынам расшыфраваць пароль, няхай нават некалькi састарэлы, i прыбыць легальна, пад выглядам чарговага падмацавання з мiроѓ прымiтыѓных саюзнiкаѓ. Для гэтай мэты была злёгку зменена форма зоркалётаѓ i наведзены камуфляж. Белы анёл i сам загрымавала пад маленькi вулкан, у сiмбiёзе з пнём! Ён у дасканаласцi валодаѓ двума дзясяткамi мiльёнаѓ моѓ з мiроѓ некалькiх сусветаѓ, вывучыць iх не цяжка: хвалевае i хiмiчнае ѓздзеянне на мозг i татальнае запамiнанне. Наогул Белы анёл здольны запомнiць абсалютна ѓсё i без нанатэхналогiй, праблема толькi ѓ тым, каб успомнiць.
  Яго памагатая з лiку людзей Мальвiна: сама сачыла за тым, каб дзяѓчыны i юнакi памянялi форму, i трымалiся натуральна, бо пазней выявiцца зман тым больш шанцаѓ на поспех. Большасць рас у сусвеце фiгурамi падобная на людзей, таму надаць патрэбную форму не цяжка, а веды iншых моѓ уваходзiць у праграму навучання змешаных з гiперплазмай дзяѓчат i юнакоѓ практычна з маленства. Гэта значыць, апрацавана i прадугледжана амаль усё!
  Тым не менш, Белы анёл адсканаваѓ выявы ѓсiх зоркалётаѓ ударнага флота, зверыѓшы iх па картатэцы - вораг не павiнен западозрыць нядобрае.
  Эльф Удар-рокi, таксама вырашыла адлюстраваць з сябе чараѓнiка, з адной малавядомай планеты. Першапачаткова ёй нават хацелася стаць тролем, але гэта вялiкая рызыка занадта ѓжо тролi адрознiваюцца ад эльфаѓ. Могуць адчуць гэтак вiдавочную падробку, калi не плоцi, то бiяплазменнай аѓры.
  Белы анёл пагадзiѓся з яе аргументамi:
  - Наогул я ненавiджу троляѓ, ён iх смярдзiць. Парачка падобных iстот пабывала на старажытнай Зямлi i вельмi негатыѓна сябе зарэкамендавала. З таго часу лягчэй знайсцi сухi камень на дне. чым добрага i ахайнага троля.
  Удар-рокi адказала:
  - Дабрыня гэта адноснае паняцце. Кожны лiчыць дабром, калi гэта адносiцца канкрэтна да яго. А альтруiзм не асаблiва ѓ модзе. Ты мне, я табе: свайго роду таварна-грашовыя адносiны. Праѓда ёсць вiды ...
  Белы анёл перапынiѓ эльфа:
  - Карацей кажучы, сам прынцып вам зразумелы. А зараз на сферу антыглабалiст.
  Добраахвотнiк з iншага светабудовы адчуваѓ сябе на белым драконе. Ударная сякера пад яго камандаваннем, упэѓнена рухалася да мэты. Свайго роду сталёвая пальчатка ѓ аксамiце, здольная зламаць скiвiцу, але якая падкупляе сваёй мяккасцю.
  Белы анёл пагладжваѓ патокi лавы, на галаве адчуваючы, як яны казычуць далоньку. Прыемна i разам з тым нешта зусiм экстраардынарнае, на галаве вывяргаецца вулкан.
  - Хто прыкiдваецца шлангам, а я грандыёзным вывяржэннем!
  Мальвiна прыжмурылася i вымавiла ѓ адказ, расцягваючы вусны:
  - Ты не проста вулкан, але для мяне, але для мяне, ты нiбы святы! Выплюнуѓ пякучы напалм, але для цябе, звару боршч з крупамi!
  Белы анёл залiѓся смехам, паказваючы не па памерах буйныя вылятаюць iскры, прагрымела нiбы Кракатаѓ.
  Смех смехам, але вось на шляху iм трапiѓся першы касмiчны дазор. Каля тысячы зоркалётаѓ, у тым лiку i тройка ультралiнкораѓ, памерам з прыстойную планету. Белы анёл дзейнiчаѓ з нахабствам, бесцырымонна расштурхоѓваючы караблi. Зрэшты, яго памагатая нядбайна скiнула пароль, а прадстаѓнiк iншага светабудовы заявiѓ гугнявячы:
  - Не смець тармазiць грос-iмператара Шчошча-шчава! Iнакш я вам зраблю такую разборку, што закiнеце капыты за галаву. У мяне сто мiльярдаѓ зоркалётаѓ пад гiперплазмай.
  Гэта быѓ тыповы блеф, але Белы анёл ведаѓ, што рабiѓ. Звычайна ѓсе гэтыя каралi планетарнага значэння любiлi блефаваць, перабольшваць сiлы, задзiраць насы. Акрамя таго, нахабства, як правiла, выклiкае менш падазрэнняѓ. Сапраѓды калi ѓ цябе няма правоѓ, то з чаго табе нарывацца. Ёсць стэрэатып што шпiён як правiла цiхi. Iх прапусцiлi, а Белы анёл забiяцка скасiѓ скiвiцу:
  - Парадак у зорных войсках!
  Па дарозе яны мiнулi яшчэ восем кардонаѓ. Кожны раз Белы анёл выдумляѓ чарговую вастрыню, пакуль яны не падляцелi да сферы антыглабалiст.
  Тут iх сустрэѓ заслон з некалькiх дзясяткаѓ тысяч буйных караблёѓ i сотнi тысяч дробных знiшчальнiкаѓ. А таксама станцыi з гiперплазменнымi гарматамi. Белы анёл на працягу секунды адчуваѓ ваганнi, бо ѓ выпадку чаго iм не абрацца. Але мудрагелiсты iнаѓсяленскi супербаец прыдумаѓ некалькi наiѓны, але якi падкупляе сваёй прастатой план. Вось яго ён вырашыѓ, няхай вораг сам дапаможа яму. Навошта ваяваць з праѓзыходнымi сiламi, (ды i падмацаваннi вельмi хутка падыдуць), калi можна зрабiць акуратна рыскай мастака.
  Выйшаѓшы на сувязь з камендантам гiперсферы-крэпасцi, Белы анёл намаляваѓ узрадаванага простачка.
  Маршал-губернатар Хег дэ Ннодд, як раз пракруцiѓ адну нядрэнную здзелку, яму ѓдалося збыць порцыю нiкуды не прыдатнай другаснай сыравiны, выдаѓшы яе за каштоѓныя мiнералы, а таксама запчасткi да тэтралетаѓ i мега-грэйферам. Запчасткi таксама былi дэфектныя. Цяпер трэба было прыбраць канцы ѓ ваду. Першая думка была самая простая: дамовiцца з касмiчнымi пiратамi. Няхай знiшчаць непатрэбны i нават небяспечны груз. Але тут узнiклi праблемы, бо зорнага флiбусцьера (таго якi раней апрацоѓваѓ падобныя замовы) нанялi за вялiкiя грошы для правядзення дыверсiйных акцый у тыле Святаросii. Iншы тып нарваѓся на паляѓнiчую каманду Вялiкарасii, i застаѓся без караблёѓ.
  - Няхай караван, засмокча блукаючая чорная дзiрка. Якраз ёсць падобная гадасць уздоѓж таго маршруту, дзе пройдуць судны.
  Хег прасiпеѓ з сумневам:
  - I ты думаеш, лоцманы такiя пустыя, што не заѓважаць скрыѓлення прасторы.
  - Навiгацыйныя прыборы будуць сапсаваны, а троль-чараѓнiк навядзе клопат на каманду зоркалётаѓ. Яны заляцяць самi. Дарэчы, гэта нават не будзе забойствам, зоркалёты будуць вечна падаць да цэнтра дзюры. - Пачуѓся пiск, са хрыпам.
  - Ну, рэпа, у цябе iдэi прасцей паранай рэпы! - Вымавiѓ у каламбур Хегг.
  - Вось так i зробiм. Што ж чараѓнiк спадзяюся надзейны?
  - Самы колер. Ён сам нас знайшоѓ!
  - Так i рэалiзуй!
  Пасля такой лёгкай афёры, калi трыльёны павiнны абцяжарваць кiшэнi, настрой быѓ мажорным. Белы анёл адразу зразумеѓ, што яго вiзавi спрытна змахнеѓ i зараз пацiрае рукi.
  - Грос-iмператар дэ Шшчашча-шчава, кiраѓнiк сусветны светаѓ прынёс вам перамогу.
  Хегг адразу ажывiѓся, нават выскачыѓшы з крэсла.
  - Якую перамогу!
  - Ну, нас ёсць спецыяльныя магiчныя артэфакты, калi iх злучыць з боепрыпасамi выбухная моц вырасце ѓ сто разоѓ.
  - У сто? - Перапытаѓ Хегг.
  - Як мiнiмум, а калi артэфактаѓ будзе больш, то i ва ѓсе дзвесце. Армiя Святароссii рассыплецца на прэоны!
  Хег праскрыпеѓ зубамi, выскалiѓшы зубы:
  - У гэтым выпадку нам варта паспяшацца. Пакуль не апярэдзiлi ушлые канкурэнты. А то рускi гiпермаршал Аляксандр Сувораѓ прысвоiць увесь поспех сабе. Ён ужо сабраѓ сiлы супраць Зюкова!
  - Вядома, прысвоiць, трэба дзейнiчаць iмклiва як гравiяхваля, мае васалы i робаты гатовыя разнесцi ѓсё па складах. Я думаю ѓкласцiся ѓ пятнаццаць фухтатаѓ.
  Хег здзiвiѓся:
  - Так хутка?
  - Толькi прыйшлi схему, а мае падданыя вышкалены! Ледзь што не так, за вялiкую вартасць i на квазар!
  Камендант зарохкаѓ ад гэтай вастрынi.
  - Да Я згодны! Гэта найлепшы спосаб выхавання.
  - Так што прамаруджванне крадзе лаѓры, паспешнасць прыносiць поспех!
  - Я не зразумеѓ, навошта нам лаѓры, можа яны ѓльтра-плутонiевыя, але ѓ любым выпадку дзякуй.
  - I неадкладна вольны доступ сваiм на склады.
  Цяпер галоѓнае было ѓ тым, каб дзяѓчаты спрацавалi дакладна i не падвялi. Салдаты войска Святаросii прайшлi рэпетыцыю на вiртуальнай праграме-iмiтацыi, але ѓ вырашальны момант маглi проста сарвацца нервы.
  Белы анёл паводзiѓ сябе нахабна i шмат гарлапанiѓ на iншамiрцаѓ. Гэта павiнна супакоiць расiйскiх байцоѓ, супернiк не страшны, бо дазваляе на сябе гарлапанiць. Пакуль усё абыходзiлася. Праѓда адзiн з иногалактов паспрабаваѓ вякнуць, але нахабны ваяѓнiк усадзiѓ у яго з паралiзатара, прымусiѓшы стагнаць i тузацца. Боль жахлiвая i iншая разнамасная зграя саступiла, прызнаѓшы перавагу маленькага нахабнiка. Далей усё было проста
  Да гумарыстычнага баявiка, дзяѓчаты нават дазволiлi сабе павесялiцца, закладваючы выбухоѓку i дэтанатары. Наогул Мiрабела падумала, што ѓсё ж разбэшчвае ѓплыѓ светаѓ прымiтыѓных i тут адбiваецца. У Святаросii такая простая афёра не прайшла, тут жа не было шматразовага дублiравання, i iмгненнага абвесткi ѓ прынятых рашэннях. Ды i Вялiкарасii мусiць таксама, не лохi зямляне. А тут такi адкрыты дзiцячы лопат праходзiць. Нагадвае адкрытую трызняцiну! Вось захацеѓ адзiн казёл нажыцца, i замест грошай захапiѓ гранату. Цяпер трэба было выдалiцца. Ну, гэта проста!
  - Цяпер мы паляцiм i выпрабуем сваю ѓдарную моц на гэтых шлюхах! - Заявiѓ Белы анёл. - Ты ѓбачыш, якiя мы моцныя, дэманстрацыя разбурэння.
  Хег пагадзiѓся:
  - Дык лепш за ѓсё! Пакажыце ѓсiм сваю незвычайную моц.
  Камендант ужо прыкiдваѓ, колькi прыбытку ён можа атрымаць, прадаючы палепшаную зброю. Заадно вырашыѓшы кiнуць, як меркаваѓ Хегг недалёкага грос-iмператара.
  У прыватнасцi няхай яго знiшчаць Святарасiяне. Трэба папярэдзiць, што iх атакуюць.
  Хаця няма дэманстрацыi зброi, будзе не такой пераканаѓчай. Ну нiчога ён iм яшчэ задаволiць! Будзе падлянка, будзе!
  Флот пад камандаванне Белага анёла хутка выдаляѓся. Ён не сустракаѓ перашкод i эльф Удар-рокi нават заѓважыла:
  - Не, гэта нават неяк не па Галiвудскiм. Знiшчыць галоѓны цэнтр забеспячэння, без адзiнага стрэлу!
  - У гэтым i складаецца палкаводчае мастацтва пазбягаць лiшняй рызыкi. Сапраѓдны хiрург гэта той, хто здольны зрабiць складаную аперацыю неѓзаметку!
  Iх атрад iстотна адарваѓся ад варожай армады, як спрацавалi дэтанатары. Велiчэзная гiперсфера была ахоплена гiперплазменным ураганам. Яна ператварылася ѓ суцэльнае вогненнае зарыва, у якiм маментальна згарэлi дзясяткi мiльярдаѓ варожых салдат.
  Удар-рокi прашаптала:
  - Ты разумны хлопчык, але разам з тым бязлiтасны. Гэтулькi ворагаѓ знiшчыць зараз!
  - I захаваць жыццi нашым хлапчукам i дзяѓчатам! Ты ж не хацела каб на iх месцы: забiтым была твая сястра цi хлопец. - Белы анёл дастаѓ мiнi-тэрмапрэонную цукерку-бомбошку i смачна лiзнуѓ мовай, потым кiнуѓ у рот - Цi можа сваёй крывi, не так шкада!
  - Чаму дурны хлапчук, я ѓсiх шкадую. Думаеш, у ворага няма душы, цi дзецi забiтых салдат не плачуць. Пачнеш суперажываць усiм, заное сэрца. Зрэшты, не будзе пра гэта, а то пачнуць казаць, што Удар-рокi старэе, i з-за гэтага стала залiшне сентыментальнай.
  - Нас здаецца, пераследуюць вялiкiя масы караблёѓ. Трэба будзе дадаць у хуткасцi!
  - Размаляваны стол i ѓ попеле дол! Зоркалёт вайсковец не казёл! - Праспявала дзяѓчына.
  Не лёгка дадаць калi i так рухаешся вельмi прыстойна. Але пэѓная фора ѓ часе грае ролю. Акрамя таго, зоркалёты Святаросii, крыху пераѓзыходзiлi ворага ѓ рухомасцi. Напярэймы выскачыѓ дазор з зоркалётаѓ. Iх было пяцьдзесят сем. Белы анёл загадаѓ:
  - Не страляць, падпусцiць блiжэй, а затым накрыем зараз як назойлiвую муху.
  Працiѓнiк таксама не спяшаѓся адкрываць агонь на паражэнне i яго "сервiравалi" зараз, адным залпам, нават не страцiѓшы хуткасцi.
  - Не, той баксёр хто б'е, а той, хто збiвае!
  I ѓсё ж з флангаѓ супернiк насядаѓ. Прыходзiлася тузацца i агрызацца, здзяйсняць мудрагелiстыя манеѓры. I несцi пры гэтым страты. Тут зрэшты, ужо былi, блiзкiя асноѓныя сiлы флота Святаросii. Яны ѓпэѓнена контратакавалi супернiка. Пачалася бiтва. Дзясятак лiнкораѓ прымiтыѓных мiроѓ маментальна раскалолася рассыпаѓшыся ѓ пацяруху. Зрэшты, сутыкненне аказалася на здзiѓленне кароткiм. Войска саюзнiкаѓ Вялiкарасii проста падалася назад, вызваляючы пазiцыю. Белы анёл нават атрымае нагода, вымавiць:
  - Ваяваць не давялося, пабiлi мятлой, шкада, толькi пылу зашмат паднялося, чхаць хочацца.
  Мiрабела i сапраѓды чхнула, перавярнуѓшыся i маментальна прачнуѓшыся. Яе ноздры казытала вусiкамi буйная страказа, а матылёк крылцамi гладзiѓ збiтую, босую пятку.
  - Ну i трызняцiна мне прыснiлася! Трэба больш працаваць! Ух нават у сне мне бойня снiцца, калi нарэшце я змагу атрымаць асалоду ад жыццём.
  Дзяѓчына развяла агонь, для гэтага ён вырабiла падабенства смычка i стала круцiць палку. Агеньчык хутка ахапiѓ галiны i адносна сухiя калючыя галiны. Дзяѓчына пачала выпальваць дно, пiрогу прыпамiнаючы прыёмы дзiкуноѓ. Некалькi разоѓ яна абпальвала голыя ножкi, полымя ад агню i гарачынi чатырох сонцаѓ злучалiся ѓ пакутлiва-гарачай субстанцыi: прымушаючы дзяѓчыну моцна пацець. Мiрабела некалькi разоѓ акуналася ѓ ручай. Акрамя таго дым выклiкаѓ рэзь у вачах, цела стала чорным ад гару. Дзяѓчына некалькi разоѓ чхала. Праца зацягнулася на добры дзясятак з лiшнiм гадзiн. Дзяѓчына моцна прагаладалася, ды i наляцеѓ звычайны для джунгляѓ трапiчны лiвень. Струменi вады загасiлi агонь, ледзь не змылi цёплымi бруямi Мiрабэлу. Зрэшты прыгажуня нават узрадавалася, яе шакаладнае цела зноѓ стала чыстым.
  - Не падобна на пiрогу прыйдзецца, выдаткаваць некалькi дзён.
  Дождж доѓжыѓся хвiлiн дваццаць, i пакiнуѓ пасля сябе невялiкiя раѓчукi. Пляскаючы па лужынах, дзяѓчына накiравалася да берага. Ёй раптам захацелася паспрабаваць мясцовай рыбкi. Зноѓ распальваць агонь, не было нi найменшага жадання. Дзьмуѓ лёгкi ветрык, дрэвы нiбы ветлiва, кiвалi дзяѓчыне. Настрой паднялося. Зусiм голая з каменнай дзiдай красуня, адчуваѓ сябе мясцовай каралевай. Ну няхай да яе паспрабуюць сунуцца акулы, дык атрымаюць моцны ѓдар! Акрамя таго акулы быццам бы рэагуюць на кроѓ, яны яе на вялiкай адлегласцi чуюць. А калi так хутка стукнуць дзiдай, то рыбку суцэль можна паспець, вынесцi. Вось толькi як ёсць яе? Сырой цi смажанай? Таксама вельмi цiкавы выбар.
  Дзяѓчына падышла да ѓзбярэжжа, пасля дажджу пясок яшчэ не паспеѓ нагрэцца i яе босыя ножанькi адчувалi шчасце i прыемную козыт. Мiрабела разграбла пальцамi пясок, здаецца ракавiнкi, ну што ж iх таксама можна ёсць. Тут, напэѓна, i вустрыцы ёсць. Дзiѓна чаму папярэднiя агенты загiнулi, накшталт не такi ѓжо i злы гэты сусвет. З ежай праблем няма, а астатняе прыладзiцца. Дзяѓчына падышла да абзы вады, як раптам спынiлася. Краем вока на вялiкiм аддаленнi ледзь вылучаючыся над лiнiяй гарызонту, Мiрабела заѓважыла што да ѓзбярэжжа, падыходзiць карабель. Ды i планета, большая за Зямлю, дзесьцi ѓ два разы калi лiчыць па дыяметры, самка-Рабiнзон прыкiнула на вочка. Дзяѓчынка пырснула марской нагой i працягвала ѓглядацца. Не сучасны, вядома з ветразямi, i не асаблiва вялiкi. Так даiндустрыяльная брыганцiна, даволi зрэшты хупавая. Не гледзячы на далёкасць адлегласцi, востры зрок Мiрабелы дазволiла хутка падлiчыць гарматы.
  - Карабель, значыць тут ёсць цывiлiзацыя. Толькi адно дрэнна не касмагенная!
  Дзяѓчына стукнула дзiдай па вадзе, невялiкая серабрыстая рыбка аказалася праколатай. Мiрабела асцярожна пакратала яе:
  - Кажуць мяса ѓ волкiм выглядзе карысней, спачатку закусiм, а потым вырашым што рабiць. Хутчэй за ѓсё карабель хоча папоѓнiць запасы прэснай вады, а можа i садавiны, так што час у мяне, яшчэ не ѓ крутым цэйтноце!
  . РАЗДЗЕЛ Љ 21
  Садат выгiнаючы стомленую спiну, пагадзiѓся:
  - А што гэта практычна! Хаця дзяленне на рай i пекла амаль ва ѓсiх верах пераважае! Рай гэта быдла гультайства, калi няма да чаго iмкнуцца, толькi ляжы жыватом да верха i атрымлiвай асалоду ад. Аб пекле можна не казаць, мы ѓжо ѓ пекле.
  Янка таксама пакутуючы, заѓважыѓ:
  - Ну не зусiм! Вось у тых жа манголаѓ, была вера, што пасля смерцi памерлыя працягваюць кар'еру воiнаѓ. Пад кiраѓнiцтвам бога вайны Сульдзе, заваёѓваюць дзяржавы iншых памерлых духаѓ. Гэта значыць была як бы паралель, наш свет з жывымi заваяваць, iншы свет з мёртвымi таксама заваяваць! Свайго роду дух не знаходзiць спакою i працягвае ѓдасканальвацца i расце кар'ера.
  Алi ѓзрадаваѓся:
  - А так нават лепш! Можна нават памёршы рабом, у наступным свеце стаць ваяром. Бо гэта лепш сытага гультайства.
  У гэты момант усюдыiсная бiзун, зноѓ прайшлася па спiнах хлапчукоѓ. Яны мiмаволi дадалi ходу, перабiраючы па жвiры шматпакутнымi ножкамi, некаторы час маѓчалi, аднаѓляючы дыханне.
  Садат аддыхаѓшыся, заѓважыѓ:
  - Сытае гультайства не так ужо i дрэнна, асаблiва калi ты раб збiваецца бiзуном. Нават думаеш, а цi так ужо дрэнная смерць.
  Янка крывячыся, вымавiѓ:
  - Наогул-то шматлiкiя лiчаць, што смерць - гэта проста нябыт! Хаця напрыклад у iснаванне несмяротнай душы, вераць практычна ѓсе народы. Ды i ѓвогуле ѓзяць нашы палёты ѓ сне, адкуль яны?
  Алi выказаѓ думку:
  - Успамiнаючы аб тым, як нашы душы луналi над паверхняй! Або....
  Садат падказаѓ:
  - Памяць ён нашым духоѓным стане або быццё, да ѓвасаблення ѓ плоць. Акрамя таго я ведаю, што былi вялiкiя гуру, чые душы маглi пакiдаць цела. Яны перамяшчалiся ѓ iншыя светы. Неяк нават я сам назiраѓ сваю плоць збоку, пасля таго як жрэц, даѓ мне паглядзець на крыштальны шар.
  Янка зацiкавiѓся:
  - I што ты бачыѓ?
  Хлапчук-паслушнiк мiмаволi здрыгануѓся:
  - Мне было нават страшна глядзець на сябе, якiм я стаѓ бледным. Пасля мой дух прайшоѓ праз сцяну i вярнуѓся назад.
  Янка хiстаючыся, пагадзiѓся:
  - Нешта такое несумненна ёсць! У свой час Папюс дапамог Мiкалаю Другому, выклiкаць дух Аляксандра Трэцяга. Той параiѓ царку, быць моцным i цвёрдым, каб пазбегнуць далейшых бед. Дарэчы Папюс сказаѓ, што пакуль ён жывы, манархii нiшто не пагражае. Памёр гэты чараѓнiк у 1917 якраз у лютым. Па чутках Ленiн i Сталiн таксама ладзiлi спiрытычныя сеансы. Накшталт нават дух Ленiна ѓ 1941 году прадказаѓ Сталiну, што ён выйграе вайну з Нямеччынай.
  Садат на поѓным сур'ёзе, прапанаваѓ:
  -Давайце калi хтосьцi з нас памрэ, няхай прыйдзе ѓ сне да iншага i скажа: замагiльны свет ёсць i там добра!
  Янка мiжволi заѓсмiхаѓся, нават фурманка, якую ён цягнуѓ, здавалася не такой ужо цяжкай:
  - Ды душы вядома ёсць! Толькi некалькi дробных сект - гэта адмаѓляюць. Але вось не абавязкова на тым свеце добра. Нехта параѓнаѓ жыццё да смерцi з КПЗ, жыццё пасля смерцi з зонай. Звычайна каму дрэнна ѓ КПЗ, i на зоне не ѓваскрасаюць! Так што рабу, трэба стаць вольным толькi на Зямлi!
  - Зямлi? - Хлапчукi дружна здзiвiлiся.
  - Як вашу планету клiчуць!? - Паправiѓся Янка.
  - Грададар!
  - Значыць на Грададары!
  Хлапчукi змоѓклi, пад'ём стаѓ яшчэ страмчэй i не хапала дыхання. Акрамя таго i сама дарога цяпер была, яшчэ больш камянiстая, вострыя прадметы траплялiся ѓсё часцей. Янка падумаѓ, што ѓ бесцялесным iснаваннi: ёсць сваё хараство, няма такой сiлы цяжару. Моцныя, але яшчэ зусiм дзiцячыя ногi, пачынаюць пакутлiва ныць. Хлопчык мацавацца, трэба быць мужчынам, заадно мускулiстае плячо ѓсё мацней наразае рамень, трэба час ад часу папраѓляць шлейку.
  Раняючы кроплi цяжкага поту, i нахiлiѓшыся, дзяцюк упарта лез, iмкнучыся адцягнуцца ад нарастаючага, пакутлiвага свербу ѓ стомленых цяглiцах. Босыя, палаючыя ступнi хлапчукi, проста ѓпiвалiся ѓ калючае пакрыццё, на хутка цёмных лодыжках надзьмулiся жылы i вены.
  Калi на ѓроку гiсторыi, настаѓнiца казала пра найцяжкую долю рабоѓ, асаблiва дзяцей, гэта не вельмi ѓспрымалася. Так абстракцыя, бо i тое, што Афрыцы i на Усходзе, па-ранейшаму ёсць дзецi-рабы, дзе-нiдзе афiцыйныя (!). Ды што на ѓсходзе, нават у Расii, яны да нядаѓняга часу былi, магчыма, i цяпер мабыць ёсць. У Амерыцы таксама многiя людзi жывуць так, што гэта не лепш за рабства, асаблiва негры i лацiнаамерыканцы. Ну, а выкарыстанне дзiцячай працы на заводах, фабрыках, фермах, шахтах звыкла, нярэдка ѓзаконена. Часцей за ѓсё гэта добраахвотна, амерыканцы працаголiкi i нават смаркатыя атожылкi мiльянераѓ; не саромеюцца мыць машыны, цi падмятаць вулiцы. Наогул ЗША - Расii вядома вораг, але вораг годны павагi. Напрыклад Пётр Першы не кахаѓ еѓрапейцаѓ, асаблiва ангельцаѓ i немцаѓ, прадбачачы што ѓ будучынi, Расея будзе з iмi ваяваць! Але вучыѓся ѓ гэтых народаѓ з азвярэннем, ажанiѓся з немкай, i атачыѓ сябе замежнiкамi. Пётр не быѓ ганарлiвым, i асабiста працаваѓ гэблем i сякерай. Вядома жорсткi, нават асабiста катаваѓ мяцежнiкаѓ, але iнакш немагчыма было падняць Расею. Бо лянiвага быка лепш за ѓсё - разварушвае бiзун. Рускi народ моцны, але яму не хапае амбiцыйнасцi i бульдожай хваткi. Цар Пётр валодаѓ i тым i iншым, толькi самадысцыплiны яму не хапала: занадта шмат пiѓ, палiѓ, блудзiѓ. Оргii падарвалi здароѓе цара, а роѓнавялiкага пераемнiка не знайшлося. Вечная праблема манархiй, што сын жорсткага, валявога бацькi, занадта часта ѓспадкоѓвае мяккi, паслухмяны характар мацi. Кiраѓнiк як наканечнiк стралы - калi мяккi завядзе краiну ѓ тупiк! Толькi да калянасцi патрэбен яшчэ i розум. У прыватнасцi Мiкалаю Першаму - Палкiну хапала жорсткасцi, але быѓ дэфiцыт розуму. Сталiн валодаѓ i тым i iншым, выбiтны мысляр i дзяржаѓнiк. На жаль абылганы пераемнiкамi, асаблiва такiмi нiкчэмнасцямi як Гарбачоѓ i Хрушчоѓ. Нажаль яго iмя так i не было ацэнена па заслугах, падчас цкавання за Сталiна: заступалiся толькi адзiнкi. Хоць калi б не яго жорсткасць, прыйшлося б жыць пад Гiтлерам. Наогул што было ѓ гэтым выпадку? Фюрар не планаваѓ пагалоѓнага знiшчэння славян, але ѓспрымаѓ iх народ другога гатунку. Лiчыѓ, што славяне на восемдзесят працэнтаѓ: могуць быць анямечаныя, але лiчыѓ, што павiнна быць жорсткае падпарадкаванне вышэйшай расе! Акрамя таго яго турбавала iх пладавiтасць. У цэлым быць грамадзянамi другога гатунку - не вельмi добра. Гiтлер як ашалелы нацыяналiст: вышэй за ѓсiх ставiѓ немцаѓ, а значыць рускiя былi на пару прыступак нiжэй. Акрамя таго фюрар жадаѓ панiзiць культурны ѓзровень славян, таксама вельмi дрэнна. Ну, а з партызанамi немцы змагалiся жорстка, спальвалi вёскi разам з жыхарамi. Няма ѓжо, пры савецкай уладзе, куды лепей. Акрамя таго СССР пасля другой сусветнай вайны, быѓ адзiнай краiнай Свету, у якой кошты з году ѓ год змяншалiся. Наогул склаѓся мiф, што пры Сталiне была развiта толькi ваенная iндустрыя, а грамадзянскiя галiны прыбывалi ѓ стагнацыi. Але ж гэта не так, ёсць яшчэ i статыстыка, якую можна прачытаць у Iнтэрнеце. Не толькi па танках i гарматамi, былi чырвоныя парады лiдэрамi! Напрыклад вытворчасць кансерваѓ вырасла з 1928 года па 1950 год у сем разоѓ, а каѓбасы ѓ пяць з паловай, яблыкаѓ у тры, а веласiпедаѓ у семдзесят два разы!
  Кут уздыму стаѓ паменш, хлапчукi адчулi палёгку. Садат перавядучы дыханне, захлынаючыся паветрам, спытаѓ:
  - Што Чынгiсхан пакарыѓ Харэзм?!
  Янка прамармытаѓ з намаганнем:
  - Так! Пакарыѓ! Прычым шэраг гарадоѓ Бухара, Самарканд ды iншыя здалiся без бою. Чынгiсхан паабяцаѓ усё жыццё i вызваленне ад шаха-тырана.
  - I падмануѓ! - Здагадаѓся хiтры Садат.
  Хлапчук страсянуѓ потную, светлую галаву:
  - Так! Перабiѓ усiх мужчын, а жанчын i дзяцей украѓ у рабства. У адваротным выпадку, яго коннае войска проста б вымерла ѓ пустынi. Харэзм упаѓ, шах прапаѓ без вестак. Сотнi тысяч людзей былi забiтыя. Сумная гiсторыя, подлай вайны. Чынгiсхан звычайна не трымаѓ слова i не спяшаѓся мiлаваць!
  - Нiхто не спяшаецца мiлаваць! Гэта было б неразумна, шкадаваць ворагаѓ. - Ухвалiѓ Садат.
  - Асобныя гарады зрэшты ѓпарта супрацiѓлялiся, асаблiва на тэрыторыi ѓваходзiць у склад Харэзма Iрана. Паводле падання Чынгiсхан асабiста выразаѓ сэрца ѓнуку шаха. - Янка нахiлiѓшыся адцягнуѓ папружку зубамi, адчуѓ салёнасць.
  - А потым? - Усунуѓся ѓ размову Алi.
  Хлапчук хацеѓ развесцi рукамi, але iх моцна звязалi:
  - Сын Шаха Джэраль эд-Дын, яшчэ доѓга ваяваѓ з Чынгiсханам, часам дасягаѓ прыватных поспехаѓ, нават разбiѓ саракатысячнае войска мангольскага сатрапа, але ѓ канчатковым вынiку i ён скончыѓ жыццё на кале . Частку войскаѓ Чынгiсхан паслаѓ далей на захад. Яны прайшлi поѓнач Багдадскага халiфата i ѓвайшлi ѓ Грузiю i Арменiю. Грузiны не мелi адзiнага кiраѓнiка, князi здраджвалi адзiн аднаго. У час бiтвы нават адзiн з князёѓ ударыѓ сваiм братам у тыл. З iмi было хутка скончана, а саюзнiку нукеры жыва зламалi хрыбет. Пасля манголы спусцiлiся да ракi Церак разрабаваѓшы суседнiя паселiшчы, прайшлi ѓздоѓж Кубанi i выйшлi да былой рускай крэпасцi Тмутаракань.
  Хлапчук закашляѓся, з цяжкасцю перавёѓ дыханне, цягнуць груз i адначасова размаѓляць занадта цяжка. Тым не менш, быѓшы ѓжо амаль тынэйджарам, ён iмкнуѓся схаваць боль i слабасць, што звычайна ѓласцiва дзецюкам.
  Садат таксама не са слабакоѓ, спытаѓ:
  - А далей?
  Янка стросшы пот, працягнуѓ апавяданне, стараючыся гаварыць роѓным голасам:
  - Саму крэпасць манголы штурмаваць не сталi. Яны прапанавалi каменданту прадстаѓнiку еѓрапейскай Ганзы, проста купiць захопленых у паходзе рабоѓ.
  Той пагадзiѓся! Частка татараѓ пад выглядам нявольнiкаѓ трапiла ѓ вялiкi i багаты горад. Яны раптам напалi на варту, адчынiлi вароты i войска азiятаѓ уварвалася ва ѓнутр.
  - Гэта цiкава! - У юных нявольнiкаѓ загарэлiся вочы.
  - Згвалтаваѓшы жанчын i забiѓшы ѓсiх мужчын - камендант запал павешаны ѓнiз галавой i да яго рук прывязалi камянi, манголы з багатай здабычай пакiнулi гэты горад. Ад Чынгiсхана якi да гэтага часу пакарыѓ увесь Харэзм прыбылi падмацаваннi. Татары рушылi на кiпчакоѓ, больш вядомых як полаѓцы.
  - Ты б хоць нам карту намаляваѓ, а то не зразумееш як гэта адбывалася! - Рэзка, заявiѓ Садат.
  - Што прама так на хаду?! - Янка абурыѓся.
  Алi абцягнуѓ свайго сябра:
  - Не трэба! Нам тое якая справа, да яго краiны. Можа, яму нават балюча аб гэтым успамiнаць.
  Янка пагадзiѓся:
  - Успамiнаць бiтву на Калцы вядома балюча! Будучы вялiкай краiнай Расея прайгравала не часта, але калi гэта здаралася сапраѓды была трагедыя.
  Садат па-фiласофску заѓважыѓ:
  - Але калi б наогул не было паражэнняѓ, ваша краiна б заваяваѓ увесь свет, i ѓсе войны скончылiся?
  - Вось бы гэта выдатна было! - Янка тузануѓ вяроѓкi.
  - Не вельмi! Няма куды было iмкнуцца!
  Янка з запалам запярэчыѓ:
  - А космас! Мы б пачалi экспансiю ѓ iншыя светы! Вядома першапачаткова - гэта б сябе не акупляла, але з часам тэхналогii развiлiся б i заваяванне новых земляѓ, стала б прыярытэтам.
  - Упэѓнены? - Садат прыжмурыѓся.
  Янка на час забыѓся на стомленасць.
  - Так! У свой час калi Хрыстафор Калумб адкрыѓ Амерыку, таксама многiя сумнявалiся цi прынясуць прыбытак новыя Зямлi, яны ж былi вельмi выдаленыя, i плыць даводзiлася некалькi месяцаѓ, а потым нiчога, асвоiлi. У свой час у Расii былi дурнi, што прадалi Аляску i аддалi бясплатна Гавайскiя астравы. Таксама iдыёты наблiжаныя да цара лiчылi, што гэтыя прасторы сябе не акупляюць. А амерыканцы ѓзялi iх i асвоiлi. Аднаго золата выкачалi на мiльярды, не кажучы пра нафту, газ, руду, баксiты i iншае. Самая вялiкая каштоѓнасць - гэта зямля, i яе трэба берагчы i памнажаць. Русь заѓсёды збiрала вакол сябе землi, i аддаць хоць частку сваёй тэрыторыi, гэта раѓнасiльна таму што адразаць свой палец, цi частку сэрца.
  - Ды разумна! - Пагадзiѓся Садат. - Але ѓсё ж пра бiтву на Калцы, ты нам раскажаш. Цi не так?
  Янка ѓздыхнуѓ:
  - Ну вядома! У разгар бiтвы полаѓцы здрадзiлi калмыкам, пакiнулi iх! Манголы падкупiлi камандзiраѓ. Перабiѓшы калмыкаѓ, дагналi полаѓцаѓ, i разграмiѓшы iх забралi назад усё золата, што пайшло на подкуп. Рабiлi з палонным страшныя зверствы, здзiраючы жыѓцом скуру. Полаѓцы спалохалiся новага моцнага ворага i звярнулiся па дапамогу да рускiх князёѓ. Учорашнiя ворагi раптам захацелi стаць саюзнiкамi.
  - Такое не рэдкасць!
  - У паход адправiлiся чатыры князi, сiлы ѓ iх былi не малыя, прыкладна пяцьдзесят тысяч байцоѓ, плюс яшчэ пяцьдзесят тысяч было ѓ полаѓцаѓ. Мангола-татараѓ было прыкладна ѓ двое менш. Здавалася, што тут зыход бiтвы ясны.
  - Падвойная перавага гэта шмат! - Уставiѓ Алi.
  З правага вока Янкi мiжволi выкацiлася сляза:
  - Але тут падвяла няѓзгодненасць у дзеяннях князёѓ. Князь суздальскi не папярэдзiѓшы iншых ударыѓ першым, патрапiѓ у акружэнне i яго было перабiта татарамi. Князь кiеѓскi наадварот заняѓ пазiцыю ва ѓмацаваным лагеры, i так i не ѓступiѓ у бой. Два iншых галiцкiх i суздальскiх князi, спачатку змаглi пацяснiць мангола-татараѓ, па полаѓцы не выстаялi iх шэрагi апынулiся змятыя i лавiна проста змыла рускiя войскi. Нават у крытычнае iмгненне кiеѓскi князь, не прыйшоѓ на дапамогу якiя гiнуць саюзнiкам. Ён мабыць думаѓ: тым лепш, я стану самым галоѓным на Русi князем, мне пяройдзе ѓся ѓлада, калi iншыя князi загiнуць, а iх вотчыну аслабнуць!
  Садат спрабуючы выбiць якая ѓпiлася ѓ мазолiстым пятку стрэмку, заѓважыѓ:
  - А так усё думаюць! Нават у тым выпадку, калi народ адзiны. Гэта ѓжо даѓно павялося, свая кашуля блiжэй да цела!
  Янка памаѓчаѓ, збiраючыся з сiламi, потым задыхаючыся вымавiѓ:
  - А не так трэба было думаць! Трэба паважаць i шанаваць каштоѓную рускую кроѓ. Акрамя таго трэба памятаць. Пакуль не бяда, а падлога бяды. Манголы дашлi яшчэ малым лiкам, i iх трэба разбiць каб падаць урок. У гэтым выпадку нiхто не адважыѓся б сунуцца на Русь. Пажадана наогул перабiць усiх, каб нiхто не распавёѓ аб землях на ѓсходзе, а калi не атрымаецца, то прынамсi выклiкаць страх перад рускай зброяй. Кiеѓскi князь зрэшты быѓ далёкi ад гэтых думак, яму хацелася ѓзвялiчыць толькi сябе.
  - Затое жывы застаѓся! - Хорам вякнулi хлапчукi.
  Янка энергiчна як юны конь, матнуѓ галавой:
  - А вось не! Разграмiѓшы iншых князёѓ, i полаѓцаѓ, манголы абрынулiся на табар князя. У яго ѓсё ж было амаль трыццаць тысяч воiнаѓ. Усе атакi манголаѓ былi адбiтыя, тыя панеслi страты. Тады маршалак качэѓнiкаѓ Субудай, прапанаваѓ. Няхай рускiя здадуць зброю i пад слова гонару сыдуць са светам. Вядома не трэба было верыць прапанове гэтага шакала, але кiеѓскi князь, якi сам нiколi не трымаѓ слова, раптам аказаѓся такiм даверлiвым.
  - Можа яго зачаравалi? - Выказаѓ сваё меркаванне Алi.
  - Не выключаю! На ѓсходзе ѓ адрозненне ад Захаду: ведзьмакоѓ i чараѓнiкоѓ не пераследвалi, а значыць яны маглi, здабыць вялiкую сiлу. - Янка раптам горача захацеѓ, сам стаць чараѓнiком i шарахнуць баявым пульсарам, па наглядчыках, а потым упасцi ѓ далiкатную траву i расслабiць, змучанае цела.
  - Князя падманулi! - Садат iстэрычна хiхiкнуѓ.
  - Ды пасля таго як войска склала зброю i пакiнула хованку, то было адразу ж атакавана. Бяззбройныя рускiя воiны змагалiся як маглi, пускалi ѓ хаду кулакi i зубу, кiдалiся зямлёй, але амаль усе аказалiся перабiтыя. Самога князя i блiжэйшых наблiжаных паклалi пад лаѓкi i седзячы на iх спраѓлялi банкет. Так i памёр князь быѓшы павольна раздушаным. Прынiжальная i пакутлiвая смерць. Не рой яму iншаму...
  - Сам трапiш! - Складана дадаѓ Садат. - Гэта ѓжо стала ѓстойлiвым паняццем! Але вы прайгралi законна.
  Янка пакруцiѓ галавой, яго зноѓ укусiла бiзун, абпальваючы скуру. Хлапчук ледзь прадыхаѓся, стала лягчэй:
  - Не думаю што так ужо законна. Часам рускiя перамагалi значныя праѓзыходныя сiлы. Як напрыклад Манамах сек незлiчоныя орды полаѓцаѓ. Праѓда сучасныя летапiсцы лiчаць перабольшаннем: што трыццаць тысяч яго байцоѓ разбiлi паѓмiльёна.
  - Паѓмiльёна! - Гэта пяцьсот тысяч! - Здзiвiѓся Алi.
  Садат фыркнуѓ:
  - Ды перабольшанне! Трыццаць тысяч не могуць, разбiць пяцьсот! Арэх не расколе камень.
  Юны апавядальнiк праглынуѓшы, горла ѓжо стала перасыхаць, працягнуѓ далей плесцi прамову:
  - Магчыма, за даѓнасцю часоѓ, нельга праверыць, але гэта i не так важна. Субудай пасля перамога, здзейснiѓ набег на разанскiя землi. Яго армiя падышла да Разанi, але ѓзяць не змагла, пасля чаго адкацiлася. Частка воiнаѓ рушыла на Булгарскае царства, але былi разбiты. Сам Чынгiсхан вярнуѓся ѓ Манголiю i вырашыѓ заваяваць астатнюю частку Кiтая. Яго воiны, якiя атрымалi столькi перамог, лiчылi сябе непераможнымi. У баях выкарыстоѓвалiся кiтайскiя вынаходкi, катапульты i порах. Ва ѓзросце сямiдзесяцi двух гадоѓ Чынгiсхан памёр. Ён памёр як i марыѓ падчас аблогi адной з крэпасцяѓ. Трон атрымаѓ у спадчыну яго сярэднi сын
  Удэгей, стаѓшы iмператарам усiх манголаѓ. Старэйшага самага буянага i агрэсiѓнага сыны Джучы забiлi, зламаѓшы хрыбет, яго сын увайшоѓ у гiсторыю як Батый-хан.
  Янка зноѓ узяѓ паѓзу, ён у думках пытаѓся ѓ сябе: калi нарэшце пад'ём скончыць i стане крыху лягчэй. Босыя ступнi ѓ агнi, ад вострых каменьчыкаѓ гор, яго нiбы катуюць на прэнгу. Наогул якое ѓ раба жыццё, вартае жалю iснаванне падобнае пякельнаму. Тут мiмаволi ѓспамiнаеш школу. Сядзець на ѓроках сумна, куды цiкавей бегаць цi блукаць па бязмежным Iнтэрнеце. Самыя каханыя гэта ѓрокi фiзкультуры i маляваннi, мабыць яшчэ гiсторыi. А тут! Вакол пышная раслiннасць, свежае паветра, з прымешкай моцнага хлапечага поту. Як нi дзiѓна, але па меры ѓздыму ѓ горы, нават стала гарачэй, тэмпература ѓжо за трыццаць, што ѓзмацняе мукi. Па-зверску жадаецца пiць, а страѓнiк i так пусты. Каменьчыкi пад нагамi блакiтныя, даволi дзiѓны колер, асцярожней стаѓ змучаныя ступнi, каб не наступаць на занадта вострыя.
  Садат умяшаѓся:
  - А што далей было ѓ гiсторыi вашай iмперыi?
  Янка неахвотна працягнуѓ, з сухiм горлам глытаць балюча:
  - Бату-хан i яго браты атрымалi ѓ валоданне, землi на захад ад каменнага пояса, гэта значыць Урала. Кiпчакi або полаѓцы падпарадкавалiся манголам. Сабраѓшы велiзарнае ѓ чатырыста тысяч коннае войска Батый рушыѓ на Разань. Кiеѓская Русь у той момант была раздробненая, на мноства княстваѓ. Разанскае княства было першым на шляху лавiны. Горад аказаѓ упартае супрацiѓленне, але быѓ пасля шасцiдзённага штурму ѓпаѓ. Практычна ѓсё насельнiцтва было знiшчана. Манголы кiдалi немаѓлят у агонь, накiдвалiся на жанчын, насыцiѓшыся адрэзалi iм грудзей, успорвалi жываты. Адначасова былi спалены i ѓсе блiжэйшыя гарады i вёскi. Уварванне пачалося зiмой, i ѓ халодных лясах было цяжка схавацца.
  Алi цiкаѓна, спытала:
  - А што такое зiма!
  - Гэта калi iдзе снег i холадна. Ты калi-небудзь бачыѓ снег? - Янка раптам адчуѓ сваю перавагу.
  - Не, не бачыѓ! Хоць пастой! Высока ѓ гарах ён ёсць! Толькi ѓ самых высокiх гарах! Вяршынi такiя там белыя i лядоѓнi. Я сам праѓда не бачыѓ, але мне расказвалi падарожнiкi. - Вочы Алi пасвятлелi.
  Янку таксама стала лягчэй, вiдаць, адкрылася другое дыханне:
  - Гэта добра, што ты разумееш! У любым выпадку вiдавочна, што зiма хутчэй пайшла на карысць манголам. Праѓда снег перашкаджаѓ здабываць коням ежу, але i тут рускiм не пашанцавала, покрыва сумётаѓ было мала тоѓсты. Разанскi князь паслаѓ ганцоѓ у Суздаль, Уладзiмiр, Кiеѓ, Чарнiгаѓ, Ноѓгарад з просьбай аб дапамозе. Але нiводзiн з князёѓ не выслаѓ атраду. Толькi вялiкi князь Уладзiмiра-Суздальскi, адправiѓ невялiкi атрад са сваiм сынам Уладзiмiрам пад Маскву. Але гэта была толькi кропля ѓ моры. Маскву мангалататары ѓзялi штурмам, тады яна была толькi невялiкiм гандлёвым горадам. Як яе называлi - град на сямi ѓзгорках. Цяжка паверыць, што ѓ будучынi сталiца Расii будзе менавiта там. А так яе пакарылi захопнiкi. Наступны ѓдар прыпаѓ на Суздальскае княства. Як не iмкнулiся рускiя воiны, утрымаць гарады не змаглi. Наогул дадзеныя аб бiтвах вельмi супярэчлiвыя. Вядома што i Суздаль арды манголаѓ прайшлi. Усе князi загiнулi ѓ бiтве. На рацэ Вятцы войска князя Суздальскага было разбiта, а яго галаву манголы прывязалi да каня. Далей шлях ляжаѓ на Ноѓгарад. Наѓгародцы i князь Аляксандр у далейшым празваны Неѓскiм, дапамогi сваiм суседзям не аказалi. Багаты таварамi Ноѓгарад выратавалi багну i тое што паводле падання, патанула ѓ балотах галоѓная шаман Кiрэняѓ-Задан. Пасля чаго забабонныя манголы павярнулi назад. Па дарозе разрабавалi яшчэ некалькi гарадоѓ, пры чым Казельск супрацiѓляѓся сем тыдняѓ. Загiнулi многiя дзясяткi тысяч рускiх людзей, усходняя частка Русi аказалася спустошанай.
  Хлопчык ледзь не пракол нагу аб вельмi востры як заменчаная iголка камень, паспеѓшы ѓхiлiцца ѓ апошнi момант. Дарога была жахлiвай, нават iншыя, больш загартаваныя гадамi няволi хлапчукi-рабы стагналi.
  Пасля паѓзы i налады дыхання Янка, працягнуѓ:
  - Пасля чаго наступiла двух лётная паѓза. Манголы збiралi сiлы, збiралi войскi з усёй Азii. Нарэшце давёѓшы колькасць войска да больш за шэсцьсот тысяч кiнулi войскi на Кiеѓ.
  Садат выяѓляючы натуральную цiкаѓнасць, спытаѓ:
  - А Ноѓгарад дапамог?
  Янка зноѓ адцягнуѓ з дапамогай зубоѓ рамень, чырвоная паласа на грудзях стала глыбейшай, нават з'явiлiся сiнякi.
  - Не! Хоць наогул то ѓ гэты момант ён быѓ скаваны дужаннем з немцамi i шведамi. Зрэшты Аляксандр Неѓскi заѓсёды быѓ лаяльны манголам, не дарма яго звалi сын Батыя. Кiеѓ супрацiѓляѓся два месяцы, маголы страцiлi ѓ штурмах, каля дзевяноста тысяч забiтымi. Разбурыѓшы горад, прычым апошнюю царкву паламалi таранам, татары накiравалiся на Захад. Армiя Данiiлы Галiцкага не стала бiцца з манголамi, а адышла ѓ моцныя крэпасцi. Самi татары рынулiся далей, разграмiѓшы стотысячнае войска Венграѓ. Праѓда кароль Бела выратуючы. Асноѓныя сiлы манголаѓ падышлi да Вены, але паѓднёвы фланг былi бiты Сербамi i Балгарамi, а паѓночны чэхамi. Ды i вярхоѓны каган усiх манголаѓ памёр i пачалася смута. Бату-хан павярнуѓ свае полчышчы назад. Гэта быѓ ягоны апошнi маштабны паход. Пасля чаго Баты асёл на Волзе, дзе i пабудаваѓ сталiцу заснаваѓшы Залатую Арду. Пасля чаго i пачалося мангола-татарскае ярмо. Доѓжылася яно 240 гадоѓ!
  Алi свiснуѓ:
  - Ого! Гэтулькi часу быць рабамi!
  Хлопчык ледзь не рыдаючы, з болем у голасе вымавiѓ:
  - Так ужо атрымалася! Гэта плата за тое, што русiчы падзялiлiся. Аляксандр Неѓскi разбiѓ немцаѓ на Чудскiм возеры, потым стаѓ Кiеѓскiм князем. Наогул асоба неадназначная. Калi Наѓгародцы адмовiлiся плацiць данiну, то ён узяѓ горад штурмам, забiѓ i замучыѓ многiх рускiх людзей. Нават роднага сына катаваѓ i пакараѓ смерцю. Паводле падання быѓ атручаны татарскай ханшай з-за рэѓнасцi. Наогул тое, што Аляксандра Неѓскага зрабiлi святым, было вельмi дыскусiйным дзеяннем, многiя яго аспрэчвалi. Зрэшты крытэры кананiзацыi вельмi спрэчныя ва ѓсiх выпадках! Чаму напрыклад кананiзавалi Мiкалая Другога, а Пятра Першага i Iвана Грознага няма? Ад чаго флатаводзец
  Ушакоѓ святы, а Сувораѓ i Кутузаѓ няма!
  - Я не ведаю iх, таму не магу, сапраѓды сказаць! - Адказаѓ, злiзаѓшы пот са смуглявай, якая отощала шчокi, Садат. - Але мне здаецца, гэта залежыць не толькi ад воiнскiх заслуг, але размяшчэння кiраѓнiкоѓ.
  - Вядома ѓ тым лiку i ад гэтага. - Пагадзiѓся Янка.
  Дарога рэзка пайшла ѓ гару, i яны пераадольвалi перавал. Наглядчыкi бязлiтасна сцябалi i скакуноѓ, i хлапчукоѓ. У галаве ѓ Янкi гуло ад нечалавечай напругi. Рамень вельмi ѓпiѓся i без таго нацёртае плячо, а канчукi распарывалi бакi i залiтую потым спiну. Хлопчык стараѓся, з усяе сiлы, у яго нават правалiѓся жывот, здавалася вось-вось адарвуцца вантробы. Цяпер дзецюкi ва ѓсю стагналi i саплi, проста вымотваючыся так усё было жорстка i невыносна.
  Янка яшчэ некалькi разоѓ тузануѓся, ледзь не ѓпаѓ, але калi рухаешся супрацiѓленне паверхнi крыху слабее. Кожны крок даваѓся з болем, вострыя, вельмi гарачыя каменьчыкi, упiвалiся клюшняй у босыя ступнi хлопчыка, але той працягваѓ рухацца.
  - Будзь вiцязем! - шапнулi перасохлыя губi.
  - Бадзёрыся! - Падтрымаѓ яго Алi.
  Успомнiлася песня Высоцкага: пакiнуць размовы, наперад i ѓверх, там! Гэта ж нашы горы, яны дапамогуць нам! Яны дапамогуць нам!
  Пляц рассякае скуру, з горла вырываецца крык, наступны ѓдар нiжэй па голых, загарэлых нагах. Некалькi слязiнак вылецела з вачэй, ужо немагчыма стрымаць стогны. Янка адчыняе рот, прагна дыхае, напружвае брушны прэс i ногi. Ды гэта зусiм невыносна, але ён павiнен выжыць i перамагчы. Так хочацца ѓпасцi i не падымацца, а так няхай будзь - што будзе! Калi заб'юць да смерцi, то прынамсi ѓсе яго пакуты канчацца. Тут праз заслону зноѓ перад Янкам узнiкае вясёлы i разам з тым страшны твар дэмана.
  - Калi памрэш, мясцовы сатана паклапацiцца аб тваёй душы, знайшоѓшы ёй месца ѓ апраметнай!
  Янка ѓздрыгвае, нiбы яго працялi электрычным токам i кiдае цела наперад, ссоѓваючы непакорлiвы воз! Яшчэ ледзь-ледзь, апошнi высiлак.
  Ужо амаль губляючы прытомнасць хлопчык, бачыць што верхняя кропка пераадолена i гружаная фурманка кацiцца ѓнiз. Янка трасе галавой распырскваючы пот, багата змяшаны з крывёй. Здаецца бiзун падрапала яму шчаку. Хлапчук адчувае сябе куды лепш, якая адбiвае барабанны дроб сэрца, супакойваецца.
  - Ух жах!
  Iншыя хлопчыкi таксама ѓ поѓнай знямозе, але вiдаць пасля мяжы вочкi загарэлiся, яны прыбадзёрылiся. Садат нават спытаѓ:
  - А як вы пазбавiлiся ад мангола-татарскага iга?
  Янка строс раздзiраючы мышцы цiскi, працягнуѓ:
  - Было некалькi спроб, але апынялiся няѓдалымi. Пакуль нарэшце Змiцер Данскi, не разбiѓ мангола-татараѓ на Кулiкоѓскiм полi. Гэта была генеральная бiтва. Рускiх сабралася сто тысяч, а татараѓ сто пяцьдзесят конных i дваццаць тысяч генуэзскай пяхоты. Суадносiны сiл у карысць супернiка, але Дзмiтрый Данскi прыдумаѓ хiтры план. Ведаючы што манголы любяць асноѓны свой удар наносiць па флангах, падрыхтаваѓ у лесе моцны засадны полк. Акрамя таго яго войскi размясцiлiся памiж рэчкамi Дубняк i Смолка, якiя не давалi супернiку ѓ поѓнай меры выкарыстаць лiкавую перавагу. У рэзерве князь размясцiѓ трэць сваёй армii. Працiѓнiку ѓдало скамячыць перадавы полк, але на правым флангу, рускiя змаглi ѓмацавацца. Прагнулася абарона i ѓ цэнтры. Рускiя трымалiся. Тады Мамай кiнуѓ усе рэзервы на левы фланг. Татары прарвалi абарону, i сталi прарывацца да пераправаѓ. Яны думалi, што такiм чынам знiшчаць усё войска. Князь Дзмiтрый Данскi счакаѓ, калi вецер падзьмуѓ рускiм войскам у спiну, накiраваѓся ѓ атаку. Калi цябе б'юць у спiну - гэта заѓсёды нечакана. Татары былi разбiтыя, i хоць праз два гады, ужо iншы хан Тагтамыш спалiѓ Маскву, памеры ганебнай данiны аказалiся значна знiжаны.
  Садат з мiнай спрактыкаванага стратэга, заѓважыѓ:
  - Дзмiтрый перамог, але калi б татары ѓдарылi па лесе!
  Янка паблажлiва ѓсмiхнуѓся:
  - Рака перашкаджала iм нанесцi ѓдар, па засадзе, акрамя таго рускiя лучнiкi, вельмi эфектыѓныя ѓ барацьбе супраць вершнiкаѓ! Калi тыя не могуць набраць хуткасць, затрымаѓшыся ѓ лесе. А ѓвогуле засадная тактыка самая эфектыѓная. Праз сто гадоѓ пры Iване Трэцiм Русь канчаткова скiнула ярмо!
  Карыстаючыся тым што калёсы крыху зрушылася да краю, былы масквiч пацёр бязлiтасна садне пятку аб траву. Ён стараѓся збiць сверб. Усё ж пад гару iсцi непараѓнальна лягчэй.
  - Мы слухаем! - Цi ледзь не крыкнуѓ Садат. Яго плечы, бакi i спiна ѓжо былi такiя збiтыя, што ён нават не зрэагаваѓ, на кароткi ѓдар пугi.
  Iншыя хлопцы закiвалi:
  - Ну давай хлусi далей!
  - Я не хлушу, а кажу чыстую праѓду! - Пакрыѓдзiѓся Янка.
  - Гэта ѓ нас прымаѓка такая! - Растлумачыѓ Алi. - Гаворым хлусi, а на самой справе абазначае складай.
  Янка кiѓнуѓ:
  - Я зразумеѓ. Iван прыняѓ уладу ад свайго бацькi Васiля Цёмнага. Хоць таго i асляпiлi, ён кiраваѓ цвёрдай рукой. Iван Трэцi стаѓ аб'ядноѓваць раздробненыя княствы. Адзiн з першых крокаѓ, гэта бiтва з Ноѓгарадам. Будучы куды больш старажытным горадам, чым Масква Ноѓгарад звалi Вялiкi Спадар. Бязлiтасная лаянка скончылася, цяжкай паразай наѓгародцаѓ, пасля чаго яны прызналi над сабой вяршэнства Масквы. У тым бiтву Iван упершыню масава ѓжыѓ мушкеты i гарматы.
  Садат перабiѓ:
  - А гэта яшчэ што такое?
  - Зброя заснаванае на вогненным бою. Выбухае порах i выштурхвае ядры i кулi. Страшная зброя! - Янка прыѓзняѓ локаць i тыцнуѓ яго сабе ѓ падбародак.
  - А што такое порах? - Спыталi хлопцы.
  Хлапчук пачухаѓ пiсугу ад бiзуна на скуле. Як хацелася вызвалiць рукi i ѓзяць аѓтамат:
  - Такi шэры, часам белы парашок якi пры запальваннi выбухае. Раней лiчылася, што яго вынайшлi ѓ Кiтаi, але потым стала больш моднай версiя, што першы порах створаны ѓ прабацьцы Старажытнай Русi-Гiпербарэi. Праѓда Кiтайцы не змаглi стварыць першымi артылерыю, хаця i вырабiлi падабенства гарматы. У адваротным выпадку iх бы не пакарылi, спачатку манголы, а затым маньчжуры, а потым Кiтай некалькi стагоддзяѓ быѓ раздробненым, пакуль яго не аб'ядналi камунiсты. Зрэшты, тады мушкеты, былi занадта грувасткiя, доѓга зараджалiся, мелi нiзкую дакладнасць i вялiкую аддачу. Але той страшны грукат, якi яны рабiлi, аказваѓ неверагоднае ѓздзеянне на войскi i асаблiва коней. Яны проста разбягалiся. У Туле князь i арганiзаваѓ вытворчасць мушкетаѓ i гармат. Канчаткова рускiя скiнулi ярмо ѓ 1480 годзе, праѓда буйной бiтвы не было. Рускiя заступiлi шлях татарам на Ацэ. Адбывалiся дробныя сутычкi, але на буйны бой татары не адважылiся. Пасля чаго памiж iмi ѓзнiкла сварка i вярхоѓны каган быѓ прырэзаны. Татары зрэшты былi не адны. На падмогу да iх спяшалiся лiтоѓскiя войскi. Вялiкае княства Лiтоѓскае стала вялiзным, яшчэ Мiдвонг карыстаючыся, паслабленнем абяскроѓленых нашэсцем ордаѓ рускiх, заваяваѓ частку славянскiх земляѓ. Потым гэта нядаѓна невялiкае княства, увабрала ѓ сябе амаль усю тэрыторыю сучаснай Украiны (Акрамя Крыма), Беларусь, Смаленск мноства земляѓ. Мясцовае насельнiцтва, жорстка прыгняталася лiцвiнамi! Iван нанёс супернiку некалькi параз, але Рымскае папства не жадала губляць кантроль, над афiцыйна каталiцкай Лiтвой. Яны выдзелiлi вялiкiя грошы, наняѓшы вялiкую колькасць наймiтаѓ, у асноѓным немцаѓ. Сутыкнуѓшыся з праѓзыходнымi сiламi, Iван быѓ змушаны перайсцi да абароны. Акрамя таго пачалiся набегi крымскiх татараѓ. Iван Васiльевiч у гэтых умовах адважыѓся на адчайны крок. Здзейснiѓшы iмклiвы пераход: напаѓ на Польска-германскае войска. Напад адбылося ѓначы, што стала для супернiкаѓ князя найпоѓнай нечаканасцю. Адных палонных захапiлi больш за пяцьдзесят тысяч. Пасля чаго быѓ заключаны мiр. Частка ѓсходняй Украiны, Вязьма i беларускi Гомель перайшлi ѓ склад Расii. Праѓда Кiеѓ i Смаленск засталiся за Лiтвой. Iван кiраваѓ даволi доѓга i памёр у 1505 годзе ад Каляд Хрыстовых. Спадкаваѓ трон старэйшы сын Васiль Трэцi, празваны Жалезным. Па матчынай лiнii, ён паходзiѓ з роду Вiзантыйскiх кесараѓ. Праѓда сама Вiзантыя, была ѓпакорана туркамi, цi як яшчэ яны сябе называлi асманамi. Васiль Трэцi некалькi разоѓ аблажыѓ Казань i Смаленск. Узяць Казань не ѓдалося, горад добра ѓмацаваны, акрамя таго былi сур'ёзныя праблемы з забеспячэннем войска. Ад блiжэйшага цэнтра, Нiжняга Ноѓгарада далёка, а па сухiм шляху караваны забеспячэння падвяргаюцца пастаянным ударам качэѓнiкаѓ. Смаленская бiтва была больш паспяховай. Праѓда тройчы аблога заканчвалася няѓдачай. Тады князь Васiль загадаѓ павялiчыць выпуск агнязарных гармат, у першую чаргу цяжкiх аблогавых гармат. Для павелiчэння прадукцыйнасцi, прымалiся драконаѓскiя меры - прымусовая рабская праца, i былi паднятыя падаткi. Гэта дапамагло пры паѓторнай аблозе. Смаленск на працягу тыдня падвяргаѓся разбуральнай бамбардзiроѓцы: пасля чаго гарнiзон капiтуляваѓ. Рускае войска паспрабавала развiць поспех, але з-за рознагалоссяѓ ваявод, пацярпела паражэнне пад Оршай. Вайна скончылася далiкатным мiрам, у вынiку чаго Расея адваявала Смаленск, якi затуляе шлях на Маскву. На ѓсходзе дзяржавы памiж Нiжнiм Ноѓгарадам i Казанню быѓ узведзены горад: празваны ѓ прастамоѓi Васiльеѓск. Ён павiнен быѓ палепшыць забеспячэнне рускай армii ѓ выпадку паѓторных паходаѓ на Казань. Цар Васiль Жалезны планаваѓ у перспектыве новы наступ на Казань i iмклiвы кiдок на Лiтву! Трэба было адваяваць славянскiя землi, якiя раней належалi Расii. Але ѓ цара былi некаторыя сямейныя праблемы, ранейшая жонка аказалася бясплоднай, а новая нарадзiла занадта позна дзiця. Сам цар памёр ва ѓзросце пяцiдзесяцi з невялiкiм гадоѓ. Вядома не старое, i на троне апынулася дзiця, усяго трох гадоѓ зроду. У вынiку чаго наступiла пара дачаснiкаѓ i смуты. - Янка змоѓк, ловячы ротам паветра, мускулiстая грудзi хлапчука ѓздымалася.
  Садат i тут пагадзiѓся:
  - Калi спадчыннiк юны менавiта так i бывае! Усяго роды паскудныя рэгенты, як сцярвятнiкi абляпiлi трон. Вось i ѓ нас законнага спадчыннiка зрынуѓ...
  Тут жа хлапчука ѓдарыѓ з адцяжкай вялiкую пугу i ён адразу ж панiзiѓ голас:
  - Той хто быѓ вярхоѓным вiзiрам i нават не сваяк вялiкай дынастыi. Маленькага хлопчыка гавораць, спалiлi ѓ печы. Вось жах!
  Янка паспрабаваѓ дацягнуцца да травы, вельмi пакутлiвая сумесь голаду i смагi.
  - Iвану чацвёртаму пашанцавала! Ён здолеѓ выжыць, у трынаццаць гадоѓ па яго загадзе быѓ забiты галоѓны дачаснiк Шуйскi. У сямнаццаць Iван ужо атрымаѓ мянушку Грознага каранаваѓся, стаѓшы першым рускiм царом. Праѓда тытул цара доѓгi час не прызнавалi замежнiкi. Цар двойчы абложваѓ Казань i ѓ 1552 годзе ѓзяѓ яе. Праз чатыры гады таксама было заваявана Астраханскае ханства. Уся вялiзная Волга стала рускай дзяржавай, а тэрыторыя новай Расiйскай iмперыi вырасла амаль у два разы. Такiм чынам пагроза набегаѓ з усходу была лiквiдаваная. Праѓда заставалася крымскае ханства. Першапачаткова цар хацеѓ i яго заваяваць, але Асманская iмперыя была занадта моцная. Акрамя таго, цяжка было забяспечваць войскi па стэпе, бо ѓ той час не было цягнiкоѓ i аѓтамабiляѓ.
  - Механiчных вырабаѓ? - Спытаѓ, хiтра жмурачыся Садат.
  - Накшталт гэтага! Хоць калi сапраѓды казаць, аѓтамабiль таксама прымiтыѓ. Самае тупое i выродлiвае стварэнне прагрэсу: якое можна ѓявiць. Смярдзючы, няёмкi, пажырае бензiн - поѓнае пачварнасць! - Янка хутка-хутка замiргаѓ.
  Алi нясмела прапанаваѓ:
  - Вось бы на яго паглядзець!
  - Нерэальна пакуль! - Янка выцер абадраным локцем пот. - Цар Iван Грозны вырашыѓ, што лягчэй i прасцей будзе пакарыць Лiвонiю. Гэты рыцарскi ордэн да гэтага часу саслабеѓ i дэградаваѓ. Акрамя таго многiя рыцары прынялi лютэранства, а значыць, Ватыкан не стаѓ бы аказваць актыѓную падтрымку. Перад паходам была зроблена вялiкая колькасць гармат. Вайна пачалася ѓдала рускiя войскi выступiлi ѓ паход у лiстападзе i нечакана хутка авалодалi Нарвай i Юр'евым. За паѓгода было ѓзята трыццаць гарадоѓ i крэпасцей. Аднак у вайну ѓступiлi Польшча, Лiтва i нанятыя германскiя наймiты. Магчыма цару трэба было дамовiцца з Польшчай i Лiтвой, падзялiць Лiвонiю. Акрамя таго цар не адважыѓся на штурм Рэвеля або Талiна, даѓшы крыжакам час умацавацца. Пачалася зацяжная вайна. Хоць рускiя i мелi перавагу ѓ вогненным бою, але здрады ваявод, у першую чаргу Курбскага зводзiлi на нiшто ѓсе воiнскiя поспехi. Армiя пад асабiстым кiраѓнiцтвам цара захапiла Полацак, але не змагла развiць поспех. Вынiкаѓ абмен ударамi. Вайна зацягвалася. У нейкi момант ваеннае шчасце зноѓ усмiхнулася рускiм. У Польшчы, якая да гэтага часу аб'ядналася з Лiтвой, памёр кароль. На пасад стаѓ прэтэндаваць сам цар Iван Грозны. Па мацi, ён быѓ палякам са шляхетнага роду Глiнскiх, так што не зусiм чужы. Праѓда звыклых да вольнасцяѓ польскiх паноѓ палохала далягляд апынуцца пад гэтак моцным i цвёрдым манархам. У прыватнасцi ѓ 1664 годзе цар пакiнуѓ Маскву i заснаваѓ апрычнiну. У вынiку чаго пачалiся рэпрэсii. Асаблiва жорсткiя ѓ Ноѓгарадзе, дзе было без суда i следства загублена шмат людзей. Заадно шматлiкiх катавалi, саджалi на кол. Зрэшты падчас набегу крымскiх татараѓ у 1571 году, апрычнiна сябе не апраѓдала, шматлiкiя ваяры з сабачымi галовамi так i не з'явiлiся на ратны збор. Праз год татары былi разбiтыя, але поѓнасцю пагрозу гэта не лiквiдавала. На шчасце пачалася вайна памiж Турцыяй i Iранам. Яна надоѓга адцягнула ѓвагу крымскiх татараѓ.
  Садат настырны як следчы, спытаѓ:
  - Цар Iван сеѓ на польскi трон?
  - Не!
  - Значыць не занадта разумны!
  Янка пацiснуѓ, бiтымi плячыма:
  - Тут шмат было прычын! Польскага караля выбiраѓ сейм, з самых шляхетных вяльможаѓ i паноѓ. А яны не хацелi цвёрдай рукi. Праз два гады мiжцарства, на пасад узышоѓ Генрых Валуа. Ён асабiста не дрэнна валодаѓ шпагай, але меѓ рэпутацыю слабога i нерашучага чалавек, акрамя таго схiльнага садомскага граху.
  - А гэта што такое! - спытаѓ адразу некалькi хлапчукоѓ.
  - Паводле падання Садом i Гамора складалiся цалкам з грэшнiкаѓ. А выраз садомскi грэх стала намiнальным - калi мужчыны любяць мужчын. - растлумачыѓ, крывячыся Янка.
  Садат нахмурыѓся:
  - Наш цяперашнi султан, вельмi кахае мучыць хлопчыкаѓ. У яго найбагацейшы арсенал катаванняѓ. Ён проста чмурэе, калi прычыняе iм боль. Зрэшты твае шанцы патрапiць у гарэм не да такога злога тыпу, iмклiва памяншаюцца.
  - Гэта чаму? - Янка падумаѓ, што гарэм, асаблiва да жанчыны, лепшы за яго пакуты.
  - Гандляр не захоча адпускаць цябе, вось паглядзi ён, раз-пораз забаѓляецца тваёй гульнёй. - Садат ткнуѓ пальцам.
  Сапраѓды Ахмед гуляѓ у шахматы са сваiм памагатым, а бо той таксама быѓ дубам, ды яшчэ палiткарэктным, то звычайна выйграваѓ. Пасля чаго даставаѓ лыжку i бiѓ прайграѓ па лбе. Памочнiк з бетонным iлбом толькi хiхiкаѓ у адказ.
  - Вось так, ён знайшоѓ сабе годнага партнёра! - адказаѓ Янка.
  - Верагодна! Iван ваяваѓ з Генрыхам Валуа? - Садату i iншым хлапчукам, стала страшэнна цiкава.
  Янка ѓжо не заѓважаѓ боль у мышцах, настрой падняѓся:
  - Не! Тут нiчога не атрымалася. Яго старэйшы брат Карл памёр, дакладней быѓ атручаны, пасля чаго Генрых бег. У гiсторыю ён увайшоѓ як апошнi прадстаѓнiк дынастыi Валуа: на Французскiм троне. Яшчэ два гады доѓжылася мiжцарства. Збольшага з-за ганарыстасцi Iвана: трон рускаму цару не дастаѓся. Прастол захапiѓ Стэфан Баторый, сямiградскi ваявода, наймiт турэцкага султана, але з нямецкага роду. Будучы майстэрскiм палкаводцам, ён уразiѓ патрапаныя i дарэшты знясiленыя войскi Iвана Грознага. У самога цара да гэтага часу пахiснулася здароѓе. Войскi Стэфана аблажылi ключавы ѓ абароне град i авалодалi Полацкам. Адначасова ѓ наступ перайшло шведскае войска. Рускiя войскi былi распылены i вымушаны былi змагацца на два фронты. Баторый сабраѓ стотысячную армiю i захапiѓшы некалькi гарадоѓ стаѓ пагражаць Пскову. Але на гэты горад капiтальна ѓмацавалi. Некалькi знясiльваючых штурмаѓ не далi супернiку перавагi. Аблога зацягвалася, наймiты патрабавалi платы. Сам Iван Грозны накiраваѓ пасольства ѓ Ватыкан. Ён спрабаваѓ, заручыцца падтрымкай Рымскага папы - "намеснiка" Бога на Зямлi. Але не тут тое было! Рымскi папа запатрабаваѓ абвясцiць на Русi каталiцтва. У канчатковым вынiку ѓсё вырашыѓ меч. Выдохшыся Баторый, прыняѓ даволi выгадныя для Польшчы ѓмовы мiру. Iван саступiѓ палякам усю Лiвонiю i адно рускае мястэчка. Зрэшты ѓ разгар баёѓ за Пскоѓ, казачая брыгада на чале з Ермаком атакавала Сiбiрскае ханства. Iм кiравалi спадчыннiкi манголаѓ. Не гледзячы на лiкавую перавагу супернiка Ярмак перамог, паланiѓ хана. Iван Грозны загадаѓ пабудаваць некалькi гарадоѓ у Сiбiры. Часова адмовiѓшыся ад вайны на Захадзе, цар стаѓ падумваць, а чаму падобна iспанскаму каралю - якi абвясцiѓ лозунг: мiр Еѓропе, экспансiя ѓ калонii, не захапiць дзiкiя землi Сiбiры i заваяваць Iндыю, Кiтай i iншыя землi. Цар стаѓ збiраць казакоѓ i лiхiх людзей рыхтуючыся да паходу. Адначасова ѓмельцы рабiлi новую зброю, больш дасканалыя мушкеты, якiя зараджалiся не са ствала, а магазiна, павялiчвалася хуткастрэльнасць гарматы. Сам Iван хацеѓ ажанiцца на англiйскай прынцэсе, каб заключыць саюз з Брытанiяй супраць шведаѓ i атрымаць падтрымку падчас уварвання ѓ Iндыю. Але смерць абарвала смелыя распачынаннi цара. Хадзiлi чуткi, што яго атруцiла ѓласнае асяроддзе. Зрэшты цар ужо доѓга хварэѓ i яго смерць была прадказана загадзя. Пасля гэткага моцнага гасудара пасад успадкаваѓ сярэднi сын Фёдар. Ён быѓ прыдуркаваты, бязвольны, багамольны. Расею выратавала толькi тое, што пры iм быѓ моцны рэгент Барыс Гадуноѓ. Старэйшы сын Iван быѓ у прыпадку гневу забiты сваiм бацькам.
  - Iван Грозны таксама ссунуты! - Прабурчаѓ Садат.
  Янка не стаѓ, спрачацца:
  - Магчыма! Я дзесьцi чытаѓ, што Iван Васiльевiч пакутаваѓ венерычнымi хваробамi, лячыѓся ѓцiраннем ртуцi, ад чаго цела ѓвесь час чухалася i ѓзнiкалi шалёныя прыступы гневу. Кажуць, што гэта пацвердзiлася ѓ час даследавання яго мумii. Нажаль гэта суцэль магчыма! У Iвана Грознага было дзевяць жонак, i маса палюбоѓнiц. Хадзiлi чуткi сярод iх былi нават мужчыны, напрыклад Басманаѓ малодшы. Цар быѓ залiшне перанасычаны гармонамi. I тым не менш вялiкi кiраѓнiк, пры якiм плошча краiны павялiчылася больш як у два разы. Хутчэй Iван Грозны пры ѓсёй лютасцi, прагрэсiѓны кiраѓнiк Расii. Вёѓ дзяржаѓную манаполiю на гарэлку i пушнiну, адмянiѓ кармленнi, стварыѓ моцнае стралецкае войска, пабудаваѓ мноства гарадоѓ, увёѓ упершыню ѓ свеце санiтарную службу. Акрамя таго ён адрадзiѓ Расiйскi ваенны i гандлёвы флот, стварыѓ новыя роды войскаѓ. Цар шмат зрабiѓ для адраджэння Русi i гэта нельга iгнараваць. А недахопы ёсць ва ѓсiх! Памятацца як адзiн варвар сказаѓ Сакрату.
  - Выдатна i справядлiва што робяць цары!
  Сакрат адказаѓ:
  - У варвараѓ так! У нас выдатна - тое што выдатна! Справядлiва - толькi тое што справядлiва!
  Садат сумна, заѓважыѓ:
  - Але ж цар таго, хто сумняваецца ѓ ягонай справядлiвасцi, можа распяць цi пасадзiць на кол!
  - Але гэтым жа не давядзеш правасць! - усклiкнуѓ Янка.
  - Так! Але ѓсё ж! (Удар наглядчыкаѓ па спiнах абодвух хлапчукоѓ-балбатуноѓ). Дае фору! Вось паглядзi наперад! - Садат паказаѓ рукой, пачынаецца шлях плачу.
  Сапраѓды да Янкi пачуѓся цяжкi трупны пах, i цiхiя стогны. Уздоѓж дарогi вiселi зоркi з распятымi людзьмi. Iх ногi былi рассунуты ѓ шпагат, а руцэ ѓ бакi. Вельмi балючае пакаранне! Чалавек пакутуе i ад прабiѓшых рукi i ногi цвiкоѓ i нацяжэння звязкаѓ. Таксама голаду, смагi, казурак. Некаторыя людзi тырчаць на кале. Гэта таксама вельмi пакутлiвае пакаранне, але пры гэтым больш хуткаплыннае, бо чалавек хутчэй заканчваецца крывёй. Некаторыя людзi былi проста нанiзаны на крук, кончык якога тырчаѓ з рэбраѓ. Пакараных было каля трох соцень, з iх не менш за сотню жанчын i прыкладна паѓсотнi дзяцей, некаторыя нават маладзейшыя за Янку. У хлопчыка мiмаволi навярнулiся слёзы:
  - Што зрабiлi гэтыя людзi? - дрыготкiм голасам прамармытаѓ Янка.
  Садат кiѓнуѓшы галавой, адказаѓ:
  - Не думаю што, нешта сур'ёзнае! Для таго каб раскрыжаваць раба, дастаткова проста загаду гаспадара. Акрамя таго ёсць "святы" звычай: калi рабаѓладальнiка або члена яго сям'i заб'юць, то караюць смерцю ѓсiх рабоѓ! Пры чым пакаранне абавязкова павiнна быць жорсткiм, i выключэнняѓ для дзяцей не робяць!
  - Зразумела! А што чакае мяне, у выпадку непаслушэнства. - Янка не гледзячы на спякоту здрыгануѓся.
  - Здзiранне скуры цi горш! У выпадку спробы ѓцёкаѓ, цябе могуць пакараць на меркаванне гаспадара, але сто удараѓ бiзуном абавязковым мiнiмум, якi ты павiнен панесцi. Такi закон! - Садат правёѓ локцем па шыi.
  - А распяць? - Янка стараѓся не дыхаць, трупны пах страшэнна агiдны.
  - У любы момант! Нават не трэба нагоды! Ты раб, а значыць не толькi не чалавек, а горшы за жывёлу. - Садат нагой адкiнуѓ, няроѓны драѓляны брусок.
  - Вядома горш у нашай краiне нават ёсць артыкул: здзек над жывёламi. Тут мы ѓ горшым становiшчы. - Янка быѓ у праведным гневе.
  Адна дзяѓчынка надзетая на крук прастагнала:
  - Пiць! Хоць кропельку вады.
  Янка кiнуѓся да яе i тут жа на яго абрынуѓся бiч. Адзiн з удараѓ прыпаѓ па твары, распораѓ нос. Кроѓ палiлася даволi багата, хлапчук злiзнуѓ яе мовай. Вельмi яму самому хацелася пiць. Кроѓ з носа не самае лепшае пiтво, але перасохлай глотцы, нават яно здаецца асалодай.
  Алi дапамог яму выцерцiся:
  - Асцярожней, беражы сiлы!
  - Я пастараюся! Але ж тут не ад мяне залежыць.
  Хлапчукi мiмаволi дадалi кроку, каму прыемна глядзець на падобны жах. А пад драѓлянымi зоркамi, валяюцца абломкi касцей. Колькi ѓсяго загiнуѓшых, адзiн з хлапчукоѓ точыѓ на кале, быѓ нерухомы, вастрыё выйшла з плечавага сустава, кроѓ ужо стала падсыхаць. Нечакана ён падняѓ галаву i падмiргнуѓ.
  Садат ненатуральна ѓсмiхнуѓся:
  - Вось гэта хлопец! Памiрае, а ѓсё роѓна не зламаѓся!
  Янка падумаѓ, а ѓ яго самога хапiла б мужнасцi i сiлы волi, падмiргнуць, калi цябе раздзiрае ѓнутры кол? Хутчэй за ѓсё няма, хаця ён i навучыѓся душыць у сабе крыкi ад удараѓ. Галоѓнае, калi цябе б'юць, думаць, думаць, i яшчэ раз думаць!
  Алi рыпаючы зубамi, успомнiѓ:
  - Я бачыѓ як трох хлапчукоѓ: таксама распялi на зорках! Гаспадар распалiѓ абцугi i пачаѓ ламаць iм рэбры. Калi дзецюкi гублялi прытомнасць, то ён даваѓ iм нюхаць часнык! Гэта дапамагала! Хлопчыкi расплюшчвалi вочы, i зноѓ кат разбураѓ косцi. Нас пабудавалi i прымусiлi глядзець. Потым, калi нашы няшчасныя таварышы памерлi, рабы рассыпалi вуголле. Гаспадар загадаѓ нам хадзiць па iх, пагражаючы таксама ѓкрыжаваць. Мы папалiлi ногi, жудасна пакутавалi, кожны крок потым станавiѓся катаваннем. Жыць занадта цяжка, калi ты нявольнiк.
  Янка пацiснуѓ яму руку:
  - Клянуся, я зраблю ѓсё, што рабства знiкла на ѓсёй планеце! Ды будзе так! Нiколi дзецi гэтага свету: не будуць плакаць!
  . РАЗДЗЕЛ Љ 22
  - Ды цiшэй ты! - Вымавiла гучным шэптам Эльфарая. - Будзь смелай ваяѓнiцай!
  Дзяѓчына-эльф падзьмула на сваю ружовую далiкатную ступню, мабыць яна не прайшла суровай чалавечай школы, выглядала як прынцэса страцiлая крыштальны туфлiк. Уладзiмiр шпурнуѓ уверх гранату. Ён уляцела ѓ шырокую байнiцу, iрванула, як здалося, не занадта гучна, разлёту аскепкаѓ мяшалi бетонныя сцены. Але нечая сплясканая каска паляцела далёка, урэзаѓшыся ѓ загароду i заблытаѓшыся ѓ калючым дроце.
  Дзесьцi злева, ляснулi яшчэ два выбухi, а пасля пачулася частая стралянiна з аѓтаматычнай зброi.
  - Падобна дэсант уступiѓ у бой! - Прабурчала Эльфарая.
  - Нам таксама яго стаяць!
  Эльфарая паклiкала дзяѓчыну без бота:
  - Цябе як зваць!
  - Рафакола! - Адказала, чырванеючы дзяѓчына.
  - Бяры дваiх сябровак, i паспрабуй перабрацца праз плот! - Дзяѓчына-эльф адразу iрванула:
  - Пастой зрушыцца метраѓ на восемдзесят направа.
  Скiнуѓшы другi бот i мiльгаючы панадлiвымi голымi пяткамi, дзяѓчына шапнула:
  - Iм будзе вялiкая анiгiляцыйнай ванная! - Прыгажуня наступiла босай ножкай на ѓрывак калючага дроту, але не замарудзiла бегу, нягледзячы на выступiлi бурштынавыя кропелькi крывi.
  - Будзе з яе толк! - Падвяла вынiк Эльфарая.
  З левага фланга прыляцелi некалькi куль. Там разгараѓся не жартоѓны бой. Уладзiмiр адчуѓ пагрозу:
  - Прабяжымся наперад, яны могуць накрыць нас мiнамётным агнём! - закрычаѓ юнак. - Ды хутчэй вы!
  Чуваць было ѓ какафонii дрэнна, але ѓ эльфаѓ абсалютны слых. Iх невялiкая група перабегла на новае месца, i не дарма. Тры мiны ѓрэзалiся ѓ пакарабачаны транспарт, прымусiѓшы байцоѓ абрынуцца брухам у грунт.
  Эльфарая крыкнула:
  - Падзелiмся, паспрабуем пабудову грэбень. Я на правым фланзе, а ты ђладзiмiр на левым.
  Яе словы перапынiѓ страшны выбух, павалiлiся платы, раскалоѓся суседнi будынак. Эльфы павiскваючы прыкрылiся рукамi, адна з дзяѓчат атрымала асколкам у галаву i зацiхла.
  - Вось i першая забiтая! - Без ценю шкадавання, вымавiла Эльфарая.
  Адразу пасля выбуху на малой вышынi пранеслiся два пагрозлiвыя з выгляду штурмавiкi. Яны скiнулi яшчэ па адной бомбе, i тыя ѓзарвалiся непадалёк, абсыпаѓшы салдат новай порцыяй дымлiвага грунту.
  Хрызлi прабурчаѓ:
  - Што за цмок антымiра!
  Эльфарая пагадзiлася:
  - Iх паводзiны нелагiчна! Калi гэта ахоѓнае прыкрыццё, то чаму яны бамбуюць уласную тэрыторыю!
  Дзяѓчына-эльф адразу адказала:
  - Тролi ненавiдзяць усё жывое!
  - Працiѓнiк заѓсёды здаецца вылюдкам пекла! - абарвала Эльфарая. - Наогул трэба...
  - Мы прарвемся праз плот! А потым да яго падбяруцца i ѓсе астатнiя! - Пачаѓ тлумачыць Уладзiмiр.
  - Дык змейкай прабяромся!
  З будынка генератарнай станцыi выскачыла пара знiшчальнiкаѓ, падобных на каршуноѓ, з выгнутымi крыламi, i прыладамi ѓ выглядзе пашчаѓ. З гэтых гармат ударылi кавалачкi расплаѓленага металу. Як нi дзiѓна паветранай мэтай, аказаѓся адзiн штурмавiкоѓ.
  - А гэта што за асы? - Здзiвiлася Эльфарая.
  Штурмавiк запусцiѓ ракетай i стаѓ набiраць хуткасць, пры гэтым яго кiвала з боку ѓ бок.
  Уладзiмiр крыкнуѓ:
  - Не губляць iнiцыятыву, а наогул павiнен быць адзiн камандзiр!
  - Ты мужчына табе i бомбы ѓ рукi! - Закрычалi дзяѓчаты. Пасля чаго пабеглi, абгiнаючы дымлiвую машыну.
  Аднекуль з боку сопак адзiн за адным раздалося некалькi гарматных стрэлаѓ, снарады ляглi на левым фланзе, блiжэй да будынка эксплуатацыйных службаѓ.
  Эльфарая заѓважыла:
  - Вiдаць у бiтве бяруць удзел трэцiя сiлы!
  Уладзiмiр па-фiласофску адказаѓ:
  - На вайне ѓсё магчыма!
  Дзяѓчына-эльф праспявала:
  - Усё немагчымае - магчыма для салдата! Паѓзi да траншэi асцярожна - дзяры гранату!
  Уладзiмiр дакладным стрэлам падстрэлiѓ двух троляѓ, якiя выскачылi з-за сцяны. Яны адляцелi з прабiтымi галовамi, трапны юнак уразiѓ проста ѓ вока.
  - Вось гэтае лiтаральнае выкананне выраза: не ѓ брыво, а вока! Душы на газ, пакуль не згас!
  Хрызлi iстэрычна вымавiѓ:
  - Здаецца нас атачаюць!
  Уладзiмiр скасiѓ вока, будынак галавы давала найшырэйшы агляд. Не менш за тузiн прыгожых, абцякальных формаѓ, трохствольных танкаѓ, кацiлася ѓ бок ахоѓнага комплексу.
  - I што тэхнiка! У нас такой сапраѓды не было! Цi яны пракралася праз нябачны партал?
  Хрызлi падказаѓ:
  - Гэта ѓвод у праграму iмавернаснага фактару! Свайго роду камбiнаванне рэальнай вайны, пры якой, раз-пораз узнiкаюць нечаканасцi!
  - Выдатна Хрызлi, а то я б не здагадалася! - З'едлiва вымавiла Эльфарая.
  Надыходзячыя танкi вялi з кулямётаѓ агонь па знiшчальнiках. Тыя агрызалiся, успыхвалi парывы. Адна з машын спынiлася, у яе была падбiта вусень.
  Эльфарая зрабiла нецярплiвы жэст:
  - Пайшлi Уладзiмiр i вы дзяѓчынкi за мной! Не чаго лiчыць фатоны ѓзбуджанага квазара!
  У адным месцы плот быѓ напалову знесены выбухам, i Уладзiмiр з Эльфарая як наймацнейшыя перамахнулi з ходу, на лёце прыкончыѓшы яшчэ пецярых троляѓ. Юнак нават пашкадаваѓ:
  - Марнаваць некалькi куль на адну мэту не рацыянальна!
  - Ты што не ведаеш, што трэба рабiць вельмi лёгкiя нацiск, нiбы ѓ гульнi на мiкра-пiянiна! А то рукi па корань жыцця заточаныя!
  Маленькi атрад выбiѓ супернiка з вочка i ѓпёрся ѓ сцяну. Яна завiсала на добрыя восем метраѓ. Уладзiмiр i Эльфарая падхаплялi эльфаѓ падкiдваючы iх уверх. Зрэшты Хрызлi адмовiѓся i самастойна ѓскараскаѓся па сцяне.
  - Я козыту баюся! - Растлумачыѓ ён.
  Эльфарая ёй стала назiраць зручней, узiралася ѓ левы фланг. Там усё шырэй i разлютаваныя разгортвалася сапраѓдная бiтва.
  На пасадку iшлi ѓсё новыя транспарты з пяхотай, яны вынырвалi з-за аблокаѓ, нiбы кроплi дажджу губляючы бомбы. У небе з'яѓлялiся ѓсё новыя эскадрыллi самалётаѓ. Авiяцыйныя двубоi насiлi ѓсё больш разлютаваны характар. Знiшчальнiк i штурмавiк сутыкнулiся, рушыѓ услед яркая ѓспышка, самалёты рассыпалiся. Адзiн iх аскепкаѓ упаѓ, ледзь не крануѓшы шчокi Эльфарая. Дзяѓчына паказала кулак:
  - Балваны электронныя!
  Уладзiмiр выстралi з аѓтамата, па перабягаючых фiгурах. Ён бiѓ стрымана, нiбы трактар сеючы бульбу. Няскладныя фiгуру троляѓ падалi i замiралi. Выглядала ѓсё пры гэтым камiчна, па цацачным.
  Страляючы на хаду, падцягвалiся танкi, атрады пешых дэсантнiкаѓ загадай бесперапынны агонь, атакуючы адразу са ѓсiх кiрункаѓ. Эластычная абарона супернiка тым не менш выяѓляла ѓстойлiвасць, адлюстроѓваючы ѓдары.
  Эльфарая ѓбачыла, як б'юцца басаногая Рафакола i дзве яе, ужо атрымалi раненне сяброѓкi. Адна з дзяѓчын хiсталася ад страты крывi, але яны працягвалi прабiрацца:
  - Разумнiцы! Вельмi смелыя дзяѓчаты! - Адобрыла Эльфарая.
  - Дык яны загiнуць, без асаблiвага толку! - заѓважыѓ Уладзiмiр.
  Хрызлi прапiшчаѓ:
  - Нам пара рухацца, калi мы жадаем, паспець да раздачы медаляѓ!
  - Слушная думка.
  Пяцёра байцоѓ дружна саскочылi ѓ нiшы-траншэi. Дзяѓчыну-эльфа павяло, падобна куля прабiла плечавы сустаѓ. Збялеѓшы красуня сказала:
  - Ну нiчога! Вакуум не лопне!
  Эльфарая спачувальна спытала:
  - Можаш iсцi!
  - Вядома! - Дзяѓчына здавалася бадзёрай.
  - Тады за мной!
  На сустрэчу iм iмчалiся нейкiя вырадкi, нягледзячы на слупы пылу, можна было адрознiць, што ѓ воiнаѓ доѓгi крывыя насы, шэрыя твары i рэдкiя як абскубанае крыло варона бровы.
  Уладзiмiр адразу ѓзяѓ iх на мушку:
  - Чароѓныя суб'екты! Не праѓда лi!
  Грызлi прабурчаѓ:
  - Тролi! Вылюдак пекла!
  З грукатам абрынуѓся будынак, падкiнутая выбухнай хваляй самаходка ляцела ѓверх гусенiцамi.
  Эльфарая скамандавала:
  - Агонь з усiх ствалоѓ!
  Аѓтаматы загаварылi зараз, пяць чэргаѓ перасеклiся на бягучай зграi.
  Тролi падалi, частка з iх нырнула ѓ дымлiвы шлейф, па iх даводзiлася бiць у сляпую, а частка выскачыла на адкрытую прастору.
  Некаторыя тролi былi ѓ бронекамiзэльках, таму мабыць паводзiлi сябе смела, разлiчваючы на непаражальнасць. Уладзiмiр i Эльфарая перавялi агонь на галовы, люта "перашчоѓкаючы" крамы. Яны стралялi значна лепш за эльфаѓ, але сам факт, што даводзiлася марнаваць час на перазарадку, гуляѓ не на iх карысць! Некаторыя з троляѓ паспелi наблiзiцца, i адкрыць агонь у адказ. Бедная дзяѓчына атрымала гасцiнец у шыю i твар, а iншая ѓ грудзi. Прыгажуня ѓпала зацiхнуѓшы, а iншая стагнала i курчылася. Грызлi таксама атрымаѓ датычна раненне, збялеѓ, але да яго гонару не падаѓ ѓвазе.
  Уладзiмiр i Эльфарая не спыняючы агонь адной рукой, другой кiнулi гранаты. Масавыя аскепкi завалiлi атакавалых, а зладжаны i дакладны агонь дабiѓ iх.
  На подступах i пляцоѓцы валялася больш за сотню трупаѓ, атака злосных стварэнняѓ цалкам захлынулася. Ацалелая тройка выскачыла з хованкi i выняла некалькi крам, зняѓшы паясы з смярдзючых целаѓ.
  Крывячыся ад непрыемнага водару Эльфарая з задавальненнем вымавiла:
  - Здаецца вораг зрынуты! Што ж зараз нам трэба дапамагчы нашым! Толькi тут праѓда не зразумееш дзе нашыя.
  Хрызлi закруцiѓ галавой:
  - Не, зусiм не гэта нам трэба рабiць!
  - А што? - здзiвiѓся Уладзiмiр.
  - Э ѓсё ж дасведчаны электроншчык у адрозненнi ад вас!
  Эльфарая пагардлiва фыркнула:
  - Ну i што з таго! Хто лепш ваюе!
  - Вы лепш! Але ведаю адзiны спосаб перамагчы! - Хiтра ѓсмiхнуѓся па-ленiнскiм прыжмурыѓшыся эльф.
  - I як гэта зрабiць? - Спытала дзяѓчына.
  - Я ѓсiх падманула. Нам сюды на генератарную станцыю.
  Уладзiмiр плюнуѓ:
  - Там можна нарвацца на мiны!
  - Затое ѓ выпадку поспеху, мы знойдзем пульт якi адключыць усё гэтае велiзарнае вiртуальнае войска. Аднымi аѓтаматамi iх не перабiць! - Аѓтарытэтна вымавiѓ эльф.
  Эльфарая пагадзiлася:
  - Ён у такiх "вiртуалках" больш дасведчаны яму i карты ѓ рукi.
  Хрызлi прыгiнаючыся, каб не патрапiць пад шальную кулю або выпадковы асколак, пабег да iскрыстага бетоннага збудавання. Пераглянуѓшыся Уладзiмiр i Эльфарая, прайшлi за iм. Яны iмчалiся хутка, але дапусцiлi пралiк. Якi схаваѓся ѓ сакрэтным вочку кулямётчык, абрынуѓ сапраѓдны свiнцовы лiвень.
  - Ого! - Ускрыкнула Эльфарая, калi ёй зачапiла бот. - Гэта што, чарговыя сэксуальныя паслугi.
  Хрызлi-ѓдачунчык пайшоѓ за выратавальны кут, а вось Уладзiмiру пашанцавала значна менш. Узмахнуѓшы рукамi, ён выпусцiѓ аѓтамат, буйная куля патрапiла ѓ корпус зброi. Юнак застыѓ на пару iмгненняѓ, адзiн з гасцiнцаѓ патрапiѓ у жывот i павалiѓся нiцма. Наступная чарга ѓзрыла вакол яго зямлю, Уладзiмiр адкацiѓся, прабiла навылёт плячо. Наогул цела ѓ вiртуальнай гульнi стала чужым, слабым, не дастаткова хуткiм, яно здраджвала. Юнак круцiѓся ѓюном, кулямётчык зрабiѓ папраѓку i зноѓ пратаранiѓ страѓнiк i абедзве нагi, а таксама грудзi, прабiѓшы сэрца. Ад гiбелi Уладзiмiра выратавала ѓмяшанне Эльфараi. Дзяѓчына шпурнула гранату, якая прымусiла на iмгненне замакнуць кулямёт i падхапiла Уладзiмiра.
  - Як заѓсёды цябе ратую! Парушаючы ѓсе законы! - Праспявала дзяѓчына. - Пасля чаго скiнуѓшы распораты бот, адным адчайным кiдком перакiнула Уладзiмiра ѓ бяспечны сектар. У гэты момант дзяѓчыну саму стукнула ѓ лапатку, але яна ѓжо падала i куля прапораѓ бронекамiзэльку, толькi падрапала ёй спiну.
  Зрабiѓшы сальта дзяѓчына пайшла. Чэргi працягвалi пераследваць яе. Свiнцовы вадаспад пралiваѓся патокам, патронаѓ кулямётчык не шкадаваѓ. Ад сцяны сыпалiся аскепкi бетону, да шчасця мур была досыць трывалай каб зараз не абвалiцца. Тым не менш ён не даваѓ высунуцца, дзяѓчыне.
  Эльфарая азiрнулася:
  - Гэй Хрызлi, ты дзе?
  У адказ мёртвае маѓчанне. Дзяѓчына хацела шпурнуць яшчэ адну гранату, але не знайшла яе за поясам.
  - Ну, я i iдыётка! - Вылаялася Эльфарая.
  Праѓда дапамога, як гэта заѓсёды на вайне, прыйшла нечакана. З левага фланга высунулiся тры хупавыя па форме танка. Гуляючы на руку Эльфараi, яны сталi разбураць кулямётныя вышкi.
  Дзяѓчына свiснула:
  - I не iмклiва iм!
  Залпы снарадаѓ знеслi адну вежу з чатырма авiяцыйнымi гарматамi. Праѓда на бранi танкаѓ засталося некалькi ѓвагнутасцяѓ, а якi iшоѓ з права пашкодзiѓ гусенiцу, але з-за наяѓнасцi некалькiх самастойных коѓзанак, хуткасць запаволiлася малаважна.
  Уладзiмiр звярнуѓ увагу: што не гледзячы на рух, танкi стралялi даволi трапна, а значыць яны хутчэй за ѓсё, былi забяспечаны гiдрастабiлiзатарам. Зенiтныя прылады былi занадта дробнага калiбра, каб прабiць якасную браню. Хоць танкi i былi пазбаѓлены дынамiчнай абароны, але асаблiвасць i трываласць металу была высокай, прынамсi не саступаючы тытану.
  Кулямётныя вышкi змаѓкалi i дыхаць рабiлася ѓсё лягчэй i лягчэй.
  Прыйшла чарга i сакрэтнай прылады, у кулямёт трапiѓ снарад i зверху паляцелi падпаланыя абломкi.
  Эльфарая шапнула:
  - Малайчына!
  Дзяѓчына не губляючы каштоѓнага часу, пабегла ѓздоѓж кантавой сцяны станцыi. Неастылыя гiльзы абпальвалi точаныя босыя ступнi (дзяѓчына скiнула i другi бот, каб было спрытней i глядзелася прыгожа). Дабегшы да наступнага кута, Эльфарая ѓпала на жывот i асцярожна вызiрнула на двор, каб лепш разгледзець падыходы.
  У двары станцыi было зацiшша сярод буры. Адна скрывiла створка варот была прыадчынена, i стаяѓ згорбiѓшыся вартавы адзiночка.
  - Толькi адзiн! Я здыму яго за секунду! - Прашаптала Эльфарая.
  Кiдалася ѓ вочы дагледжаная клумба з пышнымi кветкамi, яна фарбавала маркотны пейзаж. Побач наводзiѓся кiнуты пагрузчык i лёгкi, плямiсты манаплан.
  - Тут i сродак эвакуацыi ёсць! Толькi белага пегаса з крылцамi не хапае! - Падумала Эльфарая.
  Раптоѓны грукат ляскалi гусенiц прымусiѓ яе абярнуцца. Дзяѓчынка ашаломлена застыла на месцы. З-за вугла, дзе яна хавалася ад абстрэлу, як мядзведзь, выбiраѓся цяжкi танк. Ён быѓ значна большы i глядзеѓся больш нязграбным, чым тыя машыны, што Эльфарая бачыла раней.
  - А кiроѓца падобна паддаѓ!
  Сапраѓды, мабыць не маючы вялiкага досведу, ён раз-пораз тузаѓ руль. Гусенiцы танка буксавалi са страшным скрыгатам, крышачы бетон i выбiваючы зялёныя iскры. Дзьмуѓ было цэлых шэсць, не лiчачы кулямётаѓ, жахлiвая машына. У Эльфараi ѓзнiкла асацыяцыя нямецкiм "Маѓсам". Калi 188-тонная машына падчас баёѓ у Венгрыi не асцерагаючыся снарадаѓ(яны адскоквалi ад яе як гарох), перла на пазiцыi савецкiх войскаѓ. Дзве такiя гiганцкiя машыны зрасходаваѓшы бензiн, апынулiся ѓ савецкiм палоне. Потым на iх базе стваралiся гiганцкiя глыбакаводныя танкi, здольныя перасекчы Ламанш i прайсцi па дне Цiхага акiяна ѓ Аляску. Было выпушчана яшчэ паѓсотнi падобных монстраѓ, але якi змянiѓ Сталiна недалёкi Хрушчоѓ загадаѓ адправiць велiчэзныя i вельмi дарагiя машыны на пераплаѓку. Наогул яшчэ да вайны, Сталiн загадаѓ пабудаваць самы вялiкi ѓ мiры танк, "Кiраѓ", вагай у трыста пяцьдзесят тон, i дызельным рухавiком у 2000 конскiх сiл. Ён нёс на сабе цэлых восем гармат i шаснаццаць кулямётаѓ. Для таго часу: проста цуд тэхнiкi. Нажаль перавозiць танкi занадта цяжкая задача, а сучасная вайна патрабуе шырокага манеѓру i вялiкiх хуткасцяѓ перасоѓвання тэхнiкi.
  Гэтыя думкi рэфлекторна мiльганулi ѓ галаве Эльфараi. Дзяѓчына не хацела бiцца i скруцiлася нiбы яшчарка. Яна вышмаравалася як свiння, але цяпер, бруд ратавала ёй жыццё. Час цякло вельмi марудна. Наогул Хрушчоѓ забаранiѓ вытворчасць танкаѓ цяжэй пяцiдзесяцi тон, i такая забарона ѓ Расii пратрымалася амаль 100 гадоѓ! Цi мэтазгодна гэта? Досвед падказваѓ: гэта залежыць ад таго дзе iдзе вайна. У Еѓропе цi пустынi цяжкiя танкi сябе нядрэнна зарэкамендавалi. У прыватнасцi стандартная вага танка члена НАТА: каля 63 тон, з магутным шматслойным бранiраваннем. У гарах, лепш выкарыстоѓваць лягчэйшыя машыны. У прыватнасцi безэкiпажныя чатырох дульныя, карлiкавыя танкi. Доѓгi час робаты лiчылiся панацэяй ад усiх праблем, але цэлы шэраг на шчасце лакальных бунтаѓ электронных машын паказаѓ: кампутар нi ѓ якiм разе, не павiнен сябе ѓсведамляць як асобу. Бiяфiзiчная накiраваная эвалюцыя людзей, дазволiла некалькi зменшыць залежнасць ад робатаѓ. У адваротным выпадку шматлiкiя антыѓтопii, аб знiшчэннi машынамi людскага роду, сталi б рэальнасцю! Акрамя таго частка электроннай адказнасцi ѓзяла на сябе магiя. Яна дапамагла абудзiць, якiя раней драмалi рэзервы чалавечага мозгу. Свет стаѓ мяняцца ѓ бок гамацэнтрычнасцi светабудовы.
  Нарэшце цяжкая машына вырулiла з-за вугла i слепа павяла гарматамi. Дзьмула мабыць былi занадта доѓгiмi, што запавольвала iх рух. Не дарма амерыканцы ѓ "Амбрамсе" у старажытныя часы выкарыстоѓвалi карацейшае рулю, балазе што гармата i так стварае высокi цiск. Так цалiць лягчэй, а то i так з цяжкасцю варушацца такiя дулiшчы. Вось кулямёты куды больш небяспечныя! Дзяѓчына затаiла дыханне, варожачы пранясе - не пранясе!
  Аглушальна грымнуѓ стрэл, якi стаяѓ ля ѓезду ѓ двор мяркуючы па эмблеме сарцiр троляѓ разляцеѓся дашчэнту. Абломкi пластыкавых панэляѓ, кавалкi ѓцяпляльнiка i жудасна смуродныя фекалii разагналiся на сотнi метраѓ.
  - Ублюдачны сартзiрны мачыла! - Прашаптала Эльфарая. А танк раѓнуѓ турбiнамi i паехаѓ мiма будынка, размолваючы ѓ парашок каменную дробку, злёгку прыпудраную калам троляѓ. Адчувальныя ноздры ваяѓнiцы невыносна пакутавалi, здавалася iх залiвае смурод.
  Зрэшты ѓ Эльфараi з'явiлiся iншыя праблемы, яна прыкiнула адлегласць ад шырокай гусенiцы, да сцяны.
  - Мяне можа распляскаць, калi вядома гэта прыдурак зрушыцца ледзь-ледзь правей! Зрэшты, я спрытная.
  Мернае паляскванне зубчатак i рыпанне звёнаѓ здавалiся пахавальным маршам. Эльфарая прымусiла сябе ѓсмiхнуцца, яна адначасова чула як iрвалiся бомбы, краем вока назiрала, як палаюць збiтыя самалёты, вось адзiн з iх iрвануѓ жахлiвым грукатам, мяркуючы па памеры стратэгiчны бамбавiк. Выбухi паѓтарылiся некалькi разоѓ, гэта дэтанавала смяротнае змесцiва бруха самалёта. Бiтва перамяшчалася да цэнтра базы, цiкава як там Рафакола, цi жывая, цi таксама загiнулi. Бо боль такi рэальны! Яна гэта ѓспрымае зараз, назiраючы за тым, як насоѓваецца металiчны шасцiдульны монстар. Наогул падчас другой сусветнай вайны савецкiя i амерыканскiя канструктары спрабавалi размяшчаць на адной вежы па два-тры рулi. Але досвед другой сусветнай вайны i шматлiкiх танкавых бiтваѓ, паказаѓ поѓную неплацежаздольнасць падобных канструкцый. З таго часу стала амаль канонам, адзiн танк, адна вежа, адно рулю! Праѓда неѓзабаве пайшла мода на бязвежавыя танкi. Наогул гэта спрэчна, калi мiнамёт шматствольны, то чаму не быць i шматствольнаму танку?
  Каля самых босых ног дзяѓчаты леглi першыя звёны гусенiц, i па iх павольна пакацiлiся каткi, якiя нагрэлiся ад нагрузкi, несучы на сабе дзесяткi тон жалезнай масы. Гарачы метал апёк голыя пяткi дзяѓчыны, звычайна яна не гэтак адчувальная, але параметры цела змянiлiся не ѓ яе карысць. Вось напрыклад раней, яна магла сябе проста размазаць па сцяне тонкiм пластом-усё ж гiперплазменная плоць, а зараз бязлiтасныя гусенiцы падзелi яе. Гарачы дыханне машыны абпальвала твар, раны i драпiны на целе, мiмаволi выбiваючы слёзы.
  Эльфарая мiргнула, жамчужная слязiнка скацiлася. Рэзь у вочы аслабла, але вусень прышчыкнуѓ вялiкi палец правай нагi. Калi такая вага плюшчыць косткi боль неверагодная, не будзь ваяѓнiца такой загартаванай, яна б несумненна ѓскрыкнула, а так толькi заскрыгатала зубамi.
  - Вось гадасць! Затое зараз я ведаю, якое жаночым нагам у iспанскiм боце! - Дзяѓчына паказала кукiш.
  Танк праехаѓ яшчэ некалькi метраѓ i спынiѓся. Эльфарая вырашылася ѓздыхнуць i асцярожна паднялася на ногi: бранiраваная пачвара стаяла кармой i можна было не баяцца.
  Справа, заходзячы на раён бою, пранеслася чацвёрка штурмавiкоѓ. Не жадаючы вiдаць, заставацца ѓбаку, стрэлкi шасцi кулямётаѓ адкрылi па iх ашалелы агонь, з шумам пасыпалiся гiльзы.
  Доѓгi, з трасiруючымi палосамi чэргi прайшлi занадта далёка, каб нанесцi машынам шкоду, але дастаткова блiзка, каб пiлоты змаглi заѓважыць танк.
  Узрыхлiѓшы снарадамi i ракетамi цэлi ѓ раёне баявых дзеянняѓ, чацвёрка зрабiла "мёртвую пятлю" i пачала заходзiць на новую мэту.
  Эльфарая ѓсмiхнулася:
  - Чарговая заварушка ѓ маленькай галактыцы! Мабыць час гуляць рэтыраду!
  Дзяѓчына зноѓ крутнулася зрабiѓшы сальта, i мiльгаючы голымi пяткамi панеслася да брамы генератарнай станцыi.
  Прыгажуня была iмклiвай, i наляцела на троля. Той ледзьве паспеѓ ускiнуць аѓтамат, як атрымаѓ галавой у нос. Удар глуха адгукнуѓся ѓ галаве Эльфараi, але вырадак высекся.
  Ззаду амаль адначасова iрванула некалькi ракет. Мяркуючы па грукаце дзейсная, адно выкiнутых гармат абагнала дзяѓчыну, круцячыся ледзь не сшыбла яе з ног. Пасля чаго вастрыём урэзалася ѓ сцяну, пасыпалася цэгла. Некалькi дробных аскепкаѓ пасеклi прыгажунi аголеныя ногi.
  - Зноѓ зачапiла! Якая я нязграбная!
  Дзяѓчына на поѓным ходзе праскочыла ѓ прыадчыненую браму. Унутры апынулася трое троляѓ, але Эльфарая зрэзала iх адной чаргой, аѓтамат заѓсёды напагатове.
  Штурмавiкi прагрукаталi над самым дахам i сталi выдаляцца. Iншыя шумы аказалiся прыглушаныя. Гудзенне дзясяткаѓ ротараѓ дзейнiчала заспакаяльнае. У дзяѓчыны нават узнiкла асацыяцыя з матчынай калыханкi. Якую, зрэшты, яна нiколi не слухала.
  - Выбралася з пекла!
  Эльфарая агледзелася i амаль адразу ѓбачыла трубчастую сiстэму астуджэння. Прама на магiстралях былi змантаваны i чатыры размеркавальныя прылады, якiя сачылi за рухам холадагенту.
  - Ну што, я як маленькi бутэлечны асколак якi пракраѓся да сэрца прымiтыѓнага арганiзма. Цi не пара iрвануць гэтыя генератары! Хаця ж i нашых шмат загiне! - Дзяѓчына завагалася.
  У гэты момант пачуѓся знаёмы голас:
  - Ты ѓсё ж выжыла! I выглядаеш цудоѓна!
  Эльфарая павярнулася:
  - А ты Хрызлi! Вось няѓлоѓная здань, куды прымудрыѓся схавацца.
  - Добры воiн роѓна настолькi шпiён - наколькi гэта дапамагае вышыць i перамагчы! - Адказаѓ эльф.
  - Шпiянаж гэта добрая змазка ваеннай машыны, але гаручым з'яѓляецца ѓсё ж доблесную дух! - З пафасам вымавiла Эльфарая.
  Хрызлi працягнуѓ далонь, на ёй змясцiѓся невялiкi рознакаляровы кубiк:
  - Ведаеш што гэта!
  - Здагадваюся! Тое, што дапаможа нам перамагчы!
  Эльф выскалiѓся:
  - Так! Ён здольны адключыць усе варожыя войскi. Але толькi ѓ тым выпадку, калi падзарадзiць, вялiкай колькасцю энергii.
  Эльфарая ѓзрадавалася:
  - Дык гэта цалкам можна зрабiць, знiшчыць сiстэму астуджэння i тады так iрване! Думаю, не горш за атамную бомбу!
  - Крыху слабей, але для нас цалкам дастаткова!
  - Не балбачы дзейнiчай! - Дзяѓчына ѓставiла ѓ аѓтамат дадатковую абойму, кiнула апошнi погляд на шэрагi мiрна працуючых установак i нацiснула на пускавы кручок. - Эх бывай "прымiтыѓнiкi"!
  - Бi сапраѓды ѓ стыкi, iнакш не разбурыш! - Падказаѓ эльф.
  Пад самай столлю адразу замiгцелi жоѓтыя лямпы, i адразу дзесятак сiрэн i тузiн трашчотак, запоѓнiлi аб'ём станцыi, гукамi самага змрочнага Гадэса!
  Эльфарая i Хрызлi выскачылi на двор i адразу заскочылi ѓ манаплан. Ён аказаѓся з рэактыѓным маторам, але без ключа. Зрэшты Эльфарая не разгубiлася, рыѓком сарваѓшы панэль, злучыла правады напрамую!
  - Бачыш дзе наша не прападала!
  Дэльтаплан сарваѓся з месца, нясмела прапiшчаѓ i пачаѓ набiраць абароты.
  Хрызлi прамурлыкаѓ:
  -Здаецца праскочылi!
  Эльфарая пакiвала галавой:
  - Не хутка! Вось глядзi колькi знiшчальнiкаѓ. Як з iмi змагацца, можа аѓтаматам.
  Сапраѓды па iх далi чаргу, кулi ледзь не закранулi манаплан.
  Хрызлi усмiхаючыся, вымавiѓ:
  - Ёсць адзiн унiверсальны спосаб!
  - Якi!?
  - Вось гэты! - Эльф сарваѓ з сябе белую кашулю i высунуѓ у акно.
  - Ты што здурнеѓ? -Эльфарая зморшчылася, стукнуѓшыся расплясканым пальчыкам, босы, дзявочай ножкi аб металiчную педаль.
  - Гэта найстаражытны знак парламенцёраѓ!
  Сапраѓды знiшчальнiкi перасталi весцi агонь па манаплане. Той аддаляѓся ѓсё далей i далей. Раптам усё замерла, знiшчальнiкi, штурмавiкi, бамбавiкi ѓ паветры застылi, шматлiкiя танкi спынiлiся. Стала дзiѓна цiха.
  Хрызлi бясколерным голасам (падобна эмоцыi перагарэлi ѓ мясасечцы), сказаѓ:
  - Адбылося!
  Пасля чаго святло патухла.
  Пасля падобнай вiртуалкi ѓсе эльфы i нават Уладзiмiр выглядалi памятымi. Але калi для расiйскага ваяѓнiка, падобныя выпрабаваннi былi звыклыя, то эльфы вiдавочна пачувалiся дрэнна. Адвыклыя ад нагрузак i болi, яны чухалiся. Астарта спытала:
  - Ну як уражаннi?
  Эльфы сумелiся. Адзiн толькi Хрызлi смела гаркнуѓ, яго вачам вярнуѓся бляск:
  - Выдатнае!
  - Суперквазарона! Ты Хрызлi паказаѓ вышэйшы клас пiлатажу. Здолеѓ усiх абхiтрыць, пратачыцца скрозь абарону. Што да астатнiх, то iх дзеяннямi, акрамя Эльфараi незадаволеная. Фактычна ѓсе вы цi загiнулi цi былi выведзены са строю.
  Уладзiмiр змацуючы трыма сэрцамi, пагадзiѓся:
  - Ды я схiбiѓ!
  - Не тое слова! Паколькi ты мужчына, з табой мы звязвалi пэѓныя спадзяваннi, а так вялiкае расчараванне. - Астарта паказала пальцамi нулiк.
  - Я гатовы, яшчэ раз прайсцi вiртуалку! - гаркнуѓ юнак.
  - Не трэба! Можаце адпачываць i нават пацешыцца, я не дэспат! - Дзяѓчынка агалiла панадлiвыя, вельмi буйныя для эльфа грудзей. - Што Уладзiмiр, у цябе ёсць жаданне заняцца са мной любоѓю?
  Юнак адчуѓ цалкам натуральны для мужчыны жар i ѓзбуджэнне: У яго ѓзросце кожны палавы акт: усё роѓна што адкрыццё! Узляцеѓшы Уладзiмiр прысмактаѓся да яе грудзей, пунсовы, глянцаваны сасок увайшоѓ у рот, Як прыемна яго адчуваць мовай, грудзi самкi-эльфа маментальна набракла i зацвярдзела.
  Нечакана якая дыхае запалам дзяѓчына, яго адштурхнула:
  - Я перадумала! Спачатку паабедаем! Пасля падобнай бiтвы горача разгуляѓся апетыт!
  - Энергiяй гiперплазмы?! - Спытаѓ, аблiзнуѓшыся Уладзiмiр.
  - Мы што жабракi, у нас хiба натуральнай ежы няма! Мы эльфы любiм асалоды ежай, чаго не скажаш аб засушаных зямлянах. Не хацелася пераймаць iм!
  Эльфарая пакрыѓдзiлася:
  - Як вучыцца ваяваць, дык тут вы першыя, хто падсаджваецца да кармушкi!
  Астарта зрабiла здзiѓленае твар:
  - Ды я забылася, вы ж ужо наелiся! Якая чалавечая кухня?
  Эльфарая пажартавала:
  - Занадта вострыя стравы! Яны празмерна прасолены!
  Хрызлi спытаѓ, гуляючы з галаграмай:
  - А пачастунак будзе святочным!?
  - Вядома вы атрымаеце масу задавальнення!
  Эльф падскочыѓ i праляцеѓ крыху ѓ паветры:
  - Тады я за!
  Гламурныя ваякi дружна ѓзляцелi ѓ паветра, амаль усе яны былi дзяѓчаты, усяго крыху больш за сотню, а так некалькi iнагалактаѓ. Дакладней сем прадстаѓнiкоѓ iншых мiроѓ. Адзiн мяркуючы па ѓсiм з чатырохполых вадкаметалiчных суб'ектаѓ. Вушкi ѓ яго такiя, як крылцы кажана, а вока цэлых дзевяць, i адно на жываце, само тулава рэпа з бацвiннем, якое тырчыць. Пацешнае iстота.
  Эльфарая спытала:
  - А гэта?
  - Гэта Чык-чырык! Наш юнга! - Кiнула Астарта.
  - Хлопчык?
  - Не зусiм! Па мерках сваёй расы яшчэ дзiця, але яму ѓжо больш за дваццаць тысяч гадоѓ!
  Чык-чырык зразумеѓшы, што гаворка iдзе пра яго, падляцеѓ да групы. Яго ножкi-ласты перабiралi ѓ паветры.
  - Можа хочаце, я пакажу вам некалькi фокусаѓ?
  Астарта адказала:
  - Не трэба! Мы прагаладалiся! Ты ж бялковага не ясi!
  - Уплёѓваю радыеактыѓныя iзатопы. Гэта таксама вельмi нядрэнна! У нас розны будынак малекул! - пiскнуѓ Чык-чырык.
  - Ведаю! Але калi ты мне гладзiѓ клiтар, казычучы суб-радыёактыѓнай мовай, я заводзiлася куды мацней, чым ад эльфа-мужчыны. Табе дарэчы таксама падабалася? - Астарта ласкава мурлыкнула.
  - У вас цела цукерка! Цi няма нiбы цёплае, але квазарна смачнае марожанае.
  Дзяѓчына зрабiла знак i эльфы ѓзляцелi. Яны луналi ѓ паветры балазе памяшканне былi прасторныя.
  Зала дзе спраѓлялi трапезу, была раскошней палаца султана. У iм усё зiхацела, як зарнiца, статуi i скульптуры са штучных, але ад гэтага яшчэ больш яркiх каштоѓных камянёѓ. Асляпляльныя карцiны выкладзеныя з мазаiкi, рухалiся i выглядалi як жывыя, а кветкi былi якiя! Уладзiмiр вядома бачыѓ шмат розных кветак у шматлiкiх мiрах, але эльфы за мiльёны гадоѓ сваёй цывiлiзацыi, давялi генетычную iнжынерыю да дасканаласцi!
  Эльфарая заѓважыла:
  - Якая казачная прыгажосць! Нiбы я патрапiла ѓ рай!
  Уладзiмiр не хаваючы пагарды, адказаѓ:
  - Ад такой раскошы нядоѓга разжырэць i развучыцца ваяваць! Сцiпласць жылля сiмвалiзуюць - самаадрачэнне, а чысцiня - сiлу волi!
  Стала ѓ агульнапрынятым сэнсе слова не было! Ды i навошта ён. Затое сам сабой як у казцы разгарэѓся пышны нiбы пакрыты каштоѓным мохам дыван. Дзяѓчыны завухалi ад захаплення. Большасць дзяѓчат былi амаль голыя i жудасна сэксуальныя. Аголеныя целы пакрыты прыгожымi, каляровымi малюнкамi, сцэнамi батальнымi, эратычнымi, рэлiгiйнымi. Наколькi ведаѓ Уладзiмiр: рэлiгiя эльфаѓ з самага свайго зараджэння, ухваляла частую змену палавых партнёраѓ i групавы сэкс. Пры гэтым эльфы, займалiся каханнем прама ѓ храмах. Разам з тым раса даволi добрая, якая часта прыходзiць на выручку iншым вiдам. Эльфы шчодрыя хлопцы, якiя не адмаѓляюць жабраку. А калi ѓ вас сэксуальныя праблемы i вы хочаце сэксу варта эльфа папрасiць, то ён з радасцю суцешыць вас, нават калi вы далёка не прыгажун.
  Хрызлi гэтак жа выглядаѓ нядрэнна, размаляванае карцiнамi вычварнай флорай i фаунай цела выкладзенае плiтачкамi цяглiц, i самкi проста абляпiлi яго.
  - Добра! Толькi не ѓсё адразу! Вы мяне разарвеце! - Узмалiѓся юнак-эльф.
  - Усё будзе супер! Супер! Супер! - правiшчалi красунi. Яны мацалi i драпалi Хрызлi, масажавалi яго цела.
  Астарта скамандавала:
  - Прыступаем да балявання!
  Роѓ захаплення ѓ адказ:
  - Вядома! Няхай жыве чревоугодие! - галасiлi гламурныя дзяѓчыны.
  Да Уладзiмiра таксама спрабавалi дакрануцца, пагладзiць, i нават памацаць буйную чалавечую годнасць. Юнак адчуваѓ моцную ѓзрушанасць, прылiѓ энергii, але пры гэтым некаторая збянтэжанасць, натуральнае для юнацтва. Калектыѓны сэкс сярод людзей узаконены, i нават наадварот ухiлiцца ад яго не прынята, адразу пачынае цiкавiцца ваенны псiхолаг. Але ѓсё ж людзi ѓ сваёй калектыѓнай групавусе: робяць усё прыгажэйшае, з прыватнасцi вырабляюць абмен энергiяй, субноосферой, бiяплазмай, а не проста спарваюцца. У воiнаѓ Расii сэкс - гэта складаныя танцы, з суперфеерверкам апорных iнфармацыю i магутнасць, разрадаѓ. Тут ёсць iстотная рознiца - эльфы любяць маркiтавацца па даѓнiне. Вось менавiта гэта i бянтэжыць расейскага вiцэ-афiцэра!
  Тым часам зайграла незвычайна выразная музыка, загарэлася мноства рознакаляровых пражэктараѓ. Гэта нагадвала каранацыю манарха: часоѓ дваццаць першага стагоддзя. З верху пасыпалiся разнастайныя кветкi i дэкаратыѓная гароднiна - праѓда яны былi галаграмы i дасягнуѓшы алмазнай падлогi знiкалi. Затым столь раз'ехалася i ѓнутр сталi ѓлятаць дзiѓныя жывёлы.
  Тут былi ананасавыя малпы, сумесь слана i банана, гiбрыд чарапашкi i кiвi, кактусавы бегемот, лiсiца ѓ алмазным панцыры, сумесь гусака i кавуна i многае iншае. Галоѓным чынам гэта былi твор бiяiнжынерыi, штучнай пабудовы розных генаѓ. Усе гэтыя сiнкрэтычныя жывёлы выдавалi гукi, падобныя на забiяцкi дзiцячы смех. Зрэшты прыслухаѓшыся, можна было вызначыць, што кожная жывёла спявае ѓласную непаѓторную песню. Уладзiмiр развесiѓ вушы, адчуваючы прымiрэнне, i разам з тым жудасны голад.
  Астарта спытала яго:
  - Ну як? Згадзiць, ты такое бачыш упершыню?!
  - Не зусiм! Што падобна ѓжо было на вiртуальных вучэннях, толькi мы такiх прыгажуноѓ проста забiвалi! - гаркнуѓ Уларад.
  - Забiвалi?
  - Або анiгiлявалi! Што па сутнасцi адно i тое ж! Зрэшты я не думаю, што бiтва ѓ вiртуалцы можна параѓнаць з рэальным забойствам. - Вiцэ-афiцэр спрабаваѓ адысцi ад прагных рук самак i гарачых пацалункаѓ, духмяных дзявочых ратоѓ.
  Астарта заѓважыла:
  - А адчуваннi вельмi нават падобныя! Пагадзiся, мы навучылiся прайграваць трэнiровачны працэс, не горш расейцаѓ!
  - Гэта дакладна! Боль цалкам сапраѓдны! Так што гэтым звяркам, мы будзем страляць, хаця iх i шкада. - Уларад выпусцiѓ фiялетавую iскру з указальнага пальца.
  - Не дурань, мы будзем iх есцi! - Крыкнула капiтан-эльф.
  Шматлiкiя дзяѓчыны i якiя далучылiся да iх иногалакты, кiнулiся на тварэннi мастацтва. Тыя нiбы спалохаѓшыся сталi выцякаць. Выглядала ѓсё вельмi пацешна. Амаль голенькiя дзяѓчыны пераследуюць розных якiя выглядалi як творы генiяльных абстракцыянiстаѓ стварэнняѓ, а тыя iмклiва выцякаюць. Дык мабыць, нават цiкавей. Эльфарая сама кiнулася за iмi наѓздагон. Яны амаль цалкам агалiлася, застаѓшыся толькi ѓ празрыстых трусiках. Дзяѓчына выглядала больш мясiстай i мускулiстай, чым самкi-эльфы. Грудзi ѓ яе былi большыя, а сцягна больш пышныя. Стканыя са сталёвага дроту жыл, але вельмi хупавыя, галёнка i ступнi вырабляюць уражанне зманлiвай пяшчоты. Уладзiмiр накiраваѓся ѓслед за ёй. Дагнаѓ, схапiѓ за ружовую пятачку, дзяѓчына вырвалася i атакавала сумесь агурка з насарогам. Той паспрабаваѓ выкруцiцца, але Эльфарая вырвала з плоцi здаравенны i кавалачак i кiнула сабе ѓ рот:
  - Як смачна! Што ђларад не жадаеш хiба падобным прыкусiць.
  - А што? Я нават з вялiкай прыемнасцю. - Юнак дадаѓ хуткасцi, i наляцеѓ на сумесь лiсiцы i ружы. Ад гэтага прыгажуна-монстра пахла духамi. - Уладзiмiр адламаѓ кавалачак пялёстка i шпурнуѓ сабе ѓ рот. Ух! Гэта была прапечанае марожанае з вельмi кантрасным па гусце шакаладам. Незвычайна, але пры гэтым цудоѓна!
  - Ой! Гэта пераѓзыходзiць усе чаканнi! - Вымавiѓ хлапчук. - Наогул такi баль, на ѓвесь свет!
  Эльфарая прапанавала:
  - Давай працягнем паляванне!
  Ганяцца за такiмi звяркамi суцэльнае задавальненне. Калi наганяеш i перасьледуеш падобную стварэньне, з апантаным азартам. Уладзiмiр паспрабаваѓ калючая быка, доѓга ганяѓся за ананаснай малпай, пераследваѓ рамонкавага алiгатара. Усё выглядала цалкам прыстойна, звяркi губляючы кавалачкi, раѓлi, але для Уладзiмiра было вiдавочна, што гэта не натуралка, i звяры проста створаны з харчовай бiямасы, якая валодае абмежаваным iнтэлектам.
  Эльфарая таксама гэта разумела, некалькi разоѓ дзяѓчыны ѓ палёце сутыкалiся i гладзiлi адна адной грудзей. Нарэшце Уладзiмiр злавiѓ сумесь хрызантэмы i кобры, хуценька праглынуѓшы хвосцiк гэтай змеюкi. Таксама цудоѓна.
  Астарта падскочыла да юнака i правяла пальцамi па мускулiстым плячах:
  - Ну як? Табе я бачу падабацца наш пiр-шоѓ!
  - Ды эльфы ѓмеюць весялiцца! - Юнак проста ззяѓ.
  - А ты знаходзячыся сярод людзей, падобна паспеѓ ачалавечыцца? - Капiтан эльфаѓ пагладзiла воiну аголеныя, магутныя плечы з цудоѓнай прамалёѓкай.
  - Трохi! Сама ведаеш калi паляжаць побач адчыненым флаконам духаѓ...
  - Ведаю мiлы, а ты не можаш нам для разнастайнасцi, праспяваць якую-небудзь чалавечую песню! - Перапынiла дзiва.
  Уладзiмiр мiргнуѓ пару разоѓ:
  - У прынцыпе магу! Але гэта павер: вельмi нават не проста!
  - Не скромнiчай! У цябе вельмi пранiзлiвы голас. Ну прама як сiрэна, так што дуры, спявай кветачку! - Астарта выпусцiла з-за рота каскад сямiколерных iскраѓ.
  - А што ты канкрэтна хочаш? - Уларад быѓ разгублены.
  Астарта адламала кавалачак ад клубнiчнага жырафа, частку з'ела сама, а частка кiнула Уладзiмiру.
  - Ну Уларад, што-небудзь, што спяваюць сваёй дзяѓчыне прызнаючыся ѓ каханнi! Я даѓно мару гэта пачуць. А то адны патрыятычныя песнi надакучылi!
  - Ну добра можаш паслухаць!
  - Дай я гук уключу!
  Астарта пстрыкнула пальцамi, з блiскучымi кiпцiкамi:
  - Iнiцыюй!
  Уладзiмiр спачатку нясмела (ужо балюча гучным стаѓ голас), задумай усё смялей пачаѓ спяваць:
  З табой краса хачу я, у шчасцi жыць,
  Каб даѓ Гасподзь удачы патроху!
  I разам з мiлай увечар блукаць,
  Не трэба толькi наганяць трывогу!
  
  Пад ножкамi тваiмi лапухi,
  Сарвала кветка пахкая, жоѓта-чырвоная!
  I прысвяцiѓ каханай вершы,
  Каб кожнае iмгненне з марай было цудоѓнае!
  
  На небе хмары, кропля на далонь,
  Пацалаваѓ цябе - у жар пагрузiѓся!
  Невыносны запал гэты агонь,
  Цярпець пакуты, мукi навучыѓся!
  
  Вакол пустыня - абпальвае цiшыня,
  Свiдруе скронь i з завес зносiць дах!
  Але голуб мой, ты да вечнасцi ляцiш,
  I клопату крылаѓ, я па ветры чую!
  
  Ды ведаю дакладна - гэта не вярнуць,
  Тое, што ѓ Эдэме, з намi раней было!
  Прыцiснуѓ да твару, тваю голую грудзi,
  Патрэбна мне воля i вялiкая сiла!
  
  Уцёс над намi - хмурны i няветлiвы,
  I вецер дзьме, хвошча зло хваля!
  Накручваюць вiхуры ѓ небе завесы,
  I зграя чаек - буйная арда!
  
  I погляд твой змянiѓся i стаѓ вясёлы,
  Мы сцiснулi рукi - улады iмпрэза!
  Няма не зламаць смутку, буду сумленны,
  У краiне вялiкай жыць нам пашанцавала!
  
  У вусны цэлую - любавацца рады,
  I каб не была, без сэнсу размова!
  Здабычу няхай дзеляць казнакрады,
  Iм вынесуць суровы прысуд!
  
  I адступае цьмяная непагадзь,
  На гарызонце фарбуе прамень дымок!
  I апынулiся мы ѓ падпаленай уладзе,
  Дакладней думка, я выказаць не змог!
  Астарта дэманстратыѓна пазяхнула, сваiм панадлiвым раток:
  - Чалавечыя песнi занадта ѓжо нудныя. У гэтым iх асноѓны недахоп. Вось мы эльфы такiя вясёлыя!
  - Як клоѓны ѓ цырку! - Уладзiмiру гэта надакучыла. - Давайце лепш спляшам гопак.
  - Не смешна! На гэта грэшна ѓсмiхнуцца! - Эльф-капiтан мiргнула, на патылiцы паѓсталi тры вочы, i не паварочваючы галавы, агледзелася. - Падобна, што мы ѓжо наелiся.
  Эльфарая адразу ж запярэчыла:
  - Не варта перарываць такую клеевую трапезу. Гэта проста цуд у пёрах! Фатон малы, але без яго, не здзiвiш квазара!
  Пажыранне жывёл працягнулася, Уладзiмiр i Эльфарая ѓдваiх пагналiся за сумессю быка i шакаладнага зефiру. Той адбрыкваѓся, спрабаваѓ падчапiць нахабных праследавацеляѓ рагамi. Хлопец i дзяѓчына падалiся ѓ розныя бакi, потым як два штурмавiкi: зараз накрылi тушу. Так яшчэ раз узбрызнулася, але была асядлана i разарваная.
  - I куды ты мiлачка хочаш ад мяне сысцi! - Вымавiла, хiхiкая ваяѓнiца.
  - Мусiць ён жадае ѓзараць, усеянае цукеркамi поле? - Прапанаваѓ, дурэючы Уладзiмiр. - А што добрыя торцiкi атрымлiвацца!
  Хлопец i дзяѓчына з'елi быка цалкам, проста дзiѓна; што жываты не лопнулi. Няхай звер не ѓ натуральную велiчыню, але ѓсё ж вялiкi. Скончыѓшы з iм юная пара працягнула паляванне. Iншыя дзяѓчаты ѓсё часцей i часцей катавалi абхапiць Уладзiмiра. Юнаку былi прыемныя дзявочыя дакрананнi, ён усё больш i больш актыѓна заводзiѓся, хапаючы iх за голенькiя ножкi. Самкi-эльфы вiшчалi, крычучы ад радасцi, спрабавалi сесцi яму на шыю. Ад iх так моцна пахла, водарам тысяч самых экзатычных сродкаѓ парфумерыi. Адна з iх некалькi разоѓ, стукнула хлопца галавой у жывот. Гэта ѓсё дзiка завода змяняецца Уладзiмiра, ён кiнуѓся на дзяѓчыну i ѓкусiѓ яе ѓ грудзi. Як прыемна адчуць жаночы сасок у роце, ты нiбы дзiця (зрэшты Уладзiмiра, нiколi не кармiлi грудзьмi), што дзявочае цела каштоѓней рубiна, ты яго лiжаш язычком i праходзяць дзiѓныя, якiя дораць асалоду разрады. Такi выдатны прысмак. Дзяѓчына казыча яго ѓ адказ, мяккiя, але моцныя рухi. Пасля чаго, нечакана адарвалiся, Уладзiмiр захапiѓ у палон сумесь каласка i каты.
  - Наогул усе кажуць, што мяса ѓ котак смачнае. Вось мы яго i паспрабуем. - Вымавiѓ, буркуючы ад задавальнення юнак.
  Эльфарая адказала:
  - А калi пацука паспрабаваць! Гэта будзе не крута, а звышкрута!
  -А вось паглядзi: бачыш сумесь пацука i яблыка. Давай яе захамутаны! Праглынем разам з костачкамi.
  Уладзiмiр кiѓнуѓ i панёсся за пацуком. Злавiѓ яе за хвост, жывёла стала нема вiскатаць, дрыгаючы лапкамi.
  - Ну куды ты дурненька тузаешся! Я табе нiчога не зраблю, проста з'ем! - гуллiва вымавiѓ Уладзiмiр.
  - Не сядай на пянёк, не ясi пiражок! - Прапiшчаѓ пацук.
  Эльфарая ѓхапiла яе мацней:
  - Ну ѓжо няма мiлачка, з табой расправяцца куды больш жорстка, чым ты гэтага заслугоѓваеш. Мы здзяром тваю скурку.
  Пацук праспяваѓ:
  - Дзеѓка жры космас дурненькая, з храбусценнем i смакам, я цябе з'ем!
  Эльфарая падтрымала песеньку:
  - Лопнеш нiбы як пышка, з атамам выблiск - пук без праблем!
  Уладзiмiр i дзяѓчына стулiлiся вакол мышкi, i сталi яе рваць зубамi. Эластычныя скiвiцы зямлян, раз-пораз павялiчвалiся ѓ памерах, захоплiваючы вялiкiя кавалкi. Iншыя эльфы назiраючы за гэтым, таксама сталi прайграваць пашчы кракадзiлаѓ. Выглядала ѓсё на рэдкасць гратэскава i ѓражвала ѓяѓленне сваiм надзвычайным апломбам.
  Эльфарая праспявала:
  - Напэѓна ѓ наступным жыццi, калi я стану тыграм, з'ю льва.
  Уладзiмiр паказаѓ пальцам:
  - А вось i леѓ, бачыш ён змяшаны з вялiкай малiнай!
  Дзяѓчына праспявала, яшчэ больш салодкiм голасам:
  - Памiж зорак расцвiтае малiна, на галiнках брыняючы плод-квазар! Зоркалётаѓ парсэк нарадзiла, нанесла па сусвеце ѓдар!
  Ад розных гатункаѓ мяса, крэмаѓ, падлiѓ юнаку i дзяѓчыне ѓжо стала блага, яны проста балдзелi.
  - Iрване! Ох мы сусвет узарвём! I на кваркi дробныя, раздробны стрэлкамi! Iрванем i секстыльёнаѓ сто заб'ём, рознай жыѓнасцi людзей!
  Хрызлi падхапiѓ:
  - Сваю годнасць забi!
  - Да слупа прыбi! - Эльфарая падскочыла да Хрызлi i схапiла пальцамi босы ножкi эльфа за носiк. - Ну як падабацца?
  - Ад цябе так прыемна пахне! Як у старажытнай песнi: Ах якiя ножкi, могуць урэзаць пад пахвiну!
  Ты не бойся дробка, будзе нам гiпертрах!
  Здавалася весялосць, можа доѓжыцца вечна. Але нават эльфы насычаюцца, паступова шум сцiхаѓ. Звера-фрукты ацалелыя ад балявання, паляцелi зваротна ѓ шчылiну столi. Уладзiмiр вымавiѓ па-фiласофску:
  - Свет жывёльны падзелены на ежу i едакоѓ, свет людзей адрознiваецца толькi без памернасцю страѓнiкаѓ i наяѓнасцю тостаѓ!
  Эльфарая ѓ адказ, толькi паказала зубы. Яны ѓ яе здавалася, сталi нашмат даѓжэй i вастрэй.
  Астарта быѓшы надзвычай задаволенай, спытала:
  - У як таварышы вам спадабалася?
  Эльфарая выпускаючы ѓсмешку бегемота, адказала:
  - Забаѓка што трэба! Гэта як у комiксе, ежа добра пажыраецца i пры гэтым пацешна спявае.
  Астарта ѓсмiхнулася:
  - А зараз мы эльфы хочам, заняцца каханнем. Гэй Уларад ты хочаш кахаць мяне?
  Ваяѓнiк-юнак ззяючы, адказаѓ:
  - Вядома! Нават вельмi!
  Капiтан-эльф выгiнаючыся ад узрушанасцi, прабуркавала:
  - Тады ляцi да мяне галубок! Нас будзе адразу тры, гэта павiнна цябе ѓразiць!
  Уладзiмiр падкалоѓ:
  - Па-мойму жанчыне лепш за ѓсё адразу з трыма мужчынамi. Або яшчэ лепш, зрабiць васьмёрку.
  Астарта ѓздыхнула:
  - Мужчын у нас мала, але падобную праблему можна вырашыць выкарыстоѓваючы робатаѓ. Так, што маляня не хвалюйся. У палёце, ты займаѓся сэксам?
  - Займаѓся! - Уларад не хацеѓ, здацца пачаткоѓцам.
  - Тады прыступiм!
  Дзяѓчына накiнулася на Уладзiмiра i iх целы сплялiся ѓ клубок. Адначасова ѓ залу паляцелi спецыяльныя вадкаметалiчныя кiбаргi. Дзяѓчаты самi накiдвалiся на iх, цi на iнагалактак. Шум i гам стаяѓ няѓяѓны, але вось зайграла музыка, а целы эльфаѓ размалявалiся ѓ розныя колеры. Рухi спарадкавалiся i сталi не такiя ѓжо дзiкiя. Усiм было добра i Уладзiмiр проста балдзелi, пырхаючы на крылах кахання ѓ бязмежным акiяне асалоды.
  Зрэшты пакуль эльфы кайфавалi, iх гламурны зоркалёт увайшоѓ у пiрацкi сектар. Кампутар разбудзiѓ пiрацкага назiральнiка тонка прапiшчаѓ.
  - У сектары 63-94-18, зафiксавана адзiночная мэта. Яна рухаецца ѓ напрамку Казiнай брамы.
  - Трэба далажыць капiтану. - Падобны на сумесь ката i чарапахi тып, дрыготкiмi рукамi ѓключыѓ галаграму.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 23.
  
  Здавалася немудрагелiстая ежа сырая рыба i вустрыцы, але для чалавека якi не еѓ, усе свае чатырнаццаць цыклаѓ знаходжання ѓ кiд-салдатах i зверскай муштры, гэта нешта! Мяса вустрыц злёгку салёнае, з прысмакам ёду. Яно не мае патрэбы ѓ заправах. Дзяѓчына энергiчна пражаваѓшы, глынае мяса. У жываце станавiцца цяплей, з'яѓляецца прыемнае напаѓненне. Мiрабелi хацелася рухацца, ежа дадала энергii, хоць часам падобнае: наадварот вядзе да пацяжэння. Дзяѓчына стала ѓ шпагат, рассунуѓшы ногi, уяѓленне намалявала двух прыгожых хлопцаѓ якiя масажуюць ёй лодыжкi i ступнi. Ох гэта было б, так добра, адчуваць дакрананнi гарачых, моцных целаѓ. У яе дарослае, абсалютна здаровае цела, як i пакладзена без найменшай заганы, i яму хочацца кахання! Зрэшты цiкава, а хто на караблi? Паколькi гэта iншы сусвет, то цалкам могуць быць монстры. Сапраѓдныя жахлiвыя пачвары, здольныя зжэрцi мiлую дзяѓчыну. Не пакiнуѓшы нават костачак, са смуроднымi пашчамi.
  Наогул, якога гэта жыць у асяроддзi монстраѓ? Цi выжыць? Перспектыва скончыць сваё жыццё ѓ iншым сусвеце, ужо без надзеi на новае нараджэнне, не прыцягвае! Дзяѓчына стала акуратна, хаваючыся за дрэвамi, наблiжацца да карабля. Цiкава, хто гэта? Простыя гандляры, ваенная пасудзiна цi пiраты.
  Зрок у дзяѓчыны быѓ вельмi востры, хоць цалкам чалавечы. Яна разгледзела некалькi матросаѓ. Адзiн з iх быѓ паласатым суб'ектам з галавой драпежнай коткi. Гэта адразу выклiкала ѓ Мiрабелы дрыготку. Калi эвалюцыя пайшла iншым шляхам, то прымату куды цяжэй наладзiць кантакт з кацiнымi драпежнiкамi, чым са сваiмi суродзiчамi. З iншага боку дзяѓчына магла б разлiчваць сысцi за багiню, але ... Гэта неяк наiѓна, тым больш яе хутчэй за ѓсё ѓспрымуць, як нейкага пацешнага звярка.
  Брыганцiна пагойдвалася. Вось i астатнiя матросы. Што ж апрануты вельмi маляѓнiча, многiя напаѓголыя, мускулiстыя. Маладыя i не вельмi, але нiбы падобныя на людзей. Толькi вось выглядаюць страшнавата. На галовах недарэчныя павязкi, морды лютыя, у многiх маршчынiстыя, валасатыя. Сярод iх зноѓ мiльгаюць тыгры i нейкiя жукi. Дакладней пачвары, тыпу скарпiёнаѓ. Што ж гэта ѓжо сёе-тое вiдавочны iнтэрнацыянал. Толькi вось гарнiтуры выклiкаюць непрыемную асацыяцыю. Ну так! Гэта ж тыповыя пiраты. Такiмi iх паказваюць у фiльмах-рэтра. Ох-аханькi! Апынуцца на бязлюдным востраве, а вакол мора i пiраты. Будзь Мiрабела ѓ сваiм ранейшым целе, яна б не разважаючы кiнулася на гэтых флiбусцьераѓ. Што iх перабiць! Але стаѓшы простым чалавекам, бiцца як мiнiмум з сотняй здаровых мужчын? Не, яна не дурнаватая. Ды i ѓвогуле голай бабе ѓ прысутнасцi мужчын, што належыць рабiць? Знаёмства з пiратамi не абяцае нiчога добрага. Спачатку групавое згвалтаванне, потым смерць. Праѓда магчымы як варыянт: продаж у гарэм. Апошняе не так ужо i дрэнна. Але тут ёсьць яшчэ некалькi нюансаѓ. Па-першае, калi ѓ гэтым свеце гарэмы, можа ѓ iх пратэстанцкая мараль i яна можа апынуцца рабыняй на плантацыi або каменяломнях? Гэта першае! Другое, калi вакол прыгожай жанчыны столькi галодных мужчын, цяжка пазбегнуць гвалту. А ѓвогуле гэта прыемна цi не. У адных любоѓных раманах жанчыны ад гэтага пакутавалi, а ѓ iншых наадварот атрымлiвалi задавальненне! Тут, напэѓна, шмат залежыць ад цела, а ѓ яе цела пругкае...
  Мiрабела ѓбачыла, што брыганцiны ад аддзялiлася некалькi шлюпак, дакладней тры. Гэта рабiлася куды цiкавей. Можа паназiраць за пiратамi? Таксама моцны ход, што зоркалётам дзюбнуць па лбе. Дзяѓчына з вышэйшага грамадства, цяжка пазбегнуць адзiноты, i вас завуць па iмi па бацьку, калi з кiмсьцi трахнуць жадаецца!
  Мiрабела стукнула сябе кулаком па шчочкi: якiя брудныя i пошлыя думкi! Няма так дакладна нельга.
  Шлюпкi падплывалi ѓсё блiжэй i блiжэй. Вось яны плаѓна прышвартавалiся да аранжавай водмелi. Мiрабела налiчыла трыццаць шэсць чалавек. Трое былi звярамi, два падобныя на панцырных прамаходзячых чарапах, а астатнiя няхай з выгляду даволi лютыя, але людзi. Дзяѓчыну гэта не асаблiва здзiвiла. У большасцi выпадкаѓ эвалюцыя на iншых планетах iмкнулася да чалавекападобнасцi. Тыя ж эльфы, самая распаѓсюджаная раса ѓ iх сусвеце, малаадрозная ад людзей, асаблiва калi прычыненыя вушкi. Як шляхта, а можа гэтыя пiраты - эльфы? Таксама не так ужо i дрэнна, людзi i эльфы маглi скрыжоѓвацца i даваць пладавiтае нашчадства.
  Бандыты сталi выгружацца са шлюпак, у iх былi пустыя бочкi, што пацвярджала жаданне папоѓнiць запасы прэснай вады. Некалькi такiх ёмiстасцяѓ перакочвалiся па зямлi, i круцiлiся. Пiраты выскачыѓшы са шлюпак сталi зацягваць iх на дна бераг. Тут Мiрабела i ѓбачыла, што трое пiратаѓ закутыя ѓ кайданы. Iх бесцырымонна выштурхнулi са шлюпак, i павалаклi ѓ глыб лесу.
  Дзяѓчына свiснула:
  - У гэтым нешта ёсць! А менавiта культ грубiянскай сiлы. Наогул пiраты магчыма захапiлi шляхетных палонных i жадаюць атрымаць за iх выкуп.
  Дзяѓчына ѓважлiва сачыла за перасоѓваннямi. У пiратаѓ былi грувасткiя мушкеты, прыкладна шаснаццатага стагоддзя, але асноѓная зброя, шаблi, крукi, сякеры, палашы. Наяѓнасць мушкетаѓ; прымусiла непрыемна смактаць пад лыжачкай. Яе новая плоць уразлiвая i калi кавалачак свiнцу трапiць ёй у галаву, то будзе вельмi дрэнна. I згiне яе асобу ѓ чужым светабудове. Праѓда можа быць будучынi, яе iмперыя заваюе i гэты сусвет. Тады яна будзе ѓваскрэшана! Але ѓ гэтым выпадку: яе як не адкупленую правiннасць адправяць у апраметную. Няхай вiртуальную. Акрамя таго, яна бачыла толькi малую частку катаванняѓ. У далейшым катаваннi могуць стаць яшчэ больш зверскiмi i выдасканаленымi. Бо калi можна мучыць адразу ѓ сямi выявах, то хто дасць гарантыю што нельга катаваць у мiльёне, цi нават мiльярды! Чалавечы розум вельмi вынаходлiвы на катаваннi i вельмi часта атрымлiвае, ад самога працэсу задавальненне. Мужчынам падабацца мучыць жанчын, жанчынам мужчын. Гэта ѓжо стала фетышам пакаленняѓ. Дзяѓчына перамяшчалася бясшумна, амаль на карачках, потым яна раптам успомнiла працэс навучання скачкам па лiян. Квазарна! Яна можа як каралева джунгляѓ слiзгаць i перамяшчацца, тут бо лiян шмат!
  А вось i малпы. Сiмпатычныя звяркi зялёнага або фiялетавага колеру. Так i слiзгаюць па галiнках, падобныя на зямных толькi хвастоѓ шмат, па тры-чатыры! Дзяѓчына весела ѓсмiхаецца, i нават робiць iм нос. Малпы пераймаюць, паѓтараюць яе рух. Вясёлыя пачвары.
  Дзяѓчына зрывае пальцамi босых ног аранжавы банан, i прымудраецца яго аблупiць без дапамогi рук. Малпы вiскочуць ад захаплення. Мiрабелi весела, яна кiдае ѓ iх шалупiну. Малпы кiдаюцца ѓ адказ арэхамi. Раздаецца смех - усiм вельмi святочна!
  А вось палонным, здаецца, не да весялосцi. Iх адвялi на невялiкi грудок i прыкавалi да дрэѓ. Побач з iм засталося шасцёра пiратаѓ, адзiн з пысай звера. Двое яго памочнiкаѓ пачалi распальваць вогнiшча. Яшчэ адзiн вельмi шчыльны, хоць нiзкарослы пiрат прыцягнуѓ скрыню з iнструментамi.
  Мiрабела шапнула:
  - Гэта мабыць нейкiя прыборы!
  Дзяѓчына завiсла на верхавiне i магла цяпер уважлiва разгледзець палонных.
  Адзiн з iх быѓ стары, з вялiкай лысiнай i рэдзенькай сiвой барадой. Тым не менш, вочы здавалiся маладымi, жывымi. Амаль чорны ад загару твар у мностве дробных маршчынак. Мiрабела да гэтага бачыла людзей старых, толькi ѓ кiно. Вядома старасць, нiкога не робiць прыгожым, i дзяѓчына адчула некаторы шок i уздрыг. Няѓжо людзi былi некалi такiмi? Вось жудасць, людзей нельга так тэрарызаваць - жорсткая прырода. Мiрабела падумала, а калi яна затрымаецца ѓ гэтым сусвеце, то цi будзе старэць? Вось гэта пытанне з пытанняѓ? Вядома, не хацелася выглядаць маршчынiстай, згорбленай бабулькай. Гэта мабыць вышэй яе сiл, ад падобнай перспектывы можна звар'яцець! Няѓжо праклятая старасць, апаганiла такiя рысы!
  Другi палонны наадварот быѓ вельмi малады! Фактычна хлапчук-падлетак: гадоѓ чатырнаццацi-пятнаццацi. Доѓгiя светлыя валасы, шакаладны, мускулiсты аголены тулава, плiтачкi прэса. Ён нагадваѓ юнага Апалона i пры поглядзе на яго ѓ Мiрабелы забiлася мацней сэрца. Праѓда хлапчук нiжэй яе ростам, i яшчэ мала спеѓ, падобны на кiд-салдат апошняга курсу. Трэба ѓлiчыць, што большасць пiратаѓ зусiм не прыгажуны, праѓда, даволi здаровыя. Цiкава гэта хто? Можа быць юнга! Звычайна ѓ пiрацкiх раманах юнгi гуляюць важную ролю. Праѓда напрыклад у Сабацiнi: не знайшлося месца для героя-падлетка. Вiдаць у тыя часы не надта модна гэта было!
  Трэцi ѓдзельнiк быѓ зялёнага колеру, з жабiнай фiзiяномiяй. Замест ног у яго былi ласты, а рукi з кiпцюркамi. Ды тыповае жабяня з дзiцячых мультфiльмаѓ, невялiкага росту, нават мабыць менш юнгi. Дзiѓна, ён можа быць шляхетная асоба. Якi-небудзь жабiны кароль. Мм-так! Цiкавыя кадры сабралiся.
  Галоѓны пiрат з мордаю тыгра, дастаѓ падабенства малатка прароѓ:
  - А зараз падсмажце юнге пяткi!
  Хлопчык нечакана смела адказаѓ:
  - Я не юнга, а капiтан!
  Шчыльны пiрат прагугнявiѓ:
  - У нас у воiнаѓ поспеху так заведзена, каго абрала каманда той i капiтан! Ты гэта не зразумеѓ Арцэфал!
  Хлапчук не здаваѓся, спрабуючы парваць якiя злучаюць яго пруты. Цела выгiналася ад напругi:
  - Калi мой бацька памiраѓ, вы ѓсе паклялiся прызнаць мяне капiтанам!
  Пiрат з тыгравай галавой зларадна адказаѓ:
  - Табе быць толькi юнгай. Малако на вуснах не абсохла! Ты малалетка, смееш навязвацца ѓ капiтаны!
  Юны капiтан: скрывiѓ пагардлiвую ѓсмешку:
  - Я б'юся не горш! Чаму калi я прапанаваѓ сумленную дуэль Крывасосу, ён баязлiва адмовiѓся!
  Марскi разбойнiк ссек шабляй свежую, з блакiтнымi лiсточкамi галiнку:
  - Бой на шпагах, або стральба на мушкетах занадта сляпы! Можа падвесцi любая выпадковасць, а так ты скаваны i зусiм для нас без крыѓдны. Мы даѓно забiлi цябе, але пакуль нам трэба ведаць; дзе твой бацька схаваѓ скарбы Грос-кардынала. Гэта толькi пакуль захоѓвае табе жыцьцё. Калi раскажаш, мы цябе i тваiх сяброѓ пакiнем на гэтай выспе. Тут поѓна ежы i вы будзеце доѓга жыць, а калi не то ты дастаткова дарослы каб уявiць сабе ѓсе наступствы.
  Стары прахрыпеѓ:
  - Не кажы яму! Нас у гэтым выпадку адразу заб'юць!
  Тыгравы пiрат выскалiѓся:
  - А ты заткнiся Дот! Быѓ бы разумнейшы, далучыѓся б да яго. Ты i гэта жабяня адзiныя, хто захавалi вернасць смактунку, i тым самым падпiсалi сабе смяротны прысуд.
  Дот панура, адказаѓ:
  - Я стары i мне ѓ любым выпадку не шмат засталося. Няхай я памру, але нiхто не скажа што Дот хоць раз у жыццi парушыѓ слова!
  - Якiя сантыменты! Толькi дадаць золата ѓ кашальку, могуць толькi сьлёзы твайго ворага!
  Пiрат прайграѓ пагрозлiвы жэст:
  - Жаночыя слёзы не дарма параѓноѓваюць жэмчугам, яны каштоѓныя тым, што iх можна абмяняць на грошы! - Сказаѓ, праявiѓшы нечаканую мудрасць, хлапчук Арцэфал. - так што ты не мае рацыю!
  Верхавод пiратаѓ, акунуѓ у агонь ломiк:
  - Вось ты пральеш зараз слёзы! Або раскажаш дзе скарбы. Выбiраючы цi радаснае жыццё дзiкуна, цi жорсткая смерць.
  Арцэфал засмяяѓся:
  - У мяне ёсць толькi адзiн выбар, памiж годнай смерцю i нявартай! Крывасмоку няма нiякага рацыi пакiдаць мяне жывым. Бо калi я пакiну выспу, то вядома ж буду яму помсцiць, а ён баязлiвец. Смеласць заѓсёды высакародная - баязлiвасць нiкога не лiтуе!
  Тыгр раѓнуѓ:
  - Вось i я цябе не пашкадую! Зараз ты завыеш ад болю! - Ён выхапiѓ распаленае жалеза з вогнiшча.
  Шчыльны пiрат спынiѓ яго жэстам:
  - Рана прымяняць агонь! Спачатку простая лупцоѓка.
  Звер незадаволена прагыркаѓ:
  - Ну добра, падоѓжым задавальненне!
  Дастаѓшы загадзя прыгатаваныя пруты i намачыѓшы iх вадзе, пiраты прынялi пароць хлопчыка.
  Арцэфал крыху натужлiва ѓсмiхнуѓся, усiм сваiм выглядам жадаючы паказаць, што яму не балюча, хоць моцныя i мускулiстыя пiраты-каты ведалi сваю справу. Амаль адразу яны рассеклi скуру i палiлася кроѓ. Хлопец зрэшты толькi хаваючы боль, вымавiѓ звонкiм голасам:
  - А бо слабаватыя вы! I стукнуць як след не можаце!
  Пiрат з тыгравай галавой, сам урэзаѓ бiзуном хлапчуку па нагах, потым па твары рассякаючы шчаку:
  - Кажы дзе карта са скарбамi!
  Юнак паказаѓ мову:
  - У тваёй вашывай воѓны!
  Шчыльны пiрат скамандаваѓ:
  - Даволi! Цяпер пасыплем раны соллю!
  На распаласаваную спiну пасыпаѓся белы парашок. Вочы хлапчукi звузiлiся ѓ iх чыталася боль, але рот працягваѓ усмiхацца. Калi нарэшце яго прысыпаѓ прасякнуты крывёй пласт.
  Пiрат-тыгр спытаѓ:
  - Ну будзеш, зараз казаць!
  Хлапчук завiшчаѓ:
  - Я буду толькi смяяцца!
  - Глядзi скацiна!
  Пiрат-тыгр дастаѓ распаленае жалеза, падышоѓ да хлапчука i прыклаѓ яго да босай, злёгку запыленай пятцы. Хлопчык сутаргава разявiѓ рот, сербануѓшы паветра, але тут жа закрыѓ, надзвычайным намаганнем расцягнуѓшы вусны ва ѓсмешцы.
  Шчыльны пiрат нiбы клапатлiвы настаѓнiк заѓважыѓ:
  - Не душы распаленым жалезам на пятку занадта моцна. Калi скуру на ступнях цалкам спалiць боль прытупляецца. Тут патрэбны далiкатныя, нiбы ласкаючы рух. I не самую пятку ѓпалi, яна занадта грубая, мяккi бок ступнi. Вось бо далiкатная дзяѓчына.
  Пiрат-тыгр апрацоѓваѓ правую ступню хлапчука. Ён стараѓся апалiць яе раѓнамерна. Яму падалi распаленыя шчыпцы, якiя абхапiлi невялiкiя пальчыкi хлопчыка. Трохi сагнулi iх павярнуѓшы. Арцэфал нягледзячы на пакуты, па яго твар сцякаѓ пот ён напружання, нават не застагнаѓ, хоць пiрат-тыгр ведаѓ сваю справу шукаючы адчувальныя месцы.
  У паветры пахла смаленым, пах стаяѓ далiкатны, прыемна казытлiвы ноздры. Мiрабела была нiбы зачараваная, звычайна пах гару непрыемны, але цяпер ён проста цудоѓны, лашчыць адчувальны нюх дзяѓчыны, не тое што гэтыя потныя мужчынскiя целы пiратаѓ.
  Пасля правай нагi, катаваѓ стаѓ вядзьмарыць над левай. Сам працэс катавання быѓ яму прыемны i захоплiваѓ, але тое, што ахвяра нават не ѓскрыкнула раздражняла.
  Шчыльны пiрат, бачыѓ што хлопчыку вельмi балюча, i ён ледзь церпiць прапанаваѓ:
  - Ну раскажы, дзе карта са скарбамi. Тады мы мучыць не будзем. Нават калi смерць, дык лёгкая. Чык-чык i ты на нябёсах. А так мы цябе будзем доѓга катаваць.
  Хлапчук рэзка адказаѓ, у вачах чыталася рашучасць:
  - Коль вам у рот, а не скарбы!
  Голас пiрата не гледзячы на абразу, стаѓ яшчэ мякчэй. Ён нагадваѓ кахаючага бацьку, якi спрабуе прымусiць выпiць каханае дзiця, горкiя лекi:
  - Дурное супрацiѓляцца! Мы ж усё роѓна даведаемся пра таямнiцу, а ты толькi будзеш пакутаваць! Не хвалюйся ѓ нас будуць розныя спосабы цябе знявечыць. Калi нават будзеш упарцiцца, мы цябе не заб'ем, а пакалечым пакiнуѓшы на востраве.
  Хлапчук толькi паказаѓ мову:
  - Вось вам!
  Мiрабела шапнула:
  - Рыцар! Проста Атэла! Не, Жанна Дарк!
  - Тады табе будзе яшчэ горш! Шчанюк! - Тон голасу флiбусцьера з iншага сусвету, стаѓ нашмат разчэй.
  Пiрат тыгр скончыѓ з левай нагой, зараз уся ступня пакрылася буйнымi пухiрамi, што вельмi балюча. Праѓда праз некалькi дзён пухiры спадуць, але гэта так пакутлiва.
  Шчыльны пiрат заѓважыѓ:
  - А што нядрэнная праца!
  Пiрат-тыгр узяѓ распаленыя шчыпцы i падчапiѓ хлапчуку рабро, стаѓ выкручваць, iмкнучыся зламаць!
  Яго магутны памочнiк спынiѓ:
  - Гэта мы яму зробiм, крыху пазней! Катаваннi павiнны быць больш разнастайнымi. У прыватнасцi мы апрацавалi нiжнюю частку цела, а зараз чаму б мучыць верхнюю, для сiметрыi.
  Памочнiк катаваньня прагугнявiѓ:
  - А ѓ нас дарэчы ёсць падобная прынада! - Ён дастаѓ ланцуг з вострымi сталёвымi зоркамi. - Вось абкруцiм вакол галоѓкi...
  - Дай мне! - крыкнуѓ пiрат-тыгр.
  Шчыльны карсар запярэчыѓ:
  - Лепш я! Гэта галава, не ногi! Крыху перадавiш, лопне чэрап, а з такiмi траѓмамi, ён хутка памрэ. Нам жа важна не забiць, а пазнаць таямнiцу!
  Тыгр зароѓ ад прыкрасцi:
  - Ды можа чорт з гэтымi скарбамi. Сваiх награбiм! Што такое ѓжо цуд, гэта грубае золата!
  Верхавод флiбусцьераѓ, пакруцiѓ галавой.
  - Там не толькi золата! Кажуць што ѓ яго талiсман неѓмiручасцi!
  Пiрат-тыгр засмяяѓся:
  - Талiсман неѓмiручасцi, чаму ён тады памёр?
  - Не яму яшчэ каменьчык асаблiвы патрэбен, iх талiсмане шэсць, бракуе сёмага! Вось ты б хацеѓ стаць несмяротным?
  - Вядома! Ух як бы я зажыѓ! Завёѓ бы цэлы гарэм! Няма цэлых тры гарэмы! Дык гэта ѓсё шчодра было б!
  Галоѓны пiрат уторкнуѓ шаблю ѓ зямлю:
  - Ну нiчога, асаблiва спяшацца няма куды! Галоѓнае каб хлапчук не ачмурыѓся. Калi мучыць разнастайна i доѓга, даваць адпачыць ад катаванняѓ, то ён вылье свае крынiца адкрыцця.
  Арцэфал прамармытаѓ:
  - Нiколi я вам не прызнаюся! I не спадзявайцеся! Рабiць неѓмiручымi такiх нягоднiкаѓ, ужо лепш ...
  - А куды ты дзенешся.
  Хлапчуку наматалi ланцуг з зорачкамi на галаву, замацавалi i пачалi круцiць. Шчыльны пiрат хiтра ѓсмiхаѓся. Жалезныя шыпы балюча ѓпiвалiся ѓ чэрап, здзiраючы скуру. Пры гэтым катаванне iмкнуѓся, каб патрапiла па нервовым канчаткi, сцiснула артэрыi.
  Арцэфал цяжка дыхаѓ, з iлба капаѓ пот перамяшаны з крывёю, вочы блiшчалi. Пiрат то сцiскаѓ галаву ланцугом мацней, то наадварот аслабляѓ нацiск. Рух рабiѓся ѓсё больш i больш рытмiчным. Памочнiкi ката закiпяцiлi жалезную кружку i сталi лiць на акрываѓленую галаву дымлiвай вады. Арцэфал спрабаваѓ ухiлiцца, кiпень абпалiѓ далiкатныя безбародыя шчокi.
  - Дык дзе карта! Мы ведаем твой бацька яе намаляваѓ! Так што кажы! Адпусцiм на волю!
  Хлопчык плюнуѓ кату ѓ твар. Той адскочыѓ i вылаяѓся трохпавярховым мацюком, пырскаючы слiной:
  - Я цябе зламаю шчанюк! Будзеш завываць!
  Юнак залямантаваѓ, зрывiстым голасам:
  - Не буду! Гэта ты будзеш скуголiць i прасiць лiтасцi, калi цябе падняты на шыбенiцу або пасадзяць на кол!
  Шчыльны пiрат пляснуѓ пацана па твары i раптам супакоiѓся:
  - Ты не спадзявайся так мяне раззлаваць, каб я цябе хутка прыкончыѓ. Бачыѓ я такiх храбрацоѓ, знарок дражняць, разлiчваючы што пяройдуць да новых катаванняѓ i арганiзм не вытрымае. Дарэмна так думаюць! Катаваннi вядома ж будуць, строга па графiку i адкажаш мне як попу на споведзi!
  - Не дачакаешся! - Адрэзаѓ хлапчук.
  Пiрат-тыгр прапанаваѓ:
  - Давай яму зламаем пальчыкi, на руках!
  - Рана! Яшчэ занадта рана, я яшчэ галоѓку не выцiснуѓ.
  Пiрат сцiснуѓ ланцугом галаву мацней i хлапчук раптам абмяк, страцiѓшы прытомнасць.
  - Чорт! Крыху перадавiѓ! Ну нiчога няхай адпачне, а мы возьмемся за гэтых арлоѓ.
  Жабеня заверашчала:
  - Ды я нiчога, не ведаю!
  Пiрат-тыгр страшным голасам зароѓ?
  - Раскажаш што ведаеш, цi мы прыпячэм табе ласты!
  - Усё скажу! - пiскнула жабяня.
  - Ну кажы дзе карта!
  Двуногая жаба затросся:
  - Не ведаю!
  - Падайце мне абцугi! - Пiраты, падобна былi нават рады, новай ахвяры.
  Жабеня прапiшчала:
  - Ну ад куды я магу ведаць!
  - Як сказаць, гэта смактунак твой сябар!
  - Дакладней я яго слуга!
  - Ты яшчэ i капiтану прыслужваѓ, значыць мог сёе-тое чуць, напрыклад урыѓкi фраз, сякiя-такiя намёкi! Так?
  - У прынцыпе дакладна, але...
  Шчыльны пiрат узяѓ у рукi абцугi i распаленае жалеза злёгку дакранулася да перапонкi жабяня. Пачуѓся тоненькi вiск:
  - Ой, калi ласка не трэба! Усё раскажу!
  - Я зламаю табе канечнасць калi будзеш несцi ѓсякае глупства!
  Жабеня пiшчала як мышка:
  - Я сёе-тое ведаю!
  - А што менавiта?
  - Дзе можа быць карта!
  Стары шапнуѓ:
  - Не гавары!
  Жабеня правiшчала:
  - А што нам будзе лепш, калi нас замучаць да смерцi! Паглядзi ѓ мяне на ластах напух пухiры.
  - Значыць ты аддаеш перавагу хуткай смерцi? - уздыхнуѓ стары.
  - Ну думаю, я так! Хто яшчэ з пiратаѓ можа як я, дыхаць пад вадой, i даставаць грузы са дна акiяна. Мяне як патрэбнага марскога ваѓка, возьмуць у банду! Такiя як я патрэбны! - У голасе жабяня чулася гонар.
  Дот толькi пакруцiѓ лысай галавой:
  - Марныя мары!
  Пiрат-тыгр раѓнуѓ:
  - Калi Цiлi не хлусiць, то мы адставiм яму жыццё i прымем назад у марское братэрства, так загадвае звычай! Яго паслуга - кампенсуе правiну.
  Шчыльны пiрат пацвердзiѓ:
  - Ды будзе так! Няхай Цiлi жыве, ён яшчэ нам дапаможа. Кажы дзе карта?
  - Гэта ваѓчаня. - Жабяня паказала на Арцэфала. - Схаваѓ яе ѓ глiняную ёмiстасць i выкiнуѓ за борт. Толькi я адзiн запомнiѓ: гэтае месца i магу карту дастаць. Бо мне не страшная глыбiня.
  Шчыльны i тыгровае пiраты пераглянулiся:
  - Падобна ён кажа справу! Цi проста хоча, адстрачыць гадзiну сваёй гiбелi. У любым выпадку яго ѓзгрэюць!
  Тыгр-пiрат заявiѓ:
  - Мы табе вядома не верым, але дамо шанец! Такi невялiкi, каб ты жаба мог прадыхацца!
  Жабеня прамямлiла:
  - Вы вельмi добрыя да мяне!
  Тыгр страшна лязгнуѓ зубамi:
  - Не крыѓляйся! У выпадку падману ты памрэш апошнiм, але ѓ такiх мухах, што смерць стане для цябе збавеннем!
  - Нажаль, усё ад кагосьцi жадаюць пазбаѓляцца! - Прамямлiла жабка.
  - Заткнiся! Ты пакажаш нам шлях! А зараз мы цябе адвяжам.
  Жабяня адкавалi, папярэдне завязаѓшы вяроѓку на шыю. Ён злёгку накульгваючы заспяваѓ песню!
  Хто не пiрат, той слабачак!
  Яго ноздра - крывы смаржок!
  Пiрыт-тыгр прароѓ:
  - Ды калi табе заткнуць горла! Ужо надакучыѓ абармот! Цi ты хочаш на рэю, вышэй да ластаѓ!
  - А хто абяцаѓ, што я памру апошнiм! - Пiскнуѓ Цiлi.
  - Вядома я!
  - Дык я спакойны! Зялёны прынц - ваяр! - Жабяня падскочыла на месцы.
  - Ды заткнiся! Пакуль я добры!
  Дзяѓчына сядзела на галiнастай пальме, ён прагна глядзела на карцiну катаванняѓ. I ёй гэта падабалася. Неяк па асаблiваму заводзяць карцiны катаванняѓ, асаблiва калi катуюць прыгожага хлопчыка. Цяпер Мiрабела сцямiла, што трэба нешта рабiць. Бо пiраты могуць знайсцi скарб i забiць непатрэбных сведкаѓ. Каля дрэѓ усё яшчэ стаялi чацвёра бандытаѓ. Накшталт не так ужо i шмат, але iм на дапамогу могуць прыйсцi падмацаваннi. Нават шкада, што хлапчук такi мужны, нi разу не ѓскрыкнуѓ, значыць шум прыцягне ѓвагу.
  Дзяѓчына нячутна спусцiлася з пальмы. Арцэфал прыйшоѓ у сябе i павярнуѓ збялелы скрываѓлены твар. Пiрат кат вымавiѓ з атрутнай усмешкай.
  - Твой сябар Цiлi раскалоѓся i зараз мы сапраѓды ведаем дзе скарбы! Так што ты дарэмна трываѓ дурня!
  - Хлусiце! - Ледзь чутна шапнуѓ Арцэфал.
  - А куды твой сябрук падзеѓся! Бачыш забралi яго!
  Хлапчук агледзеѓся, яму было стрымлiва! Варухнуѓся, затрэслiся змучаныя бiзуном плечы:
  - Усё роѓна вам не знайсцi карты!
  Пiраты брыдка захiхiкалi:
  - I не вельмi трэба! Вось мы зараз цябе дурань мучым самi. Як на рахунак выкалаты вачэй?
  - Дурны жарт! - Адрэза юнак.
  - А вось i выколем!
  Мiрабела падабрала два цяжкiя каменi ѓзвяла iх у руках. Адзiн з пiратаѓ адышоѓ крыху далей, глынуѓ са збанка вiна. Дзяѓчына атрутна ѓсмiхнулася:
  - Нiшто так не спусташае кiшэнi - як поѓная шклянка!
  Мiрабела як заѓсёды бясшумна падскочыла да пiрата, i стукнула пальцам у сонную артэрыю! Падхапiѓ упушчаны збан, паклала бандыта на месца. Здзiвiлася, падобна цела, памятала некаторыя навыкi. Затым яна накiнула за сябе смярдзючы хустку пiрата i прапахлую адваротным потым куртку (i як у такую спякоту яны гэта носяць).
  Вiхляючай хадой, выйшаѓшы да сваiх калег, яна прахрыпела:
  - Можа вып'ем! А потым iх...
  Дзяѓчына недагаварыѓшы ѓрэзала аднаму з пiратаѓ у ножкай пахвiну, iншаму апусцiла галаву глiняных чыгун, а трэцяму коратка, але рэзка кулаком ѓсадзiла ѓ скронь. Пiраты завалiлiся, Мiрабела выскалiлiся:
  - Ну як я iх праспявала!
  Хлапчук падняла вочы, дзяѓчына сарвала хустку, i скiнула куртку, апынуѓшыся ѓ узрушаючай сваёй галiзне.
  - Ты багiня! - Усклiкнуѓ Арцэфал.
  - Магчыма! Цi нават страмчэй багiнь! - Мiрабела кiѓнула. - Я дзяѓчына воiн.
  Арцэфал пажыраѓ яе вачыма. Нягледзячы на маладосць адважны i рана пасталелы сын пiрацкага капiтана, вядома ж не быѓ нявiннiкам. Але ѓ асноѓ гэта былi прадажныя, амаль бясплатныя шлюхi. З iмi добра, але нiякага эстэтычнага задавальнення. Акрамя таго такiх валасоѓ, ён не бачыѓ нават на карцiнках. Само цела, мабыць занадта ѓжо мускулiстае, але пры гэтым гнуткае i рухомае. Такiм рэльефным цяглiцам пазайздросцiць любы атлет. Грудзi поѓныя, высокiя, злёгку кiрпаты з пунсовымi саскамi, прэс выкладзены плiткамi, бачныя жылкi, а ногi проста пучкi мускулаѓ. Пры гэтым дзяѓчына поѓная эратычнай сiлы, па магутных сцёгнах прабягае рабiзна мускулаѓ. Аб якое цела! Хлапчук мiргнуѓ i скiнуѓ насланнё, якiя ѓсё ж недарэчныя ѓ яго для гэтага моманту думкi.
  Мiрабела тым часам адкрыла кайданы. Яна зрабiла гэта доѓгiм пазногцем. Праграма падрыхтоѓкi вядзенне баявых дзеянняѓ у прымiтыѓных мiрах, насiла праѓда пабочны характар, але дзяѓчына памятала ѓсе рухi. Кандалы зачыняюцца i адчыняюцца даволi прымiтыѓна, так яны каштуюць даволi дорага: нiхто не захоча адстаѓляць iх на памерлых вязнях. Вызвалiѓшыся хлапчук зрабiѓ некалькi крокаѓ, босыя ступнi былi пакрыты буйнымi пухiрамi, але мяккая трава змякчала боль, а наогул Арцэфалу не абвыкаць. Строгi бацька часта бiѓ хлапчук i нярэдка сцябаѓ пугай па голых пятках, так што бегаць перамагаючы боль, яму звыкла.
  Мiрабела спытала:
  - Зможаш сам iсцi!
  - Я мужчына! - ганарлiва адказаѓ хлапчук. Падабраѓшы кiнжал ён прыкончыѓ двух аглушаных, але яшчэ жывых пiратаѓ. Зрабiѓ гэта юны баец суцэль звыклым жэстам.
  - Гэтых дваiх ты здаецца забiла! А падобная брыдота не павiнна, забруджваць планету Вiкторыю.
  Мiрабела здзiѓленая стрыманасцю юнака, спытала:
  - Ты ѓжо забiваѓ людзей?
  Юны флiбусцьер пагардлiва буркнуѓ:
  - Вядома! Нават жанчын! Гэтыя двое васемнаццаты i дзевятнаццаты.
  Дзяѓчына пачырванела:
  - А я здаецца зараз упершыню забiла чалавека. Урэзала па скронi кулаком з усiх сiл i смерць, трэба было бiць крыху слабей. Ды i ѓ сонную артэрыю патрапiла сапраѓды, лепш бы ледзь наѓскасяк.
  Арцэфал заѓважыѓ:
  - Ды iх мабыць, лепш было падвергнуць катаванням: хаця б з-за пачуцця помсты. Каштоѓнай iнфармацыi, гэтыя дэбiлы ѓсё роѓна не дадуць.
  Мiрабела запярэчыла:
  - Спрабаваць толькi з-за помсты: не вельмi прыгожа. Фiзiчнае ѓздзеянне: носiць альбо пазнавальны характар, альбо выхаваѓчы!
  Хлапчук фыркнуѓ:
  - Вось я iх i выхаву!
  Дзядуля Дот вымавiѓ даволi бадзёрым тонам:
  - Не трэба дурыць! Цяпер нас трое! На выспе дваццаць дзевяць нашых супернiкаѓ i на караблi яшчэ сто! Гэта калi гэтая дзяѓчына не адна...
  Мiрабела скрывiлiся:
  - У вы я зусiм адна! Адзiная!
  - Гэта дрэнна! - Дот пачухаѓ лысую верхавiну. - Востраѓ даволi вялiкi, вакол пагоркi i джунглi. У прынцыпе можна адсядзецца. Вечна, не будуць нас шукаць.
  Арцэфал у гневе стукнуѓ кулаком у дрэва:
  - Не! Гэтая брыганцiна мой законны карабель i я не дазволю, каб такiя падонкi як крывасмок на iм гаспадарылi. Сваю ѓладу нiколi, нiкому не аддам! Мы за яе заплацiлi дарагую цану.
  Мiрабела адзначыла:
  - Ты сын ранейшага капiтана!
  Арцэфал кiѓнуѓ:
  - Так! Але ѓ нас улада не спадчынная. Проста ведаючы i паважаючы майго бацьку, а таксама бачачы што я годны баец, яны паклялiся абраць мяне капiтанам. Але так атрымалася што Крывасос тыгровае пiрат захапiѓ уладу. Мяне аглушылi i скавалi, падвергнулi катаванням. Гнюс правая рука, i я падазраю менавiта ён i ёсць галоѓны завадатар!
  Мiрабела прапанавала:
  - Давай я заб'ю Крывасоса i ты зноѓ станеш капiтанам!
  - Не! Яго забiць павiнен я сам! Але тут вiдавочная праблема з камандай. Цяпер яны баяцца i Крывасоса i мяне.
  Дот заѓважыѓ:
  - У нас ёсць перавага ѓ раптоѓнасцi.
  - Ну што з гэтага! - Развёѓ хлапчук рукамi, прадэманстраваѓшы два кукiша.
  Стары вымавiѓ з выглядам бывалага воiна:
  - Мы можам забiць Гнуса, першага памагатага капiтана i двух iншых тыгра-пiратаѓ. Тады астатнiя пiраты застаѓшыся без верхаводаѓ, вярнуцца пад тваё камандаванне. Бо ты ведаеш яны не моцна любяць жорсткага, прагнага Крывасоса, i толькi тыгравыя пiраты, будучы аднаго з iм клана верныя, гэтага стварэньня.
  Мiрабела пагадзiлася:
  - Будзем каваць жалеза пакуль горача! Чаму святло чырванее - таму што фатону, за ѓцякаючую зорку!
  Дзяѓчына агледзела дваiх сваiх памагатых. Стары Дот быѓ сухi, кашчавы, але трымаѓся прама i рухаѓся даволi спрытна. Вiдаць ён не з тых карсараѓ, што марнатравяць вiном i тытунем. А энергiчнае жыццё на свежым паветры i з фiзiчнымi практыкаваннямi падаѓжае маладосць. Каб зразумець чаго варты юнак, дастаткова зiрнуць на яго постаць. Нават залiты крывёй i раз'едзеных соллю, пасiнелых писугах, ён цудоѓны.
  Ваяѓнiца скамандавала:
  - А цяпер памыйся юны рыцар!
  Юнак незадаволена буркнуѓ:
  - Я не жанчына, каб прымаць ванны!
  Док запярэчыѓ:
  - Не пра пяшчоту iдзе гаворка!
  Арцэфал усё ж акунуѓся ѓ ручай, каб змыць кроѓ. Акрамя таго раз'едзеныя соллю раны занадта ѓжо саднелi. Мiрабела акуратна пацерла яму спiну, мускулы хлопца моцныя ад прыроды i прапрацаваныя фiзiчнымi практыкаваннямi, вельмi пругкiя. Шыя магутная, але глядзiцца прыгожа. Дзяѓчына прытулiлася да спiны юнака i пацерла аб яе свае зараз набраклыя соску - як добра! Арцэфал вiдаць таксама атрымлiваѓ асалоду, але прыклаѓшы намаганне волi, скiнуѓ яе рукi.
  - Не час нам лашчыцца! Час дзейнiчаць. Вось-вось узнiмуць трывогу!
  Падабраѓшы мушкеты тройца накiравалася да атрада. Там чуваць былi стрэлы. Пiраты палявалi за дзiчынай. Падобна абклалi падабенства мясцовага насарога i двух быкоѓ. Камандаваѓ паляѓнiчымi тыгровае пiрат, з зялёнай хусткай на галаве. Ён вострым кiнжалам упэѓнена разрэзаѓ насарога, пiраты смажылi кавалкi мяса на вогнiшчы. Пах нагадаѓ Мiрабелi нядаѓнюю катаванне. Дзяѓчына хацела стрэлiць з мушкета, але потым успомнiѓшы якая нiзкая дакладнасць у падобнай зброi адклала яго ѓ бок. Слiзгаючы па галiнах, красуня падпаѓзла блiжэй i з сiлай кiнула кiнжал. На вучэннях, яны шмат разоѓ кiдалi розныя прадметы ѓ тым лiку гiперлазерныя кiнжалы. Халодная зброя натуральна, таксама не ѓпершыню. Вiдаць як рассекла паветра лязо, уразiѓшы звера ѓ горла. Дзiѓна, але чамусьцi Мiрабелi зусiм не шкада тыгра. Можа ад таго, што ён занадта падобны на жывёлу, а можа з-за жорсткасцяѓ, што пiраты, толькi што тварылi на яе вачах.
  - Бывайце хлопчыкi!
  Пiраты толькi разбiралi тушы, а зараз убачылi што iх верхавод мёртвы. Якi дзiкi вiск гэта выклiкала!
  Арцэфал стрэлiѓ з мушкета. Хлапчук падобна меѓ досвед i кавалачак свiнцу ѓразiѓ сапраѓды ѓ грудзi аблезлага пiрата, з агiдным, знявечаным крывым шрамам тварам.
  - Вось так атрымалi ѓ "гнаявiк"! - Шапнуѓ юны карсар.
  Другi тыгр-пiрат з выццём выскачыѓ на паляну, але Мiрабела сапраѓды ѓ правае вока кiнула адзiн з катавальных прадметаѓ, што дастала са скрынi ката. Змянiѓшы свой пластычны голас, да вельмi нiзкага тэмбру (яна гэта магла), дзяѓчына крыкнула:
  - Тых хто здрадзiѓ i парушыѓ клятву чакае кара багоѓ!
  Каб узмацнiць свой голас, дзяѓчына з папярэдне згарнула медны лiст (яго выкарыстоѓвалi для выдасканаленых катаванняѓ) у падабенства рупара. Акрамя таго пальмы, якiя тырчаць з велiчэзнымi лiстамi, таксама павялiчвалi акустыку, асаблiва калi iх ледзь-ледзь павярнуць, для большага рэзанансу.
  - Трапечаце няшчасныя!
  Частка пiратаѓ упала на каленi. Арцэфал выскачыѓ на сустрэчу i крыкнуѓ на ѓсё горла:
  - Вы прызнаеце мяне сваiм капiтанам?
  Пiраты вылупiлi вочы! Светлыя валасы хлапчукi, пасля катаванняѓ афарбавалiся ѓ чырвоны колер, целе было ѓ шнарах. Адны з iх узмахнуѓ шабляй, але Дот дакладным стрэлам(балазе да мэты не далёка) патрапiѓ яму ѓ жывот.
  - Або хто аспрэчвае мае правы няхай выйдзе i бiцца са мной на шаблях!
  Жадаючы пакласцi галаву так i не знайшлося. Марскiя разбойнiкi схiлiлi галовы ѓ знак пакоры. Хлопчык святкаваѓ:
  - Да мяне мае браты! Хутка мы знойдзем скарбы i падзелiм па справядлiвасцi.
  Самы малады пiрат, фактычна равеснiк Арцэфалу крыкнуѓ:
  - Слава новаму капiтану!
  Iншыя пiраты падхапiлi:
  - Слава новаму капiтану!
  - То ж бо!
  Мiрабела саскочыѓшы з дрэва i выгiнаючыся як пантэра прашыпела:
  - А хто з вас хоча бiцца са мной.
  Самы рослы пiрат кiнуѓся да яе:
  - Ды вядома я!
  Мiрабела скокнула да яго i ѓрэзала далонню па верхавiне, разлiчыѓшы ѓдар такiм чынам, каб пiрат адсек роѓна на хвiлiну. Прычым так, што нават дыхання не было чуваць!
  Дзяѓчына пракрычала грамавым голасам:
  - Бачыце! Я забiла яго, але калi хочаце жыць, слухайцеся мяне. Таго будзе адданы, я ажыѓлю простым пацалункам!
  Мiрабела трасучы раскошнымi сцёгнамi, перавярнула карсара, i горача пацалавала яго ѓ вусны. I тут адбылося "цуд", марскi разбойнiк расплюшчыѓ вочы i маментальна ажыѓ.
  Пiраты з энтузiязмам гарлапанiлi:
  - Слава табе лясная багiня!
  - Афрагета! • Падказаѓ iм хлапчук-капiтан.
  - Слава табе Афрагета! Ды свяцiцца iмя тваё!
  Мiрабела вымавiла з добрай якасцю:
  - Называйце мяне проста Мiрабела! Хiба маё iмя, не дзiвосна!
  Пiраты пагадзiлiся:
  - Правiльна боская!
  Мiрабела вымавiла афарызм:
  З пустой галавой - не напоѓнiць кашалёк!
  З халодным сэрцам - не сагрэць ачаг!
  Дзяѓчына крыху пакруцiлася, потым зрабiла трайное сальта ладна ѓразiѓшы адвыклых ад вiдовiшчаѓ пiратаѓ. Тыя проста вылупiлi благiя вочы. Яе цудоѓнае голае цела, што можа быць лепш такой пышнасцi. На карсараѓ сумуюць па жанчынам, гэта проста супер!
  Мiрабела раптам спынiлася:
  - Ну добра, калi заслужыце: можа быць я каго-небудзь з вас i пакахаю. Толькi вядома не дарма!
  Пiраты дружна зароѓ:
  - Ды вядома ж заслужым! Iнакш i быць не можа!
  Дзяѓчына злосна выскаляючыся, раѓнула:
  - А зараз пара разабрацца з крывасмокам!
  - I Гнюсом! - Дадаѓ Дот.
  Дзяѓчына раптам успомнiѓшы, кiнулася бегчы да берага:
  - Цiлi ѓ небяспецы! Хутчэй!
  Паспешнасць Мiрабелы не была лiшняй. Яе голыя, якiя адлiваюць на свяцiлах смарагдавай сiнню пятачкi, мiльгалi нiбы сонечныя зайчыкi. Калi яна выбегла на бераг, то ѓбачыла што Гнус i шчыльны, падобны на гномiка тып, сядзяць у шлюпе i парюць жабяня. Дзяѓчына кiнулася ѓ ваду. Вядома была небяспека нарвацца на акул, але ѓ Мiрабэлы ѓ руках два кiнжалы i поѓная адсутнасць страху.
  - Што нам зрабiць з табой Цiлi? - Спытаѓ, ухмыляючыся Гнус. - Адвесцi назад i пасмажыць твае слiзкiя ласты?
  Жабеня галасiла:
  - Не трэба! Я добры i далiкатны, i вельмi добры!
  Шчыльны пiрат вымавiѓ:
  - Ну ѓжо няма! Ты проста ублюдачны чарвячок. Заб'ем яго адразу скормiм акулам!
  Гнус пакруцiѓ галавой:
  - Не так не пойдзе! Гэта будзе занадта лёгка. Акулы забiваюць хутка! Лепш павольнае катаванне, няхай памрэ апошнiм!
  Цiлi рыдая, праквакаѓ:
  - Давайце наступнае! Было цёмна, я мог крыху памылiцца з месцам куды выкiнуѓ Арцэфал карту. Так што вы мяне не трыбушыце, а дайце яшчэ адзiн шанец!
  - Каб ты ѓцёк! Не, не выйдзе! - Пiраты сталi лупiць сваю ахвяру, яшчэ мацней.
  Мiрабела спачатку, разрэзала водную роѓнядзь без праблем. Акулы не падплывалi да яе блiзка. Але вось калi шлюпка была ѓжо побач, хищница паспрабавала атакаваць дзяѓчыну. Мiрабела рэзка стукнула яе кiнжалам у пашчу, адскочыла ѓ бок. Шчыльны пiрат нарэшце ѓбачыѓ дзяѓчынку i зрэагаваѓ адразу. Мушкет пальнуѓ, але Мiрабела паспела саскочыць з лiнii агню.
  - У затарможаны! - крыкнула яна. Два лютыя ѓзмахi i дзяѓчына ѓзляцела на лодку. - Што каселi! Будзе мокруха!
  Два мацёрыя пiраты, вядома ж не баялiся голай дзяѓчынкi. Яны кiнулiся на красуню, iмкнучыся разарваць або рассячы шаблямi. Мiрабела нырнуѓшы, распарола жывот Гнусу ад грудзей да кiшачнiка. Пiрат забiѓся ѓ прыпадку ад болевага шоку. Шчыльнаму пiрату дзяѓчына адсекла пэндзаль i рушыла нагой у сонечна спляценне. Той упаѓ, i выпусцiѓ згустак крывi з лёгкiх.
  Мiрабела вельмi ласкава, усмiхнулася:
  - Вось зараз парадак!
  Гнус прахрыпеѓ:
  - Дабi мяне!
  Мiрабела пахiтала галавой:
  - Не! Ты занадта ѓжо любiш мучыць людзей, Арцэфал яшчэ амаль дзiця, а вы атрымлiвалi асалоду ад яго катуючы. Так што зараз табе скацiна - сабачая смерць!
  Шчыльны пiрат пацягнуѓся да мушкет, Мiрабела наступiла яму босай нагой на руку:
  - Куды цягнеш свае брудныя пальчыкi!
  Грамiла завыѓ:
  - Пашкадуй мяне! Я вельмi шчодра цябе ѓзнагароджу! Будзеш у золаце купацца, у алмазных туфлiках хадзiць!
  Мiрабела засмяялася:
  - Посул i крэсла: паходзяць ад аднаго кораня i выходзяць адным месцам!
  Марскi разбойнiк залапатаѓ:
  - Я са старажытнага гном'ёга роду. Ведаю, дзе захоѓваюцца незлiчоныя скарбы маiх продкаѓ. Магу падарыць незлiчоныя багаццi ѓ абмен на жыццё!
  Ваяѓнiца падкiнула пальчыкамi ногi ѓ паветра кiнжал, а калi тая пара разоѓ пракруцiѓся, злавiла за рукоять:
  - А чаму ты пiратуеш, а не жывеш як падышах, калi ведаеш, дзе захоѓваюцца скарбы твайго роду?
  - Таму што, невыведныя шляхi Гасподнiя! - Бандыт ляснуѓ скiвiцай.
  Гнус прабурчаѓ:
  - Ды хлусiць ён! Ён такi гном, як я Архiпапа! Можа ѓ яго i былi ѓ родзе гномiкi цi гомiкi, але сам ён нiякiмi скарбамi не валодае!
  - А ты адкуль ведаеш! - Пiрат скрывiѓ морду. - Хочаш крочыць у пекла разам са мной!
  Мiрабела замест адказу, перавязала яму руку:
  - Што ж! Лепш у рай аднаму, чым у пекла з дрэннай кампанiяй! Тваю долю вырашыць Арцэфал, а пакуль жывi! А ты ляжы i павольна здыхай.
  Дзяѓчына пахавала вёсламi, накiраваѓшы лодку да берага. Цiлi заѓважыѓ:
  - Да чаго, ты такая прыгожая дзяѓчына. Раскажы, адкуль узялася такая нечалавечая, неспасцiжная прыгажосць.
  Мiрабела мiргнуѓшы, здзiвiлася:
  - А што ѓ вас таксама ёсць паняцце чалавек?!
  Цiлi кiѓнуѓ:
  - Так клiчуць iстоты з вашага роду! Наш выгляд называюць лягi. Калiсьцi нас было вельмi шмат, але зараз засталiся адзiнкi!
  - Гэта чаму? - Мiрабела зноѓ падкiнула кiнжал.
  - Такая воля вышэйшых сiл! - Адразу адказала жабяня.
  - Звычайна так кажуць, калi саромеюцца сказаць не ведаю!
  Цiлi мiргнуѓ вачыма:
  - Ты вельмi разумная дзяѓчына. Твае мускулы i рухi выдаюць моцнага i дасведчанага ваяра.
  Мiрабела злавiѓшы, сваiмi (нiбы вывастранымi з карала з блiскучымi кiпцiкамi пальчыкамi) кiнжал, з уздыхам адказала:
  - Воiна так! Моцнага? Я яшчэ нядаѓна, была шматкроць мацней, чым зараз! Дасведчанага! Калi лiчыць за досвед вучэння, то так! Калi лiчыць рэальныя баi, то не!
  Цiлi з прыдыханнем, заѓважыѓ:
  - Вы сцiплая! Гэта добрая якасць. Толькi адно мне ѓ вас неяк не зразумела, ставiць у тупiк!
  - Толькi адно? - Мiрабела злёгку абадрала пальчык аб лязо( да бялковага цела, яшчэ трэба прывыкнуць)
  - Так! Хаця i не толькi! Чаму вы зусiм голая! У нас неяк не прынята, каб дзяѓчыны хадзiлi зусiм голыя! - Цiлi акруглiѓ рот.
  - А ѓ нас гэта не лiчыцца заганай! - Коратка абсекла ваяѓнiца.
  - Вы мабыць з вельмi далёкiх мiроѓ! Таму так выяѓляецеся! - Жабеня павярнулася, змянiѓшы кут нахiлу тулава, каб бiтая спiна, не так саднела.
  Мiрабела матнула галавой:
  - Магчыма! Што ты яшчэ хацеѓ даведацца хлопчык?
  - Пакуль нiчога! Чым даѓжэй нос, i чым вастрэй мова - тым карацей жыццё, i тупей канец! - Цiлi паказаѓ, што i яго багi не абдзялiлi красамоѓствам.
  - Цяжка не згадзiцца: чым весялей п'янка, тым больш сумнае пахмелле! - Дзяѓчына ѓбачыла як ацалелая рука гнома сцiснула кiнжал. - Нават не спрабуй! - Жорсткая ѓдар рабром далонi, па руцэ. Клiнок выпаѓ.
  - Ды я не меѓ дрэнных думак!
  Шлюпка прыстала да берага. Выкiнуѓшы Гнуса падыхаць, Мiрабела павалакла з сабой самазванага гнома. Дзяѓчына мела гуллiвы настрой, нешта насвiстваючы! Хлопец якога яна несла проста смярдзеѓ, i важыѓ кiлаграмаѓ сто, трэба неяк адцягнуцца. Каб пазбавiцца ад знясiльваючай ношы, дзяѓчына скiнула яго i прымусiла iсцi пешшу. Пясок да гэтага часу нагрэѓся i прыпякаѓ красунi голыя пяткi. Мiрабела зрэшты i не думала маркоцiцца або моршчыцца.
  Арцэфал з пiратамi выйшаѓ ёй на сустрэчу:
  - Ну як ты мiлая, бачу са здабычай!
  - У здабычы, галава бычыная! Як бачыш на гэты раз не опростоволосилась! - Ваяѓнiца паказала свой выпуклы бiцэпс.
  - Цяпер самы час атакаваць, мы памылi новае адзенне, так што не пагрэбуй, апранiся каб не прыцягваць увагу. - Ласкавым тонам, папрасiѓ юнак.
  - У гэтыя анучы! - Мiрабела зморшчылася.
  - Дзеля справы трэба! - Сказаѓ Арцэфал. - Вось паглядзi на мяне, хоць гэта i вельмi балюча я апрануѓ боты.
  Хлопчык сапраѓды быѓ у вялiкiх, не па памеры ботах са шпорамi. У iх ён глядзеѓся хутчэй камiчна, чым грозна.
  Мiрабела зрабiла благiя вочы i прамармытала парадыруючы голас хлапчукi:
  - Думаю i для нас самы час вярнуцца i надзерцi ворагам азадка.
  Пiраты хiхiкнулi. Мiрабела начапiла на сябе камзол, але выглядаѓ ён мехавата, цiснуѓ у плячах i сцёгнах. Горш за ѓсё было з ботамi, яны ѓпарта не хацелi залазiць, дзяѓчына адарвала халяву.
  Арцэфал прыкра плюнуѓ:
  - Вось такая якая няѓмеха!
  - А дзе ты бачыѓ, каб багiнi хадзiлi ѓ ботах! - Вылаялася дзяѓчынка.
  - А дзе ты бачыла, багiнь без ботаѓ! - Парыраваѓ хлапчук. Потым павесялеѓ. - Ну добра, я памагу табе.
  Хлопчык даволi спрытна абуѓ ваяѓнiцу. Мiрабела, хоць усё жыццё правяла ѓ казарме, нi разу не апранала бот. Звычайна кiбернетычны абутак налятаѓ на яго сам. А тут пакутуй, пакутуй. Дзяѓчына апынуѓшыся ѓпершыню не ѓ электронным гiперплазменным абутку, адчула дыскамфорт. Пальцы джала, костачкi ѓпiралiся, сцiскала шчыкалаткi. Мiрабела хмурачыся, заѓважыла:
  - Навошта, пры такiм гарачым надвор'i абутак!? Гэта ж так не зручна!
  - Ты не жабрака i не юнга, а мой намеснiк. I шануй прыстойнасцi.
  Сапраѓды бос быѓ толькi з выгарэлымi на сонцы валасамi юнга, равеснiк Арцэфала. Хлапчук зрэшты хутчэй быѓ гэтаму нават рады, з абрэзанымi да каленяѓ штанамi, з аголеным карычневым тулавам, пры чатырох сонцах, куды прыемней чым, у скураных калодках. Юны капiтан скамандаваѓ i пiраты пагрузiлiся ѓ шлюпкi. Вядома была рызыка, што капiтан брыганцiны Крывасос здагадаецца i абстраляе iх, але Арцэфал разлiчваѓ на банальную прагнасць i самаѓпэѓненасць верхавода карсараѓ. Увогуле ён i не памылiѓся, з палубы даносiлася спевы, судзячы па ѓсiм пiраты дайшлi да агрэсiѓнай стадыi белай гарачкi. Iдыёты - падумала Мiрабела. Зрэшты, што яшчэ пiрату рабiць на марской стаянцы. Ды i ваенны пераварот трэба адсвяткаваць.
  Да брыганцiны прысталi без праблем. Арцэфал узняѓся адным з першых. Вартавыя не чакаючы нападу, толькi п'яна слiзганулi па хлапчуку позiркам. Iншыя якiя ѓзбiраюцца пiраты, весяла ѓсклiкалi:
  - Прывiтанне Бiмс!
  - Алё гэта я Джон!
  - Ну адпачыѓ на ѓзбярэжжа?
  - Добра, ды мала!
  I iншыя вясёлыя рэплiкi. Мiрабела ѓзлезшы накiравалася да Крывасоса. Ух да чаго брыдка рыпаюць яе боты, можа iх вырабiлi ѓ мясцовай Iспанii, i адтуль пайшло выраз - iспанскi бот?
  Крывасос разам з чатырма тыгр-пiратамi, рэзаѓся ѓ косцi. Яны гулялi на золата i брудна лаялiся. Мiрабела першая падскочыла да iх i кiнула з абедзвюх рук па кiнжалы! Два марскiя бандыты ѓскрыкнуѓшы павалiлiся.
  Крывасос ускочыѓ:
  - Што такое? Падступнае напад!
  - Гэта толькi ты нападаеш падступна вырадак! - крыкнуѓ ва ѓсю глотку хлапчук-капiтан. - Я ж прыйшоѓ забраць у цябе законнае i належнае мне.
  Крывасос неверагодна брыдка, засмяяѓся:
  - Неадкладна ѓзяць яго!
  Мiрабела скокнула наперад, i так тузанула нагой што бот зляцеѓ з яе i трапiѓ Крывасосу ѓ гнюсную фiзiяномiю. Той пахiснуѓся i ѓпаѓ. Двое яго саѓдзельнiкаѓ рынулiся на Мiрабэлу. Ваяѓнiца выхапiѓшы адразу два мячы: спрытна махнула iмi сустрэла аднаго ѓдарам пад калена, iншаму адбiла шаблю i знесла галаву. Арцэфал падсёк аднаго з пiратаѓ, якiя кiнулiся на яго, ён спрытна валодаѓ зброяй. На борце брыганцiны зараз успыхнула сутычка, памiж прыхiльнiкамi i супернiкамi двух капiтанаѓ. Мiрабела бачачы гэта: крыкнула ѓ прыхоплены з сабой рупар.
  - Не трэба калечыць i забiваць адзiн аднаго! Давайце вырашым спрэчку двух капiтанаѓ паводле старажытнага звычаю!
  - Я згодны! - Ва ѓсю глотку крыкнуѓ Арцэфал. - Будзем бiцца адзiн на адзiн!
  Крывасос падняѓся, дастаѓ з-за пояса меч:
  Пiраты замерлi, пажыраючы яго вачыма.
  - Мне бiцца са шчанюком!
  - Значыць ты баязлiвец, а баязлiвец не павiнен быць капiтанам! - Раѓнула ва ѓсю глотку Мiрабела. - Я цябе зараз заб'ю! У якасцi дэманстрацыi, дзяѓчына ѓ вокамгненным скачку секанула шабляй тыгравога пiрата. Яго галава апынулася рассечанай напалову. - Ну цяпер зразумеѓ, так?
  Пiраты ѓхваляльна загаманiлi:
  - Хай б'юцца паводле старажытнага звычаю берагавога братэрства. Так загадвае свяшчэнны закон. Калi хочаш заняць месца капiтана, адваюй яго ѓ паядынку.
  Крывасос плюнуѓ крывёю:
  - Ну i прыкольна! Я заб'ю гэтага смактунка, i тады вы ѓсё прызнаеце мяне атаманаѓ.
  - Зразумела! - Гуллiва вымавiла Мiрабела. - Нават я!
  Верхавод пiратаѓ паглядзеѓ на дзiву:
  - Ты вельмi прыгожая i цудоѓны воiн. Такi трэба належаць вялiкаму даросламу мужчыну, а не шчанюку. У будучынi мы маглi б, заваяваць сабе цэлую iмперыю!
  - Добрая думка, але спадзяюся з гэтым справiцца без цябе! - Мiрабела лёгка заскочыла на рэю.
  Крывасос узяѓ у рукi па мячы i спрытна перакруцiѓ iх у паветры:
  - Прыроджаная ваяѓнiца.
  Мiрабела саскочыла i шапнула Арцэфалу:
  - Здымi боцiкi, для цябе вельмi важна атрымаць перавагу ѓ мабiльнасцi. Тое што супернiк вялiкi, хутчэй плюс табе, чым мiнус.
  Хлапчук кiѓнуѓ:
  - Добра, я цябе зразумеѓ!
  Ён скiнуѓ боты i мяккiя анучы, якiмi заматаѓ ногi, каб боль быѓ не такi моцны. Арцэфал зморшчыѓся падняѓся на шкарпэткi i правёѓ яшчэ разок мячом па паветры.
  - Вось зараз мы i будзем бiцца!
  Абодва супернiка сышлiся тварам да твару. Крывасос быѓ i на самай справе на дзве галавы вышэйшы i ѓ трое цяжэйшы за хлапчука. Яго цяжкiя, каваныя золатам боты, стукалi па палубе. Мячы былi даѓжэй i куды масiѓней. Арцэфал кiнуѓся на свайго ворага, хлапчук быѓ у лютасцi.
  Крывасос выдатна валодаѓ клiнком, ледзь пад азартным напорам падаѓся назад, але атрымаѓшы пару драпiн перайшоѓ у наступ, махаючы мячамi. Хлопчык трапiѓшы пад удары адступiѓ, пачаѓся смяротны паядынак. Крывасос спрабаваѓ узяць нахрапам, але хлапчук дзейнiчаѓ вельмi выразна. Ён быѓ лягчэй, а значыць рухомей i хутчэй. Агрэсiѓныя выпады Арцэфал спалучаѓ з нядрэннай абаронай, дэманструючы школу фехтавання.
  - Ты шчанюк не адразу памрэш! Я перарэжу табе жылкi на нагах i руках!
  Хлапчук смеючыся, адказаѓ:
  - Ты вiдаць хочаш на iх павесiцца!
  - На атрымлiвай шчанюк!
  Крывасос зноѓ кiнуѓся i робячы замахi, ён атрымаѓ толькi чарговы парэз. Праѓда i Арцэфала былi сякiя-такiя пашкоджаннi. Хлапчук нягледзячы на юны ѓзрост дзейнiчаѓ зараз абачлiва. Чаргаваѓ выпады, з адходамi, аддаваѓ перавагу адходам парыраванню. Сапраѓды так i шаблю не доѓга зламаць, i рукi хутка стамляюцца. Яго супернiк быѓ напаѓп'яны, а выпiтае спiртное, зусiм не спрыяе павышэнню цягавiтасцi. На першы погляд стомленасць не адчуваецца, а насамрэч няѓмольна развозiць.
  Рухi крывасмоку замарудзiлiся i хлапчук спрытна абышоѓшы меч: паласнуѓ па венах правай рукi. Цяпер кроѓ палiлася куды мацней.
  Крывасос прароѓ:
  - Ты будзеш пасаджаны на кол, цябе займеюць ва ѓсе дзiркi! Ну чаму я iдыёт не загадаѓ цябе зняславiць!
  Арцэфал ударыѓ нагой пад каленку:
  - Занадта ѓжо ѓ цябе перакручаны розум. Не ведаю як можна да такой ступенi ажывiцца, каб мужчына кiдаѓся на мужчыну нiбы з жанчынай.
  - Будзе гэта з табой!
  Арцэфал таксама стамiѓся, акрамя таго ён яшчэ не адправiѓся ад катаванняѓ. Вельмi пакутлiва пакрытымi пухiрамi ступнямi, скакаць па разагрэтай на чатырох сонцах палубе. Добра яшчэ дрэва не так палiць, як жалеза. Гэта любога здольна выматаць.
  Зрэшты нават нягоднiкам часам вязе! Хлапчук паслiзнуѓся i меч абрынуѓся на яго зверху. Шабля зламалася, а ѓ грудзi даволi глыбока ѓпiѓся клiнок. Крывасмок прароѓ:
  - Што атрымаѓ нiкчэмны глiст!
  Арцэфал з цяжкасцю адскочыѓ, яго трэсла ад болю. Хлапчук дрыжачы, адбег, пакiдаючы за сабой крывавую паласу. Крывасос скокнуѓ i расьсек яму спiну да лапаткi.
  - Зараз ты здохнеш!
  Хлапчук захiстаѓся зрабiѓ пару крокаѓ i зноѓ упаѓ. Зрэшты Мiрабела паспела ѓлавiць у яго вачах хiтрыя iскрынкi (iнакш бы ѓмяшалася). Крывасмокт размахнуѓся i секануѓ дабiваючы шчанюка. У гэты момант Арцэфал няѓлоѓна зрушыѓся, а вастрыё яго шаблi трапiла проста ѓ вока.
  - Вось так! Што хацеѓ тое ты i атрымаѓ! - Зларадна вымавiѓ хлапчук.
  Туша Крывасоса павалiлася на палубу, з прабiтай галавы бiѓ фантан крывi. Мiрабела высока падскочыѓшы i перавярнуѓшыся пару разоѓ у паветры ѓсклiкнула:
  - А зараз вы прызнаеце, Арцэфала сваiм капiтанам!
  Нястрымны роѓ запоѓнiѓ брыганцiну:
  - Слава Арцэфала! Так Добры дзень наш новы капiтан.
  Марская вольнiца шумела. Мiрабела падскочыѓшы вышэй у верх, падбегла да Арцэфала. Хлапчук быѓ бледным, i цяжка дыхаѓ, было вiдаць што ён на мяжы аброку.
  - Мацуй! З гэтай хвiлiны ѓ нас пачынаецца новае жыццё! - Дзяѓчына акуратна падняла хлопчыка i панесла ѓ каюту.
  . РАЗДЗЕЛ Љ 24.
  
  Хлапчукi некаторы час iшлi моѓчкi. Яны былi пад уражаннем убачанага. Гэтулькi гора i пакуты ѓ адным месцы. Але па меры аддалення ад сярэднявечнага халакоста, пах трупаѓ слабеѓ. Як заѓсёды цiкаѓны Садат, спытаѓ Янку:
  - Ну i што было далей пры праѓленнi цара Барыса.
  - А чаму ты думаеш, што ён цар? - Здзiвiѓся хлапчук-пападанец.
  - Здагадаѓся! - Садат трасянуѓ галавой.
  Янка заѓсмiхаѓся, нiбы злез накiп ад стомы.
  - Сапраѓды пасля смерцi не пакiнуѓ мужчынскага нашчадка цара Фёдара, (у яго была толькi адна дачка), наступным царом стаѓ Барыс Гадуноѓ. Яго каранавалi на сусветным саборы. Трэба сказаць, што гэта з дынастычнага пункту гледжання было незаконна, бо Барыс быѓ не з роду Рурыкавiч, фактычна будучы цар ажыццявiѓ палацавы пераварот. Кiраваѓ зрэшты Гадуноѓ нядрэнна, пабудаваѓ некалькi школ, пачаѓ асвойваць Урал, падчас голаду бясплатна раздаваѓ хлеб. У цэлым стараѓся кiраваць справядлiва. Але па чутках малодшы сын Iвана Грознага нiбы забiты Змiцер быѓ жывы.
  - Нiбыта забiты цi забiты? - Спытаѓ, жмурачыся Садат.
  - Хутчэй за ѓсё на самой справе забiты, але час быѓ даѓнi. Некаторыя гiсторыкi гавораць, што царэвiча схавалi ѓ манастыры. Iншыя нiбы Грышка Атрэп'еѓ i быѓ сапраѓдны цар. Тут зашмат чутак i супярэчнасцяѓ. Я па сумленнi i не ведаю каму верыць.
  Садат заѓважыѓ:
  - Гiсторыю пiшуць пераможцы!
  - Згодзен! Гiсторыю пiшуць крывёю, толькi пры праѓцы яе разводзяць жоѓцю прадузятасцi! - Янка зноѓ зрушыѓ рэмень, яго не пакiдала дасцiпнасць.
  - Што стала далей!?
  - Ну хутчэй у Польшчы з'явiѓся чалавек, якi выдаваѓ сябе за сына Iвана Грознага. Палякi былi рады спарадзiць у Расii смуту i адхапiць пад шумок частку тэрыторыi. Самазванец заручыѓся падтрымкай рымскага папы i таемна прыняѓ каталiцтва. Нешта ад яго хацелi атрымаць i шведы. Сабраѓшы невялiкае войска з казакоѓ, збеглых дваран(сярод iх быѓ нават сын князя Курбскага) Лжэдзмiтрый уступiѓ у паѓднёвую Расiю. Пачалася новая вайна. Першапачаткова больш шматлiкае i лепш арганiзаванае войска Барыса Гадунова, атрымала некалькi перамог, але сiлы Iлжэдзмiтрыя раслi, на яго бок перайшлi дваране паѓднёвых губерняѓ.
  Невядома ѓдалося б самазванцу ѓзяць уверх, але раптоѓна памёр Барыс Гадуноѓ. Па чутках ён быѓ атручаны. Баяры i ѓ першую чаргу князь Шуйскi падтрымалi самазванца. Дзмiтрый быѓ каранаваны, стаѓшы царом. Зрэшты, народу жыць стала не лягчэй. Iлжэдзмiтрый стаѓ рыхтаваць вайну з Турцыяй, атачыѓ сябе яшчэ большай раскошай, павялiчыѓ падаткi. Акрамя таго, палякi сталi патрабаваць у якасцi платы Смаленск i найблiжэйшыя землi. Калi Дзмiтрый зладзiѓ вяселле са шляхетнай палячкай Марыяй Манiшак, у Маскву з'ехалася шмат шляхцiчаѓ. Яны буянiлi i брыдкалi. Мяцежнае баярства на чале з Шуйскiм учынiла пераварот. Змiцер быѓ забiты, мноства палякаѓ перабiта. Зацараваѓ новы цар якi падаѓ нябачаную раней уладу баярству.
  Садат скрывiѓся:
  - Даваць гэтым стварэнням волю! Яны ѓсю краiну па частках расцягнуць!
  Янка пагадзiѓся:
  - Так яно было! Успыхнуѓ мяцеж дваранiна Балотнiкава. Да яго далучылiся многiя пасадскiя, сяляне i дваране. Балотнiкаѓ абяцаѓ даць волю i зямлю, адмянiць залiмiтавыя падаткi, падзялiць частку незлiчоных багаццяѓ баяраѓ i князёѓ. Яго войска аблажыла Маскву. Шуйскi камандаваѓ даволi бяздарна, цара пацярпеѓ паражэнне ѓ бiтве. Тады ён на дапамогу паклiкаѓ шведскiх i польскiх наймiтаѓ. Адмысловую ролю павiнна была згуляць войска пана Лiсоѓскага. Баяры гэтак жа , не драмалi i падкупiлi некага з блiжэйшага атачэння Балотнiкава, а прыватнасцi казацкага атамана Цiмафея. Той нават сказаѓ: свабода лёгкая, а золата цяжэйшае.
  Садат свiснуѓ:
  - Золата занадта цяжкi метал - выкаваны iм ланцуг перавешвае, лёгкiя мары аб свабодзе!
  Янка пацвердзiѓ, шоргаючы збiтымi ножкамi па камянях:
  - Не кажучы аб тым, што адну дэспатыю можа змянiць iншая. Праѓда Балотнiкаѓ лiчыѓ, што цара павiнен выбiраць казачае кола, а ѓсе людзi Расii павiнны стаць вольнымi. Яго iдэi ѓ цэлым былi прагрэсiѓныя, але ѓсё роѓна засталiся б багатыя i бедныя.
  Садат запярэчыѓ:
  - А як жа iнакш! Людзi ж не роѓныя па сваiх здольнасцях, хто разумнейшы, хто дурнейшы, хто больш спрытны, хто мацнейшы. Ураѓняць усiх было б ненатуральна. Бо нават багi не роѓныя адзiн аднаму: ёсць вышэйшыя i найнiзкiя, адрознiваюцца па ѓладзе i багаццю. Нават мёртвыя не роѓныя!
  Янка мiмаволi дадаѓшы крок (бiзун зноѓ пстрыкнула па потных, асмуглых спiнах хлапчукоѓ), працягнуѓ:
  - Але ѓ любым выпадку iдэi Балотнiкава прагрэсiѓныя, хаця яго прозвiшча Балотнiкаѓ нейкае непрыемнае, ад слова балота! Брр! Здрада загубiла правадыра паѓстанцаѓ. Ён быѓ разбiты, па чутках трапiѓ у палон, цi згiнуѓ. Горад збройнiкаѓ Тула, яшчэ некаторы час быѓ апорай паѓстанцаѓ, але быѓ абложаны i моцна разбураны ѓ вынiку аблогi. На першы погляд Шуйскi ѓмацаваѓся, але не тут тое было. З'явiѓся новы самазванец, празваны Лжэдзмiтрый Два. Калi першага называлi Грышка Атрэп'еѓ, то асоба другога не ѓстаноѓлена. Праѓда ёсць версiя, што гэта Мацвей Вяроѓкiн. Зрэшты некаторыя навукоѓцы-даследчыкi, лiчылi што гэта i ёсць сапраѓдны якi пакутуе эпiлепсiяй царэвiч Змiцер. Ва ѓсякiм разе Марыя Манишек прызнала ѓ iм законнага мужа, i нават нарадзiла ад яго (ва ѓсякiм разе афiцыйна) сына Iвана. Iлжэдзмiтрый атрымаѓ узброеную падтрымку ад палякаѓ. У прыватнасцi пан Лiсоѓскi сабраѓ трыццаць тысяч байцоѓ i падтрымаѓ самазванага цара. Армiя Шуйскага зноѓ была разбiта, многiя баяры перабеглi на бок самазванца. Просты народ таксама спачатку падтрымлiваѓ Змiцера. Зрэшты неѓзабаве для ѓсiх, хто не сляпы, стала вiдавочна, што Лжэдзмiтрый толькi польская марыянетка. Шляхцiцы далi мянушку яго ѓнiжальна: царык! Дык ён рэальнай улады не меѓ! Абсадзiѓ Маскву Лжэдзмiтрый i ѓсе новыя атрады шляхты, якiя прыбываюць, рабавалi краiну. Зрэшты саму добра ѓмацаваную сталiцу ѓзяць не ѓдалося.
  Расiя гiнула, палякi рыхтавалi прамое ѓварванне. Армiя пад камандаваннем Сiзумунга трэцяга аблажыла Смаленск. Горад зрэшты ѓмацоѓвалi на працягу некалькiх гадоѓ, павялiчваючы вышыню сцяны i роя роѓ яшчэ пры Iване Грозным. У iсцiну Смаленск быѓ непрыступны i палякi захлынулiся ва ѓласнай крывi.
  Адначасова з'явiѓся новы малады i энергiчны палкаводзец Скапiн-Шуйскi. Ён быѓ далёкiм сваяком цара, i таксама паходзiѓ з роду Рурыкавiчаѓ. Хоць яму было ѓсяго дваццаць два гады, палкаводцам ён аказаѓся вельмi майстэрскiм.
  Першае паражэнне палякам, ён нанёс пад сценамi Свята-Траецкага манастыра. Разграмiѓшы супернiка рушыѓ да Масквы. На сустрэчу яму выступiѓ пан Лiсоѓскi, у якога было ѓ двое больш войскаѓ. Скапiн-Шуйскi здзейснiѓ iмклiвы, не гледзячы на снегу пераход i раптам ноччу напаѓ на лагер пана. Ва ѓпартай бiтве, палякi былi разбiтыя. Войска Лiсоѓскага была занадта ѓжо разнамаснай, нанятыя за грошы казакi, не адрознiвалiся дысцыплiнай, у цемры секчы сваiх жа. Разграмiѓшы Лiсоѓскага Скапiн-Шуйскi, без найменшай перадышкi здзейснiѓ марш-кiдок да Тушына. Да гэтага часу ѓлада Лжэдзмiтрыя аслабла. Многiя баяры перабягалi з лагера ѓ лагер, iх нават назвалi тушынскiмi пераметчыкамi.
  Алi захiхiкаѓ:
  - Вельмi смешна!
  Садат парыраваѓ:
  - Табе смешна, а мне крыѓдна! Табе лайно, а мне павiдла!
  У Янкi самога, ад дурасцi зводзiла жывот:
  - Дакладна вайна адна з самых камiчных рэчаѓ у сусвеце, толькi бiлеты на шоу каштуюць цэлае жыццё!
  Хлопчыка апякла бiзун, але ён працягнуѓ:
  - Вайна гэта цырк, толькi прадстаѓленне заѓсёды заканчваецца слязамi! - дадаѓ Янка.
  Наглядчык сам хiхiкнуѓ:
  - Ну ты i даеш! Добра расказвай далей. Дакладней хлусi далей, я асабiста ѓ твае казкi не веру!
  - I тым не менш усё гэта праѓда! Ад коскi да коскi! - З запалам заявiѓ хлапчук.
  - Свiсцiш птушаня! Жадаеш пакаштаваць бiзуне, я бачу табе падабацца, калi стегают! - I гiдкая ѓхмылка, смярдзючага суб'екта.
  - Нешта ѓ гэтым ёсць! Дык вось хочаце ведаць што было далей!
  - Хочам! - Дружна крыкнулi хлопчыкi.
  I адкуль узялiся сiлы, цягнуць воз i выкладаць, прычым складана:
  -Лжэдзмiтрый быѓ бiты, яго шматаблiчная армiя была занадта мала дысцыплiнаваная, ды i сам царык не бог ведае якi палкаводзец. Праѓда самога "тушынскага злодзея" злавiць не ѓдалося. Казачы атаман Грыцыян былi блiжэй за iншых да самазванца i актыѓна пераследваѓ яго. Але свiта Лжэдзмiтрыя распарола мяшкi з золатам i ювелiрнымi ѓпрыгожваннямi. Казакi кiнулiся падбiраць здабычу, узнiкла цiсканiна, справа нават дайшла да рубкi. Самазваны цар здолеѓ сысцi на поѓдзень згубiѓшыся ѓ стэпах. Сам Скапiн-Шуйскi планаваѓ паход да Смаленска, каб разбiць польскую армiю. Але яго рэзка ѓзрослая папулярнасць, моцна турбавала Шуйскага, у народзе прама крычалi: няхай пераможца палякаѓ i самазванца будзе новым царом. Дачка Малюты Скуратава падсыпала Скапiн-Шуйскаму яду, i ва ѓзросце дваццацi трох гадоѓ, магутны князь волат памёр. Яго скон нанёс моцны ѓдар па баяздольнасцi краiны. Цар Юры Шуйскi прызначыѓ новым вярхоѓным ваяводам свайго брата Дзмiтрыя. Той са шматлiкiм войскам выступiѓ у паход. Трэба сказаць што Скапiн-Шуйскi не толькi фармаваѓ, камандаваѓ, але i навучаѓ войскi. У яго былi добра падрыхтаваныя часткi! Але бяздарнасць i глупства Дзмiтрыя Шуйскага ѓсё зводзiла на нiшто! Армiя рухалася сама па сабе без усялякай разведкi.
  Садат заѓважыѓ:
  - Большасць цяперашнiх каралёѓ у паход без усякай выведкi ходзяць!
  -Вось менавiта! Дзмiтрый пагардзiѓ стратэгiяй продкаѓ i трапiѓ у паставу, якую палякi паставiлi. Акрамя частка баяраѓ аказалiся падкупленымi i ѓдарылi ѓ тыл. Практычна ѓсё рускае войска аказалася разбiта. Праѓда Юры Шуйскi спрабаваѓ заручыцца падтрымкай шведскага караля. Ён перадаѓ шведам горад Карэлу, даслаѓ некалькi вазоѓ з золатам. Абяцаѓ аддаць Iван-горад i iншыя землi аж да Ноѓгарада i Пскова. Але шведы ад падобных саступак толькi нахабiлiся, неѓзабаве яны пачалi ѓласную iнтэрвенцыю паслаѓшы войскi да Ноѓгарада.
  Адначасова да Масквы пёрлi палякi. У народзе расла незадаволенасць царом Шуйскiм, чым паспрабаваѓ скарыстацца Iлжэдзмiтрый Два!
  Садат выскалiѓ зуба:
  - Самазванцы прыкмета слабых цароѓ!
  - Верагодна i падступных! Самазванец падышоѓ да Масквы з поѓдня. Цар паслаѓ супраць яго Iвана Шуйскага сабраѓшы новыя войскi. Самазванцу аказаѓ дапамогу пан Лiсоѓскi. Iван жа камандаваѓ сваiм волкiм войскам вельмi бяздарна. Поле яго разгрому самазванец падышоѓ з поѓдня. У Маскве ѓспыхнуѓ арганiзаваны баярамi мяцеж, Юрый Шуйскi быѓ скiнуты, пастрыжаны ѓ манахi.
  Алi шмыгнуѓ:
  - Усе яны хаваюцца ѓ манастыр.
  Хлопчык працягнуѓ:
  -Лжэдзмiтрый думаѓ, што цяпер ён стане царом, але быѓ амаль адразу са звяржэнняѓ Шуйскага забiты. Палякам ён быѓ не патрэбны, у Расii запанаваѓ новы выбарны элiтны орган, рэжым сямiбаяршчыны. Ён i здаѓ палякам Маскву. Вiдаць, баяры лiчылi, што пад Польшчай iм будзе вельмi вольна жыць. Сапраѓды паны мелi нябачаныя льготы, у тым лiку права пакараць смерцю прымусова халопа!
  - Гэта i ѓ нас ёсць! - Сказаѓ Садат.
  - Але ѓ нас не было! - адказаѓ Янка. - У старажытнай Русi не было такога закону. Права пакарання смерцю належала выключна дзяржаве. Барын не мог проста па капрызе пазбавiць жыцця халопа - гэта справа суда.
  - Хоць нейкi прагрэс, а астатняе!
  - Лупцоѓка прэрагатыва баярына!
  Алi ѓставiѓ:
  - Не вялiкая рознiца! Бо можна запароць да смерцi!
  - Можна! Толькi гэта будзе, не паводле закону! - Янка працягнуѓ. У вынiку чаго палякi замацавалiся ѓ Маскве.
  - I вы з гэтым змiрылiся?
  - Не! Нi ѓ якiм разе! У Нiжнiм Ноѓгарадзе пачаѓся нацыянальна-вызваленчы рух. Мiнiн просты старэйшына пасадскiх i князь Пажарскi сталi збiраць апалчэнне каб вызвалiць рускую зямлю! Iм супрацьстаялi буйныя сiлы, праѓда на руку гуляѓ дэспатызм шляхты. Можна было скарыстацца ѓцiскам шэрагу князёѓ, у тым лiку князя Трубяцкога. Адбылася вырашальная бiтва, дзе салдаты князя Пажарскага змаглi нанесцi паражэнне палякам. Дванаццацi тысячнае войска палякаѓ апынулася разгромлена, а частка воск апынулася блакiраваны ѓ крамлi. Пасля чатырохмесячнай аблогi палякi ѓ Крамлi здалiся!
  Пажарскi стаѓ вызвалiцелем Расii. Але стаць царом, яму было занадта цяжка. Баяры хацелi волi i лiшнiх правоѓ. На саборы 1613 г. iшлi актыѓныя спрэчкi каму быць царом. Лiчылася, што Раманавы хоць пабочная, але ѓсё ж галiна рурыкаѓскага роду. Яны i сталi выбраннiкамi Сабора. Баяры лiчылi што юны: шаснаццацi гадоѓ цар Мiхаiл будзе слабым i пакорлiвым Думе гасударам. Iншыя кандыдатуры ѓ тым лiку Шуйскi i Трубяцкiя былi адпрэчаны. Палякi выказалi незадаволенасць i кiнулi свае войскi на Расiю. Адначасова шведы авалодалi Ноѓгарадам, аблажылi Пскоѓ. Князю Пажарскаму хоць не без намаганняѓ, удалося разграмiць пана Лiсоѓскага. Не гледзячы на лiкавую перавагу; палякi былi бiтыя, частка наймiтаѓ здрадзiла яго. Разграмiѓшы Лiсоѓскага Пажарскi здзейснiѓ iмклiвы кiдок са Смаленску. Але авалодаць горадам з ходу не ѓдалося. Вайна ёсць вайна i шчасце ѓ ёй пераменлiва. Рымская царква вылучыла новыя грошы, палякi купiѓшы наймiтаѓ перайшлi ѓ наступ. Бiтвы адбывалiся з пераменным поспехам. Шведскi кароль Густаѓ Адольф абложваѓ Пскоѓ, але ѓзяць яго не здолеѓ. Шведы знясiлiлi сiлы ѓ штурмах. Тады Пажарскi раптоѓным адскокам, перакiнуѓшы войска праз балоты, здолеѓ адваяваць Ноѓгарад. Пры гэтым яму дапамагла дапамога гараджан, якiя пацярпелi ад самавольства шведаѓ. Шведы былi бiтыя, але ѓтрымалi за сабой балтыйскае ѓзбярэжжа. Цалкам выгнаць палякаѓ не ѓдалося: сiлы дзяржавы былi занадта знясiленыя. У прыватнасцi, калi рускiя падышлi да Смаленска, то былi адагнаныя гарматным боем. Унутры краiны раз-пораз успыхвалi бунты, баяры не адчуваючы цвёрдай рукi плялi адну змову за другой. У вынiку было прынятае рашэнне: заключыць хоць цяжкi, але вельмi неабходны краiне мiр. Расiя страцiла Смаленск частку левабярэжнай Украiны, мноства гарадоѓ, але здабыла доѓгачаканы свет. Гэта была адна з нямногiх войнаѓ, у якой мы не набылi зямлi, а страцiлi!
  Садат фыркнуѓ:
  - Дык ужо з нямногiх! Па-мойму рускiя не ѓ першай бiты!
  - Гiсторыя гэта фантастычны раман, дзе можна ѓсё напiсаць як хочаш. У ёй цалкам магчымыя адступленнi i страты! - запярэчыѓ Янка.
  - Што такое фантастычны раман? - Спытаѓ Алi.
  - Казка цi легенда! Пiсьменнiк напружвае ѓяѓленне i ход гiсторыi станавiцца iншым - не такiм як у рэальнасцi!
  Алi свiснуѓ:
  - Але ж гэта цiкава!
  Янка ѓздыхнуѓ.
  - Вядома цiкава, але не вельмi жыццёва! У маёй краiне ѓ прыватнасцi вельмi модна, стала пiсаць розныя "альтэрнатыѓкi" у стылi, што было б калi б рэвалюцыi не было цi грамадзянскую вайну выйгралi белыя. Адзiн такi пiсьменнiк: нават цэлы серыял з альтэрнатыѓнай гiсторыi наштабнаваѓ! Пры чым прыплёѓ, што ѓжо зусiм не ѓ той стэп звышцывiлiзацыi. Вось мучыцца людзi дурам, марнуюць энергiю на дурасцi.
  Садат заѓважыѓ:
  - У нас таксама ёсць паэты i летапiсцы. Яны часта перабольшваюць гiсторыю, ва ѓгоду уладарам. Але каб шмат напiсаць, ды яшчэ чаго няма! Не ведаю, гэта патрабуе выдатнага ѓяѓлення.
  Янка пакруцiѓ галавой:
  - Вось мне чагосьцi не шанцуе, нiякiх прыгод не намячаецца!
  - Тое, што мы сустрэлiся гэта таксама прыгода. Ды пакуль баёѓ i бiтваѓ няма, ты не выратаваѓ прынцэсу, але пагадзiся адкрыѓ для сябе шмат новага? - Выказаѓ здагадку Садат.
  - Вядома! Ведаю цяпер якога каня ѓ возе, асаблiва калi цябе падганяюць бiзуном. - Хлопчык пакратаѓ рассяканне на спiне, ногi дрыжалi.
  Алi падбадзёрыѓ:
  - Нiчога мацуй, хутка прывал!
  - Як бы прывал нас не прывалiѓ? - пажартаваѓ Янка. - Аб мае бедныя ножанькi, як доѓга пакутавалi. - Палiла падэшвы i сапраѓды моцна, iх парэзалi камянi, праѓда крывi амаль не было.
  Сапраѓды калона з рабамi ѓвайшла ѓ паселiшча. Большасць дамоѓ былi жоѓтыя, дахi саламяныя, толькi храм глядзеѓся больш-менш прыстойна, а таксама вартаѓнiчая вышка са вартай.
  Рабам далi адпачыць, Янка прылёг на пышны куст i закiнуѓ ногi. Кроѓ адхлынула ад ступняѓ, стала лягчэй. Натруджаная спiна адпачывала, толькi парэзы спiны палiлi. Вось так добра ляжаць, праѓда як ные ѓсё цела, садне кожная костачка, кожная жылка. Сапраѓдная катарга, доѓга пацягнулi калёсы маленькiя конi.
  Нявольнiкаѓ узбадзёрылi бiзуном i павялi кармiць, як заѓсёды дыета вегетарыянская, але гароднiна i садавiна цалкам каларыйныя. Нажрацца да палiцы не далi, толькi-толькi падавiлi першы голад.
  Рабам зрэшты дазволiлi крыху паляжаць. У цэнтры вёскi бiлiся два паѓлiны, Ахмед некаторы час любаваѓся на гэта вiдовiшча. Потым выбеглi тры дзяѓчыны. Скiнуѓшы тунiкi i агалiѓшыся яны сталi танчыць эратычны танец. Дзяѓчаты былi што трэба - грудастыя i стройныя, адужэлыя на цяжкай працы. Ахмед дастаѓ бiзун i не доѓга думаючы, пачаѓ сцябаць красунь, прыгаворваючы:
  - Вось вам лайдак!
  Янка ѓскочыѓ, захацеѓ падбегчы ѓ Ахмеду, але двое вартаѓнiкоѓ заступiѓ яму дарогу дзiдамi.
  - Куды прэш шчанюк.
  - Не трэба бiць дзяѓчат! - крычаѓ Янка.
  Ахмед павярнуѓся падышоѓ да хлапчука i хвастануѓ яго па голых нагах. Барадаты твар асвятлiла нядобрая ѓсмешка.
  - Ты нешта хацеѓ сказаць мне!
  - Навошта вы б'яце дзяѓчат! - прарычэѓ стомлены хлапчук.
  - Ах цябе цiкавiць гэта! Скажу сапраѓды падабацца! - Гандляр гандляра выскалiѓ, брудныя, гнiлыя зубы.
  - Падабацца прычыняць людзям боль! - абурыѓся Янка.
  - Так! Вялiкае гэтае задавальненне!
  Хлапчук пакруцiѓ пальцам ля скронi:
  - Вы такi вось!
  - Якi? - Ахмед падняѓ бiзун.
  - Разумны! - усклiкнуѓ Янка, з дрэнна схаванай iронiяй.
  Ахмед засмяяѓся:
  - Ты мяне пацешыѓ! Наогул хутка мы будзем у вялiкiм горадзе i ты ѓбачыш бой гладыятараѓ. Наогул можа i цябе прадаць у гладыятары?
  Янка здрыгануѓся
  - Гэта рамантычна!
  Ахмед рэзка трасянуѓ галавой:
  - Не, я думаю, ты мне больш карысцi прынясеш. Акрамя таго хлопчыкi-рабы самыя танныя, i iх часта выкарыстоѓваюць для львiнага мяса ѓ гладыятарскiх баях. Выжыць i праславiцца могуць толькi адзiнкi. Вось Мука я прадам у гладыятары, ён дарэчы лiчы ѓсю дарогу маѓчыць.
  - Можа вы з iм, яшчэ раз будзеце бiцца? - бразнуѓ Янка i тут жа пашкадаваѓ аб гэтым.
  - Не! З мяне хапiла! Няхай бiцца на палках з iншым хлапчуком.
  Муку далi ѓ рукi палку i адправiлi дзерцiся з дзецюком ледзь старэйшы за яго. Бой быѓ, вядома, не да смерцi i не асаблiва цiкавы. Больш спрытны Мук аглушыѓ свайго супернiк i ѓстаѓ сваёй босай, пыльнай нагой на грудзi. Гаспадар кiнуѓ пераможцу фiнiк, той лёгка злавiѓ на ляту. Ахмед зароѓ ва ѓсю глотку.
  - У вас у хлапчукоѓ дастаткова сiл, каб не толькi цягнуць калёсы, але i размаѓляць. Так што пакуль, я купляць новага скакуна не буду. Заадно i целы вашыя загартоѓвацца.
  Хлапчукоѓ-рабоѓ груба запрэглi ѓ калёсы i зноѓ пагналi. Янка яшчэ не паспеѓ адновiцца, ён накульгваѓ, вострыя, гарачыя камянi ѓпiвалiся ѓ босыя ступакi дзiцяцi. Як нi дзiѓна, цяжэй за ѓсё было першыя паѓгадзiны, i не толькi яму, але i iншым хлапчукам. Потым як часта бывае ѓ здаровых, не занадта распешчаных камфортам дзяцей, адкрылася другое дыханне. Дзецюкi зноѓ сталi размаѓляць.
  Садат спытаѓ Янку:
  - А што было потым у гiсторыi вашай краiны.
  Хлопчыку было цяжка, але калi размаѓляеш, гэта адцягвае ад болю. Твая мова як бы выводзiць вонкi, крайнюю ступень стомленасцi. Янка працягнуѓ:
  - Да сярэдзiны трыццатых гадоѓ колькасць насельнiцтва, дзякуючы высокай нараджальнасцi дасягнула даваеннага ѓзроѓню, акрамя таго да гэтага часу скончыѓся час зняволенага свету. У тыя часы краiны iмкнулiся выконваць дамовы, захоѓваючы рыцарскi гонар!
  - Толькi не веру, што заѓсёды! - Сказаѓ, зморшчыѓшыся Садат.
  Янка пагадзiѓся:
  - Не заѓсёды вядома! Падчас крыжовых папскiх паходаѓ, рыцары i супрацьстаялыя iм сарацыны, раз-пораз парушалi перамiр'е. У рамане Айвенга: блазан нават выпусцiѓ вастрыню: як мяне састарылi гэтыя перамiр'i. Цяпер мне без малога сто семдзесят гадоѓ, з улiкам трох перамiр'яѓ па пяцьдзесят!
  Хлопцы дружна засмяялiся, нават Мук уставiѓ:
  - Хлусня - гэта алей для змазвання шасцяронак кiравання!
  Садат здзiвiѓся:
  - Ого! А ты Мук аказвае фiлосаф!
  - Наогул-то гэта не я прыдумаѓ! Ад аднаго пiлiгрыма чуѓ. - сумеѓся моцны хлопчык.
  - Добрая памяць - дадатная якасць раба! - Падкалоѓ Садат.
  - Або уладара! - Парыраваѓ Мук.
  - Добра, рабу далёка да спадара. Няхай лепш Янка раскажа цалкам гiсторыю сваёй краiны.
  Янка працягнуѓ:
  -Рускае войска выступiла ѓ паход. У самым пачатку яна сутыкнулася з праблемамi. Захварэѓ Мiхась Пажарскi, а князь Чаркасаѓ зламаѓ нагу. Камандзiрам быѓ прызначаны ваявода Шэйнiн. Ён стаѓ вядомы дзякуючы ѓпартай абароне Смаленску. Цэлых тры гады ён трымаѓ горад, змагаючы супраць шматразова праѓзыходных сiл палякаѓ. Толькi калi абложаныя сур'ёзна аслабелi ад голаду i мора, палякам атрымалася авалодаць горадам-крэпасцю. Падчас апошняга штурму палякi, вырабiлi каля тысячы ѓсходаѓ, i ѓжылi дымавую заслону, па тых часах даволi новая вынаходка. Малалiкiя абаронцы захлынуся пад жорсткiм напорам. Шэйнiн быѓ, нават у тыя часы рэдкi выпадак катаваны за сваю ѓпартасць. Бо яму загадала здаць Смаленск сама Баярская Дума. Цяпер яму трэба было вярнуць, той горад якi ён, так гераiчна абараняѓ. Смаленск быѓ цудоѓна ѓмацаваны i меѓ вельмi моцны гарнiзон. Рускiя былi змушаныя прыступiць да аблогi. Тут трэба сказаць моцна шкодзiла слабасць цара Мiхаiла i адсутнасць цвёрдай рукi. У рускай армii было занадта мала гармат i боепрыпасаѓ да iх. Што абцяжарвала ѓзяцце цытадэлi. Праѓда быѓ адзiн плюс польскi кароль памёр, i палякi не маглi сабраць вялiкае войска ѓ адсутнасць караля. Шэйнiн захапiѓ некалькi невялiкiх гарадоѓ каля Смаленска, разбiѓ моцны атрад гетмана Хадароѓскага. Але падмацаванняѓ не атрымаѓ, пачалiся набегi крымскiх татараѓ на паѓднёвыя раёны Расii, што адцягвала войскi. Палякi спешна абралi новага караля i буйное войска адправiлася на выручку да Смаленска. Шэйнiн жадаѓ зняць аблогу i рушыць на сустрэчу супернiку, але цар падахвочваны баярамi, загадаѓ любым коштам утрымлiваць аблогу. Разгарнулiся цяжкiя баi, рускiя бiлiся мужна, але палякаѓ было нашмат больш. Пасля серыi бiтваѓ, рускiя войскi патрапiлi ѓ асяроддзе. Шэйнiн адвёѓ iх на груд, там абкапаѓся. Штурм быѓ адбiты з вялiкiмi стратамi для палякаѓ, але становiшча заставалася цяжкiм.
  Хлопчык перавёѓ дух, як ные спiна i ногi, i калi яны прыйдуць да мэты. Бо яны людзi, а не iшакi!
  Алi пляснуѓ па плячы:
  - Ужо нядоѓга засталося, хутка будзем у горадзе i там давядзецца нам развiтацца. Шчыра кажучы з вялiкiм шкадаваннем.
  Невялiкая птушачка падобная на голуба села Муку на далонь. Хлапчук перадаѓ яе Янку.
  - Няхай яна стане сiмвалам нашага сяброѓства, нават пасля таго як мы расстанемся.
  - Спадзяюся што стане i застанецца назаѓжды! - Янка пагладзiѓ голуба, пасля чаго птушка ѓзляцела. Ён праводзiѓ яе позiркам. Працягнуѓ размову.
  -Палякi прапанавалi перамiр'е, рускiя захоѓвалi зброю i гарматы, iх адпускалi назад, але яны павiнны былi ѓрачыста паклясцiся, што на працягу чатырох месяцаѓ будуць устрымлiвацца, ад удзелу ѓ баявых дзеяннях. Улiчваючы што ворагаѓ было ѓ трое больш i запасы харчавання падыходзiлi да канца ваявода Шэйнiн пагадзiѓся. Яго войска акрыяла на зiмовыя кватэры. Да гэтага часу Чаркесаѓ i Пажарскi разграмiлi войска крымскага хана. Яны рушылi войска, на выручку Белагорску якi аблажылi палякi. Была бiтва, палегла шмат ваяроѓ, але вось палякi змушаныя былi адысцi. Пасля некалькiх дробных сутычак, палякi прапанавалi мiр. Расея адваявала Белагорск i некалькi дробных мястэчкаѓ, але часова адмовiлася ад валодання Смаленскам. У 1642 годзе Казакi раз'юшаныя пастаяннымi набегамi, атакавалi турэцкую крэпасць Азоѓ. Дзякуючы нястрымнаму напору горад-крэпасць упаѓ. У адказ Турцыя тады вялiзная i вельмi моцная дзяржава прыгразiла хваляй. Цар загадаѓ сабраць вярхоѓны сабор, але сярод саслоѓяѓ намецiлiся сур'ёзныя рознагалоссi. Сяляне патрабавалi землi i свабоды, казакi хлеба i грашовага заробку. Крэпасць Азоѓ была вернута назад - ахвяры апынулiся марныя!
  Садат паѓтарыѓ вядомую фразу Цэзара:
  - Утрымаць заваяванае куды складаней, чым заваяваць!
  Янка здзiвiѓся (да чаго часам унiверсальныя думкi вялiкiх):
  - Верагодна! Неѓзабаве цар Мiхась памёр i яго месца заняѓ Аляксей, празваны сучаснiкамi Цiшайшым. Хоць Мiхасю i не атрымалася ѓвайсцi ѓ гiсторыю як вялiкаму гасудару, зрабiѓ ён для Расii, мабыць не менш свайго сына Пятра Першага. У 1948 годзе на ђкраiне ѓспыхнула паѓстанне пад кiраѓнiцтвам Багдана Хмяльнiцкага. Шляхта адкрыта i нахабна здзекавалася з украiнцаѓ i мясцовых казакоѓ. Апетыты палякаѓ былi проста надмерныя, адначасова iшоѓ прыгнёт i рэлiгiйнай прыкмеце. У прыватнасцi актыѓна пераследавалi праваслаѓных, закрывалi цэрквы пераназываючы iх у касцёлы. У цэлым iшоѓ сапраѓдны генацыд усходнiх славян.
  Садат строс кропельку поту, спытаѓ:
  - А што такое генацыд?
  - Калi цэлы народ выракаюць на вымiранне!
  - Тады зразумела! Свалачны народ палякi.
  Янка запярэчыѓ:
  - Яны як i ѓсе iншыя розныя. Наогул роднасны славянскi народ, але сiстэма кiравання i поѓнай бескантрольнасцi паноѓ, якiя маглi халопа за найменшую правiннасць пасадзiць на кол i практычна не плацiлi падаткаѓ расклала нацыю. Так ужо атрымалася!
  - Сто тыранаѓ горш за аднаго дэспата! - Вывеѓ афарызм Садат.
  Янка ахвотна пагадзiѓся:
  - Вядома! Украiнцы ва ѓсякiм разе не вытрымалi падобнага бязмежжа. Багдан Хмяльнiцкi здаѓна iмкнуѓся да Расii. Але малады цар да гэтага часу, распачаѓ новую ваенную рэформу, фармiраванне салдацкiх палкоѓ, яму патрабавалася некаторы час. Акрамя таго, магчыма, ён хацеѓ прымусiць Украiну, уз'яднацца з Расiяй.
  Вайна спачатку iшла паспяхова для Багдана Хмяльнiцкага. Ён атрымаѓ некалькi перамог, узяѓ Кiеѓ. I нават амаль цалкам знiшчыѓ польскае войска, ледзь не паланiѓ караля. Польшча вымушана была прызнаць незалежнасць значнай часткi ђкраiны. Мабыць нават большай часткi. Але ѓрачыстасць Багдана Хмяльнiцкага была не доѓгая. Атрымаѓшы крэдыты ад Рымскай, Каталiцкай царквы прамову Паспалiтая сабрала новыя палкi. Акрамя таго, сёй-той з атачэння Багдана Хмяльнiцкага быѓ падкуплены. Украiнскае войска, стала трываць паразу за паразай i неѓзабаве страцiла Кiеѓ. Багдан Хмяльнiцкi быѓ вымушаны прама звярнуць з просьбай уключыць Украiну ѓ склад Расii. Магчыма яму гэтага не вельмi хацелася, усё ж у Расii таксама было прыгоннае права, высокiя падаткi, людзей прадавалi як жывёлу. Сам цар Аляксей забаранiѓ насiць нямецкую сукенку i курэнне тытуню. У адрозненне ад Пятра Першага, якi быѓ заходнiкам, Аляксей быѓ сапраѓдным патрыётам. Але пры гэтым цар не быѓ дабрачком, падчас салёнага бунту i пасля яго было пакаранае i выпарата мноства людзей. Тым не менш, ён першым стварыѓ войска новага ѓзору i рушыѓ палiцы ва Украiну i Смаленску. Ранейшыя памылкi былi ѓлiчаны i пакiнуѓшы невялiкае прыкрыццё горад-крэпасць проста блакiравалi. Войскi рушылi далей i з ходу авалодалi Полацкам i Вiцебскам. Больш упартым было супрацiѓленне Польшчы пад Барысавам, але i гэта горад загiнуѓ. Мясцовае насельнiцтва, прывiтала рускае войска як вызвалiцеляѓ. Бо беларусаѓ палякi пагардлiва называлi быдла. Пад Мiнскам адбылася вялiкая бiтва сышлiся дзве буйныя войскi.
  Рускiя войскi былi добра арганiзаваны, польская армiя складалася ѓ асноѓным з наймiтаѓ. Новыя лёгкiя i больш хуткастрэльныя мушкеты, з палепшанай пабудовай рускiх войскаѓ, якiя выкарыстоѓваюць перасоѓныя драѓляныя гарады вызначылi перавагу. Польскае войска бегла, Менск быѓ захоплены. Другая частка рускiх войскаѓ наступала па поѓднi Беларусi. Авалодаѓшы Гомелем яны прасунулiся на захад, фарсiраваѓшы Дняпро. Праѓда ѓзяць усе крэпасцi адразу не ѓдалося. Рэчыцкi гарнiзон замест абароны выйшаѓ на сустрэчу i быѓ разбiты. Затым такiм жа чынам былi ѓзятыя Мазыр i Слуцак. Са Слуцкам праѓда прыйшлося павазiцца, горад добра быѓ умацаваны. Але самi гараджане якiм надакучыла дэспатычная ѓлада Радзiвiлаѓ, узбунтавалiся i адчынiлi рускiм войскам вароты. Слуцк упаѓ, паны беглi, народ актыѓна падтрымлiваѓ Расiю. Ну Украiне палякi таксама былi бiтыя, рускiя прарвалiся да Галiцыi ледзь не авалодаем Львовам. Ваявода Даѓгарукi нечакана хутка авалодаѓ Вiльню, горадам якi не маглi некалькi стагоддзяѓ узяць крыжакi. Хоць аблажылi разоѓ трынаццаць. Паданне ранейшай сталiцы Лiтвы выклiкала разброд i хiстанне ѓ прамове Паспалiтай. Рускiя ѓсе прэлi i перлi. Вось упалi Баранавiчы, Брэст i Любань, з Поѓначы войскi авалодалi Гродна. Фактычна калi не лiчыць не ѓзятага Львова рускiя выйшлi да старой мяжы Кiеѓскай Русi. Рускiя войскi наблiжалiся да Варшавы, палякi былi нават гатовы заключыць мiр, якi вяртае ранейшыя землi, аж да Нёмана. У гэтым выпадку Аляксей Мiхайлавiч магчыма стаѓ бы вялiкiм гасударам. Але раптам памёр гетман Украiны Багдан Хмяльнiцкi, а яго пераемнiк аказаѓся здраднiкам. Акрамя таго ѓ вайну ѓступiла Швецыя. Тады гэта была вельмi моцная краiна, падчас трыццацiгадовай вайны, яна набыла немалыя валадарствы ѓ Еѓропе. Густаѓ Адольф, якi не здолеѓ узяць Пскоѓ, паказаѓ сябе вельмi моцным палкаводцам на Еѓрапейскi франтах. Да гэтага часу ён ужо памёр, але ѓ яго засталiся моцныя пераемнiкi. Пачалася вайна памiж Расiяй i Швецыяй, акрамя таго ѓзмацнiлiся набегi крымскiх татараѓ. Прыйшлося ваяваць адразу на некалькi франтоѓ. Рускiя адкiнуѓшы шведаѓ, заняѓшы некалькi ѓзбярэжных гарадоѓ, паспрабавалi аблажыць Рыгу, але з-за дапамогi якую супернiк атрымлiваѓ, па моры не ѓдалося ёй авалодаць. Шведы ѓводзiлi ѓ бой усё новыя, i новыя сiлы, прымусiѓшы зняць блакаду. Ва Украiне кiпелi страшныя баi. Палякi сабраѓшы сiлы i наёмныя войскi пасля шматмесячнай блакады адваявалi Гродна. Здраднiка гетмана разбiлi, але яго месца заняѓ анi не лепшы шакал. Ватыкан усяляк падначваѓ крымскага хана, католiкi асцерагалiся ѓзрастаючага ѓплыву праваслаѓя i экспансii Расii. Дапамогу Польшчы аказвалi, нават англiчане, яны не хацелi дапускаць Расiю да мораѓ i каталiцкая Iспанiя. Паступова рускiя адыходзiлi. Ворагу ѓдалося захапiць назад Брэст, Любань, Баранавiчы! Самае ѓпартае супрацiѓленне рускiя часткi аказалi ѓ Слуцку, горад знаходзiѓся ѓ блакадзе два гады, i паѓ толькi калi цалкам скончылiся запасы харчавання. На поѓначы рускiя войскi авалодалi Юр'евым, блакiравалi Нарву, але зноѓ не змаглi горад узяць. Гетманы хiтравалi, яны не хацелi не палякаѓ, нi рускiх цароѓ. Усё гэта страшэнна вымотвала. Акрамя таго беларускае сялянства, якое спачатку сустрэла рускае войска, як братоѓ вызвалiцеляѓ была расчаравана. Бо прыгоннае права засталося, ранейшага пана змянiѓ рускi пан, а падаткi выраслi. У самой Русi пракацiлася хваля мецяжоѓ, у Маскве ѓспыхнуѓ медны бунт, якi быѓ здушаны з вялiкай працай. Цару нават прыйшлося, каб выйграць час i падцягнуць да сталiцы падмацавання, ударыць па руках з правадыром паѓстанцаѓ. Тым часам палякi захапiлi Менск i Вiльню. Яны ѓжо пайшлi на лiнiю ракi Бярэзiна, пагражаючы Полацку, Вiцебску, Оршы. Здавалася вось-вось настане пералом.
  Садат нядобра ѓсмiхнуѓся:
  - I зноѓ Расея бiтая?
  Янка нават успыхнуѓ ад гневу.
  - Не! Рускае войска хоць i не ѓзяло Нарву, усё ж змагла разграмiць войска шведаѓ. Пасля чаго быѓ падпiсаны не вельмi выгадны свет: прыйшлося саступiць Швецыi Юр'еѓ i блiжэйшыя гарады, але затое вызвалiлiся буйныя сiлы. Рускiя войскi перайшлi ѓ контрнаступленне i захапiлi Шклоѓ, разбiлi палякаѓ наблiзiѓшыся да Мiнска.
  Вайна ѓжо цягнулася некалькi гадоѓ, абодва бакi былi вельмi знясiленыя. У Польшчы таксама пракацiлася серыя бунтаѓ. Пасля некалькiх месяцаѓ перамоваѓ быѓ падпiсаны мiр. Польшча аддавала Расii падлогу Украiны, Смаленск i блiжэйшыя да яго гарады. Рускiя заваёвы ѓ Беларусi былi вернутыя назад прамовы Паспалiтай. У цэлым вайна завяршылася для Расii даволi паспяхова, удалося вярнуць частку спрадвечна-рускiх зямель. Праѓда Беларусь i заходняя Украiна засталася пад Польшчай, не ѓсе спрадвечныя землi, якiя належалi Кiеѓскай Русi, удалося вярнуць пад кантроль. Расея атрымала перадышку, але не надоѓга. - Хлапчук замоѓк ён моцна ѓдар палец вялiкай нагi стукнуѓшы ѓ камень, ды патрабавалася час каб адсапцiся пасля вялiкай нагрузкi.
  Хвiлiн пятнаццаць яны iшлi моѓчкi, тым больш дарога пайшла ѓгару i хлапчукi лiтаральна ѓздрыгвалi ад напругi. Ды яшчэ бiзун дастае i мучыць голыя спiны. Хлопчыкi задыхалiся, ледзь не завалiся на камянi. Потым рэзкi ѓздым спынiѓся i яны зноѓ здабылi дарунак прамовы.
  - Сцяпан Цiмафеевiч Разiн быѓ сталым казаком, высокага росту, з шырокiмi плячамi, адрознiваѓся вялiкай фiзiчнай сiлай. Адважна ваяваѓ з Польшчай, нават выратаваѓ у свой час князя Даѓгарукага i пры гэтым адмовiѓся ад законнай узнагароды.
  Яго родны брат Iван, песцiѓ планы стварыць вялiкую казачую дзяржаву, ад Буга да Яiцка. Пасварыѓшыся ѓ данскiм атаманам Карнiлам ён адвёѓ войскi, i рушыѓ iх да Дона. Але царскiя войскi яго своечасова атачылi. Iван быѓ арыштаваны i адпраѓлены ѓ Маскву. Дзе яго пасля катаванняѓ пакаралi смерцю. Натуральна Стенька Разiн моцна ѓзлаваѓся на царскiя ѓлады. Тым не менш пакуль Стенька стрымлiваѓ свой гнеѓ, але жаданне ѓзвысiцца над казакамi было моцнае. Праз два гады пасля заключэння мiру з Польшчай, Сценька Разiн аб'явiѓ аб паходзе на Азоѓ. Але казакi, якiя яшчэ не паспелi адпачыць ад ранейшай вайны, неахвотна збiралiся ѓ паход да магутнай крэпасцi. Акрамя таго i афiцыйнае кiраѓнiцтва Дона было супраць авантуры Сцяпана.
  Сабраѓшы ѓсяго дзве тысячы чалавек, Стенька падступiѓ да Азова, але не адважыѓся на штурм крэпасцi, чый гарнiзон быѓ у трое большы за яго армiю. Яго атрад адступiѓ рушыѓ да Волгi, хапаць караваны. Але i тут Стэньку Разiну не пашанцавала, з'яѓленне двухтысячнай чарады не прайшло незаѓважаным. Купцы дачакалiся таго моманту, калi падышло стралецкае суправаджэнне i царскiя караваны везлi хлеб Астраханскаму гарнiзону. Пакуль iх чакалi чарада Сцяпана голаду i правадыр паѓстанцаѓ асабiста засек некалькi казакоѓ.
  - Дзве тысячы занадта шмат для банды разбойнiкаѓ. - заѓважыѓ Садат. - Хто такiм лiкам зарабляе!
  Мук запярэчыѓ:
  - Гэта разбойнiк з маштабам. Вось каралева злодзеяѓ Шэла, звычайна дзейнiчае невялiкiм лiкам, але так дзёрзка. Адзiн раз нават залезла ѓ казну самога султана, выкраѓшы скiпетр. За яе галаву прызначаная вялiкая ѓзнагарода.
  Садат фыркнуѓ:
  - А бо ѓсё роѓна не зловяць, яе сябры вельмi адданыя.
  Янка заѓважыѓ:
  - Чаму жоѓты колер лiчыцца колерам здрады - ён афарбоѓкай як золата!
  Залатому наканечнiку: лягчэй за ѓсё прабiць браню сумленнасцi i высакароднасцi!
  Садат заѓважыѓ:
  - Магчыма Шэла вельмi хiтрая i вiртуозна валодае мячом. Пра яе складаюць легенды, адзiн казачнiк нават напiсаѓ паэму, легендарнай ваяѓнiцы.
  - А зрынуць султана, ёй не хацелася? - спытаѓ, паѓжартам Янка.
  - Зрынуць султана? А навошта гэта! У яго вялiкае, проста велiзарнае войска, а Шэлы толькi жменя разбойнiкаѓ. Сiлы ѓжо занадта не роѓныя. Ды i жыццё вольнай разбойнiцы, куды цiкавейшае чым сядзець на троне. Гэтая жанчына вельмi шчадралюбная i любiць выпадковыя сувязi.
  - Для разбойнiкаѓ гэта тыпова! - Пагадзiѓся Янка. - Сцяпан таксама быѓ гулякай, нават неяк сваёй жонцы сказаѓ: дрэнны той мужчына што носiць адзiн i той жа кафтан. Хоць шчыра кажучы, Разiн быѓ не прагны. Вядомы выпадак, калi ён беднаму селянiну падарыѓ свайго асабiстага каня. Ды гэта быѓ казацкi цар. Улюбёнец народа. Апынуѓшыся без выбару, трэба ж накармiць чараду, ён захапiѓ царскiя i купецкiя стругi, часткова пабiѓ, часткова паланiѓ стральцоѓ. У вынiку ѓ яго апынулiся пад рукой струга з маленькiмi гарматкамi. Стенька прыняѓ рашэнне плыць у каспiйскае мора.
  Па дарозе трэба было пераадолець горад Царыцын. Тут некалькi агентаѓ Сцяпана трапiлi ѓ горад i дамовiлiся з пушкарамi. Тыя разыгралi спектакль, Сцяпан Цiмафеевiч вельмi гучна (толькi ён так умеѓ) свiснуѓ i ствалы ѓ гармат задымiлiся, не маглi зрабiць нiводнага стрэлу. Так яго флот i праплыѓ мiма Царыцына, казакi смяялiся i пагражалi ваяводзе. З тых часоѓ па ѓсёй Русi папаѓзлi чуткi, што Стенька Разiн вядзьмак, i ѓмее прыварожваць гарматы, лётае да аблокаѓ i яго не бярэ, нi шабля, нi куля! Абышоѓшы Астрахань Сцяпан Цiмафеевiч рушыѓ да ракi Яiк. Ён разлiчваѓ, захапiѓшы Яiцк стварыць там апорную базу. Сам горад быѓ добра ѓмацаваны, але Стенька Разiн ужыѓ хiтрасць пасля якая стала хрэстаматыйнай.
  Садат спытаѓ:
  - Якая хiтрасць?
  Янка ахвотна падзялiѓся:
  - Трыццаць казакоѓ пераапранулiся ѓ манахаѓ, iх прапусцiлi i тыя захапiлi вароты, а затым уварвалася ѓсё войска. Быѓ хуткаплынны бой, горад упаѓ! Тут Стэнька Разiн паказаѓ сябе не з самага лепшага боку, загадаѓшы пакараць смерцю ѓсiх палонных стральцоѓ. Праѓда адзiн з iх ледзь не засек Стеньку Разiна. Праѓда ѓ разгар пакарання нечакана рушыла ѓслед мiласць, але ахвяр усё роѓна было шмат. Стенька Разiн моцна асеѓ у горадзе. Царскi ѓрад паспрабаваѓ яго выбiць. Былi пасланы два стралецкiя загады i куплены за грошы дзесяць тысяч нагайцаѓ на чале з мурзай Селiмам. Стенька Разiн дзякуючы разведцы даведаѓся пра гэта вывеѓ паѓтары тысячы казакоѓ у стэп i разгар штурму ѓдарыѓ у тыл. Працiѓнiк быѓ бiты, але Сцяпан разумеѓ, што надоѓга яму замацавацца ѓ горадзе не дадуць. Казакi пакiнулi горад i адправiлiся ѓ паход да заморскiх земляѓ. Шмат гарадоѓ i караванам разграмiлi казакi, пра Сцяпана на ѓсю Русь грымела слава як аб непераможным палкаводцы. Вiдаць мудрыя дарадцы падказалi цару: гэты чалавек можа быць карысны шырокай дзяржаве. Сцяпану прапанавалi царскую лiтасць, i дазволiлi вернуцца на Дон. Праѓда ѓ Астраханi ён павiнен быѓ, здаць гарматы. Зрэшты Стенька Разiн карыстаючыся сваёй папулярнасцю, ледзь не падняѓ мяцеж у Астраханi, яго казакi разгулялiся. Ваявода быѓ толькi рады пазбавiцца, ад падобнага цяжару.
  Сцяпан са сваiмi вернымi таварышамi i вялiкiмi багаццямi вярнуѓся на Дон.
  За зiму яму ѓдалося сфармiраваць пяцiтысячнае войска. Увесну да яго далучылiся вярхоѓныя казакi. Спусцiѓшыся ѓ Чаркас, Стенька Разiн ледзь не аднагалосна, быѓ абраны вярхоѓным казацкiм, атаманаѓ. Так спраѓдзiлася мара: падмяць пад сябе ѓвесь Дон.
  - Малайчына! Стромкi хлопец! - Усклiкнуѓ Садат. Пляц наглядчыка засвiстала, але не стала апускацца на шматпакутную спiну.
  - Стромкай, але меры не ведаѓ! - заявiѓ, гаротна кiѓнуѓшы галавой Янка.
  - А хто яе ведае! - Уставiѓ Алi.
  -Авалодаѓшы Донам Стенька паслаѓ паслоѓ да цара, з прапановай дапамагчы ѓ арганiзацыi паходу на Азоѓ. Але яго пасланцаѓ адлупцавалi i выгналi ѓ шыю. Раз'юшаны Сцяпан, злучыѓшыся з вядомым разбойнiцкiм атаманам Цiмафеем Усам рушыѓ да Царыцына. З вярхоѓяѓ Волгi, каб уцiхамiрыць Сцяпана, быѓ пасланы маскоѓскi стралецкi ваявода Лапацiн. Стенька па-майстэрску падрыхтаваѓ пастку, i амаль цалкам знiшчыѓ маскоѓскае войска. Стральцы ж пасланыя з Астраханi, перайшлi на бок паѓстанцаѓ. У сам горад пранiклi Сценькiны агенты, якiя ѓзбунтавалi народ i стральцоѓ. Горад быѓ узяты амаль без бою, толькi невялiкi атрад брата ваяводы, учынiѓ сутычку. Горад упаѓ i ѓ iм усталявалася новая ѓлада. Тут Сценька Разiн дапусцiѓ памылку - занадта доѓга вагаѓся: iсцi цi не iсцi на Маскву. Вiдавочна, што царскi ѓрад не змiрыцца са стратай такой вялiкай колькасцi зямлi, i выхаду да каспiйскага мора. З iншага боку цяжка вырашыцца на вайну з вялiзнай iмперыяй, перадавыя атрады якой, на ѓсходзе ѓжо падыходзiлi да Цiхага Акiяна. Зрэшты Стенька не без падстаѓ разлiчваѓ на падтрымку народа. Было абвешчана: што сам цар Аляксей Мiхайлавiч загадаѓ бiць баяраѓ i памешчыкаѓ, а таксама быѓ складзены фальшывы лiст патрыярха Нiкана. Падчас стаяння Сцяпана сярод коней пачаѓся падзеш, не выключана, што царскiя агенты знарок пусцiлi сярод iх заразу. Страта коней моцна аслабiла шэрагi казакоѓ, а супраць iх у Маскве сабралася дваранскае апалчэнне лiкам у шэсцьдзесят тысяч пад камандаваннем ваяводы Даѓгарукага.
  I ѓсё ж пакуль поспех быѓ на баку Сцяпана, якому актыѓна дапамагаѓ просты люд i стральцы. Саратаѓ быѓ узяты без бою, услед за iм вароты расхiнула Самара. I толькi Сiмбiрск павiнен быѓ стаць мяжой смяротных баёѓ з паѓстанцамi. Зрэшты Сцяпану ѓдалося ѓзяць горад i разбiць кiнутыя на вылазку войскi. Праѓда острожек у цэнтры горада застаѓся не ѓзятым. Потым Стенька Разiн са сваiмi войскамi стаѓ у засаду супраць ваяводы Багранскага.
  Гэта быѓ шляхетны ваяр, герой вайны з Польшчай, якi практычна не ведаѓ паражэнняѓ.
  Сцяпану ѓдалося яго разбiць, але сам ваявода выслiзнуѓ, уцёкшы з рэшткамi войск у Казань. Сам Сцяпан зноѓ дапусцiѓ памылку, замест таго каб пераследваць ваяводу i рушыць сваё войска далей, ён устаѓ у аблогу астрожка. Гэта было бязглузда, тым больш што острожек стаяѓ на ѓзгорку i былi не вялiкi памерамi, што абцяжарвала яго штурм. Пакуль Стенька Разiн стаяѓ: царскiя ваяводы назапасiлi немалыя сiлы. Велiзарная на чале з тым жа Багранскiм падышла да Сiмбiрска. Тут Сцяпан зрабiѓ трэцюю памылку, напярэдаднi бiтвы вырашыѓся на штурм астрожка. Узяць яго праѓда не здолеѓ, затое панёс вялiкiя страты i стамiѓ некалькi тысяч салдат.
  Бiтва з вопытным ваяводам Багранскiм iшла з пераменным поспехам. У чымсьцi, шляхетнаму ваяводу ѓдалося падмануць Сцяпану, у чымсьцi Багранскi перасягнуѓ правадыра паѓстанцаѓ. Але ѓ вырашальны момант, Стеньку Разiна цяжка паранiѓ драгунаѓ, секануѓшы шабляй па галаве. Падзенне кiраѓнiка паѓстанцаѓ у кульмiнацыйны момант бою, абумовiла зыход бiтвы. Параненага страцiѓ прытомнасць Сцяпана павезлi, а яго войска якiя пазбавiлi важакоѓ, намеснiк Сцяпана Навумаѓ паскакаѓ разам з параненым атаманам.
  Садат заѓважыѓ:
  - Войска без палкаводца, што цела без сэрца!
  Янка хвiлiну прадыхаѓшыся, сказаѓ:
  - Сэрца палкаводца пякучы горан, галава лёд, воля жалеза: усё разам - паражальная сталь перамогi! Паѓстанне зрэшты працягвалася! Яно ахапiла вялiкую тэрыторыю, Даѓгарукi натыкнуѓся на ѓпартае супрацiѓленне. Не дарма за яго карэтай ехала: паѓсотнi вазоѓ з катамi i папамi. З паѓстанцамi распраѓлялiся жорстка, не толькi вешалi, але i чацвертавалi, саджалi на кол. Сам Сцяпан некаторы час адлежваѓся на Доне. Адправiѓшыся ад ран, Стенька запланаваѓ паход на Тулу. Так можна значна хутчэй прарвацца да Масквы, акрамя таго можна было прайсцi па Доне не сустракаючы вялiкiх гарадоѓ. Але Сцяньку не пашанцавала, шныпар данёс ваяводам аб планах Сцяпана i яны прынялi меры, разграмiѓшы атрад яго блiжэйшага памочнiка Мiнаева. Стенька неѓзабаве i сам стаѓ ахвярай здрады. Багатыя казакi асцерагаючыся непазбежнай расправы, да Дона падыходзiлi буйныя сiлы царскай армii, захапiлi ѓ палон Сцяпана. Правадыр паѓстанцаѓ пад велiзарным канвоем, быѓ дастаѓлены ѓ Маскву. Там яго жорстка катавалi, але Разiн здзiвiѓ катаѓ сваёй мужнасцю, не зламаѓся i не выдаѓ дзе схаваныя яго скарбы. Зрэшты, вельмi шмат здабычы захопленай у замежных паходах ён раздаѓ бедным i жабракам. Народ яго моцна кахаѓ. Падчас пакарання эшафот са Сцяпанам атачыла цэлае войска. Яму адсеклi спачатку рукi i ногi, i толькi потым галаву. Стенька зрэшты адмовiѓся спавядацца, i сказаѓ што раскайваецца толькi ѓ адным: што цалкам не вывеѓ усё баярскае паскуддзе. Годны чалавек i памёр годна. Апошняя апора паѓстанцаѓ Астрахань: упала праз год. Хаця паѓстанне i скончылася няѓдачай, яно ѓсё ж паказала, на што здольны народ. Пры Ленiне, Стенька Разiн быѓ прылiчаны да лiку герояѓ рэвалюцыi.
  Мук летуценна вымавiѓ:
  - Я не ведаю такое рэвалюцыя, але гучыць прыгожа.
  Янка проста растлумачыѓ:
  - Гэта паѓстанне якое скончылася перамогай. Калi так спрошчана падыходзiць. Але ѓ дадзеным выпадку гэтага не адбылося.
  Хлапчук замоѓк, пачалася новая пакута: чарговы ѓздым у горы. Гэта было нешта накшталт катавання, здаецца што мышцы вось-вось парвуць, цела нiбы налiта свiнцом i дранцвее, вельмi балюча ад малочнай кiслаты якая ѓтварылася ѓ мускулах, асаблiва ѓ плячах. Здаецца што мышцы вось-вось лопнуць, ты адкрываеш рот i глыбока дыхаеш, каб стала хоць крыху лягчэй.
  Янка быѓ рады, што ѓ адрозненне ад большасцi аднагодкаѓ меѓ добрую, трэнiраваную мускулатуру. Вучоба ѓ цыркавым вучылiшчы не прайшла дарма, ён не хлюпiк, вытрымае выпрабаванне. Хлапчукi падобна таксама прайшлi загартоѓку, не хатнiя рабы, вiдаць па сухiх, мускулiстых целах. Яны церпяць, але маѓчаць, могуць толькi ѓскрыкнуць. Наогул у iх узросце лiчыцца ганьбай, паказваць што табе балюча, ад бiзуна або ѓдару кулака. Вось i церпiш муку. Колькi болю ён адчуѓ за апошнiя тры днi! Верагодна больш, чым за ѓсё папярэдняе жыццё.
  Час цягнецца вельмi павольна, калi ты пакутуеш, гэта жах, а размаѓляць не хапае дыхання. Янка ѓспомнiѓ, што вадзiѓся такi лiтаратурны герой, якi хлапчуком быѓ прададзены ѓ рабства, а потым яго ганялi пужай запрэжанага ѓ калёсы. Гэта, вядома, вельмi цяжка, але затое ён фiзiчна развiѓся. Вось чаму б гэта не ѓспрыняць як своеасаблiвую трэнiроѓку. Няхай экстрэмальную, але карысную. Можа яго да алiмпiйскiх гульняѓ рыхтуюць! Успрымай гэта як спорт i табе будзе нашмат лягчэй. Ад гэтых думак Янку стала смешна, i ён засмяяѓся. Наглядчык неяк млява сцебануѓ бiзуном i разрагатаѓся ѓ адказ.
  Ахмед пад'ехаѓ да iх, яму стала цiкава:
  - Што тут смешнага!
  Наглядчык адказаѓ:
  - Гэта дзяцюк! Засмяяѓся, ну я падумаѓ гэта пацешна.
  - Магчыма ты i маеш рацыю! Свайго роду тэатр блазнаѓ. А як паставiцца гэты хлапчук да таго, што я загадаю пасыпаць распаленага вугля яму на жывот!
  Янка адказаѓ жартам:
  - У гэтым выпадку, я магу дзiчыну есцi сырой!
  Ахмед пагуляѓ бiзуном, некалькi разоѓ урэзаѓшы па голых нагах хлапчукоѓ, але не чапаючы Янку.
  - Ты i сапраѓды вельмi смешны. Шкада будзе, калi шкуру такога прыгожага i дасцiпнага хлопчыка давядзецца нацягнуць на барабан. - Садат прытворна шырока разявiѓ рот i пазяхнуѓ. - Ведаеш, чаго я ад цябе хачу!
  - Раб не павiнен варажыць, чаго жадае спадар. Ён павiнен выконваць ягоныя загады.
  Ахмед кiѓнуѓ:
  - Правiльна! Ты хутка вучышся. Цяпер слухай чаго я хачу. Мне спадабаѓся твой чысты, як у марской сiрэны голас. Праспявай нам чаго-небудзь.
  - На хаду! - Хлопчык пакруцiѓ галавой.
  - Добра спынiцеся! Я разумею цяжка.
  Караван спынiѓся, рабы прыселi. Янка на хвiлiну прылёг, пракашляѓся, зрабiѓ натруджанымi, збiтымi нагамi веласiпед. Пакруцiѓ шыяй.
  - Дайце яму вiна! - Загад Ахмед.
  Наглядчык спытаѓ:
  - Старога?
  - Не! Чыстага соку, iнакш раба развязе. Яму яшчэ калёсы цягнуць i цягнуць. Я яго хачу павучыць.
  Хлапчук прагна глытаѓ, свежы вiнаградна-клубнiчны (гiбрыдны) сок. Накiп ад нечалавечай стомленасцi i зневажанняѓ рассеялася. Ён адчуѓ прылiѓ бадзёрасцi i натхнення. Янка ѓсмiхнуѓся i заспяваѓ сваiм гучным голасам опернага спевака:
  Завастрыць рускi вiцязь меч,
  Не аслабець у баях герою!
  Адважна б'емся ѓ моры секчы,
  Я веру, да славы шлях адкрыю!
  
  Набег - манголаѓ злых арда,
  Вёскi горада змятала!
  Людская кроѓ лье як вада,
  Але рускi дух - мацней металу!
  
  Паѓзе, i джалам палiць змяя,
  Дым, стогн, не вiдаць нiчога!
  Я абараню цябе зямля,
  Ад лёду, да цёплых берагоѓ!
  
  Мая душа ляцiць да вяршынi,
  На славу Радзiмы святой!
  Мы пераможам як раней - цяпер,
  Не быць айчыне пад пятой!
  
  Палiцы Русi на смерць стаяць,
  Салдаты нашы як гранiты!
  Ворагаѓ мы косiм, шэраг за шэраг,
  Усе схiлы трупамi пакрыты!
  
  Дома як паходнi гараць,
  Сланы равуць, пруць у бой гмаха!
  Байцы Расii скораць,
  Пустынi, скалы, вадаспады!
  
  Нас не дадзена заваяваць,
  Свет не паставiць на каленi!
  Непераможная Русi раць,
  Няхай будзе славай пакаленняѓ!
  
  Цябе Расiя чакае лёс,
  Загадваць прасторай вечна!
  Я веру ѓ шчасце назаѓжды,
  Не трэба толькi жыць бестурботна!
 Ваша оценка:
Связаться с программистом сайта.

Новые книги авторов СИ, вышедшие из печати:
О.Болдырева "Крадуш. Чужие души" М.Николаев "Вторжение на Землю"

Как попасть в этoт список

Кожевенное мастерство | Сайт "Художники" | Доска об'явлений "Книги"